#خوانش_فرا_اقتصادی_از_برجام❗️
✍دکتر عبدالله گنجی
💥بدون تردید شروع برجام که متأثر از رأی ملت در سال1392 بود یک هدف اساسی داشت و آن کمکردن آلام اقتصادی مردم درقبال کند کردن توسعه هستهای ایران بود. هدف نظام جمهوری اسلامی از برجام، گشایش اقتصادی از طریق مذاکره بود ولاغیر.
👇در خارج از پوسته قدرت و قدری هم در داخل حکومت 3نگاه به برجام شکل گرفت.
1⃣ دستهای میگفتند تلاش نماییم با برجام فشار اقتصادی دشمن را کم کنیم این دسته معتقد بودند که مشکل غرب با ما بر سر وجود (ماهیت) انقلاب اسلامی نیست بلکه سر حدود است بنابراین چیزی میدهیم و چیزی میگیریم و مشکل حل میشود.
2⃣ دسته دوم معتقد بودند با مذاکره مخالف نیستیم اما مشکل غرب با ما بر سر اساس و ماهیت جمهوری اسلامی است و هستهای و موشکی و غیره بهانه است. مگر زمان امام که همین فشارها بود هستهای و موشکی و منطقهای داشتیم؟ و مگر غرب احمق است اجازه دهد کشوری که سلطه فرهنگی- سیاسی جریان هژمون را نمیپذیرد تقویت شود؟ هنوز فضای رسانهای و اجتماعی-سیاسی کشور بهظاهر در این دو نگاه متمرکز است و نگاه بدبینانه این است که پس از توافق هم بسیاری از محدودیتهای خرید و فروش و سرمایهگذاری باقی خواهد ماند. اما اثر روانی توافق ممکن است به تثبیت قیمتها بینجامد که برخی آنرا «ارزش جنازه برجام» میگویند.
3⃣ اما از سال دوم دولت روحانی دسته سومی بودهاند که تاکنون، بدون توجه به محتوا و دادهها و ستاندههای برجام بر توافق اصرار داشتهاند تا حدی که اصطلاح «بدهبره» هشتگ انتقاد نسبت به آنان شد.
برخی تا همین اخیرا صریح میگفتند که مسئولیت عدم توافق بهعهده رهبری است و معیشت مردم را یا به رهبری یا سپاه ارجاع میدادند تا هر طور شده توافق امضا شود. این جماعت عمدتا کسانی بودند که در 25سال گذشته هیچگاه حرف و مطالبهشان اقتصادی و معیشت نبوده است و گفتمان معیشت همیشه از محفظه گفتمانی آنان خارج بوده است. دمکراسیخواهی، توسعه سیاسی، انتخابات آزاد، کوتاه آمدن در سیاست خارجی، کاهش سهم دین و نهادهای دینی در نظام، حرف اساسی و ثابت آنان بوده است.
این دسته هدف از برجام را «تبدیل ایران از یک کشور انقلابی به کشوری عادی» اعلام کردند. نام این عمل را نرمالیزاسیون گذاشتند و به روحانی نوشتند که وظیفه داری ایران را از حالت استثنایی به حالت عادی تبدیل کنی.
از نیکوس پولاتزاس جامعهشناس یونانی-فرانسوی برای تئوریزه کردن موضوع الهام گرفتند و نوشتند که او میگوید:
2نوع دولت داریم. دولت استثنایی و دولت نرمال. دولت نرمال دولت سرمایهداری پیشرفته را معرفی و دولت استثنایی را دولت اقتدارگرا، توتالیتر، بناپارتی، الیگارشی نظامی و بیسمارکی معرفی کردند و از روحانی میخواستند که در ذیل شعار اعتدال، ایران را از حالت انقلابی خارج و به کشوری عادی تبدیل کند.