🌀خلاصه و مکتوب تفسیر سورهٔ مبارکه بقره آیهٔ ۶۱
📌استاد: حجتالاسلام عبدالمهدی
📌دوشنبه ۸/۵/ ۱۴۰۴
۱. مقدمه: ادامهٔ تاریخِ سرگردانی بنیاسرائیل
آیهٔ ۶۱ همچنان در امتداد گزارشهای قرآنی از سرگذشت بنیاسرائیل در صحرای سینا است. پس از آنکه آنان بهدلیل نافرمانی از فرمان حضرت موسی(ع) از ورود به بیتالمقدس محروم شدند و چهل سال در بیابان ماندند، خداوند با معجزات متعدد، نیازهایشان را برطرف کرد: نزول «منّ و سلوی» برای خوراک، سایهٔ «غمام» برای خنکای هوا، و جوشش آب از سنگ با عصای موسی.
با اینهمه، آنان بار دیگر با لجاجت و ناسپاسی زبان به شکایت گشودند. آیه، گفتوگویی را نقل میکند که در آن گفتند:
«یَا مُوسَى لَنْ نَصْبِرَ عَلَى طَعَامٍ وَاحِدٍ؛ فَادْعُ لَنَا رَبَّکَ...»
یعنی: ما دیگر تاب این غذای یکنواخت را نداریم؛ از خدایت بخواه تا از روییدنیهای زمینی برایمان فراهم کند.
این سخن، نه از سر نیاز ساده بلکه با بیاحترامی و لحن استهزا نسبت به پیامبر الهی بود و نشانهٔ روحیهٔ بهانهجویی و دنیاگرایی آنان.
۲. استدلالها و نکات تفسیری
حضرت موسی(ع) در پاسخ، آنان را توبیخ کرد:
«أَتَسْتَبْدِلُونَ الَّذِي هُوَ أَدْنَى بِالَّذِي هُوَ خَيْرٌ؟»
آیا نعمت برترِ آسمانی را با غذای پستِ زمینی عوض میکنید؟!
موسی به آنان گفت اگر چنین میخواهید، به شهری بروید («اهبطوا مصراً»)؛ در آنجا هرچه میطلبید مییابید. اما قرآن بلافاصله نتیجهٔ روحیهٔ ناسپاسی را بیان میکند:
«وَضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ وَالْمَسْكَنَةُ وَبَاءُوا بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ...»
یعنی مهرِ ذلت و مسکنت بر پیشانی این قوم زده شد و آنان به غضب الهی بازگشتند.
علت این سقوط، فقط تنوعطلبیِ ظاهری نبود، بلکه ریشه در تاریخ مستمرّ کفر، قتل انبیا و تعدّی از حدود الهی داشت:
«ذَٰلِکَ بِمَا کَانُوا یَکْفُرُونَ بِآیَاتِ اللَّهِ وَیَقْتُلُونَ النَّبِیِّینَ بِغَیْرِ الْحَقِّ...»
《 استاد توضیح دادند که قرآن از آیهٔ ۴۰ تا اینجا حدود ده نوع نعمت ویژه برای بنیاسرائیل برمیشمارد؛ اما آنان در برابر هر نعمت، ناسپاسی و تخلف تازهای نشان دادند تا جایی که این روحیه به ویژگی دائمیِ این قوم تبدیل شد》
📌در بُعد ادبی و لغوی، چند نکته برجسته شد:
طَعَام / طُعْم / طَعْمَه: «طعام» یعنی خوراک، «طُعم» خوردن، و «طَعم» مزه.
📌واژههای «بَقْل» (سبزی)، «قِثّاء» (خیار)، «فُوم» (گندم یا سیر)، «عَدَس» و «بَصَل» همان مواد خوراکیایاند که در آیه ذکر شده است.
📌«استبدال» (تبدیل کردن) در این آیه همراه با حرف «بـ» آمده و دلالت بر معاوضهٔ حقیقی دارد: ترکِ خیر برای ادنا.
📌تعبیر «ضُرِبَتْ عَلَیْهِمُ الذِّلَّةُ» با حرف «علی» دلالت بر احاطه و ثباتِ ذلت دارد؛ یعنی خواری همچون خیمهای بر آنان سایهافکنده است.
📌«ذِلّة» نرمش همراه با خواری است، در برابرِ «عِزّت» که نشانهٔ استواری و نفوذناپذیری است؛ و «مَسکَنَة» فقرِ آشکار و سستیِ رفتاری است.
◀️ بنابراین، آیه نهفقط گزارشی تاریخی بلکه تبیین یک قانون الهی اجتماعی است: هر جامعهای که ناسپاسی، تحقیر ارزشهای معنوی و انکار حق را پیشه کند، دیر یا زود به ذلت و زوال گرفتار خواهد شد.
۳. نتیجهگیری و پیامهای تربیتی
◀️ ۱. آیهٔ ۶۱ در کنار آیات پیشین، نشان میدهد که تجملخواهی و دلبستگی به لذتهای خاکی در برابر رزق الهی، انسان را از مدار ایمان خارج میکند.
◀️ ۲. روحیهٔ اعتراض و بهانهجویی اگر در جامعهای نهادینه شود، حتی در برابر معجزات الهی هم قانع نمیگردد و سرانجام آن جامعه به ذلت میافتد.
◀️ ۳. ذلت و مسکنت در این آیه یک پدیدهٔ تاریخی نیست، بلکه نتیجهٔ طبیعیِ ناسپاسی، کفر به آیات الهی و ستمپذیریِ اخلاقی است.
◀️ ۴. درس تربیتی آیه برای امروز: هرگاه انسان یا جامعهای، ارزشهای معنوی را به لذتهای مادی و زودگذر بفروشد، در واقع «خیر» را با «ادنا» عوض کرده و به همان سرنوشت دچار میشود.
◀️ ۵. از نگاه قرآن، عزت حقیقی در پایداری بر ایمان و قناعت به رزق الهی است؛ و هرگونه لجاجت، ظلم و قتل معنویِ حقگویان، انسان را در مسیر «غضب الهی» قرار میدهد.
استاد عبدالمهدیbaqare-269.mp3
زمان:
حجم:
22.53M
💎 #تفسیر_بقره
💎 استاد عبدالمهدی
💎 جلسه دویست و شصت و نه
◀️ تفسیر آیه ۶۱
🌀 «وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَىٰ لَنْ نَصْبِرَ عَلَىٰ طَعَامٍ وَاحِدٍ فَادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُخْرِجْ لَنَا مِمَّا تُنْبِتُ الْأَرْضُ مِنْ بَقْلِهَا...»
🗺 قم المقدسه (۱۴۰۴/۰۸/۰۶)
🔻 جلسات تفسیر قرآن کریم؛ یکشنبه تا چهارشنبه ساعت ۵:۳۰ صبح (بین الطلوعین)
🌐 تفسیر تسنیم:
🆔 https://eitaa.com/joinchat/4152754460Ca5feb01568
1.99M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
🌀 سلسله جلسات تفسیر قرآن کریم
(با محوریت تفسیر تسنیم حضرت آیت الله جوادی)
🔰با کلام استاد عبدالمهدی
🔰 یکشنبه تا چهارشنبه ساعت ۵:۳۰ صبح
📌ورود به جلسات:
🌐 www.skyroom.online/ch/najmolhoda_ir110/azad
📌اطلاع رسانی و صوت جلسات:
🌐 https://eitaa.com/joinchat/4152754460Ca5feb01568
_______________________
🌀پیامبر گرامی اسلام (ص):
«اگر خواستار زندگى #سـعادتمندان و مـرگ #شهيدان و #نجات روز محـشر، و سـايه در روز قـيامت و #هـدايت در روز گـمراهى هستيد پس #قـرآن بياموزيد، زيرا آن گفـته خـداى مهربان و ايمنى از شيـطان و موجب برترى و وزنه خوبـيهاى شـما است.»
🌐 تفسیر تسنیم:
🆔 https://eitaa.com/joinchat/4152754460Ca5feb01568
استاد عبدالمهدیbaqare-270.mp3
زمان:
حجم:
17.97M
💎 #تفسیر_بقره
💎 استاد عبدالمهدی
💎 جلسه دویست و هفتاد
◀️ تفسیر آیه ۶۱
🌀 «وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَىٰ لَنْ نَصْبِرَ عَلَىٰ طَعَامٍ وَاحِدٍ فَادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُخْرِجْ لَنَا مِمَّا تُنْبِتُ الْأَرْضُ مِنْ بَقْلِهَا...»
🗺 قم المقدسه (۱۴۰۴/۰۸/۰۷)
🔻 جلسات تفسیر قرآن کریم؛ یکشنبه تا چهارشنبه ساعت ۵:۳۰ صبح (بین الطلوعین)
🌐 تفسیر تسنیم:
🆔 https://eitaa.com/joinchat/4152754460Ca5feb01568
تسنیم
💎 #تفسیر_بقره 💎 استاد عبدالمهدی 💎 جلسه دویست و هفتاد ◀️ تفسیر آیه ۶۱ 🌀 «وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوس
🌀خلاصه و مکتوب درس تفسیر سورهٔ مبارکه بقره آیهٔ ۶۱
📌مورخ چهارشنبه ۱۴۰۴/۰۸/۰۷
📌استاد: حجتالاسلام عبدالمهدی
۱. مقدمه: سیاق تاریخی و هدف آیه:
این آیه نیز در ادامهی بیان سرگذشت بنیاسرائیل پس از خروج از مصر است. پس از آنکه به سبب سرپیچی از فرمان حضرت موسی(ع) و امتناع از ورود به بیتالمقدس، ورودشان برای چهل سال حرام شد، در صحرای سینا سرگردان گشتند. خداوند برای رفع سختیها، بر آنان ابرهای سایهافکن (غمام) و غذای آسمانی «مَنّ و سَلوى» فرستاد.
اما همین قوم ناسپاس پس از مدتی از یکنواختی این طعام آسمانی به تنگ آمدند و با لحنی بیادبانه به موسی گفتند:
«لَن نَصبِرَ عَلَى طَعَامٍ واحِدٍ فَادعُ لَنا رَبَّکَ...»
یعنی: «ما بر یک نوع غذا صبر نداریم، از پروردگارِ خودت بخواه...»
در حقیقت، آیه تجسمی از روح اعتراض، دنیاگرایی و ناسپاسی در برابر نعمتهای ملکوتی است و خداوند با نقل این گفتوگو، مردمان عصر پیامبر را از گرفتار شدن در همین سرنوشت هشدار میدهد.
۲. استدلالها و نکات تفسیری:
◀️ الف) ماهیت درخواست بنیاسرائیل:
درخواست آنان ظاهراً برای تنوع غذایی بود، اما در باطن، بیصبری و تمسخر پیامبر الهی نهفته بود. تعبیر «لَن نَصبِر» نفی قاطع و حاکی از روح لجاجت است، همانند «لَن نُؤمِنَ لَکَ حَتّى نَرَى اللهَ جَهرهً».
◀️ ب) واژهشناسی الفاظ آیه:
«بَقل» به معنای سبزی،
«قِثّاء» به معنای خیار،
«فوم» بنا بر اختلاف مفسران به گندم یا سیر تفسیر شده،
«عدس» عدس،
و «بصل» پیاز است.
ذکر این پنج نمونه برای اشاره به غذاهای زمینی و عادی در برابر طعام آسمانی است.
◀️ ج) توبیخ حضرت موسی:
پاسخ موسی(ع) با استفهام توبیخی بود:
> «أَتَستَبدِلونَ الَّذی هو أَدنى بالَّذی هو خَیر؟»
یعنی آیا میخواهید نعمت برتر الهی را با چیزی پستتر عوض کنید؟ واژهی «ادنى» از ریشهی «دنو» به معنای پستی و فرومایگی است و در برابر «خیر» به معنای ارزش معنوی و برکت قرار دارد.
◀️ د) فرمان الهی «اهبطوا مصراً»:
یعنی: «اگر چنین طعامهایی میخواهید، به شهری بروید که آنجا یافت میشود.» این فرمان در حقیقت طردی همراه با تحقیر بود؛ چون آنان که از رزق آسمانی رویگردان شدند، بهسوی تلاش مادی و زندگی زمینی حواله داده شدند.
◀️ ه) نتیجه ناسپاسی:
در پایان آیه آمده است:
> «وَضُرِبَت عَلَیهِمُ الذِّلّةُ وَالمَسكَنَةُ وَباؤوا بِغَضَبٍ مِنَ الله...»
کلمهی «ضُرِبَت» همراه با «علی» دلالت بر احاطه و دوام دارد؛ یعنی خواری چون سایهای همیشگی بر آنان گسترده شد. «ذِلّه» خضوع همراه با خواری و «مَسکَنَة» فقر آشکار است.
◀️ و) علت این ذلت و غضب:
قرآن سه علت را ذکر میکند:
📌کفر به آیات و معجزات الهی،
📌قتل پیامبران بیگناه،
📌تجاوز از حدود الهی.
بنابراین ذلت، نتیجه طبیعی عصیان و ناسپاسی آنان بود، نه یک امر تحمیلی بدون علت.
◀️ ز) تحلیل اخلاقی:
استاد توضیح دادند که انسان همواره گرفتار دو آفت است: «جهل» و «غفلت». جهل با علم درمان میشود، اما غفلت با موعظه. بنیاسرائیل نه از روی نادانی بلکه از روی غفلت و بیتوجهی به حقیقت ایمان لغزیدند؛ زیرا معجزات را دیدند ولی بیدار نشدند.
◀️ ح) تأکید بر علم و موعظه:
در روایات، «العلم فریضة علی کل مسلم و مسلمة» به معنای وجوب مؤکد است. علم دینی سپر جهل است و موعظهی پیوسته سپر غفلت. استاد نقل کردند: «شیطان آنبهآن در حال اغواست، پس انسان باید آنبهآن در معرض موعظه قرار گیرد.»
۳. نتیجهگیری و پیامهای تربیتی
ناسپاسی، عامل ذلت: هر قومی که نعمت الهی را سبک شمارد و ارزش رزق معنوی را درک نکند، در ذلت و محرومیت فرو میرود.
ادب در خطاب با اولیای الهی: گفتار بیادبانه، ریشه در قساوت قلب دارد و مانع اجابت دعا میشود.
آفات انسان: جهل موجب انحراف فکری و غفلت موجب انحراف عملی است؛ هر دو باید با علم و موعظه درمان شوند.
احترام والدین: استاد با ذکر نمونههایی از علما یادآور شدند که دعای پدر و مادر همچون دعای پیامبر در حق امت خویش است و بیاحترامی به آنان از بزرگترین اسباب ذلت دنیوی است.
💠 پیام پایانی آیه: عزت و ذلت در نظام الهی به ایمان و عمل انسان وابسته است؛ هر کس خیر آسمانی را با لذت زمینی عوض کند، سهمی جز خواری نخواهد داشت.
استاد عبدالمهدی3.mp3
زمان:
حجم:
29.22M
💎 #تفسیر_حمد
💎 استاد عبدالمهدی
💎 جلسه سوم
📌 چرا همه سوره ها با بسم الله...
📌حُسن فعلی و حُسن فاعلی
📌تحلیل ادبی «الحمد لله»
📌 محمود تنها و تنها خداست
🗺 تهران، مجموعه نجم الهدی
🗓تاریخ: (۱۴۰۴/۰۸/۰۱)
💠 بناست در این جلسات، مباحث تفسیری سوره مبارکه حمد به صورت فشرده و در قالب ۱۰ جلسه، بر اساس تفسیر المیزان و تسنیم ارائه گردد.
🌐 تفسیر تسنیم:
🆔 https://eitaa.com/joinchat/4152754460Ca5feb01568
13.44M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
#آرامش_جان
آنگاه حجت خویش را با آمدن فرزندش تکمیل خواهم کرد، قدرت و کمال موسوى، عظمت و نور عیسوى و صبر ایوب همه را در او مىبینید؛ او در زمانى خواهد آمد که دوستان من خوار شدهاند و سرهاى آنان به عنوان هدیه به اطراف فرستاده مىشود...
🌐 تفسیر تسنیم:
🆔 https://eitaa.com/joinchat/4152754460Ca5feb01568
با سلام و درود
▪️ضمن تسلیت ایام سوگواری شهادت بانوی دو عالم،حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)، و با توجه به سفر معنوی استاد محترم به مشهد مقدس، جلسات تفسیر قرآن کریم این هفته برگزار نخواهد شد.
🌺 صلوات
❇️ تســـــــــنیم:
🆔 https://eitaa.com/joinchat/4152754460Ca5feb01568
زمان:
حجم:
34.52M
💎 #تفسیر_حمد
💎 استاد عبدالمهدی
💎 جلسه چهارم
📌 گزیده ای از بحث جلسه قبل
📌 محمود تنها و تنها خداست
📌 توحید و شرک
📌 اکثر مومنین مشرک اند!
🗺 تهران، مجموعه نجم الهدی
🗓تاریخ: (۱۴۰۴/۰۸/۰۸)
💠 بناست در این جلسات، مباحث تفسیری سوره مبارکه حمد به صورت فشرده و در قالب ۱۰ جلسه، بر اساس تفسیر المیزان و تسنیم ارائه گردد.
🌐 تفسیر تسنیم:
🆔 https://eitaa.com/joinchat/4152754460Ca5feb01568
با سلام و احترام
🌀چند نکته:
✅ زمان برگزاری جلسات:
◀️ از یکشنبه هفته آینده جلسات تفسیر قرآن کریم ساعت ۶:۰۰ صبح برگزار میگردد.
✅ امتیازدهی:
از این پس، علاوه بر در نظر گرفتن امتیاز هفتههای گذشته، امتیازدهی مسابقه مطابق جدول زیر انجام خواهد شد:
◀️ حضور در جلسات آنلاین: ۱۰ امتیاز
◀️ پاسخ صحیح به پرسشها: ۶ امتیاز
◀️ معرفی کانال ایتا: ۶ امتیاز
🌺 صلوات
🌐 تفسیر تسنیم:
🆔 https://eitaa.com/joinchat/4152754460Ca5feb01568
4.08M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
🌀آیتالله العظمی بهجت قدسسره:
نگاه به قرآن مانند نگاه به امام زمان است،
🌐 تفسیر تسنیم:
🆔 https://eitaa.com/joinchat/4152754460Ca5feb01568
🔴 یادآوری | #پخش_زنده
⚠️ هم اکنون، پخش آنلاین جلسات صبحگاهی تفسیر قرآن کریم
🔸 با ورود به لـیـنـک زیر و انتخاب گزینه «مـیـهـمـان» می توانید در کلاس شرکت نمایید.👇
📎 http://www.skyroom.online/ch/najmolhoda_ir110/azad
🌐 تســــنـــیـــــم:
🆔 https://eitaa.com/joinchat/4152754460Ca5feb01568