🌺 وَ اذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ وَ تَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتيلاً ( مزول/۸)
و اسم پروردگارت را یاد کن و به سوی او منقطع شو، انقطاعی کامل.
.
✅ مقصود از اینکه اسم پروردگارت را یاد کن، چیست؟
الف. خدا را با اسم‌هایی که هنگام عبادت با آن خدا را خطاب می‌کنند، بخوان (مجمع‌البیان، ج۱۰، ص۵۷۱)
ب. ظاهرا مىخواهد نماز شب را توصيف كند، و به منزله عطف تفسيرى براى جمله «وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا» است، و بر اين اساس، مراد از «ذكر اسم رب» ذكر زبانى با رعايت مطابقت آن با قلب مىباشد (المیزان، ج۲۰، ص۶۴)
ج. تأكيد به تذكر و ياد پروردگار است در همه وقت شب و روز از طريق تسبيح و حمد و قرائت آيات قرآنى و يا قيام به نماز شب. (انوار التنزیل، ج۵، ص۲۵۶؛ انوار درخشان، ج۱۷، ص۱۵۷)
در واقع، به نحوی عطف به دستور نماز شب و مصداق ذکر عام بعد از خاص است؛ در آنجا دستور به قیام شب برای عبادت داده بود و این آیه بر ذکر همیشگی خدا دستور می‌دهد. (روح المعانی، ج۱۵، ص۱۱۹)
د. مقصود بسم الله الرحمن الرحیم است در ابتدای نماز. (مجمع‌البیان، ج۱۰، ص۵۷۱)
ه. اینکه میان اسماء مختلف خداوند – که هریک مظهر حقیقتی است – اسم «رب» یاد کن و به ربوبیت او توجه ویژه‌ای داشته باش.
https://eitaa.com/tadabbor_dar_quran
🌺 وَ اذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ وَ تَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتيلاً ( مزول/۸)
و اسم پروردگارت را یاد کن و به سوی او منقطع شو، انقطاعی کامل.
.
✅ چرا به جای اینکه بگوید «خدایت را یاد کن» (مثلا: «وَ اذْكُرْ رَبَّك» آل‌عمران/۴۱؛ اعراف/۲۰۵؛ کهف/۲۴) از یاد کردن «اسم رب» سخن به میان آورد؟
الف. مقصود ذکر زبانی است نه صرفا ذکر قلبی. (المیزان، ج۲۰، ص۶۴) و چه‌بسا اینکه بلافاصله فرمود «به سوی او منقطع شو، انقطاعی کامل» می خواهد از لزوم توام بودن ذکر زبان و ذکر قلب سخن بگوید که هردو با هم لازم‌اند.
توجه :
درباره اهمیت «زبان» در زندگی خاص انسان سخن بسیار گفته شده ، خصوصا اینکه برتری انسان بر فرشتگان با «تعلیم اسماء» رخ داده است.
اگر این نکته جدی گرفته شود می‌توان فهمید که اگرچه ذکر حقیقی آن است که صرفاً لقلقه زبان نباشد و قلب انسان هم با زبان همراهی کند؛ اما بسیار خطاست که ذکر حقیقی را صرفاً در ساحت قلب بدانیم و نقش زبان را انکار کنیم.
لفظ، مسیری برای حرکت به سوی معناست، اما نه مسیری که در مرتبه زندگی دنیوی انسان، کنارگذاشتنی باشد؛ همان گونه که کنار گذاشتن زبان از زندگی انسان ممکن نیست. اگر این مساله درست مورد توجه قرار گیرد بسیاری از شبهات مربوط به شریعت (مانند اینکه دلت پاک باشد، چه نیازی هست که نماز بخوانی) براحتی پاسخ داده می‌شود.
ب. مقصود گفتن بسم الله الرحمن الرحیم است در ابتدای نماز. (مجمع‌البیان، ج۱۰، ص۵۷۱)
https://eitaa.com/tadabbor_dar_quran
🌺 وَ اذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ وَ تَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتيلاً ( مزول/۸)
و اسم پروردگارت را یاد کن و به سوی او منقطع شو، انقطاعی کامل.
.
✅ درباره اینکه مقصود از «تَبَتُّل» چیست؟ این دیدگاه‌ها مطرح شده، که همگی می‌تواند مد نظر بوده باشد.
الف. اخلاص ورزیدن ( ابن‌عباس، به نقل مجمع البيان، ج۱۰، ص۵۷۱)
ب. بریدن از هر غیر خدایی و انقطاع الی الله (قتاده، به نقل مجمع البيان، ج۱۰، ص۵۷۱)
ج. توکل کامل بر خدا (شقیق، به نقل مجمع البيان، ج۱۰، ص۵۷۱)
د. تحصیل فراغت [= خلوت‌گزیدن] برای عبادت (ابن‌زید، به نقل مجمع البيان، ج۱۰، ص۵۷۱)
ه. در حدیثی نهی از تبتل مطرح شده که در آنجا به معنای رهبانیت و کناره‌گیری از مردم است .(مجمع البيان، ج۱۰، ص۵۷۱) شاید این آیه می‌خواهد نشان دهد که منع از رهبانیت، منع از این است که رهبانیت به عنوان برنامه همیشگی زندگی باشد وگرنه کناره‌گیری از مردم به طور موقت (همانند اعتکاف) برای سلوک الی الله مورد قبول است.
و. در ادبیات دینی، برای دعا و تضرع به درگاه الهی کلمات متعددی مانند: تضرع، رغبة، رهبة، ابتهال، تبتّل، بصبصة، قنوت، و … به کار رفته است، که اگر چه غالبا همه را به همان راز و نیاز ترجمه می‌کنند، اما ظاهرا اینها هریک حالت خاص بدنی‌ای دارد چنانکه الان با شنیدن کلمه «قنوت گرفتن»، حالت خاصی از دعا کردن در ذهن ما شکل می گیرد؛ و در برخی از احادیث اینها توضیح داده شده است. در این فضا «تبتل» همراه با بلند کردن دست است که این گاه به معنای حالت بلند کردن دست در هنگام تکبیرهای نماز و یا مطلق دست به دعا بلند کردن است و در بسیاری از احادیث به معنای اشاره کردن با انگشتان بویژه انگشت سبابه، و … دانسته شده است. (الكافي، ج۲، ص۴۷۹-۴۸۱؛ معاني الأخبار، ص۳۷۰)[۹]
که برخی از اهل ذوق، معانی استعاری‌ای برای برخی از این حرکات مطرح نموده‌اند (مثلا شرح الكافي (مازندراني)، ج۱۰، ص۲۱۷)
https://eitaa.com/tadabbor_dar_quran
🌺 وَ اذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ وَ تَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتيلاً ( مزول/۸)
و اسم پروردگارت را یاد کن و به سوی او منقطع شو، انقطاعی کامل.
.
✅ به نظر می‌رسد این آیه، آیه کانونی این سوره است. در آیات قبل، پیامبر را خطاب قرار داد و وظایف شب و روزش را به وی گوشزد کرد. در آیات بعد از این هم وی را به صبر و تحمل اذیتها دعوت می‌کند و عاقبت تکذیب‌کنندگان را اشاره می‌کند و دوباره از قیام شبانه به عبادت، این بار نه‌تنها برای پیامبر، بلکه توسط پیامبر و مومنان، سخن می گوید
این آیه می خواهد بگوید اما محور در شب و روزت باید این باشد که یاد خدا را در دل و زبانت زنده نگهداری و دائما از همه ما سوی جدا شوی و به او فقط بپیوندی.
در واقع، تمام وظیفه انسان در دنیا وهمه آنچه تمام شرایع الهی آورده اند، یک چیز بیشتر نیست: منقطع شو به سوی خدا انقطاعی کامل.
https://eitaa.com/tadabbor_dar_quran
🌺 رَبُّ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ فَاتَّخِذْهُ وَكيلاً (مزمل/۹)
پروردگار مشرق و مغرب، خدایی جز او نیست، پس او را وکیل بگیر.