📇 خلاصه تفسیر سوره #بقره
📆 جلسه: 64
🔖 آیه: ۲۳ و ۲۴
📚 مفسر: علامه جوادی آملی
✅ آیه ۲۳ و ۲۴ سوره بقره: «و ان کنتم فی ریبٍ ممّا نزّلنا علی عبدنا فأتوا بسورةٍ من مثله و ادعوا شهداءکم من دون الله ان کنتم صادقین-فان تفعلوا و لن تفعلوا فاتّقوا النار التی وقودها الناس و الحجارة اعدّت للکافرین»
🚸🚸🚸🚸
💠بحث بر سر تعارض یا عدم تعارض استناد #افعال به خدا در عین استناد به موجودات است. خداوند هر کاری را که به موجودات نسبت می دهد همان کار را به خود نیز نسبت می دهد. حال این چگونه ممکن است؟
♦️باید دانست که #ربوبیت خداوند مطلق است و لذا جایی برای ربوبیت غیر او باقی نمی ماند که بگوییم در یک فعل، غیر از ربوبیت خدا، شاهد ربوبیت دیگری نیز هستیم. اما نباید فراموش کرد که ربوبیت موجودات در انجام افعالشان در #طول ربوبیت خداوند در آن عمل است.
❌ #اسماء_فعلیه خدا غیر از #اسماء_ذاتیه خداست که خاص اوست و مظهر ندارد اما اسماء فعلیه #مظهر می طلبد مانند شفاء که هم کار دارو است و هم کار حضرت عیسی.
♦️به عبارت دیگر اگرچه هر یک از اندامهای انسان وظیفه ای دارد اما وقتی در همکاری با هم، کاری را انجام می دهند این کار را به «انسان» نسبت می دهیم در حالیکه نمی توانیم انکار کنیم این عمل به آن «اندامها» نیز استناد دارد اما این استناد، #استناد_طولی است یعنی اگر انسان نخواهد آن اندامها نیز کاری نمی کنند.
🌏به همین نسبت در مجموعه جهان نیز هر موجودی وظیفه ای دارد اما در کل، جهان به سمت آغاز خود یعنی #خداوند می رود لذا تمام افعال موجودات نیز به اذن و خواست خدا انجام می گیرد تا در حرکت جهان سهیم باشد. لذا خدا آنها را جلو برده و هر یک از موجودات، سرباز و مامور خداوندند. (و لله جنود السماوات و الارض/فتح_۷)
🍀در همین راستا، تمام #معجزات_پیامبران نیز در عین استناد به پیامبران به خدا مستندند. در سطحی بالاتر، کار #فرشتگان نیز در طول فعل و ربوبیت خداست چون این موجود نیز از سپاه خداست.(فتح_۷)
🍄در زمینه استناد افعال، سه نگاه در قران وجود دارد که جهان بینی قران را نشان می دهد که ابتدا اعمال فرشتگان را مثال میزنیم:
۱. فرشته ای که امین است، وحی را آورده است. (شعراء_۱۹۳)
۲. هر چه را که فرشتگان آورده اند به اذن خداست. (قدر_۴)
۳. خداوند، قران را نازل کرده است. (زمر_۲۳)
🌳در اینجا یکبار نزول وحی را به فرشته نسبت داده ، یک بار به خود و یک بار نیز به هر دو. اما در جایی که میگوید فرشتگاه به اذن من نازل می شود فهمیده می شود که #مقتضای_عمل در فرشته وجود دارد و خداوند تنها با اذن، مانع نزول وحی را برمی دارد.
🍀در مورد انبیا نیز همین سه نگاه وجود دارد اما اصل را در آیه ۷۸ غافر که در آیه ۳۸ رعد نیز تکرار شده آورده است که گوید هیچ پیغمبری آیه(معجزه)ای نمی آورد مگر به #اذن_خدا. این اصل را در آیه ۱۱۰ مائده باز کرده و به حضرت عیسی می فرماید تو زنده می کنی اما به اذن من.
🍄هر موجودی هر کاری بخواهد بکند با اذن خداست و این تازه نیمه راه #بینش_توحیدی است. قران جلوتر می رود و گوید اینطور نیست که مقتضی عمل در موجودات باشد و من تنها با اذن، مانع را بردارم بلکه اقتضای اشیا مانند گرمی آتش را نیز من خلق کرده و در درون آن قرار داده ام.
♦️قران گوید ای انسانها، شما از خاکید یعنی شما نیز همانند درختان، یک قرن قبل در #خاک بودید. بعداً جذب گیاهان و درختان شده و پدر و مادرانتان شما را از طریق خوردن میوه و گیاه وارد بدن خود کردند و نیرو گرفته و منی تولید شد. آنگاه با امتزاج این مایع در زن و مرد شما بوجود آمدید. لذا خداوند به انسان ها گوید بدانید که شما تنها #امناء کرده اید نه خلق؛ بلکه خالق انسان که سازنده منی و رشد دهنده آن است خداست. (افرأیتم ما تمنون-أانتم تخلقونه ام نحن الخالقون/واقعه_۵۸ و ۵۹)
🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر سوره بقره
🔴eitaa.com/tafsire_tasnim1/1117
📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜
تفسیر بزرگ تسنیم👇
✅ eitaa.com/joinchat/1076887553Cfdb847e190
📇 خلاصه تفسیر سوره #بقره
📆 جلسه: 125
🔖 آیات: ۴۸
📚 مفسر: علامه جوادی آملی
✅ آیه ۴۸ بقره:
«واتقوا یوما لا تجزی نفس عن نفس شیئا ولا یقبل منها شفاعة ولا یوخذ منها عدل ولا هم ینصرون»
و از آن روز بترسید که کسی مجازات دیگری را نمیپذیرد و نه از او شفاعت پذیرفته میشود؛ و نه غرامت از او قبول خواهد شد؛ و نه یاری میشوند.
♦️♦️♦️
1⃣گفتیم که #شفاعت غیر از خلّت و عفو و ... است و در قیامت با اذن خداوند ممکن است. حال باید گفت مساله شفاعت در حل «نیازهای طبیعی» نیست مانند نیاز به آب که تنها با آب خوردن حل میشود بلکه در «مسائل اجتماعی»، مساله شفاعت مطرح میشود مانند نیاز به دیگران برای حل یک مشکل.
2⃣شفاعت هم در #مسائل_قراردادی و اجتماعی ممکن است مانند قوانین بشری و هم در #مسائل_تکوینی، اما لسان قرآن گوید در آخرت، شفاعت در مسائل تکوینی و «قابلیت قابل» است نه در مسائل قراردادی، زیرا قیامت مانند دنیا نیست که در آن جزای قراردادی باشد همچون مجازات عدم وفای به یک قرارداد یا «تبعیت از قانون بشری»، بلکه حقیقت همه چیز ظهور میابد و لذا جز تکوین چیز دیگری نیست.
3⃣محققینِ بتپرست دلایلی بر بتپرستی آوردند که خدا همه را رد کرد. آنها میگفتند ما چون به خدای واحد با قدرت نامحدود دسترسی نداریم و آنرا نمیشناسیم بت را بعنوان #مظهر خدا ساخته تا واسطه فیض خدا بر ما باشد و لذا از آنها «فیض» را میخواهیم. اما این مظهر در طول مدت، در نظر مردم استقلال پیدا میکرد.
4⃣خدا در برابر آن استدلال بتپرستها گفت این بتها را اولا خودتان ساخته اید و ثانیا این بتها هیچ قدرتی ندارند ثالثا خدا باید #اذن به این کار داده باشد که آنهم نداده است. باید متذکر شد که بت پرستان تنها دنیا را قبول داشتند و بتها را نیز تنها برای حل مشکلات دنیایشان میساختند. اینها «وحی» را نیز قبول نداشتند.
5⃣استدلال دوم بتپرستها این بود که خدای واحد، مدبر کل هستیست و تدبیر جزییات هستی همچون زمین یا آسمان به بتها سپرده شده است. پیامبر در پاسخ فرموده که اگر تدبیر کل جهان با خدا باشد چگونه ممکن است تدبیر جزییاتی چون زمین یا دریا با خدایی دیگر باشد؟!
6⃣قرآن گوید بتها یا موجه نزد خدا نیستند که هیچ، اما اگر هستند نیاز به #اذن خدا دارند که این اذن نیست و اگر هم اذن داده باشد شما مشرکین باید قابل و صالح باشید که چون مشرکید قابل و شایسته شفاعت نیستید زیرا خدا #شرک را اصلا نمیبخشد. پس هم استقلال را بتها گرفت و هم استحقاق به شفاعت را از مشرکان بت پرست.
7⃣شفیع ممکن است کاری بکند که #قابلیت_قابل کاملتر شود یا اینکه #فاعلیت_فاعل بیشتر شود لذا از هر دو جهت این توانایی را دارد. شفیع گاهی اوصاف فاعل را مطرح میکند همچون ذکر عزت و قدرت خدا، گاهی نیز اوصاف قابل را مطرح میکند همچون فقر و حقارت انسان، نه اینکه حیثیت خود شفیع مطرح شود بلکه خود را ضمیمه فاعل یا قابل میکند تا فاعل و قابل را به هم نزدیک کند.
8⃣در اینجا وقتی امام خود را به قابل ضمیمه میکند مثلا میگوید این بنده ات که نزدت می آید، نه عبدی ساده که «عبد ذلیل» است و آنگاه شفیع و قابل با هم نزد محکمه الهی می روند که خدا راحتتر میپذیرد. یا مثلا امام خود را ضمیمه الله میکند و صفت کرامت و رحمانیت خدا را مطرح میکند و گوید یا «ذی الجلال و الاکرام» تا وقتی بنده برای عفو نزد خدا آمد با خدای کریم و رحیم روبرو شود نه با خدای قادر.
9⃣لذا شفیع جز دو کار نمیکند که آن اعتماد به برخی صفات فاعل یا اعتماد به برحی صفات قابل است و لذا اصلا به #تقرب خود به خدا اعتماد و تکیه نمیکند.
🚸🚸🚸🚸🚸🚸
🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر سوره بقره
🔴eitaa.com/tafsire_tasnim1/1542
📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜
تفسیر بزرگ تسنیم👇
✅ eitaa.com/joinchat/1076887553Cfdb847e190