🌿عاشورا در دولت ال بویه.
✅در زمانی که حضرت امام حسین ع به شهادت رسید پس از آن به مرور زمان عزاداری برای ایشان در میان اهل بیت (ع)رواج پیدا کرد
◀️در زمان امام سجاد ع که عزاداری زنان بود و ایشان غذا برایشان درست می کرد بعد در دوره امام باقر (ع) امام صادق (ع) و امام کاظم (ع) ادامه داشت تا به شعر خوانی و برگزاری مجالس در دوره امام رضا (ع)رسید.
✅این برنامه ادامه داشت تا اینکه مزار امام حسین ع یک ویژگی پیدا کرد.
◀️آن ویژگی این بود که نقطه کانونی برخی از قیام ها علیه عباسیان شد.
این مزار علاوه براینکه مزار یک شهید مظلوم و امام هست یک مفهوم و هویت را ساخته بود که عباسیان ظالم هستند و حکومت از آن عباسیان نیست.
◀️از علت های که متوکل دستور تخریب مزار را می دهد این مساله است که هویتی که از مزار بر می آید چنان تاثیر گزار بود که متوکل دید علاقه به زیارت چنان زیاد است که مردم و حتی درباریان به زیارت می روند و این مزار تبدیل به چیزی شده که دولت عباسیان را تحت تاثیر زیاد قرار دهد.
#عزاداری_عاشورا_ال_بویه
#احمد_فلاح_زاده
@tarikh_j
✅در سال های قبل از سر کار آمدن ال بویه و شکل دادن مراسم در بغداد(سال 352)گزارش از برگزاری مراسم در کتاب های مختلف داریم.
◀️ مثلا در سال 346 این عبدالرحیم نامی از شخصی به نام خالد نقل می کند با پدرم در مسجدی در بغداد نشسته بودم
مردی با جامه وصله دار وارد شد و... سلام کرد و گفت من فرستاده فاطمه زهرا(س) هستم گفتند خوش آمدی بفرما گفت احمد روضه خوان در این جا کیست؟
گفت من دیشب حضرت زهرا (س) را خواب دیدم گفت برو به بغداد و بگو آن شعری را که ناشی(نام شاعر) در مرثیه فرزندم سروده آن را بخواند.
ناشی که آنجا بود به صورت خود زد و شروع کردند این شعر را با گریه خواندند.
◀️این گزارش ها نشان می دهد در مساجد مناطق شیعه نشین مراسم برگزار می شده است.در یاقوت حموی معجم الادبا ازاین موارد نقل کرده اند.
◀️این نشان می دهد مقدمه عزاداری قبل از اعلام رسمی حکومت ال بویه در میان مساجد شیعه سابقه داشته است.
🌿🌿🌿🌿🌿🌿🌿🌿🌿🌿
تنظیم :زهرا کیا
#عزاداری_عاشورا_ال_بویه
#احمد_فلاح_زاده
@tarikh_j
🌿قسمت چهارم
نحو برگزاری مراسم عاشورا در سال 352:
✅برگزاری مراسم عاشورا صرفا یک عزاداری نبود بلکه برای دولت ال بویه نوعی نماد سازی بود تا بتواند خلافت عباسی را از لحاظ فرهنگی تغییر بدهد و به یک حکومت شیعی تبدیل کند.
لذا تلاش کردند با نماد سازی به سامانی برسند از لحاظ فرهنگی تا بتوانندحکومت عباسی را تحت شعاع قرار دهند و در یک فرایند فرهنگی آن را به یک دولت شیعی تبدیل کنند.
✅خبر برگزاری مراسم در سال352 قبلا اعلام شده بود .لذا با آرامش این مراسم برگزار می شود.از علت های این است که در این دوره شیعیان در دو محله در بغداد زندگی می کنند یکی محله کرخ است یکی باب طاق
( بعد ها محلات دیگری به صورت محلات شیعی شکل می گیرد،اما این محله شیعی اولین الگو ساخت جامعه شیعی است.)
محله نشینی فضای مناسبی را ایجاد برای کارهای تبلیغی ایجاد می کرد تا کار هایی که بینشان رسم بود را با خیال راحت برگزار کنند وقتی که دستور برگزاری در سال 352 صادر شد دستور براین مبنا بود که بازار ها باید بسته شود.و نشانه های عزا را بیاویزند.و این گونه بود که مردان وزنان بیرون و داخل خیابان ها آمدند و در سطح شهر عزاداری کنند. این عزاداری اولین عزاداری رسمی در بیرون است ولی بهم نمی خورد و این نشان می دهد این نوع عزاداری را قبلا به صورت جدا داخل منازل داشتند که وقتی می آیند بیرون نظم عمومی به هم نمی خورد وخیلی منظم این عزاداری راانجام می دهند.
#عزاداری_عاشورا_ال_بویه
#احمد_فلاح_زاده
@tarikh_j
✅عمدتا زن ها عزاداری می کنند و مردها هم هستند ولی نمایش ها عزا بیش تر از سوی زنان است که به سر و صورت خود می زنند برای اباعبدالله ندبه می کنند وموهایشان را پریشان می کنند.در کوچه ها به راه می افتند و گریبان چاک کردن هم نقل شده که برای زنان بود
✅ این نماد های عزاداری نشان می دهد که جامعه عرب و غیر عرب در بغداد است و نمی شود آن را یک جامعه خالص عرب دانست .در جامعه آن روز بغداد زبان رسمی عربی است اما در خانه به غیر عربی صحبت می کنند این نشان می دهد که فرهنگ ایرانی در آن دوره جا افتاده بود.
خیمه زدن در داخل بازار نشان رسمی بودن این مراسم ها بود خیمه هایی که می زدند نشان می داد که مراسم مراسمی است که دولت سعی می کند آن را همپای مراسم های دیگر رسمی بکند و طوری بشود که بقیه سال ها هم برگزار بشود.
◀️کم کم این مراسم ها در دوره های بعد تحول پیدا می کند.
#عزاداری_عاشورا_ال_بویه
#احمد_فلاح_زاده
@tarikh_j
🌿قسمت پنجم:
✅در مورد مطالعه تاریخ باید جوانب مختلفی را در نظر گرفت به تناسب سن و سال پژوهشگران و فهم آنها از جامعه و سیاست درک آن ها از تاریخ متفاوت است از این رو اگر بخواهیم دولت هایی را مطالعه کنید باید ببینید مطالعات شما چقدر است و حوزه مطالعاتی چقدر است. جغرافیا را چقدر می شناسید تا بتوانید یک مطالعه خوبی را ارائه دهید .
✅مراسم عاشورا در 24اسفند سال 341شمسی یا محرم سال 352 قمری شروع می شود.سال قبل از این عاشورا در نوروز بود و به خاطر همین مراسم عاشورا برگزار نشد زیرا نوروز درآمد خوبی برای شاهان داشت افراد مختلف می بایست در نوروز هدایای گران بهایی برای پادشاه می آوردند. از این باب سعی می کردند نوروز را برگزار کنند.بعدها نوروز را جابه جا می کردند که حتما برگزار شود.
✅وقتی در سال352 که مراسم برگزار شد به خاطر جغرافیای گرم و خشک بغداد این امکان برایشان هست که مراسم را در شرایط خوبی برگزار کنند گرچه هوا سرد است و هوا در زمستان بغداد 15درجه است در شرایطی صحبت می کنیم که علمای بزرگ شیعه در آن شهر زندگی می کنند و تشیع را رهبری می کنند.
#عزاداری_عاشورا_ال_بویه
#دکتر_احمد_فلاح_زاده
@tarikh_j
✅ابوریحان بیرونی در آثار الباقیه 390 نوشته 38سال بعد از برگزاری اولین مراسم عاشورا می گوید علاوه بر بغداد در شهر های دیگه عراق هم عزاداری می کنند و در این روز به زیارت کربلا هم می روند .یعنی در این فاصله عزاداری که در بغداد شکل می گیرد منتشر می شود به بقیه شهرها و زیارت کربلا در روز عاشورا رسم می شود و آنهایی که فاصله مکانی شان تا کربلا زیاد نبود می توانستند زیارت بروند حتما می رفتند.
نود پنج سال عزاداری می کنند ال بویه فقط دو سال این عزاداری متوقف می شود به دلیل در گیری ها و در این مدت کاملا موفق می شوند که عاشورا را جا بیاندازند.
✅بعد از جا افتادن مراسم عاشورا تحولاتی در این مراسم اتفاق می افتد که قابل توجه است.یکی از این تحولات مبارزاتی بود در رابطه با جریان کتاب به که معروف بودند به جریان تند رو که در بغداد خیلی فعال بودند.این ها معتقد بودند روز عاشورا روز جشن است و روزی است که پیامبر (ص)در روایت فرمود همان روزی است که کشتی نوح (ع) بر قله نشست و حضرت ابراهیم (ع) آتش بر او گلستان شد. و عزاداری شیعیان بدعت است لذا در سال 253درگیری پیش آمد و شیعیان در مقابل اینان مستحکم تر شدند و تحولاتی که اتفاق افتاد بخشی اش در مقابل این جامعه اهل حدیث بغداد بود.
#عزاداری_عاشورا_ال_بویه
#دکتر_احمد_فلاح_زاده
تنظیم :صدیقه آقاسی
@tarikh_j
🌿قسمت ششم
عزاداری اباعبدالله در دوران آل بویه
✅یکی از تحولات، تحولات هویتی بود. جامعه ی امامیه در اواخر عصر حضور یعنی دوره امام هادی علیه السلام و دوره امام حسن عسگری علیه السلام به سمتی می رفت که بتواند در واقع تلاش می کرد که خودش را در زمان غیبت بتواند حفظ بکند و هضم نشود در جوامع دیگر، به همین دلیل یکی از اصلی ترین نماد هایی که می توانست امامیه را حفظ بکند حضرت اباعبدالله ع و زیارت مزار ایشان بود.
این موضوع سبب شد از دوره این ائمه علیه السلام بحث مهر درست کردن که از دوره امام رضا علیه السلام رسم بود، در این دوره هم متداول بود. گذاشتن تربت اباعبدالله در کفن مردگان در این دوره بود. حتی خواندن نماز در مزار حضرت اباعبدالله علیه السلام از جمله سوالاتی بود که آن دوره از امام حسن عسگری علیه السلام می شد. این ها نشان می دهد که تحولات هویتی دارد شکل می گیرد و هویت شیعه می خواهد به وسیله ی حضرت اباعبدالله علیه السلام در عصر غیبت کامل تر شود و ماندگار تر شود.
پس این تحولات هویتی به عنوان این که امام حسین علیه السلام نماد هویت شیعی بود، سبب شد که عزاداری اباعبدالله علیه السلام یک حالت هویتی پیدا بکند.
#عزاداری_عاشورا_ال_بویه
#دکتر_احمد_فلاح_زاده
@tarikh_j
✅یکی دیگر از تحولات، تحولات فرهنگی بود. این تحولات فرهنگی تحت تاثیر فرهنگ های حاکم بر محل عزاداری در بغداد بود که آن چیزی که مطالعه می کنیم از نحوه عزاداری در سال های بعد، مثل پاشیدن کاه یا ریختن خاک بر سر و این جور چیز ها، که نشان از بد بختی وعمق بی چارگی و این معانی بود، این ها مراسم ها و آدابی بود که متاثر از فرهنگ ایرانی وارد فضای بغداد شده بود، نشان می دهد که این کسانی که این کار ها را انجام می دهند عرب نیستند و ایرانیان ساکن بغداد هستند. این کار هم در منطقه غرب ایران رسم بود و هم در منطقه دیلم این آداب رسم بود. پلاس آویزی به نشانه عزا ، این از چیز هایی بود که در منطقه دیلم به عنوان زادگاه آل بویه رسم بود و این رسم وارد بغداد شده بود.
✅تحول بعدی تحت تاثیر یک سری متون شیعی بود. برخی از متون شیعی که مشخص نیست این روایت ها قبلا بوده یا آن دوره نوشته می شود، به هر تقدیر این متون شیعی از یک سری آیین هایی یاد می کنند. مثلا در روز عاشورا سر کار نمی رفتند و کار را تعطیل می کردند. این از روایتی از امام رضا علیه السلام بر می آید که می فرمود: در روز عاشورا اگر کار بکنید کار خیر و برکت ندارد و ضرر هم دارد. الان در دوره ما هم این رسم هست.
#عزاداری_عاشورا_ال_بویه
#دکتر_احمد_فلاح_زاده
@tarikh_j
✅برخی دیگر تحت تاثیر تفکرات آیینی بود یعنی مثل تفکراتی بود در میان امامیه مثل سب صحابه . در سال اول سب صحابه رسم نبود.اما کمی جلوتر می رویم می بینیم که مراسم عزاداری اباعبدالله علیه السلام با سب صحابه همراه است و این یکی از مواردی است که انگیزه درگیری بین حنابله و امامیه می شود. در همین سال ها البته ما هیچ گزارشی از حضور علما در این مراسم نداریم ولی با این حال نقش علما در برگزاری مراسم بسیار بالا بود به این صورت که در غالب متون روایی و در غالب همکاری به این معنی که منابع متنی را آماده می کرد، از این جهت پشتیبانی فرهنگی می کردند از برگزاری عزاداری.
بخشی از این کار در واقع، مراسم عزاداری تحت تاثیر فرهنگ محله ها بود . اگر در محله ای رسمی بود آن رسم را می آوردند در عزاداری،طبق آن چیزی که در محله هایشان رسم بود در عزاداری آن را دخیل می کردند .
✅تحول دیگر ، تحولات متناسب با ظرفیت اقتصادی بود یعنی هر مقدار که ظرفیت اقتصادی امامیه رشد می کند می آیند یک سری مراسم هایی می گیرند که در آن رشد اقتصادی خود را نشان دهند مانند مراسم منجنیق کشی که یک چیزی شبیه صندوق درست می کردند و در دست حمل می کردند و چند نفر زیرش را می گرفتند و گاهی آن را با طلا و نقره زینت می دادند که به بقیه و اهل سنت ثابت کنند که از لحاظ اقتصادی وضع خوبی دارند.
◀️نکته آخر: هر چه آل بویه شناخته شود این اتهام برداشته می شود که تشیع ما تشیع صفویه هست.
تنظیم :طیبه باقری
#عزاداری_عاشورا_ال_بویه
#دکتر_احمد_فلاح_زاده
@tarikh_j