گویی به اشتباه افتاده اند! رفقای عزیزم! خُدعه و نیرنگ دشمن را جدّی باید گرفت. شب گذشته در حال مطالعه بودم که نوشتۀ جالبی را در یکی از کتاب ها دیدم. صبوری بفرمایید تا برایتان بنویسم. آنچه از ظاهر رفتار مأمون، خلیفۀ عباسی به دست می‌آید آن است که وی با ظرافت خاصی کوشید تا وانمود کند که علاقه بسیاری به امام رضا علیه السّلام دارد. ظاهرسازی مأمون به اندازه‌ای با مهارت و رندانه بود که حتی بعدها، برخی از بزرگان شیعه را نیز به اشتباه انداخت. شاید بفرمایید کدام بزرگ را به اشتباه انداخته؟ الان برایتان می گویم. ببینید عزیزانم! در میان عالمان شیعه در قرن هفتم شخصیتی وجود دارد به نام اِرْبِلی. آری درست خواندی! جناب آقای اِرْبِلی که اتفاقاً خیلی هم بزرگوار و اهل بیتی می باشد. آیا می دانید اِرْبِلْ کجاست؟ اِرْبِلْ همان اَربیل، یکی از شهرهای شمالی عراق در نزدیکی موصل می باشد. این آقای اِرْبِلی کتابی دارد به نام "کَشْفُ الغُمَّة فی مَعْرِفَةِ الأئمّة" و اگر بخواهم این کتاب را در یک جمله معرفی کنم باید عرض کنم: کتابی در شرح حال، فضائل و معجزات چهارده معصوم. شب گذشته در جلد دوم این کتاب عبارتی را دیدم که از آن متوجه شدم ای دل غافل! ظاهراً این آقای اِرْبِلی و حتی سیّد بن طاووس، بله سیّد بن طاووس جلیل القدر و بزرگوار نیز دربارۀ شخصیت مأمون عباسی، گویی به اشتباه افتاده اند! شاید بفرمایی: حاج آقا حواست هست که چه می گویی؟! حالا آقای اِرْبِلی را می گویی که اشتباه کرده ما چیزی نمی گوییم چون او را خیلی نمی شناسیم، اما سیّد بن طاووس و اشتباه کردن در این مورد؟!! قربانت گردم! آنگونه که اِرْبِلی در این کتاب به سید بن طاووس نسبت داده و البته خودش نیز تمایل آشکاری به آن نشان داده، اینکه در مسأله شهادت امام رضا علیه السلام، جناب مأمون عباسی از این جنایت مُبَرّی و بی گناه دانسته شده و حتی مأمون به عنوان یک فرد شیعه و یا متمایل به امام شناسانده شده است!! ببینید رفقا! واگذاری خلافت به یک علوی، آن هم در شرایطی که خلفای عباسی علویان را به شدیدترین وجهی سرکوب می‌کردند، می‌تواند هر انسانی را درباره مأمون به اشتباه بیندازد. اِرْبِلی در کتابش می‌نویسد: "از کسى که به سخن او اعتماد کامل دارم (مِمَّن أَثِقُ) سَندی‏ به من رسیده که جناب سید بن طاووس نه موافق بود (لا یوافق) و نه اعتقاد داشت (ولا یعتقده) که مأمون به حضرت رضا علیه السلام زهر داده باشد!! سید بن طاووس در این زمینه مطالعه و تحقیق بسیار فرموده بود (کثیر المطالعة و التنقیب) و آنچه که از رفتار مهربانانه و علاقۀ صمیمانۀ مأمون نسبت به امام رضا علیه السلام دیده می شود (من حنوه علیه و میله إلیه) اتفاقاً تایید کنندۀ نظر سید بن طاووس است (یؤید ذلک و یقرره)!!" واللهُ عالمٌ. ایام عزت دوستان مستدام باد. علیرضا نظری خرّم/ شهر مقدس قم/ 6 شهریور 96

ایرادی که بر حسین علیه السلام گرفتند! دوستان عزیزم! در میان اندیشمندان مصری در دوران معاصر، شخصیتی می زیسته که به اصلاح گری در جامعۀ مصر، شهره بوده است. نام او "عباس‌ محمود عقّاد" می باشد. ساعتی پیش در یکی از آثار او با نام "المجموعة الکاملة" اعتراف جالبی را خواندم. او در صفحۀ 228 از جلد دوم کتابش نوشته بود: بنی امیّه پس از شهادت حسین علیه السلام به مدت شش سال به او و پدرش بر منابر ناسزاها گفتند. اما هرگز هیچ یک از آنها جرأت نکردند کوچک ترین گناه و بی تقوایی و عمل نکردن به احکام دین را – که ممکن است کسی در پنهان یا آشکار انجام دهد - به او نسبت بدهند و هیچ ایرادی از او نگرفتند جز قیام علیه حکومتشان! علیرضا نظری خرّم/ شهر مقدس قم/ 12 شهریور 96

آقایون دُم کلفت رفقای عزیزم! شیخ مفید، بیش از هزار سال پیش زحمت نگارش کتابی را کشیده با نام "الارشاد" که از آثار ارزشمند شیعه در شناخت زندگی ائمۀ اطهار علیهم السلام به حساب می آید. ساعتی پیش در صفحۀ 334 این کتاب دیدم که نوشته بود: یکی از گُماشته های دولت عباسی که زندانبانی امام عسکری علیه السلام را نیز بر عهده داشته، دم به دقیقه از سوی برخی بزرگان حکومت، پیغام پسغام دریافت می کرده و به سختگیری بیشتر بر آن حضرت در زندان تشویق می شده است. زندانبان هم که دیگر از دریافت این پیغام و پسغام ها کلافه شده بود، به فکر چاره می افتد تا با دعوت آقایون دُم کلفت و کلّۀ گندۀ عباسی به زندان و گفتن حقیقتی، سنگ خود را با آنان وابِکَند. از این رو پیکی به سوی آنان فرستاد. ایادی عباسی هم بلافاصله برای شنیدن سخنان گماشتۀ خود، به سرعت خود را به زندان رساندند. گوشۀ زندان، بساط و فرشی از قبل پهن و سور و ساتی هم تدارک دیده شده بود تا آقایان در این دورهمیِ شوم، سَق بزنند. همۀ اراذل و اوباش جمع بودند. تا چشمشان به نگهبان افتاد گویی منتظر شنیدن خبر خوشی از آزار و اذیت های بیشتر به امام عسکری علیه السلام بودند! نگهبان زندان گرد و غبار از لباس هایش گرفت و با نوشیدن مقداری آب، نفسی تازه کرده و آنگاه گفت: در رابطه با حسن عسکری، خُرده عرایضی به خدمت حضرات دارم. ببینید آقایان! حَسَب فرمایش و اوامر ملوکانۀ شما، بنده دو نفر از خشن ترین و بی رحم ترین نگهبانان را برای آزار و اذیت حسن عسکری در زندان مأمور کردم، ولی آنان چنان تحت تأثیر او قرار گرفته اند که من شگفت زده شده ام! تا جایی که این آقایان نگهبان، اهل نماز، روزه و عبادت شده و خود را به درجات والایی رسانده اند! (فَقَدْ صَارَا مِنَ الْعِبَادَةِ وَ الصَّلَاةِ وَ الصِّيَامِ إِلَى أَمْرٍ عَظِيمٍ) و من درمانده ام که چه کنم؟! این بود که از شما خواستم تا بیایید چاره ای کنیم. بزرگانی که آنجا نشسته بودند با شنیدن این سخنان، هاج و واج مانده و بِربِر به نگهبان زُل زده بودند. رفقای عزیزم! از خدا که پنهان نیست از شما چه پنهان، با خواندن این حکایت از خجالت، عرق بر پیشانی ام نشست. سرم را به زیر انداخته و با خود گفتم: من خودم را مثلاً شیعه و پیرو اهل بیت علیهم السلام می دانم. آیا تا به حال شده که در مواجهۀ با مخالفین و آنانی که به گمانم از راه هدایت زاویه گرفته اند، یک نفر را بله فقط یک نفر را به سوی خوبی ها دعوت و با رفتارم مبدأ میل او را از ناپاکی ها به طهارت و پاکی ها تغییر داده باشم؟! علیرضا نظری خرّم/ شهر مقدس قم/ نهم شهریور 96

اشک و آه سال 79 افتخار آن را داشتم تا برای مدت کوتاهی در کلاس های درس هستی شناسی استاد عبد الرسول عبودیت شرکت کنم. این کلاس ها که در دانشگاه امام حسین علیه السلام تحت عنوان "طرح ولایت" برگزار می شد، دوره ای فشرده برای آشنایی دانشجویان با علوم اسلامی بود. به همراه تعدادی از دوستان طلبه از حوزۀ علمیۀ چیذر در این کلاس ها شرکت می کردیم. دانشجویان شب ها پس از نماز مغرب و عشاء برای گعده در اتاق ما جمع می شدند و هر شب یکی از اساتید را دعوت می کردیم تا بحثی آزاد داشته باشیم. در یکی از شب ها که میزبان استاد عبد الرسول عبودیت بودیم، حکایتی عجیب از علامه طباطبایی برایمان نقل کردند که بسیار تاثیر گذار بود. برخی از رفقا آهسته اشک می ریختند. استاد عبودیت فرمود: روزی در محضر علامه طباطبایی نشسته بودیم که روایتی را با اشک و آه برایمان خواندند. روایت را شیخ صدوق در کتاب علل الشرایع چنین نقل کرده که شخصی می گوید به امام صادق عليه السلام‏ عرض کردم: آيا على عليه السلام در راه دين خداوند نيرومند و شجاع نبود؟ (ألَم يَكُن عَلِيٌّ عليه السلام قَوِيّاً في دينِ اللَّهِ؟) امام علیه السلام فرمود: بله، شجاع و نیرومند بود. گفتم: پس چرا گروهی بر او پیروز شدند و او از خود در برابر آنها دفاع نکرد؟ چه مانعی پیش روی حضرت بود؟ امام علیه السلام فرمود: یکی از آیات قرآن مانع این کار شد!! (آيَةٌ في كِتابِ اللَّهِ مَنَعَتهُ) گفتم یعنی چی؟ مگر می شود آیه ای مانع کار علی علیه السلام شود؟ این دیگر چه آيه‏ ای است؟ امام علیه السلام فرمود: خداوند در آیۀ 25 سورۀ فتح می فرماید: (لَوْ تَزَيَّلُوا لَعَذَّبْنَا الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذاباً أَلِيماً) یعنی اگر مؤمنان از كافران جدا بودند يقيناً كافران را به عذابي دردناك عذاب مي كرديم. خداوند در نسل کفار و منافقان، مومنانی را قرار داده است (وَدائِعُ مُؤمِنونَ في أصلابِ قَومٍ كافِرينَ ومُنافِقينَ). آن حضرت بنا نداشت تا زمانی که آن فرزندان و نوادگان به دنیا بیایند با آنها بجنگد (حَتّى‏ يَخرُجَ الوَدائِعُ). زمانی که آنها به دنیا آمدند، آن حضرت با افرادی که دشمنی خود را ابراز کردند جنگید. حضرت قائم نیز چنین است (وكَذلِكَ قائِمُنا). آن حضرت نیز زمانی ظهور خواهد کرد که مومنانی که از نسل کفار به دنیا می آیند، متولد شده باشند. آنگاه آن حضرت به کفار حمله خواهد کرد و آنان را خواهد کشت! استاد عبودیت می فرمود: علامۀ طباطبایی این حدیث را می خواند و به پهنای صورت اشک می ریخت و می فرمود: ببینید ایمان تا چه حد و اندازه ای قیمت دارد که خداوند راضی می شود نسل هایی از کفار و منافقین روی زمین بیایند و زنده بمانند تا از نسل آنها یک مومن متولد شود. حالا اگر کسی با سخن، نوشته و رفتار خود موجبات بی ایمانی دیگران را فراهم کند، خدا می داند چه سرانجام شومی در انتظار اوست. علیرضا نظری خرّم/ شهر مقدس قم/ 17 بهمن 95

جگرم کباب شد! در طول دوران مدرسه از درس جغرافی بهترین نمرات را می گرفتم. جذاب ترین زنگ برایم، زنگ کلاس جغرافی بود. الان هم برخی از دوستان وقتی به دنبال آدرس جاده ای، شهری، خیابانی یا کوه و کمری می گردند، گاهی به بنده زنگ می زنند! از قضا آخریش همین دیشب بود که برای یکی از رفقا نسخه ای برای رفتن به یکی از کوی و برزن های پیچ در پیچ تهران پیچیدم. حاج آقا! راستش را بگو ببینیم حالا چی شده که روز عید قربانی یاد جغرافی و کلاس درس مدرسه و این حرف ها افتاده ای؟ نکنه که به کوه و دشت و دمن زده ای؟ نه بابا! در خانه نشسته بودم که در حال مطالعۀ احوالات یکی از اصحاب خاص امام عسکری علیه السلام، چیزی دیدم که هوایی ام کرد تا دو کلمه بنویسم. راستش را بخواهی در کتاب "رجال نجاشی" خواندم که در میان یاران خاصّ و نزدیک امام هادی و امام عسکری علیهما السلام آقایی بوده به نام احمد فرزند ابراهیم فرزند اسماعیل. جناب نجاشی در احوالات این احمد آقا نوشته که او در علم جغرافیا کتابی داشته به نام "اسماء الجبال و المیاه و الأودية" که ترجمۀ فارسی نام کتابش می شود: "نام کوه ها، آب ها و درّه ها". برایم جالب بود که حدود هزار و دویست سال پیش در میان شاگردان خاصّ اهل بیت علیهم السلام افرادی با روحیۀ طبیعت گردی، جهانگردی و ماجراجویی وجود داشته اند. فقط چیزی که غافلگیرم کرد اینکه این احمد آقای ما در عین حال که از یاران خاصّ دو امام شیعه بوده با متوکّل، خلیفۀ عبّاسی هم برای مدتی نسبتاً طولانی می پلکیده، تا جایی که ندیم و یار غار خلیفه می شود! در اینکه همچون اویی را با دربار خلیفۀ عباسی چه کار، مرحوم مامقانی نوشته که او به ملاحظاتی، ملازم دربار خلیفه بوده است (تقربه لرجال الدولة العاصبة على بعض الوجوه). اما قدر مسلّم این است که احمد آقا با امامان عصر خود رابطه تنگاتنگی داشته و بنا به گفته شیخ طوسی در کتاب الفهرست، همۀ جیک و بیکش را با امام عسکری علیه السلام در میان می گذاشته است ( وله معه مسائل و اخبار). البته چوب هم‌پیالگی با حاکمان را هم خورد و به واسطۀ اختلاف اندکی که با خلیفه پیدا کرد برایش پاپوشی دوخته و او را به شهر تکریت تبعید کردند (نفاه إلى تكريت). وقتی خواندم که در تبعیدگاه، به دستور متوکّل، نرمۀ گوشش را بریده اند، به قول امیر خسرو دهلوی جگرم کباب شد! (فأمره بقطع اذنه) آقایون! شرمنده، از کلاس جغرافی به کجاها که نرفتیم!! علیرضا نظری خرّم/ شهر مقدس قم/ 10 شهریور 96

پیشوایان حق ساعتی پیش دیدم که شیخ محمدحسین کاشف الغطاء در كتاب اصل الشيعة نوشته كه احنف بن قيس گفت: وارد شدم بر معاويه؛ براى من از گرم و سرد و شيرين و ترش، آن قدر آورد که تعجّب كردم. بعد، يك قسم از خوردنى آورد، من نشناختم. پرسيدم: اين چيست؟ گفت: اين رودۀ اردك است كه با مخ برّه، پر كرده و با روغن فندق، پخته و شكر زده‌اند. من گريه كردم. معاويه گفت: چرا گريه كردى؟ گفتم: على علیه‌السلام را ياد كردم كه من در خدمتش بودم؛ وقت طعام و افطارش رسيد، مرا نگه داشت. ديدم براى او انبانى آوردند مُهر زده. عرض كردم: چه در داخل آن است؟ فرمود: سويق جو. عرض كردم: ترسيدى از او بردارند؟! فرمود: نه، ترسيدم كه حسن يا حسين علیهماالسلام، روغنى بر او بمالند. عرض كردم: حرام است؟! فرمود: نه، و لكن بر پيشوايان حقّ، لازم است كه خودشان را در عداد ضعفا قرار دهند تا براى فقير، فقرش دشوار نباشد. معاويه گفت: كسى را ياد كردى كه فضل او انكار نمى‌شود. #پیشوایان_حق این حکایت، علاوه بر کتاب های شیعی، همچنین در منابع کهنِ اهل سنت، چون تذکره الخواص ص ۱۱۰ و التذکره الحمدونیه ج ۱ ص ۶۹ آورده شده است.

موعظه دنیا با ما آغاز نشده و با ما نیز به پایان نمی رسد. به گفته خیّام: این کهنه جهان به کس نماند باقی رفتند و رویم و دیگر آیند و روَند

ساعتی پیش در صفحه ۹۶ از جلد ششم کتاب نهایه الارب دیدم که از قول حکیمی بزرگ نوشته است: پیروزی از آنِ کسی است که حجّت آورد نه آنکه به لجاجت رو آورد. #من_رای _میدهم

نقش ایدئولوژی در ترجمه ابن ابی الحدید می نویسد که سپاهیان و یاران امام علی علیه السلام معتقد به امامت شیخین بودند مگر اندکی استثنایی که از شیعیان خاص شمرده می شدند. شرح نهج البلاغه ج ۱۵ ص ۱۸۵ اینکه ابن ابی الحدید چنین گفته، به قصد دفاع از شیخین نبوده، بلکه منظوری دیگر داشته و توضیحش را آورده است. ولی عجیب اینکه در ترجمه فارسی شرح نهج البلاغه، جمله مزبور ترجمه نشده است. این است نقش ایدئولوژی در ترجمه!!

مردم را به حال خود... در چند حدیث دیدم هنگامی که امام علی علیه السلام از مردم کوفه خواست نماز نافله را در ماه رمضان به صورت جماعت نخوانند آنان واعُمرا واعُمرا سر دادند. حضرت که دید اگر مردم را بر آن دارد که طبق سنت پیامبر نماز بخوانند سپاهش پراکنده می شود و کسی یا اندکی از شیعیانش باقی نمی مانند مردم را به حال خود وانهاد. کتاب الصلاه من مصباح الفقیه ص ۶۲۵، تهذیب الاحکام ج ۳ ص ۷۰.

خِش خِش چند روز پیش در حال برگشت به خانه بودم که فنری نسبتا بلند بر روی آسفالت خیابان، توجه ام را به خود جلب کرد. یادم افتاد که صندوق عقب ماشینم فنرش افتاده و درب صندوق وقتی باز می شود در بالا توقف نمی کند. این شد که خم شدم و فنر را از زمین برداشتم. فنر را وارسی و برانداز کردم تا ببینم مناسب می باشد یا نه که دیدم شوربختانه خمیدگی یک طرف فنر شکسته است و به کارم نمی آید. مایوسانه فنر را به گوشه ای در زیر دیوارِ کنار پیاده رو انداختم. از قضا نگو پشت سرَم طلبه ای جوان و باصفا مجموع کارهایم را که دو سه ثانیه بیشتر طول نکشید_ دیده بود. او به خیال اینکه من یک وسیله ی خطرناکی را که ممکن است برای عابرین پیاده یا خودروهای عبوری ایجاد مشکل می کند از سرِ راه برداشته ام از من تشکر کرد و اندر فضایلم حرف هایی گفت. حالتی شبیه خنده و تعجب به من دست داده بود. من هم اصلا به روی خودم نیاوردم. سرِ مبارکتان را درد نیاورم. این طلبه ی بی خبر از اصل ماجرا با دیدنِ ظاهر کار من و بی خبر از باطنِ کارم به همین راحتی از علاقمندانم شد. آنجا بود که فهمیدم چرا معصوم علیهم السلام فرموده است صدای ریا در قلبِ آدمی به بلندای خِش خِشِ صدای پای مورچه سیاه در شب تاریک بر روی سنگ سیاه می باشد. ۲۹ خرداد ماه سال ۱۴۰۰ علیرضا نظری خرّم شهر مقدّس قم

کفایتم می کند امروز در کتاب مسندِ احمد بن حنبل دیدم که نویسنده در حدیث شماره ۲۰۵۹۳ می نویسد: فَرَزدَقِ شاعر، عمویی به نام صَعصَعه داشته که محضر رسول خدا را درک کرده است. صَعصَعه می گوید: روزی به آستانِ پیامبر خدا شرفیاب بودیم که این آیه نازل شد. فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ پس هر کس هموزن ذرّه‌ای کار خیر انجام دهد آن را می‌بیند! و هر کس هموزن ذرّه‌ای کار بد کرده آن را می‌بیند! به محض اینکه متوجه مضمون آیه شدم از جایم برخواستم. برخی از آنانی که گرد پیامبر نشسته بودند با تعجب پرسیدند: چه شد صَعصَعه؟! چرا برخاستی؟!! در پاسخ گفتم: درنگ جایز نیست. این مقدار که شنیدم کفایتم می کند. باکی نیست که از وحی، بیش از این نشنوم! این را گفتم و پی کارم رفتم.

خادم حرم در میان راویان حدیث به آقای حسین بن اشکیب قمی، به سه دلیل ارادت خاصّی دارم. اویی که افتخار درک محضر امام هادی و امام حسن عسکری علیهما السلام را هم داشته است. ببینید رفقا! در صفحۀ 44 کتاب رجال نجاشی لقب جالبی به این حسین آقا داده شده که مشابهش را تا کنون برای کسی ندیده بودم. در آنجا نوشته که حسین بن اشکیب، خدمتگزار مرقد است (خادم القبر). با خود گفتم چه لقب عجیبی! مقصود جناب نجاشی، کدام قبر است؟ به کتاب ها سرکی کشیدم. علامه وحید بهبهانی در صفحۀ 139 کتاب "تعليقة على منهج المقال" دو احتمال را مطرح ساخته‌. یکی اینکه او خادم قبر حضرت امام رضا علیه‌ السلام بوده (لعله خادم قبر الرضا) و دیگر اینکه او خادم قبر پیامبر صلی الله علیه و آله بوده باشد (و قيل خادم قبر النبي) . احتمال دیگری که برخی از مورخان شیعه آن را نزدیکتر به واقع دانسته اند اینکه او خادم مرقد حضرت معصومه سلام الله علیها بوده باشد. به هر حال خادم هر کدام که بوده نشان از ارادت خاصّ او به خاندان پیامبر می باشد. و اما دلیل دوم اینکه متوجه شدم حسین در مدت حضورش در بلخ به دنبال گعده و بخور و بخواب نبوده، بلکه به گواه شیخ صدوق در صفحۀ 438 کتاب کمال الدین، از جملۀ کارهای حسین در شهر بلخِ سنّی نشین، مناظره و آنگاه هدایت دانشمندی مسیحی و هندی تبار به نام ابو سعید به مذهب اهل بیت علیهم السلام بوده است. هندی بی چاره که در مباحثه با دانشمندان سنّی بلخ، تکفیر و حتی تهدید به مرگ شده بود، از ترس جانش دست به دامن حاکم بلخ می شود. عالمان سنی به حاکم بلخ چُغُلی کرده که هندی از شرک به کفر گرویده (إن هذا قد خرج من الشرك إلى الكفر) پس فرمان بده تا گردن او را بزنند! (فمر بضرب عنقه) اما جناب حاکم به حسین فرمان می دهد که با او منظره کند. (يا حسين ناظر الرجل) حسین که آخوند درباری نبود، ابتدا از پذیرش خواستۀ حاکم سرباز زد و گفت: آقایون علما که اینجا کم نیستند از آنها بخواه که با او مناظره کنند (العلماء والفقهاء حولك فمرهم بمناظرته). اما حاکم کوتاه نیامده و با حکم حکومتی اش به حسین دستور داد که مناظره کند (ناظره كما أقول لك). در این مناظره بود که سرانجام مرد هندی به راه اهل بیت علیهم السلام هدایت یافت. سوم اینکه برای مبارزه با زیدی های دردسر ساز و تندرو که حرف گوش کن هم نبودند و با قیام های ناپخته و پی در پی خود دم به دقیقه برای امامان شیعه دردسر و گرفتاری درست می کردند، کتاب "الرد علی الزیدیه" را نگاشت. او با نگارش این اثر در صدد مبارزه با جریان انحرافی بود. علیرضا نظری خرّم/ شهر مقدس قم/ 11 شهریور 96

متن پایین👇

یوسف آباد چند روزِ پیش از این، برای انجام یک کار اداری، همراه خانواده به یکی از شهرهای شمالی کشور رفته بودم. بعد از انجام کارم برای آب تنی به ساحل دریا رفتیم. در آنجا با یک مادربزرگ و نوه اش آشنا شدیم. این مادربزرگ و نوه عزیزش، پوشش مناسبی نداشتند. به اصطلاح، بد حجاب بودند. جالب اینکه وقتی همسرم می خواست در ساحلِ عمومی و نه محل مخصوص شنای خانم ها با جوراب، مقداری وارد آب شود، مادربزرگ که روی صندلی و در کنارِ نوه اش نشسته بود و پاهای برهنه اش را داخل آب گذاشته بود با تعجب و لحنی شیرین و کِش دار به همسرم گفت: با جوراب می ری؟! همین سخن مادربزرگ، زمینه آشنایی و دوستی همسرم با مادربزرگ و نوه اش را فرآهم ساخت. این سه نفر در طول مدتی که من به همراه پسرها داخل دریا شنا می کردیم به گفتگو نسشتند. از هر دری سخن گفته بودند. مادربزرگ، تک و تنها در خانه ای در محله یوسف آباد تهران و همین نوه اش در کرج زندگی می کند. تنها فرزند این مادربزرگ که مادرِ همین نوه باشد به آلمان مهاجرت کرده و در آنجا زندگی می کند. چیزی که برایم بیش از دیگر حرف ها درس آموز بود رفتار این نوه با مادربزرگش بود. نوه ی مادربزرگ به همراه شوهرش در شهر کرج زندگی می کند. جالب اینکه این نوه مهربان، هر روز _بدون #استثناء به تهران و محله یوسف آباد می رود تا به کارهای مادربزرگ رسیدگی کند. این نوه به گفته مادربزرگ پس از پخت و پز و انجام کارهای مادربزرگ به خانه خود در کرج باز می گردد. البته شوهر دانای این نوه نیز در این کارِ انسانی و خداپسندانه همسر خود را همراهی می کند. براستی خداوند چه بنده های مهربانی دارد. این خانم جوان اگر چه از لحاظ پوشش ظاهری، لباس مناسبی به تن نداشت و اصطلاحا بدحجاب بود اما آنچنان در آزمون احسان به والدین سربلند و موفق بود که بنده به خودم لرزیدم و گفتم: فلانی! وجدانا آیا تو نیز در رسیدگی به والدین خود اینگونه اهتمام خواهی داشت؟! واقعا مطمئن نیستم! آدم ها را نمی شود به ظاهرشان قضاوت کرد. این عکس را گرفتم چون می خواستم آن روز خوب از یادم نرود.

این تصویر خاطره انگیز مربوط به منطقه شهرستانک در جاده چالوس، بعد از سد کرج می باشد. حوالی سال ۷۸ یا ۷۹ بود که با چهارده نفر از دوستان طلبه مدرسه علمیه چیذر از مسیر درکه با پای پیاده پس از طی مسافتی طولانی، صعب العبور و پر خطر و دو شب خواب در دل کوه و کنار جَک و جونِورها به این مکان رسیدیم. البته امکانات داشتیم و خیلی هم خوش گذشت. فقط ایراد کار این بود که راهنما و بلدِ راه نداشتیم. یعنی داشتیم اما این کاره نبود. خلاصه با هزار زور و زحمت پس از دو شبانه روز راه رفتن در رشته کوه های البرز خسته و کوفته و آش و لاش به مقصد رسیدیم. به خاطر دارم که دم دم های غروب آفتاب بود. همزمان با ما یک خانم و آقای نسبتا مسن نیز عصا زنان به آنجا رسیدند. البته عصای کوه نوردی. از آنها پرسیدم شما از کدام مسیر و در چه مدت آمدید؟ خانم کوه نورد مجال پاسخگویی را از آقا گرفت و گفت: صبح میدان تجریش بودیم و از راه دربند و پس از طی مسافتی از پناهگاه شیرپلا حدود هشت ساعته به اینجا رسیدیم. آه از نهادمان بر آمد. آنجا بود که به یاد این سخن حافظ افتادم که: قطع این مرحله بی همرهی خضر مکن ظلمات است بترس از خطر گمراهی البته فراموش کردم که بگم بنای موجود در تصاویر، کاخ ناصری می باشد. می گویند ناصرالدین شاه قاجار برای تفریح به اینجا می آمده است. به اصطلاح ییلاقِ شاهی بوده! یک شب در کاخِ ییلاقی شاه قاجار خوابیدیم. یادمه چندتا رُتیل و عقرب هم داخلِ عمارتِ شاهی کنارمان به آرامی خوابیده بودند. یاد آن روزهای بی بازگشت بخیر

و خردمند اگر چه به زور و قوّتِ خویش ثِقَتِ تمام دارد تعرّضِ عداوت و مناقشت جایز نشمرد، و تکیه بر عُدَّت و شوکتِ خویش روا نبیند. و هرکه تَریاک و انواعِ داروها بدست آرد به اعتمادِ آن بر زهر خوردن اقدام ننماید. کلیله و دمنه

مادر تا هست بیش از پیش قدرش را بدانیم. دست و پا و روی گُل او را ببوسیم. خواسته هایش را پیش از آنکه به زبان جاری کند بر آورده سازیم. هر چند او خواسته چندانی از ما ندارد. عزیزی که به ظاهر مادر را از دست داده سنگِ مزار مادر را به آغوش کشد

فریبِ زاهد زاهدی از جهت قربان گوسپندی خرید. در راه طایفه ای طراران بدیدند، طمع در بستند و با یکدیگر قرار دادند که او را بفریبند و گوسپند بستانند، پس یک تن به پیش او درآمد و گفت: ای شیخ، این سگ کجا می‌بری؟ دیگری گفت: شیخ عزیمت شکار می‌دارد که سگ در دست گرفته است. سوم بدو پیوست و گفت: این مرد در کسوت اهل صلاح است، اما زاهد نمی نماید، که زاهدان با سگ بازی نکنند و دست و جامه خود را از آسیب او صیانت واجب بینند، از این نسق هر چیز می‌گفتند تا شکی در دل زاهد افتاد و خود را در آن متهم گردانید و گفت که: شاید بود که فروشنده این، جادو بوده ست و چشم بندی کرده. در جمله گوسپند را بگذاشت و برفت و آن جماعت بگرفتند و ببرد. کلیله و دمنه

اینجا دریاچه امامزاده علی در جاده هراز و حدود ۸۰ کیلومتری تهران است. خاطره ای از اینجا دارم. در حاشیه جاده هراز بُقعه امام زاده علی واقع شده بود. پایین امام زاده هم در داخل دره ای که به رود هراز می رسید روستایی خالی از سکنه ی به نام پُشتک با چند قبر قرار داشت. یک بار که همراه مرحوم پدرم و همسایه روبرویی مان، جناب آقای منصوری (پدر رفیق دوران کودکی ام مهندس خاقان منصوری) از آنجا عبور می کردیم و به شمال می رفتیم، جناب آقای منصوری به پدرم فرمود: عموی ما که در زمان رضاخان در احداث جاده هراز کار می کرده طیّ حادثه ای در همین منطقه از دنیا رفت و در قبرستان کوچکِ روستای پُشتک، دفن گردید. پدرم با شنیدن این حرف، اتومبیل را در حاشیه جاده هراز و مجاور امام زاده علی نگهداشت و همگی پس از طیّ ده ها پله به عمق دره و بر سر مزار آن مرحوم رفتیم و فاتحه خواندیم. متاسفانه بعدها در بهار سال ۱۳۷۷ کوه مجاور جاده هراز ریزش کرد و صحن امام زاده و مغازه و روستای پُشتک را با خود به تَهِ دره بُرد و زیر خروارها سنگ و خاک، مدفون کرد. با انباشت سنگ و خاک، مقابل رود هراز این دریاچه بوجود آمد. خوشبختانه با تخلیه بموقع کلیه اماکن مسکونی و تجاری اطراف محل، این حادثه تلفات جانی در بر نداشت.

فرزند صحرا - قسمت اول سال شصت هجری بود. معاویه بابت بیماری سختی که گرفته بود بدجوری در بستر مرگ دست و پا می زد. او که فهمیده بود نفس های آخرش را می کشد به هر جان کندنی که بود زبانش را در دهان چرخاند و هِنُّ و هون کُنان رو به اطرافیان کرد و گفت: عمر من آفتاب لب بوم شده است. در این لحظات واپسین، پسرم یزید را خبر کنید تا بیاید. می خواهم برایش وصیتی کنم. به شازده پسر که برای یلّلی تلّلی به منطقۀ خوش آب و هوای حوران در اطراف دمشق رفته بود خبر دادند که اگر پیالۀ شراب در دست داری بر زمین بگذار و خیلی زود خودت را به کاخ سبز برسان که بابایت دارد نفس های آخرش را می کشد و رفتنی است! یزید که در پی هرزه گردی بود وقتی خبر بد حالی بابا به گوشش رسید به جای آنکه مثل برق و باد خودش را به بالین پدر بیمارش برساند فس فس کنان و سلانه وار به سوی دمشق به راه افتاد. ادامه دارد ... علیرضا نظری خرّم/ شهر مقدّس قم/ 7 مهر 97

فرزند صحرا - قسمت دوم معاویه که با مرگ دست و پنجه نرم می کرد فرزند خام و سر به هواش، یزید رو بهتر از هر کسی می شناخت. خلیفۀ بیمار واهمه داشت که نکنه یزید بازیگوش دیر برسه و اجل، مهلتش نده تا وصیتش رو به یزید بگه. از این رو ضحاک، فرماندۀ پاسبانان قصر رو صدا زد تا وصیتش رو به اون بگه! ضحاک جلو اومد و پس از ادای احترام، خم شد و گوش خودش رو نزدیک دهان معاویه رسوند تا ببینه خلیفۀ مسلمین چه وصیتی رو می خواد بهش بگه! در همین حیص و بیص بود که شیپورچی های قصر یا همون جماعت نقاره چی و نفیرچی به محض دیدن موکب همایونی ولیعهد در شیپور خود دمیدند. جارچی ویژۀ کاخ نیز با شنیدن آهنگ ورود ولیعهد، سرش رو به داخل تالار چرخوند و با صدایی بلند و رسا گفت: جناب ولیعهد، یزید بن معاویة بن ابی سفیان وارد می شوند! معاویه که داشت پچ پچ کُنان و درگوشی، چیزی به ضحاک می گفت به محض شنیدن صدای جارچی مخصوص، سرش رو برگردوند و سخنش رو قطع کرد. معاویه چشماش رو دوخت به انتهای تالار قصر و در انتظار اومدن یزید موندش. آنگاه ضحاک و همۀ اونایی که گرد بستر معاویه جمع شده بودند با ادای احترام آهسته آهسته عقب رفتند. یزید، گامهاش رو در مسیر تالار تا بالین پدر بلندتر برداشت. او به بالای سر پدر که رسید هنوز معاویه عمرش به دنیا بود. معاویه با هر جان کندنی که بود چشماش رو باز کرد و با اشاره به یزید فهموند که جلوتر بیا! یزید جلو اومد و خم شد و گوش هاش رو تیز کرد تا ببینه که پدرش در واپسین لحظات زندگیش چه وصیتی می خواد بکنه. ادامه دارد ... علیرضا نظری خرّم/ شهر مقدّس قم/ 8 مهر 97

فرزند صحرا - قسمت سوم یزید پسرم! حالا که قراره جای من رو بگیری و خلیفه بشی، خوب گوش کن ببین چی دارم بهت میگم! این دم آخری اگه وصیتم رو آویزۀ گوشات بکنی برو حالشو ببر! خیالت راحت! حالا حالاها خلیفۀ مسلمون ها می مونی اما اگه خریّت به خرج بدی و بخواهی شلتاق بندازی و هَپَلی هَپو باشی، خیلی زودتر از اونی که فکرش رو بکنی از خلافت، ساقط میشی! یزید که انگاری با اینجور حرف زدن های باباش، کمی هراس به دلش افتاده بود گفتش: بابا شاه! جونت سلامت! قربونت برم! تو که با این حرفا داری منو می ترسونی! چی می خواهی بگی باباجون؟ معاویه نگاهش رو به یزید دوخت و به آهستگی گفت: ببین یزید! برای بقای حکومتت هم که شده مردم دار باش! بویژه هوای مردم حجاز رو داشته باش! اونها اصل و ریشۀ تو هستن. در خصوص اهالی عراق هم بهت بگم که با اونها با محبت باش! لغزش هاشون رو نادیده بگیر! یزید با تعجب پرسید: نادیده بگیرم؟! یعنی که چی؟ آره فرزندم! نادیده بگیر! یه موقع خامی نکنی ها! اگه می خوای دم و دستگاه و بروبیات دوام داشته باشه خطای توده های مردم رو نادیده بگیر! بیشتر از همه هم هوای مردم پایتخت رو داشته باش! مردم دمشق رو میگم. اگه با مردم پایتخت خوب تا کنی، حالا حالاها قدرتت به خطر نمی افته! اونها به مانند چشمان تو هستن. از مردم پایتخت غافل نشو! مبادا بزرگ زادگان دمشق و آقا زاده ها رو برای مدت طولانی به سرزمین های دور بفرستی که در این صورت آداب و رسوم و فرهنگشون عوض میشه و همین مایۀ دردسر برای حکومتت میشه! اونوقت بابت این کار اونها تو باید سینجیم بشی و به این و اون جواب پس بدی! حالش رو اونا بردن حرفشو تو باید بشنوی! پسر جان! اینم بگم که مراقب چهار نفر باش که دست از پا خطا نکنند! یزید سرش رو از پدر برگردوند و زیر چشمی نگاهی به بادمجون دور قاب چین هایی که گوشه و کنار بستر معاویه وایستاده بودن انداخت و با کنجکاوی، گفتش: آقاجون! کدوم چهار نفر رو میگی؟ ادامه دارد ... علیرضا نظری خرّم/ شهر مقدس قم/ 9 مهر 97