🔰تحریف بزرگ: انعکاس سیاست خارجه در اقتصاد دولت اصلاحات... ⚠️اصلاح‌طلبان مرتبا عنوان می کنند که سیاست خارجه درست در دولت خاتمی منجر به بهبود نسبی شاخص های اقتصادی در آن دوره شده بود. تحریفی بزرگ که در این یادداشت به آن می پردازم: 🔶در همه سال های دولت اصلاحات، شاخص های کلان اقتصادی نه بواسطه تحرکات مثبت در سیاست خارجه بلکه به دلیل سیاست تثبیت در داخل، وضعیتی مطلوب داشت. سیاستی( تثبیت) که اولا ریشه در دولت سازندگی داشت و ثانیا در شرایطی اجرا شد که اقتصاد ایران از حیث فروش نفت و برگشت درآمدهای ناشی از آن در مختصاتی عادی قرار داشت و اساسا در آن زمان جز چند بحران منطقه ای محدود، مسئله ی حادی بین غرب و ایران وجود نداشت که فضای سیاست خارجه و اقتصاد ( با منشا تحریم) را متاثر سازد. 🔺توضیح بیشتر اینکه؛ همزمان با وقوع شوک تورمی ناشی از سیاست های تعدیل اقتصادی در اواخر دولت هاشمی، یعنی در سال۷۳ و ۷۴ نرخ ارز تنها در دو سال، ۹۷درصد افزایش یافت و به ۴۰۳ تومان رسید. لذا دولت مستقر اقدام به «تثبیت نرخ ارز مرجع» می نماید. 🔺بعد از این سال و در یک دوره هفت ساله، نرخ ارز رسمی بانک مرکزی تنها ۵ ریال افزایش یافته و از ۱۷۵ تومان در سال ۷۳، به ۱۷۵.۵ تومان در سال ۸۰ رسید. 🔺در بازار آزاد نیز دلار در سال ۷۴، که ۴۰۳ تومان بود، با سیاست های تثبیتی، به قیمتی در حدود ۴۷۸ در سال ۱۳۷۶ و نهایتا بعد از ۸سال به ۹۰۴ تومان رسید. 🔺این سیاست ( تثبیت )که ریشه در سیاست کنترل بحران در دولت دوم سازندگی داشت، در دولت اصلاحات ادامه یافت تا بدین ترتیب سیر فزاینده رشد نرخ دلار به حداقل ممکن برسد. 🔺اما سیاست تثبیت در اواخر دولت اصلاحات (۸۳و۸۴) منجر به شکافی عمیق در سیستم ارزی چند نرخی گردید که نابسامانی بازار ارز و رانت‌های گسترده ناشی از چند نرخی بودن ارز را ایحاد کرد و در نهایت بانک مرکزی را به این جمعبندی رساند که ادامه سیاست تثبیت امکانپذیر نیست و بدین ترتیب دولت نهن وارث نابسامانی و شکافی بزرگ در سیستم ارزی کشور شد. 🔶 از آن سو خیانت های برخی افراد در مجلس ششم و اواخر دولت اصلاحات بین سال های ۸۲تا۸۴، مسئله ای اساسی در فضای سیاست خارجی ایران ایجاد می کند که مبدا تحولاتی بزرگ در اقتصاد ایران در دهه های بعد می شود و از قضا بخش بزرگی از چالش های اقتصاد ایران ریشه در وقایع پیرامونی همین مسئله دارد؛ و آن چیزی نیست جز بهانه جویی غرب در پرونده هسته ای‌. 🔶دولت اصلاحات اگر توفیقی داشت به این دلیل بود که وارث اجرای سیاست تثبیت در اواخر دولت سازندگی شده بود، نه سیاست خارجه. از قضا تبعات اقتصادی پرونده هسته‌ای بخصوص در زمینه تشدید تحریم ها در سال های بعد، هیچگاه متوجه این دولت نشد‌. پرونده ای که از قضا برخی از افراد همین دولت، منشا و مبدا آن و تحریم های ناشی از هستند. مکاتبات مکتوب و شفاهی با مسئولین آمریکایی برای تشدید تحریم ها از جمله نامه به مایکل لدین، مشاور امنیت ملی کاخ سفید از همین جریان برآمده است. @tahlileghtesadi

✴️خاتمی به دنبال چیست؟ 🔶مشکلات اقتصادی کشور، غالبا یا به تحریم نسبت داده می‌شود یا به سوء مدیریت. 🔸 در خصوص تحریم، می‌توان به انبوهی از اسناد و مدارک استناد کرد و نشان داد که اصلی‌ترین محرک امریکا برای وضع تحریم‌ علیه ایران، وقوع فتنه ۸۸ بوده است. چرا که بستر لازم را برای امیدواری بانیان تحریم در کاخ سفید فراهم کرد. قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت سازمان ملل زیربنای تحریم های بانکی و نفتی ایران است که در سالگرد همین فتنه و به بهانه پرونده هسته ای وضع شد. این موضوع را ریچارد نفیو( عضو تیم مذاکره کنند آمریکا، معروف به معمار تحریم ها) نیز به صراحت در کتاب خود با عنوان هنر تحریم ها تشریح می کند. جدای از این، جریان اصلاحات تندرو داخلی و خارج نشین بارها کاخ سفید را ترغیب به تحریم ملت ایران کرد و گرای تحریم به واشنگتن مخابره نمود. 🔹در خصوص مدیریتی نیز، در فاجعه حکمرانی ۸سال دولت روحانی، سیدمحمد خاتمی نقشی تاریخی ایفا کرده است. او به عنوان موثرترین چهره و لیدر جریان اصلاحات ، این جریان را برای حمایت از آقای روحانی بسیج کرد و مرتبا آن را در ایده حکمرانی هدایت و مدیریت نمود. 🔺اگر بخواهیم برای وضع موجود اقتصادی کشور دنبال علت‌العلل بگردیم، آقای سیدمحمد خاتمی حتما در ردیف اصلی خواهد بود. او اکنون به دنبال آن است دولت سوم خود را در ۱۴۰۳ تحقق ببخشد. ⚠️در چنین شرایطی آیا رواست که توده ها و بدنه انقلاب مشغول نزاع درون گفتمانی باشد!!! 📌عکس مربوط به حضور سیدمحمد خاتمی، کنار مسعود پزشکیان در مراسم ختم میلی منفرد؛ مسجد نور. @tahlileghtesadi

🔸دروغ بزرگ... این لیبرال با نادیده گرفتن ديپلماسي فعال دولت سیزدهم، ادعا می کند فروش نفت ایران به دلیل فشار تورمی کرونا و جنگ روسیه بر اقتصاد امریکا بوده که در نهایت منجر به انعطافِ بایدن در کاهش تحریم های ایران شده است. اما واقعیت ماجرا اینگونه نیست. *چرا كه: *بحران اقتصادی ناشی از کرونا متاثر از کاهش تقاضا ( قرنطینه) بود نه کاهش عرضه. در واقع عرضه محصول نهایی شرکت ها؛ به دلیل رکودی که در زمان کرونا در بخش تقاضا حکمفرما بود، به حداقل ممکن رسیده بود. برای همین، ولو انرژی رایگان هم به اقتصاد آمریکا می رسید، بازهم فایده ای نداشت. *بحران اقتصادی ناشی از کرونا در انتهای سال ۱۴۰۱ ، نفس های آخر خود را می کشید. و با پیش‌فرض این لیبرال باید بایدن مانع خریداری نفت از ایران در سال بعد می شد. در صورتی که فروش نفت ایران در سال۱۴۰۲ نیز سیر صعودی یافته و اکنون در شرایطی هستیم که مشتری برای نفت ایران وجود دارد اما تولید کشور کفاف نمی کند. *شوک امنیتی اوکراین_ روسیه بیشتر بر بازار گاز اروپا تاثیر گذاشت تا نفت. با تحریم روسیه، نفت بیشتری وارد بازار سیاه شد. و اتفاقا روسیه برای فروش نفت به چین تخیف بیشتری نسبت به ایران در نظر گرفته بود. خوب در این شرایط بدیهی است که چینِ منفعت محور، نفت روسیه را باید خریداری می کرد نه نفت ایران. اما به دلیل دیپلماسی فعال دولت سیزدهم، نفت ایران به فروش رسید. *فروش نفت ایران از شهریور سال۱۴۰۰ سیر صعودی می گیرد، درحالی که جنگ اوکراین_ روسیه اسفند ۱۴۰۰ شروع شده است. @tahlileghtesadi

📊 استفاده جهت دار پزشکیان از آمار 🔶 آنچه پزشکیان در مناظره از آمار فقر و شکاف طبقاتی گفت مربوط به دولت دوازدهم بود. در دولت سیزدهم شکاف طبقاتی به کمترین مقدار ۷ سال اخیر رسیده است. 🔹 براساس داده‌های هزینه-درآمد مرکز آمار ایران؛ در سال ۱۴۰۱ (آخرین گزارش) ضریب جینی به ۳۸۷۷/. رسیده که کمترین مقدار از سال ۱۳۹۴ تاکنون است. همچنین نسبت هزینه ۱۰درصد ثروتمندترین به ۱۰ درصد کم‌درآمدترین نیز به ۱۲/۸۶ رسیده که این شاخص نیز کمترین مقدار از سال ۱۳۹۴ تاکنون بوده است. 🔹همچنین یکی دیگر از شاخص‌های سنجش توزیع درآمد، نسبت هزینه دهک دهم (ثروتمندترین) به دهک اول (فقیرترین) است. هرچه میزان این نسبت بالا باشد نشان‌دهنده نابرابری بیشتر و هرچه مقدار آن کم باشد، نشان از نابرابری حداقلی است. @tahlileghtesadi

✴️مناظرات، مسئله FATF و تحریف واقعیت ها 🔺کنکاش در رابطه ایران و کارگروه اقدام مالی مشخص می کند، رویکرد کارگروه نسبت به ایران کاملا سیاسی است و نه فنی و تحت تأثیر تحولات توافق هسته‌ای و رویکردهای کاخ سفید قرار دارد. چرا که با وجود اجرای 39 توصیه از 41 توصیه، همچنان هیچ تغییری در وضعیت ایران شکل نگرفته است. قابل توجه اینکه، خود کارگروه در بیانیه مختلف ادعا کرده، که اجرای همه توصیه‌ها از ایران نیز نمی‌تواند تضمین‌دهنده خروج ایران از لیست سیاه کارگروه باشد. 🔸 کارکرد اصلی کارگروه FATF در ایران، ایجاد شفافیت در مسیرهای دور زدن تحریم‌هاست. استدلال اصلی منتقدین نیز این می‌باشد که چرا باید توصیه‌هایی را اجرا کنیم که با پذیرش تعهدات مضاعف، هم راه‌های دور زدن تحریم‌ها افشا شود، هم تضمینی برای بهبود روابط بانکی نباشد، و هم به لحاظ ماهوی با آرمان ها و عدالت خواهی مردم ایران در تناقض باشد. 🔺اگرچه حل‌وفصل اختلافات با کارگروه اقدام مالی، مهم بوده و باید برای بهبود روابط بانکی، راه حلی میانه با آن کارگروه پیدا کرد، اما تا زمانی که نگاه این کارگروه نسبت به ایران یک نگاه سیاسی است، نباید این موضوع در اولویت قرار گیرد. آنچه اولویت اصلی می باشد، که همه اقتصاددانان نیز بر آن تأکید دارند، تولید است و نه اجرای کنوانسیون‌های بین‌المللی. در واقع بخش بزرگتری از معضلات تولید، متاثر از چالش های داخلی اقتصاد است، نه استانداردهای جهانی. مگر همین اکنون، بدون FATF و برجام، فروش نفت ایران در بهترین شرایط قرار ندارد؟!. 🔸پذیرش استاندارهای کارگروه، لزوما منجر به افزایش سرمایه گذاری نمی شود، هر چند تلطیف کننده ریسک سرمایه گذاری در ایران است. اساسا ترس شرکت های بین المللی برای سرمایه گذاری در ایران، غالبا متاثر از تحریم های آمریکا است، نه لیست سیاه کارگروه. گواه ادعا، عدم ایجاد تغییرات معنادارِ نرخ سرمایه گذاری خارجی در ایران، در موعدی است( قبل از سال۹۸) که کشورمان از لیست سیاه FATF تعلیق بود. @tahlileghtesadi

🔰نوع مواجهه با تحریم 🔸خیلی مهم است که بدانیم تحریم باید بی‌اثر شود تا برداشته شود. راه برداشتن تحریم، بی اثر کردن تحریم است نه مذاکره صرف. تحریم وقتی بی‌اثر شد، تازه امکان مذاکره و برداشتن آن فراهم می‌شود. 🔺مذاکره برای انتفاع از رفع تحریم نه برداشتن تحریم. برداشتن تحریم لزوما منجر به انتفاع اقتصادی نمی شود، چنانچه در برجام شاهد رفع( تعلیق) تحریم بودیم ولی انتفاع اقتصادی موثر شکل نگرفت. 🔹این نکته مهم است که واشنگتن مادامی که تحریم را اثرگذار می داند آن را با مذاکره بر نمی‌دارد و اگر هم بردارد، مانع از انتفاع ایران خواهد شد! لذا ابتدا باید برای کم اثر کردن آن تلاش کرد. 🔹عامل مهم در بی‌اثر یا کم اثرکردن تحریم، رشد تولید است و رشد تولید از استفاده بهینه و حداکثر نمودن بهره‌وری از عوامل تولیدِ ( زمین، سرمایه، نیروی کار) موجود حاصل می شود. @tahlileghtesadi

🔶مناظرات، بیمه و دولت سیزدهم 🔸 طبق آمار سال ۱۴۰۲، حدود ۲.۳ میلیون نفر جدید طی دوسال اول دولت سیزدهم در سازمان تأمین اجتماعی بیمه شده‌اند. 🔸 اعضای صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستائیان و عشایر نسبت به ابتدای دولت مردمی رشد ۵.۲۵ درصدی داشته است. بیمه شدگان سازمان تأمین اجتماعی نسبت به ابتدای دولت نیز رشد ۱۳ درصدی داشته است. همچنین افزایش ۷.۶ درصدی ضریب پوشش بیمه اجتماعی صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر نسبت به ابتدای دولت مردمی، کاهش سهم پرداختی حق بیمه تکمیلی بازنشستگان سازمان تأمین اجتماعی از ۷۰ به ۵۰ درصد، پوشش بیمه‌ای درمان زوجهای نابارور، پوشش هزینه‌های بیماران خاص توسط سازمان تأمین اجتماعی برای بیش از ۷ میلیون نسخه و پوشش ۲۳۴ قلم دارو، معافیت افراد مستمری بگیر ۶۵ سال به بالا از پرداخت ۱۰ درصد فرانشیز بستری در تمام بیمارستانهای تحت پوشش تأمین اجتماعی و افتتاح صندوق حمایت از بیماران صعب العلاج با اعتبار ۵ همت در سال ۱۴۰۱ و ۷ همت در سال ۱۴۰۲ از دیگر اقدامات دولت در زمینه گسترده شدن چتر بیمه‌های درمانی و اجتماعی بوده است. در دو سال گذشته [تاریخ این نوشتار ۳ اردیبهشت ۱۴۰۳] پوشش هزینه‌های بیماران خاص برای بیش از ۷ میلیون نسخه و پوشش بیمه‌ای ۲۳۴ قلم دارو را نیز شاهد بودیم که افزایش ۴۰ درصدی داشته است. 🔸 از جمله اقدامات در زمینه بیمه؛ ایران؛ رتبه اول بیمه کشاورزی ایران در منطقه است و در این زمینه با تشکیل هاب منطقه‌ای (قطب و محل تمرکز زنجیره‌ای) آمادگی لازم برای همکاری با کشورهای منطقه را دارد. در سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ دولت به اندازه ۸ سال قبل، غرامت به کشاورزان پرداخت. 🔺بیمه شدن ۱۲ میلیون نفر از افراد فاقد. بیمه سلامت از پنج دهک ابتدایی. 🔺رایگان نمودن بیمه سلامت مادران باردار وکودکان تا ۵ سالگی. 🔺اجرای بیمه فراگیر برای دانشجویان. 🔺بیمه رایگان درمان کودکان زیر ۷ سال و بودجه ۲.۵ هزارمیلیارد تومانی برای این امر پرداخت از جیب مردم برای حدود ۲۶۰ قلم دارو تا ۸۶ درصد کاهش. 🔺بیمه رایگان سلامت برای حدود ۶ میلیون نفر از شهروندان فاقد بیمه. #راجی @tahlileghtesadi

🔰قانون راهبردیِ ‌لغو تحریم‌ها، دافع یا نافع مذاکرات هسته ای. 🔶روحانی ادعا می کند عامل اصلی در عدم انتفاع ایران از برجام و برگشت آمریکا به این توافق، قانون راهبردی مجلس بوده است. برای اینکه این ادعا راستی آزمایی شود باید تحولات سال‌های ۹۷تا ۱۴۰۰ را بازخوانی کرد: 🔸داستان از ساختار معیوب برجام شروع شد که نه تنها موجب کاهش فشار اقتصادی و تحریم های امریکا نگردید ( وضع تحریم‌های ویزا، آیسا، کاتسا، در سالهای برجام). بلکه باعث شد تا اردیبهشت ۹۷ واشنگتن از برجام خارج شود. 🔸 بعد از خروج امریکا از برجام، اروپا به تهران اعلام می کند که چنانچه ایران بر پایبندی به تعهدات خود در برجام باقی بماند، تلاش خواهد کرد تا منافع ایران را در فروش نفت، بیمه و تراکنش بانکی تأمین نماید. 🔸اروپا ۷ ماه تهران را معطل کرد تا از طریق ممانعت از اقدام متقابل ایران، فشار حاصله از خروج آمریکا بر قیمت نفت را تعدیل نمایند. دقت شود... 🔸در نهایت در اواخر سال ۹۷ اروپایی ها ابتدا وعده دادند کانال SPV را برای امکان معامله نفت در برابر غذا و دارو راه اندازی می کنند! 🔸اروپا بعد از چند ماه مدعی شد نمی تواند نفت ایران را بخرد اما حاضر است با راه اندازی کانال INSTEX، در ازای پول نفت فروخته شده ایران به دیگر کشورها، غذا و دارو بفروشد! این سازوکار ۱۴ماه بعد از خروج آمریکا از برجام در ظاهر فعال سازی شد. 🔸 چندی بعد اروپا اعلام کرد که نمی تواند شرکت ها و بانک‌ها خصوصی را ذیل اینستکس، به تجارت با ایران ترغیب کند؛ ضمن اینکه تهران باید FATF را کاملا اجرایی نماید. 🔸دولت دوازدهم ۳۱ ماه اقتصاد ایران را معطل گذاشت تا آمریکا یا اروپا تعهدات خود را اجرا کنند. در همه این سالها فشارهای امنیتی و سایه جنگ نیز بر فشار اقتصادی افزوده شد. به گونه ای که امریکا شهید سلیمانی را ترور کرد و دومین جنگ نفتکش ها را در مقابل ایران و در سکوت رسانه ای به جریان انداختند. 🔸سه سال، ایران بیشترین فشارها را در حوزه اقتصادی و امنیتی تحمل کرد تا فرصت کافی به دولت دوازدهم برای احیای برجام داده شود. در نهایت در شورای عالی امنیت ملی به ریاست روحانی تصمیم گرفته می شود که مجلس مکلف شود در راستای خروج آمریکا از برجام قانون گذاری کند. این قانون با نام "قانون راهبردی برای لغو تحریم ها و صیانت از منافع ملت ایران" تصویب می شود و ایران را از بلاتکلیفی خارج کرده و دست تیم مذاکره کننده را پر می کند. 🔸بعد از این قانون، اروپا و آمریکا ضمن احساس خطر، برای بازگشت به برجام اعلام آمادگی می کنند. متنی بین دولت دوازدهم و طرف غربی نگاشته می شود که فاقد ضمانت لازم بود و همان معایب برجام گذشته را داشت. آقای روحانی به دنبال تصویب همین متنِ ناقص تر از برجام بود. اما در شعام این متن پذیرفته نمی شود. بعد از آن دولت سیزدهم بر مسند کار قرار می گیرد و مذاکرات هسته ای در مختصات جدیدی دنبال می شود. ادامه دارد... @tahlileghtesadi

🔸آیا دولت خاتمی بهترین عملکرد اقتصادی را داشت؟ #ضریب_جینی در دولت خاتمی با وجود اینکه انتظارات سیاسی در حداقل ممکن بود و تحریم های موثری نیز در حوزه بانکی و نفت وجود نداشت و جریان ارز نیز عادی بود، اما این دولت بدترین نرخ ضریب جینی ( فاصله طبقاتی)را بعد از جنگ تاکنون بر جای گذاشت. @tahlileghtesadi

🔸آیا دولت خاتمی بهترین عملکرد اقتصادی را داشت؟ #نقدینگی در دولت خاتمی با وجود اینکه انتظارات سیاسی در حداقل ممکن بود و تحریم های موثری نیز در حوزه بانکی و نفت وجود نداشت و به دلیل عادی بودن جریان ارز نیاز به استقراض چندانی نبود، اما این دولت، رشد نقدینگی معادل ۲۷ درصد ( متوسط) را بر جای گذاشت. @tahlileghtesadi

🔸آیا دولت خاتمی بهترین عملکرد اقتصادی را داشت؟ #بیکاری در دولت خاتمی با وجود اینکه انتظارات سیاسی در حداقل ممکن بود و تحریم های موثری نیز در حوزه بانکی و نفت وجود نداشت، اما با تداوم سیاست تثبیت ارز، مانع توسعه بنگاه های اقتصادی و در نتیجه افزایش نرخ بیکاری گردید. پیوست: آمار بالا تا ابتدای سال۱۴۰۲ نمایش داده شده است. نرخ بیکاری در دولت سیزدهم در کانال ۷درصد می باشد. @tahlileghtesadi