تحلیل و بررسی نقش اجتماعی زنان شیعه و پیامدهای آن در سده نخستین عصر غیبت نویسنده: سعیدیان جزی، مریم؛ بهار 1396، سال هشتم - شماره 1 علمی-پژوهشی (وزارت علوم-/ISC / صفحه 24 - از 119 تا 142 سده آغازین عصر غیبت، دارای ویژگی­هایی منحصر به فرد است. درباره حضور زنان در تحولات این عصر و نتایج آن، اقوال و تفاسیر متعددی در منابع اسلامی دیده می­شود که در این مقاله بررسی‌ شده است. در این مقاله، بخش­هایی از نقش تاریخی زنان شیعی در قالب فعالیت­ها و سیاست­های آنان در رویارویی با مسایل سده نخستین عصر غیبت و پیامد­های آن به روش مطالعه تاریخی و توصیفی - تحلیلی بررسی می­شود. هدف آن است تا با بررسی الگوی دین شناختی زن در اندیشه تشیع؛ مقدار مشارکت زنان در تحولات اجتماعی این عصر و تدابیر بزرگان امامیه در این خصوص بررسی شود. بر این اساس، روشن می­شود حضور زنان در عرصه­های اجتماعی مبتنی بر آموزه­های وحیانی و سیره پیشوایان معصوم بوده و از مهم‌ترین و مؤثرترین عوامل در توسعه نفوذ شیعیان در عرصه مدیریت اجتماعی بشمار می‌رود. زنان شیعی تحت نظارت و تأیید اهل‌بیت (ع) و بزرگان امامیه و خاصیت تعلیمی- تبلیغی آموزه­های شیعی، نقش مهمی را در تحولات تاریخی این دوران ایفا کردند. درنتیجه عموم جامعه از توانمندی و ظرفیت­های زنان به‌ویژه در عرصه جهاد فرهنگی و برای تقویت هویت شیعی، توسعه مناسبات اجتماعی، نشر معارف دینی، نهادینه­کردن فرهنگ انتظار و حضور مؤثر در دگرگونی­های فرهنگی و اجتماعی بهره گرفتند. در این مقاله، این مسئله با استناد به منابع اسلامی و پژوهش‌های معاصر نقد و ارزیابی می­شود. "پرسش های مهمی در این حوزه مطرح است که از آن جمله عبارتند از: آیا نسبتی میان ارکان ظهور و افزایش توانمندی زنان شیعی وجود دارد؟ راهبردها و اهداف بزرگان امامیه برای دست یابی به این مقوله کدام است ؟ کار ویژههای انتظار فعال در خصوص زنان چیست ؟ مصادیق و مؤلفه های قرار گرفتن زنان شیعی به عنوان سرمایه اجتماعی کدام است ؟ و پیامدهای و دستاوردهای مشارکت زنان در عرصه های اجتماعی چیست ؟ فرض پژوهش این است که زنان شیعی در عصر غیبت به تبعیت از الگوی جامع ولایت مدار اهل بیت (ع) و آموزههای جاودانه و نظاممند اسلامی در سه محور اساسی فردی، خانوادگی و اجتماعی به ترتیب به ایفای نقش مادری، همسری و انسان اجتماعی پرداخته و بویژه در حوزه اجتماع با حضور به هنگام، پویا، آگاه و مدبرانه و با درک موقعیت حساس آغازین عصر غیبت ، ثابت کردند که حضور زن در اجتماع نه تنها حق برگرفته از نعمت اختیار و آزادی تکوینی که یک تکلیف دینی بشمار میرود. مشارکت اجتماعی زنان و تدابیر بزرگان امامیه برای توانمند سازی آنان الف ) علم آموزی و افزایش توانمندی زنان شیعی: ازجمله ابعاد مهم جهاد فرهنگی زنان، حضور فعال در عرصه های علم آموزی و افزایش دانایی است و تشویق آموزههای وحیانی و سیره و شخصیت پیشوایان معصوم نقش مهمی در تأمین این نیاز و بهرهمندی از آن در اصلاح فرد و جامعه و پرورش انسانهای آگاه و متعهد دارد." لینک کوتاه: http://noo.rs/LGbzq تنظیم : زهراسادات حسینی @tarikh_j

دیدگاه و واکنش کلینی در خصوص رخداد غیبت با توجه به فضای گفتمانی عصر وی نویسنده: دادگر، سید هادی؛ نویسنده مسئول: احتشامی‌نیا، محسن؛ پاییز و زمستان 1398 - شماره 22 علمی-پژوهشی (وزارت علوم)/ISC (22 صفحه - از 177 تا 198) شیخ‌ کلینی که در دوران غیبت صغرا می‌زیسته است، به‌سبب نوع نگاهش به امامت و در مواجهه با رخداد غیبت، برخوردی عادی و همراه با آرامش از خود بروز می‌دهد که آن، هم در تالیف کتاب کافی بازتاب یافته است و هم در عدم مراجعۀ کلینی به نواب امام ‌زمان عجّل الله تعالی فرجه الشّریف. کلینی که در عقل‌گرایی و اعتقاد به همراهی امام با کتاب و سنت و عدم تجاوز امام از آن دو، با جریان هشام ‌بن ‌حکم قرابت دارد، عدم دسترسی تعلیمی به امام، برای او ایجاد بحران و اضطراب نمی‌کرده است. وی با تبیین مفهومی عام با نام حجت که جامع مفهوم پیامبر صلّی الله و آله و سلّم و امام علیّه السّلام بوده و همچنین با بیان جایگاه تکوینی حجت، این اعتقاد را بیان می‌کند که وجود امام(حجت) تکوینا ضرورت دارد و نه لزوما تعلیما و لازمۀ این ضرورت، دسترسی مستقیم به امام نیست که بدین وسیله، بحران عدم دسترسی به امام را که برای بسیاری از شیعیان آن دوران مطرح بوده، مدیریت کرده و پاسخ می‌دهد. لینک کوتاه: http://noo.rs/VzbOb تنظیم :زهراسادات حسینی @tarikh_j

آثار تکوینی و تشریعی امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف در عصر غیبت نویسنده: ربانی گلپایگانی، علی؛ پاییز 1396 - شماره 58 علمی-پژوهشی (حوزه علمیه)/ISC (18 صفحه - از 5 تا 22) وجود «امام»، مصداق و مظهر کامل لطف الاهی برای مکلفان، حافظ و مجری احکام شریعت، مقتدای امت و فلسفه آفرینش است. چگونگی تحقق اهداف و آثار یاد شده از طریق امام غایب، پرسشی است که از دیر زمان مطرح بوده و از سوی پیشوایان معصوم و عالمان امامیه به آن پاسخ داده شده است. اما – تا آن جا که نگارنده آگاهی دارد ـ تاکنون اثری که همه ابعاد این مسئله را محققانه بررسی کرده باشد، نگارش نیافته است. نوشتار حاضر آثار امام غایب علیه السّلام را در دو قلمرو «تکوین» و «تشریع» مورد پژوهش قرار داده است. نقش فاعلی و غایی امام در نظام آفرینش، حفظ شریعت، هدایت باطنی، رهبری علمی و سیاسی با واسطه، عنایت­های ویژه، ارتباط از طریق دعا و زیارت؛ موضوعاتی است که این نوشتار به آن‌ها پرداخته است. لینک کوتاهhttp://noo.rs/2Jih تنظیم : زهراسادات حسینی @tarikh_j

باسلام و احترام 🌕عصر روزهای تیرماه برای همه ی شما علم جویان گرامی پر برکت باشد. سلسله جلسات👈 "مناسبات اهل البیت علیهم السلام با سادات حسنی"👉 با صوت دکتر حامد قرائتی عرضه می شود. امیدواریم با شنیدن و تحلیل این مباحث از طرف تاریخ پژوهان جوان، دریچه های جدیدی باز شود. حتما ان شاالله.👌👌 @tarikh_j

👇👇👇👇

معرفی شخصیت امام حسن علیه السلام در رویکرد تاریخی از جمله ✅فضایل ✅معرفی دقیق همسران و فرزندان @tarikh_j

✔️با سلام و احترام خدمت دوستان و همراهان عزیز، 🌙شبتان بخیر و عافیت🌸 طبق روال سه شنبه های هر هفته، 📅رویداد این هفته به معرفی "نوشتن صلحنامه توسط امام علی ع در جریان صلح حدبیه" پرداخته است. @tarikh_j

#رویداد هفته #نوشتن صلح نامه حدیبیه در ماجرای صلح حدیبیه پس از بحث هاى فراوان، قرار شد تا عهدنامه نوشته شود. امام على ع مأمور نوشتن صلحنامه شد. (مصنف، عبد الرزاق، ج ۵، ص ۳۴۳)رسول خدا ص در ابتدا فرمود تا چنین بنویسد: بسم الله الرحمن الرحیم؛ اما سهیل اعتراض کرد و گفت: ما «رحمن» را نمى ‌شناسیم. پیش از آن در مکه نیز مشرکان نسبت به کلمه «رحمان» حساسیت داشته و اظهار مى‌ کردند که او را نمى‌شناسند. پس از اصرار سهیل قرار شد تا به نوشتن «باسمک اللهم» که مورد توافق دو طرف بود اکتفا شود. جمله بعد این بود: این آن چیزى است که رسول الله و ... بر آن توافق کرده؛ سهیل به نوشتن «رسول الله» اعتراض کرد و گفت: تنها باید نام خود و پدرت باشد، چون ما تو را رسول خدا نمى‌دانیم. صداى اعتراض مسلمانان برخاست. اعتراض سهیل در قالب یک قرارداد مورد توافق دو طرف وارد بود و لذا رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم مسلمانان را ساکت کرد و قرار شد تا «محمد بن عبدالله» نوشته شود. رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم به امام فرمود تا عنوان «رسول الله» را از معاهده محو کند. امیرالمؤمنین عرض کردند دست او نمى‌ تواند این عنوان را محو کند. حضرت فرمودند: محل آن را به من نشان دهد تا پاک کنم و امام چنین کرد.( المغازى، ج ۲، ص ۶۱۰) @tarikh_j

در نهایت آنچه که بر آن توافق شد عبارت از این چند اصل بود: 1. ده سال جنگ متوقف شده، مردم در امنیت باشند و هیچگونه سرقت پنهانى و یا خیانت صورت نگیرد. 2. هر طایفه و قبیله‌ اى مایل باشند مى ‌توانند با محمد صلى الله علیه و آله و سلم یا با قریش هم پیمان باشند. 3. اگر کسى از اصحاب محمد به سوى قریش باز گردد، به سوى محمد بازگردانده نمى ‌شود، اما اگر کسى بدون اجازه ولى خود نزد محمد رفت، باید به مکه بازگردانده شود. 4. محمد (صلى الله علیه و آله و سلم) و اصحابش آن سال را به مدینه بازگردند و سال آینده مى‌ توانند براى سه روز در مکه بمانند و جز سلاح مسافر، سلاح دیگرى همراه نخواهند داشت و آن شمشیر غلاف شده است. (انساب الاشراف، ج ۱، ص ۳۵۰؛ طبقات الکبرى، ج ۲، ص ۹۷) 5. در نقلى دیگر آمده که ضمن معاهده، بدین نکته تصریح شده بود که هر کدام از اصحاب محمد که براى حج یا عمره به مکه مى‌آیند، امنیت خواهند داشت، چنانکه هر فرد قریشى که براى رفتن به شام یا مصر، از مدینه عبور کند، جان و مالش در امان خواهد بود. (انساب الاشراف، ج ۱، ص ۳۵۱) @tarikh_j

سفر نامه ابن بطوطه؛از دو جهت بر ساير سفرنامه‌هاى اسلامى برترى دارد: ☘️اول از جهت وسعت دامنۀ سفر و محتوا آن بر داستان مسافرتى كه از طنجۀ مراكش شروع شده و به مصر، شامات، مكه، عراق و قسمت بزرگى از ايران، يمن، عمان، بلاد الروم، قسطنطنيه، دشت قبچاق، ماوراءالنهر، اندلس، نيجريه و غيره رسيده است. ☘️دوم از جهت صداقت او در بيان اوضاع و احوال ممالكى كه ديده است و ثبت و ضبط و تصوير رسوم و آداب و عادات مللى كه در اين خط سير طولانى، زندگى مى‌كرده‌اند، مى‌باشد. منبع:دانشنامه نور تنظیم:فاطمه میری طایفه فرد #سفرنامه #ابن_بطوطه @tarikh_j

اصفهان ابن‌بطوطه در سفرش به شهر اصفهان از این شهر چنین توصیف می‌کند که اهالی اصفهان مردمی خوش‌قیافه‌ اند. رنگ و چهره آنان سفید و روشن و متمایل به سرخی است. اصفهانی‌ها مردمانی گشاده‌دست ‌اند. هم‌چشمی و تفاخری که میان آنان در مورد اطعام و مهمان‌نوازی وجود دارد، منشأ حکایت‌های غریبی شده است. مثلاً اتفاق می‌افتد که یک اصفهانی رفیق خود را دعوت می‌کند و می‌گوید: بیا برویم نان و ماست باهم بخوریم. ولی وقتی او را به خانه می‌برد انواع غذاهای گوناگون پیش او می‌آورد و اصفهانی‌ها به این رویه خود مباهات زیاد می‌کنند. تنظیم:فاطمه میری طایفه فرد #سفرنامه #ابن_بطوطه @ tarikh_j

شیراز وی سپس از اصفهان به‌سوی شیراز حرکت می‌کند و درباره‌ی شهر شیراز در سفرنامه خود چنین می‌گوید: شیراز شهری است قدیمی و وسیع و مشهور و آباد، دارای باغ‌های عالی و چشمه‌سارهای پر آب و بازارهای بدیع و خیابان‌های خوب. در این شهر نظم و ترتیب عجیبی حکم‌فرماست. هر یک از اصناف پیشه‌وران در بازار جداگانه‌ای متمرکز هستند؛ و از افراد صنف‌های دیگر داخل آن وارد نمی‌شوند. شیرازی‌ها مردمانی خوش‌اندام ‌اند و لباس تمیز می‌پوشند. در مشرق زمین هیچ شهری ازلحاظ زیبایی بازارها و باغ‌ها و آب‌ها و... به‌پای دمشق نمی‌رسد مگر شیراز. این شهر در زمین مسطحی واقع‌شده است و گرداگرد آن را از هر سو باغ ها فراگرفته و پنج نهر از وسط شهر می‌گذرد، یکی از آن‌ها نهر معروف رکن‌آباد است که آب شیرین و گوارایی دارد. آب این نهر در زمستان گرم و در تابستان بسیار خنک است و سرچشمه آن در دامنه کوهی بنام قلیمه واقع‌شده است. مسجد بزرگ شیراز به نام مسجد عتیق یکی از وسیع‌ترین و زیباترین مساجد است. تنظیم : فاطمه میری طایفه فرد #سفرنامه #ابن_بطوطه @tarikh_j

#تخت_سلیمان #اماکن_تاریخی @tarikh_j

#تخت_سلیمان #اماکن_تاریخی @tarikh_j

#تخت_سلیمان #اماکن_تاریخی @tarikh_j

#تخت_سلیمان #اماکن_تاریخی @tarikh_j

♦️ به همت انجمن علمی پژوهشی تاریخ معاونت پژوهش جامعه الزهرا (س)؛ 📗 دومین شماره نشریه داخلی «گذرگاه» منتشر شد 📜 چکیده مقالات درج شده در نشریه داخلی «گذرگاه» http://www.jz.ac.ir/post/6406

بررسی مولفه های فکری و فرهنگی خوزستان از دوره بریدیان تا آل بویه نویسندگان: سید محمد احمدی مقدم منبع: آفاق علوم انسانی سال سوم اسفند 1398 شماره 35 چکیده خوزستان به دلیل اهمیت تاریخی و نقشی که در منطقه داشته، به عنوان انبار بصره، گلوگاه تنفسی بغداد، مرکز تجمع و انباشت ثروت، حفظ، محل نگهداری اموال خراج و انواع مالیات از سراسر ایران، به دارالخالفه بوده است. خوزستان به دلیل اهمیت سیاسی، فرهنگی و اقتصادی در طول تاریخ اسلام از ابتدا تا عصر عباسی به گونه ای مستمر با کانون های قدرت مرتبط بوده است. در اواخر عصر بنی عباس و به دلیل مشکلات داخلی یکی از خاندان های شیعی به نام آل بویه توانستند بر آنان مسلط شوند که در سخاوت و دلیری و حسن تدبیر شهره بودند. این مقاله براساس روش کتابخانه ای تهیه شده است و درصدد است نقش سرزمین خوزستان در توسعه علوم دینی و آموزشی را در زمان آل بویه بیان نماید. کلمات کلیدی: خوزستان، آغاز اسلام، آل بویه #مقالات @tarikh_j

عنوان مقاله:منازعات جانشینی بویهیان و تاثیر آن بر افول فرهنگ و تمدن اسلامی با تاکید بر علوم عقلی   الهام آقاجری - دانشجوی دکتری گروه تاریخ دانشگاه لرستان   محسن رحمتی - دانشیار گروه تاریخ دانشگاه لرستان     جهانبخش ثواقب - استاد گروه تاریخ دانشگاه لرستان چکیده مقاله: در قرون چهارم و پنجم، حاکمیت بویهی با ماهیت خاندانی،بخش قابل توجهی از قلمرو اسلامی را زیر فرمان داشت. اگر چه در قرن چهارم، فرهنگ و تمدن اسلامی در اوج رونق و شکوفایی بود؛ ولی تحت تاثیر عوامل متعدد از قرن پنجم به بعد، روند افول و سیر نزولی به خود گرفت. تقارن زمانی این پدیده با دوران ضعف سیاسی ناشی از منازعات داخلی در حکومت بویهیان، موید این پندار است که بین دو پدیده، رابطه علی- معلولی برقرار بوده است. این پژوهش با روش توصیفی­ تحلیلی، ضمن تشریح این منازعات به بررسی و تبیین تاثیر آن ها در فرهنگ و تمدن اسلامی پرداخته، به این پرسش پاسخ می دهد که منازعات جانشینی بویهیان چگونه بر افول فرهنگ و تمدن اسلامی به ویژه علوم عقلی اثر گذاشت یافته های پژوهش نشان می دهد که منازعات جانشینی بویهیان به کاهش قدرت سیاسی امیران این سلسله منجر شد و این امر نیز به نوبه خود ضعف نهاد وزارت، قدرت­یابی رقیبان سیاسی سلطان، تضعیف رونق اقتصادی، تشدید ناامنی های اجتماعی، گسترش منازعات فرقه ای و شیوع جریان های فکری عقل ستیز را در پی داشت که این عوامل موجبات رکود علوم عقلی و در نتیجه افول و انحطاط فرهنگ و تمدن اسلامی را فراهم ساختند.   کلیدواژه‌ها: آل بویه, منازعات جانشینی, فرهنگ و تمدن اسلامی, علوم عقلی #مقالات @tarikh_j

سستی و مسئولیت پذیری چالشی در عصر غیبت نویسنده: جعفری، محمدصابر؛ بهار 1398 - شماره 49 علمی-پژوهشی (حوزه علمیه) (34 صفحه - از 313 تا 346) یکی از چالش‌های دوران غیبت، سستی و مسئولیت‌گریزی است. واژه‌های متعددی مبین این مفهومند. در روایت به گونه‌های متعدد مورد مذمت قرار گرفته است. در ادعیه و زیارات مختص به حضرت مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف حذر از این چالش مورد تاکید قرار گرفته است. اموری نظیر شک و تردید و عدم ایمان به غیب، عدم توجه به سنت‌های الهی و نقش‌آفرینی انسان، طول غیبت و دور دیدن ظهور، تغییر انگیزه‌ها، بی‌انگیزگی، عدم آمادگی و محاسبه نکردن مشکلات (نداشتن آگاهی به راه و مشکلات آن)، یاس و نومیدی، راحت‌طلبی و لذت‌گرایی؛ برخی از عوامل سستی بوده که پیامد این سستی ادا نکردن و تباه‌سازی حقوق امام، جامعه منتظر و بشریت، تضییع کار و وظیفه، گناه، طولانی شدن غیبت و تاخیر ظهور، استبدال، نفاق و ندامت و پیشمانی است. برای پیشگیری و برون‌رفت از مسئولیت‌گریزی معرفت‌افزایی و اثبات و تعمیق باور به حضرت و ظهور، ایجاد محبت به امام و شوق نسبت به ظهور، نگاه فرانسلی، نوشتن برنامه، چشم‌انداز و استراتژی، پیمان و عهد و بیعت با امام و التزام به برنامه، مراقبه و مواخذه و توبیخ برخی از راهکارهایی است که براساس آیات و روایات پیشنهاد می‌شود. لینک کوتاه: http://noo.rs/93Prp #مقالات تنظیم کننده :زهراسادات حسینی @tarikh_j