مسجد جامع بازار تهران . از آثار دوره آل بویه که بعدها چندین بار اصلاح و ترمیم شده.

سد و پل بندِ امیر از آثار دوره آل بویه

باسلام گفتیم که دولت آل بویه در زمینه آبادانی کشور ، سنگ تمام گذاشت و شهرهای مرکزی ایران و عراق به مقدار زیادی آباد شد. قسمت زیادی از سرزمین عراق ، زیر سلطه اقوام اصیل ایرانی قرار گرفت و فرهنگ ایرانی بشدت در آنجا نفوذ کرد. به طور کلی تا قبل از حمله مغول ، شهرهای ایران در نهایت آبادانی، و تلاش‌های دولت‌های مختلف ،برای آبادانی کشور ، ستودنی بود. مخصوصا در دولت سامانیان و آل بویه و سلجوقیان (که بعدا خواهیم گفت)، این مسئله برجسته‌تر بوده است.تا قبل از حمله مغول شعرا ، حکما و دانشمندان زیادی در نقاط مختلف ایران بوجود آمد که همگی در کنف حمایت سلاطین بودند و این بدان معناست که سلاطین مختلف ، حامی علم و دانش و آبادانی بوده‌اند. تا قبل از دولت آل بویه ، این پیشرفت‌ها، بیشتر در سرزمین خراسان بزرگ بود که گفتیم کشورهای زیادی را شامل می‌شد اما از دولت آل بویه به بعد ، پیشرفت و آبادانی در مناطق مرکزی ایران و عراق هم رخ داد . بطوریکه تا قبل از دولت آل بویه ، شعرا ، فقها و دانشمندان بزرگ همگی اهل توس و نیشابور و مرو و سمرقند و بخارا و خوارزم و هرات و ....بودند اما از دولت آل بویه به بعد شعرا و فقها و دانشمندان زیادی از ری و همدان و اصفهان و آذربایجان و شیراز و اردبیل و بصره و کوفه و بغداد و ...ظهور کردند. القصه، دولت آل بویه به سبب اختلافات مستمر که در بین آنها بوجود آمد کم‌کم ضعیف شدند و مجددا مرکز خیزش به خراسان بزرگ منتقل شد و یک طایفه‌ای از همان اُغُزها بالا آمد و سرتاسر ایران را تحت تسلط خودش گرفت. اینها از دودمان فردی بنام سلجوق بودند و به دولت سلجوقیان یا سلاجقه ، معروف شدند. اگر در قسمت بالا ، به نقشه قلمرو آل بویه مراجعه کنید متوجه می‌شوید که آل بویه بر خراسان بزرگ تسلط نداشت و این مناطق در دست غزنویان بود و آل بویه بر مناطق مرکزی ایران تسلط داشتند که از سمت شرق با غزنویان همسایه می‌شدند. سلجوقیان از دل مناطق تحت تسلط غزنویان سربرآوردن و ابتدا به سراغ غزنویان رفتند و در جنگ دندانقان اونها را شکست دادند و دولت خودشون را در سال ۴۲۹ هجری تاسیس کردند. موسس این دولت طغرل بیگ سلجوقی بود که دولت خودش را در نیشابور تاسیس کرد. بعدها پایتخت سلاجقه چندبار تغییر کرد. اینها ترک بودند و گفتیم که اغلب قریب به اتفاق حکومت‌ها در ایران ،ترک بودند که خاستگاه آنها هم شمال شرق ایران بوده و هرچه ترک در دنیا داریم از همین مناطق شمال شرق برخاسته‌اند. دولت سلجوقیان علاوه بر غزنویان ، دولت آل‌بویه را هم برانداخت و بر کل ایران و قسمتی از عراق مسلط شد و بعد تعدادی از اونها به امپراطوری روم شرقی که همسایه ایران بود و بیزانس نام داشت و خیلی ضعیف شده بود حمله کردند و در جنگ ملازگرد ، رومی‌ها را شکست دادند و در اونجا سلاجقه روم را تاسیس کردند.این بحث سلاجقه خیلی مفصل است و انشالله در قسمتهای بعدی باز هم راجع به اونها خدمت شما میگم. @tarikhbekhanim

دَمی با غم به سر بردن جهان یک سر نمی‌ارزد به می بفروش دلقِ ما کز این بهتر نمی‌ارزد به کویِ می فروشانش به جامی بر نمی‌گیرند زهی سجادهٔ تقوا که یک ساغر نمی‌ارزد رقیبم سرزنش‌ها کرد کز این باب رُخ برتاب چه افتاد این سر ما را که خاکِ در نمی‌ارزد؟ شکوهِ تاجِ سلطانی که بیمِ جان در او دَرج است کلاهی دلکش است اما به تَرکِ سر نمی‌ارزد چه آسان می‌نمود اول غمِ دریا به بوی سود غلط کردم که این طوفان به صد گوهر نمی‌ارزد تو را آن بِهْ که رویِ خود ز مشتاقان بپوشانی که شادیِّ جهانگیری، غمِ لشکر نمی‌ارزد چو حافظ در قناعت کوش و از دنیایِ دون بگذر که یک جو مِنَّتِ دونان دو صد من زر نمی‌ارزد

باسلام در قسمت قبلی یک وضعیت کلی از دولت سلجوقیان خدمت شما عرض کردم. اینها هم تُرک بودند و همانطور که قبلا عرض شد متعلق به شمال شرق ایران بوده‌اند. قبلا هم عرض کردم هرچه ترک در دنیا هست اینها ریشه در ایالت سین‌کیانگ چین دارند و منشاء نژاد ترک ، این ایالت است که به تدریج مهاجرت کردند و به مرز ایران رسیدند و بعد از اسلام هم اغلب سلسله‌هایی که در ایران حکومت کردند از همین نژاد بودند . حتی صفویه و قاجار. اینها در زمان سلجوقیان تقریبا همه جای ایران و عراق و شامات و قسمتی از روم شرقی را تحت تسلط خودشون درآوردند و دولت سلاجقه روم را تشکیل دادند. پایه‌گذار دولت سلاجقه ، طغرل بیگ سلجوقی بود که دولت سلجوقیان را در سال ۴۲۹ و با شکست دادن غزنویان و آل بویه ، تشکیل داد. سلجوقیان ، سنی حنفی بودند و به شدت حامی خلیفه عباسی و لذا با شیعیان ایران و فاطمیان مصر سر ناسازگاری داشتند که البته در زمان ملکشاه سلجوقی ، مدارای مذهبی بیشتر شد و شیعیان به سرعت نفوذ خودشون را بازیافتند. وزیر معروف طغرل ، خواجه عمیدالملک کُندری بود که بسیار آدم دانشمند و مقتدری بود ولی حنفی متعصب و ضدشیعه بود. این آقا یه مدت هم وزیر آلب ارسلان بود . جانشین طغرل بیگ ، آلب‌ارسلان بود که در زمان این آقا ، قلمرو دولت سلجوقی به شکل بی‌نظیر زیاد شد و هرچی خلیفه و امیر و سلطان توی دنیای اسلام بود زیر پرچم اینها قرار گرفتند.😳 همین آلب ارسلان بود که به جنگ روم شرقی یا همون بیزانس رفت و در جنگ ملازگرد ، امپراطور بیزانس به نام رومانوس دیوژن را شکست داد و اون را اسیر کرد و در اونجا دولت سلاجقه روم را تشکیل داد. بعدها در زمان حمله مغول ، پدر مولوی از بلخ به سرزمین سلاجقه روم مهاجرت کرد و در شهر قونیه ساکن شد و مولوی در اونجا رشد و نمو کرد و شد مولوی رومی. آلب ارسلان در سال ۴۶۵ در سن ۴۳ سالگی فوت کرد و ملکشاه سلجوقی جانشین اون شد. ملکشاه یکی از مقتدرترین سلاطین ایرانه و بخش زیادی از موفقیت خودش را مرهون وزیر باکفایت خودش ، خواجه نظام الملک هست. از اونجا که این خواجه نظام الملک خیلی آدم مهمیه ، بحث شب بعد را کلا به این آقا اختصاص میدیم. خیلی از دانشمندان ایران در زمان ملکشاه ، مشهور شدند از جمله عمرخیام که تقویم جلالی را به نام همین جلال‌الدین ملکشاه سلجوقی ، تهیه کرد که هنوز مبنای کار تقویم ایران بر اساس این تقویم است. در بین علمای شیعه هم خیلی‌ها در این دوره ، مشهور شدند از جمله ابن‌شهر آشوب ، صاحب مناقب و حسن بن فضل طبرسی صاحب تفسیر مجمع البیان. ملکشاه سلجوقی نهایتا در سال ۴۸۵ پس از دقیقا ۲۰ سال سلطنت،فوت کرد و بعدش تفرقه در بین سلاطین سلجوقی افتاد. دوره سلطنت این سه تا ، یعنی طغرل و آلب‌ارسلان و ملکشاه ، اوج اقتدار سلجوقیان بود و بعد از اون بین جانشینان ملکشاه ، اختلاف افتاد و چندتا سلسله سلجوقی راه افتاد . یکی سلاجقه خراسان به سلطنت سلطان سنجر یکی سلاجقه عراق ، شامل ایران و عراق فعلی در دست سلطان محمد ، یکی هم سلاجقه شام در دست تُتُش تاج‌الدوله و یکی هم سلاجقه روم در دست قلیچ‌ارسلان. نهایتا دولت سلجوقیان به تدریج ضعیف شد و سلاجقه ایران و خراسان در سال ۵۹۰ به دست خوارزمشاهیان برافتادند و سلسله خوارزمشاهیان آغاز شد که انشالله خواهیم گفت. @tarikhbekhanim

اینم فیلم جدید شاه عباس سلجوقی که جدیدا ادعای سلطنت کرده😂😂😂

باسلام یکی از مطالبی که قول دادم خدمت شما عرض کنم ، زندگینامه خواجه نظام‌الملک طوسی است‌ . بنده عادت ندارم از کتاب‌های آقای ذبیح‌الله منصوری بعنوان رفرنس نام ببرم زیرا کتابهای ایشون رفرنس نیست و اغلب، تراوشات ذهنی ایشونه .اما برای کسانی که رشته تاریخ نیستند و دوست دارند که تاریخ مطالعه کنند و در عین حال در اول مسیر هستند مطالعه کتابهای ایشون خیلی مفید و سرگرم‌کننده است. یکی از کتابهای ایشون که اطلاعات مفیدی هم راجع به خواجه نظام‌الملک به شما میده ، کتاب خداوند الموت نوشته پُل آمیر است که ایشون ترجمه کرده والبته برخی محققین اعتقاد دارند اصلا موءلفی به نام پل آمیر وجود خارجی نداره و آقای منصوری این کتاب را خودش تألیف کرده و مثل خیلی از آثار دیگرش ، بنام یه مولف خارجی زده تا فروشش بیشتر بشه. والله اعلم. القصه این خواجه نظام المُلک ، اهل بیهق در خراسان بود و در طوس درس خوند و دانشمند شد و به خدمت سلجوقیان دراومد و مدتها در خدمت چغری بیگ و طغرل بود و بعدش وزیر آلب ارسلان شد و ۳۰ سال وزارت دو تن از امرای سلجوقی یعنی آلب ارسلان و ملکشاه را برعهده داشت تااینکه در سال ۴۸۵ هجری در بروجرد به دست فرستادگان حسن صباح کشته شد و در اصفهان دفن گردید. خواجه نظام الملک را مشهورترین وزیر ایرانی می‌دانند که در حُسن تدبیر و ادارهء امور و توسعه علم و دانش و آبادانی کشور و ساخت دانشگاه‌های مختلف ، معروف بود. خواجه ، سنی شافعی بود و بعد از مدتها که حنفی‌ها ، شیعیان را محدود کرده بودند ، این آقا میدان فراختری برای شیعیان گشود و شیعیان آسوده شدند. خواجه نظام الملک ، دشمن شماره یک اسماعیلیان و پیروان حسن صباح بود و در نهایت هم با توطئه یکی از اونها ترور شد و در اون دوره ، مهمترین روش کار اسماعیلیان ، ترور بود. خواجه ،در ادارهٔ امور و فتح بلاد و سرکوبی مخالفین این دو پادشاه چنان کفایت و حسن تدبیر به خرج داد که دولتی وسیع از حلب تا کاشغر را تحت امر ایشون درآورد و نام و نشان اون دو سلطان را در شرق و غرب دنیای اون زمان جاری کرد تا اونجا که باید قسمت عمدهٔ شهرت و پیشرفتی را که در کارها نصیب آلپ ارسلان و ملکشاه شده از برکت خردمندی و کاردانی خواجه دونست. او حوزهٔ قلمرو حکومت ایران را چنان وسیع کرد که در کلیهٔ این هزار و چهارصد سالهٔ تاریخ اسلام نظیر آن دیده نشده است و در این حوزه جایی نبود که در انجام دادن اوامر او اندک تأخیر روا دارند😳 ازجمله اقدامات مهم وی تأسیس مدارسی به نام "نظامیه" در طوس، هرات، نیشابور ،بصره ،موصل ،بغداد و اصفهان است. این نظامیه‌ها که با اموال دولتی و وقفی ادارهٔ میشد سال‌های سال مرکز تولید علم و دانش بود و حدود ۲۰۰سال بعد سعدی علیه الرحمه در همین نظامیه بغداد درس خواند و فارغ التحصیل شد. یکی دیگر از اقدامات خواجه نظام الملک ، محو عمیدالملک کندری از روی زمین بود. این عمیدالملک علیرغم اینکه دانشمند و پرهیزکار بود اما در حیله و نیرنگ هم نادره روزگار بود و مرتبا در حال نقشه چینی برای دیگران. تنها کسی که از عهده او برآمد و آلب ارسلان را مجبور کرد وی را به قتل برساند خواجه نظام الملک بود. برای اینکه بااین عمیدالملک بیشتر آشنا شوید به اینجا مراجعه کنید. انشالله از فردا شب ، حکایت خوارزمشاهیان را آغاز میکنیم. @tarikhbekhanim

مقبره سه گنبد از آثار دوره سلاجقه در ارومیه

گنبد علویان از آثار دوره سلاجقه در همدان کاشی‌کاری که قبل از میلاد در ایران متداول بود ، بعد از اسلام از رونق افتاد ولی از اواسط دوره سلجوقیان مجددا در مساجد و حمام‌ها آغاز شد و رنگ فیروزه‌ای هم نداشت. اما هنوز اغلب ساختمانها آجری بود. کاشیهای امروزی مخصوصا با رنگ فیروزه‌ای به معنای واقعی کلمه از دوره صفویه آغاز شد خاستگاه کاشی ، کاشان است.

مقبره خواجه نظام‌الملک و چندتن از امرای سلجوقی از جمله ملکشاه و همسرش در خیابان ولیعصر اصفهان

نمای داخلی مقبره خواجه نظام الملک

سردیس خواجه نظام الملک در بوستان ملت مشهد

تندیس خواجه عمیدالملک کُندری در شهر کُندر از توابع خراسان رضوی

باسلام بعد از اینکه دولت سلجوقیان ضعیف شد و به چند قسمت تقسیم گردید دولت خوارزمشاهیان روی کار اومدند. اینها در زمان سلجوقیان ، دست نشانده سلجوقیان بودند و از طرف سلاجقه, حاکم خوارزم بودند و لذا خودشون را خوارزمشاه می‌نامیدند. ما داستان اینها را قبلا تا حمله مغول به طور کامل خدمت شما گفته‌ایم و اگر مایل به مطالعه بیشتر این مطالب هستید به این آدرس که در همین کانال هست مراجعه بفرمایید https://eitaa.com/tarikhbekhanim/141

خب ما بحث خودمون در این کانال در موضوع تاریخ ايران را از ابتدای دوره خوارزمشاهیان شروع کردیم و بعد از اون به حمله مغول و بعد تشکیل دولت ایلخانی و حمله تیمور و دولت‌های آق قویونلو و قراقویونلو و بعد تشکیل دولت صفویه تاااااا پایان دولت کمرشکن روحانی ، خدمت شما عرض کردیم. بعد قرار شد که تاریخ دوره باستان را خدمت شما بگیم و لذا تاریخ یونان و روم و مصر باستان را گفته و بعد سراغ تاریخ ایران باستان اومدیم و اون را تا دولت خوارزمشاهیان عرض کردیم. پس ما تااینجای کار، تاریخ ایران را به طور کامل خدمت شما گفتیم اعم از ایران باستان و ایران قبل از اسلام و بعد از اسلام. الان وقت گفتن تاریخ اروپا است که یک مبحث بسیار شیرین و کاربردی هست و هر ایرانی باید اون را خوب بدونه . چونکه از دوره باستان ، ایران و اروپا(دولت یونان و روم) دو جبهه متضاد و رقیب همدیگه بودند و هنوز هم هستند و بر هر ایرانی واجبه که تاریخ دشمنش را بدونه تا بتونه به نحو احسن بااون برخورد کنه. و لذا انشالله از فرداشب تاریخ اروپا را خدمت شما آغاز میکنیم. @tarikhbekhanim

بازسازی چهره‌های شاه‌ها و ملکه‌های مصر باستان توسط هوش مصنوعی

باسلام در قسمت‌های قبل خدمت شما عرض شد که متاسفانه تاریخ جهان بر اساس تاریخ اروپا تقسیم بندی میشه و این کاری بود که مورخین اروپایی کردند و البته روش درستی نیست. چون همون موقع که قرون وسطای اروپا بوده در خیلی جاهای دیگر از جمله دنیای اسلام، اوج پیشرفت و بیداری و تمدن بوده و اگر بخواهیم بگیم که قرون وسطی یک مرحله سیاه و پسرفت و ادبار بوده در مورد خیلی کشورها صدق نمیکنه. اما اگر این تقسیم بندی را فقط مختص خود اروپا به کار ببریم ، مصداق داره و درست درمیاد. قبلا گفتیم که قبل از ۵۰۰۰ سال پیش را دوره ماقبل تاریخ می‌گویند و از ۵۰۰۰ سال پیش تا سال ۵۰۰ میلادی را دوره باستان و از سال ۵۰۰ تا ۱۵۰۰ را قرون وسطی و از سال ۱۵۰۰ تا ۱۸۰۰ را عصر جدید و از ۱۸۰۰ تا کنون را دوره معاصر می‌گویند. در دوره ماقبل تاریخ مردمانی در منطقه اروپا ساکن شدند . اولین بار در دوره پارینه سنگی (پالئولیتیک) انسانهای هموساپینس که قبلا توضیح دادیم به اروپا مهاجرت کردند . منشا اینها همون نژاد هند و اروپایی بود که باایرانیها یکی میشد. اما به خاطر محیط زیست متفاوت ، تغییراتی در نژاد و مورفولوژی اونها بوجود اومد. اینها در دوره نوسنگی (نئولیتیک) شروع به کشاورزی و دامپروری کردند و کم‌کم تمدنهایی درست کردند که به ذکر اونها می‌پردازیم. فردوسی در شاهنامه به این مسئله اشاره کرده و منشا همه آدمهای روی زمین را از ایران میدونه. به اعتقاد فردوسی ، فریدون پس از غلبه بر ضحاک صاحب سه پسر شد به نامهای ایرج و سلم و تور که قلمرو خود را بین اون سه تا تقسیم کرد. ایرج صاحب ایران شد و روم و اروپا به سلم رسید و تور ، صاحب توران شد که در شرق ایران قرار دارد. القصه قتل ایرج توسط سلم و تور زمینه جنگهایی را فراهم آورد که در طول تاریخ وجود داشته و هنوز هم این جنگها برقرار است😳 این البته نظر آقای فردوسی هست و تاریخ مدون در این حد ، اساطیری نیست😊 اروپا تا مدتی طولانی به معنی کشورهای اطراف مدیترانه بود و از گذشته تاریخی کشورهای شمالی اروپا، اطلاع زیادی در دست نیست. مردمان جنوب دریای مدیترانه یعنی مصر و فینیقیه و تراکیا و کشورهای آسیایی تصور می‌کردند که در حدود آلمان، انگلستان و فرانسه امروزی، قبیله‌های وحشی سکونت دارند و آن‌ها را بربر می‌نامیدند. در واقع تصور می‌شد که تمدن اروپا ابتدا در نواحی شرقی و جنوبی مدیترانه آغاز شده و جزیره "کرت" در جنوب یونان و "کنوسوس" نخستین مراکزی بودند که در مسیر تمدن پیش رفتند. کم کم از بین همون وحشی‌ها و بی‌تمدنهای شمالی هم یه سریها ، آدم شدند و تحت عنوان ژرمنها از شمال اروپا به سمت پایین اومدند و ایجاد تمدن کردند. همین ژرمنها خودشون چندشاخه شدند و انگلوساکسونها و گوتها ، مهمترین اونها هستند. گوتها هم خودشون شرقی و غربی دارند که به نام ویزیگوت و استروگوت معروفند.بعدها یه دسته دیگه از ژرمنها به نام نورس‌ها یا نورسیده‌ها یا وایکینگ‌ها در کشورهای اسکاندیناوی ساکن شدند. القصه جزیره کرت که الان متعلق به یونان هست را گاهواره تمدن اروپا ميدونند و معتقدند تمدن از اینجا به سایر قسمت‌های اروپا رفت و خود همین کرت هم به خاطر نزدیکی به آسیا و شمال آفریقا ، متمدن شد😊 از قرن ۸ قبل از میلاد هم خود یونانی‌ها شروع به ایجاد تمدن و شهرسازی کردند و کار اونها به جایی رسید که به کشورهای دیگه و از جمله مصر و ایران هم لشکرکشی می‌کردند. در حقیقت باید گفت بعد از کرت ، تاریخ اروپا از یونان شروع میشه. یونان یه جورایی وارث علم و تمدن مصر شد و بعدها با لشکرکشی اسکندر به مصر در سال ۳۳۲ قبل از میلاد بسیاری از علوم و فنون مصری به یونان رفت و شکوفا شد و یونان شد مرکز علم جهان . تمدن یونان ، تمدن عجیبیه و آدم تعجب میکنه که این میزان پیشرفت چطور به این سرعت انجام شد. مثلا مسابقات المپیک در سال ۷۷۶ قبل از میلاد در شهر المپیای یونان برگزار شد. یا مثلا ایجاد دولت‌های مستعمره و زیر نظر یونان و یا برگزاری مجلس دموکراتیک و سنا و قانونگذاری و یا تدوین علومی مثل ریاضیات و فیزیک و فلسفه و طب و.... اینها همه صدها یا دهها سال قبل از میلاد رخ داد . در حدود سال ۴۳۰ تا ۴۰۰ قبل از میلاد دو ایالت یونان یعنی آتن و اسپارت به جون هم افتادند که به جنگهای پلوپونزی معروفه. توی این جنگ ، ایران از اسپارتیها حمایت کرد و در نتیجه اونها پیروز شدند و به نظام دموکراسی خاتمه دادند و یه حکومت مثل ایران راه انداختند. این کار باعث تضعیف یونان شد. در سال ۳۳۸ قبل از میلاد هم ، فیلیپ ، پدر اسکندر میاد و دوباره کل یونان را متحد میکنه و یه دولت مقتدر راه میندازه و اینقدر قوی میشه که بعدها اسکندر ، جهانگشایی میکنه و تقریبا کل دنیای اون روز از جمله ایران را میگیره.

از حدود سال ۱۰۰ قبل از میلاد کم‌کم رومی‌ها بر یونانی‌ها غلبه می‌کنند و دیگه اسمی از اون یونان قوی و باشکوه در تاریخ نداریم. انشالله فرداشب تاریخ این روم را خدمت شما میگم. @tarikhbekhanim

قتل ایرج ، پادشاه ایران زمین ، آغازگر جنگهای بین المللی از باستان تا الان.

یکی از کتابهای رفرنس و بسیار عالی برای شناخت تاریخ اروپا

هرودوت اولین مورخ معروف یونانی که آثار او بسیار ارزشمند است و هنوز هم وجود دارد.

توسیدید مورخ معروف یونانی بعد از هرودوت و مولف تاریخ جنگهای پلوپونزی

باسلام در ارتباط با تاریخ روم باستان همانطور که قبلا خدمت شما گفتم از حدود ۱۰۰ سال قبل از میلاد رومی‌ها، تحرکاتی را برای ایجاد امپراطوری و آقایی بر دنیای غرب آغاز کردند و بالاخره در سال ۲۷ قبل از میلاد امپراطوری روم را تاسیس نمودند. این امپراطوری تقریبا شامل تمام مناطق غرب ایران میشد. یعنی از غربی‌ترین نقطه قاره اروپا تا مرزهای ایران در کنار رود فرات و ارمنستان. در حقیقت مرز ایران و روم ،رود فرات ، کشور ارمنستان و مرزهای امروزی ترکیه بوده است. این امپراطوری در کنار امپراطوری ایران ، یکی از دو ابرقدرت آن روز دنیا بوده است. اغلب جنگهای ایران و روم در شمال عراق امروزی و ارمنستان صورت می‌گرفته. بعضی اوقات به ندرت در جنوب عربستان هم با هم رقابت می‌کردند ولی با خود عربستان هیچوقت کاری نداشتند و به اصطلاح قدم در این سرزمین سوزان نمی‌گذاشتند. جنگهای ایران و روم که ۷ قرن طول کشید، در حقیقت ادامه جنگهای ایران و یونان بود و تا زمان ظهور اسلام ادامه داشت و البته همانطور که قبلا هم گفتم ریشه این جنگها بعد از اسلام هم نخشکید و معاویه برای تشویق شامیان برای حمله به عراق ، جنگهای ایران و روم را به یاد شامیان می‌آورد. چرا که سوریه و فلسطین و اردن و مصر و لبنان و شمال عربستان و ... اینها همه متعلق به روم بود که توسط مسلمانان فتح شد و عراق هم متعلق به ایران بود که اون هم به دست مسلمانها فتح شد و مسلمانها در اون دوره به دو بخش شامی به رهبری معاویه و عراقی به رهبری علی علیه السلام تقسیم شدند که جنگهای اونها از نظر معاویه، یادآور جنگهای ایران و روم بود. روابط سیاسی ایران و روم ، افت و خیزهای زیادی داشت.کشمکش‌ها تنها محدود به ایران و روم نبود و دولت‌های دست‌نشانده دو امپراتوری و متحدان آن‌ها را نیز درگیر خود می‌کرد. جنگ‌های ایران و روم سرانجام راه را برای فتوحات مسلمانان هموار ساخت که منجر به سقوط شاهنشاهی ایران و کاهش شدید مساحت امپراتوری روم شد و رومیان هرگز نتوانستند مانند قبل به عنوان یک قدرت بزرگ در منطقه تأثیرگذار باشند. گرچه جنگ‌های ایران و روم برای هفت قرن ادامه پیدا کرد، اما مرزهای دو امپراتوری، با در نظر نگرفتن دست‌به‌دست شدن شهرهای مرزی مانند شهرهای ارمنستان و نصیبین، تا حد بسیار زیادی ثابت ماند. در واقع این جنگ‌ها آئین رومیان را نیز عوض کرده بود، زمانی که شاپور یکم به روم حمله کرد به نوعی باعث تغییر دین رومیان از اله پرستی و بت‌پرستی به پرستش خداوند یگانه و دین مسیحیت شد. یعنی همین رومی‌ها که اینقدر با مسیحیت دشمن بودند بواسطه حملهء ایران مسیحی شدند.😊 این کشمکش‌ها مانند یک طناب‌کشی قدرت بود: شهرها، دژها و استان‌های مرزی به صورت متوالی و پی در پی غارت، تسخیر و دست به دست می‌شدند، اما هیچ‌کدام از دو دولت قادر نبود به صورت طولانی مدت در قلمروی دیگری پیشروی کند. هر دو امپراتوری فتوحاتی در فرای مرزهای خود داشتند، اما توازن قدرت تقریباً همیشه ثابت بود. باوجود اینکه ارتش‌های ایرانی و رومی در ابتدا به شیوه‌های متفاوتی در جنگ‌ها حضور پیدا می‌کردند، اما استراتژی‌های جنگی یکدیگر را تقلید کردند و در قرون نهایی جنگ‌ها، عملاً دو ارتش یکسان و با تاکتیک‌های جنگی مشابه در برابر هم صف‌آرایی می‌کردند.😳 در نهایت ایران و روم برای این جنگ‌ها هزینه بسیار گزافی پرداخت کردند.طولانی و فرسایشی شدن نبردها طی سده‌های ششم و هفتم میلادی هر دو امپراتوری را در برابر ظهور رعد آسای قدرت خلفای اسلامی ، آسیب‌پذیر کرد. ارتش‌های مسلمان ، درست پس از پایان آخرین جنگ ایران و روم ودر نهایت ضعف این دو ابرقدرت از صحرای عربستان سر برآوردند. شاهنشاهی ایران در عرض چند سال تصرف و سقوط کرد که داستانش را قبلا گفتیم . امپراتوری روم هم از قلمروهایش در شام، قفقاز، مصر و شمال آفریقا بیرون رانده شد. سایر قلمروهای باقی مانده امپراتوری روم نیز به مرور زمان توسط مسلمانان فتح شد که در نهایت منجر به سقوط این امپراتوری و فتح قسطنطنیه گردید. همانطوری که در ایرانِ آن روز چند سلسله سرکار آمدند (مثلا اشکانیان و ساسانیان)در امپراطوری روم هم چند سلسله روی کار آمدند . مثل سلسله آگوستوس ، سلسله فلاویان ،سلسله آنتونیو و .... تا قبل از سال ۳۱۳ میلادی ، رومیها ، اعتقادی به خدای یگانه نداشتند و دین رسمی اونها مسیحیت نبودبلکه الهه‌های متعددی پرستیده میشد. در حقیقت رومی‌ها مشرک بودند. اما گرایش به مسیحیت زیاد بود و تعداد زیادی از رومی‌ها تا سال ۳۱۳ مسیحی شده بودند. تعداد زیادی هم یهودی داشتیم که بیشتر در فلسطین زندگی می‌کردند و دولت روم یک‌نفر را به عنوان فرماندار برای فلسطین تعیین میکرد و چندین پادگان نظامی هم در فلسطین داشت و یهودیها در فلسطین که جزئی از روم بود آزادی عمل داشتند.

بالاخره در سال ۳۱۳ فرمانی از سوی دو امپراطور روم صادر شد و دین مسیحیت ، در تمام قلمرو روم آزاد شد. به این فرمان ، فرمان میلان گفته می‌شود. اینکه میگیم که دو امپراطور ، فرمان میلان را امضا کردند به دلیل اینه که کم کم ، دولت روم داشت به دو بخش تقسیم میشد روم شرقی و روم غربی. اون دوتا امپراطور هم یکی کنستانتین بزرگ بود در غرب و یکی هم لیسینیوس بود در شرق. از سال ۳۱۳ که فرمان میلان امضا شد تاریخ اروپا با تاریخ مسیحیت ادغام شد و در حقیقت از اینجا به بعد باید تاریخ مسیحیت را بگیم که انشالله از فرداشب خدمت شما عرض میکنم. @tarikhbekhanim

باسلام یکی ازمهمترین حوادث که در دورهٔ امپراطوری روم ، رخ داد ، صدور فرمان میلان بود که به دستور کنستانتین بزرگ و در سال ۳۱۳ میلادی صادر شد. طی این فرمان ، مسیحیت ، دین رسمی امپراطوری روم گردید و رومی‌ها دست از شرک و بت‌پرستی برداشتند. در سال ۳۹۵ و در پی مرگ تئودوز کبیر ، امپراطوری روم بین دو فرزندش به نامهای آکاردئوس و هونوریوس تقسیم شد. بااین کار امپراطوری روم به دو بخش شرقی و غربی تقسیم گردید. آسیای صغیر ،شمال آفریقا ،بین‌النهرین ، شامات ، یونان ، مقدونیه ، سواحل دانوب و ایلیری شرقی سهم روم شرقی شد و پایتخت این کشور ، شهر بیزانتیوم قرار گرفت و لذا اسم دیگر روم شرقی را بیزانس هم گذاشتند. بیزانتیوم بعدها به افتخار کنستانتین کبیر یا یکم ، کنستانتینوپولیس نام گرفت که عربها به اون می‌گفتند قسطنطنیه. همین شهر بیزانتیوم یا قسطنطنیه بعدها شد ایستانپولیس یا همون استانبول. بعدها که دولت عثمانی اون را فتح کرد ، سلطان محمد فاتح ، پادشاه عثمانی اسم اون شهر را گذاشت اسلامبول. یعنی شهر اسلام یا اسلام‌شهر😳. بعدها دوباره آتاتورک گذاشت استانبول.😊 دولت روم شرقی حقیقتا وارث تمام فرهنگ و تمدن روم باستان بود و اصلا اون رومی که مشهور و معروفه و همه ما در جنگهای ایران و روم ، وصف اون را شنیدیم، همین روم شرقیه که باایران همسایه شد و جنگ هم میکرد. بسیاری از کتابهای دولت روم باستان به این کشور منتقل شد و البته از نظر دین و فرهنگ و تمدن و اعتقادات ، با روم غربی خیلی فرق داشت که بعدا توضیح میدیم. این دولت حدود هزار سال دوام آورد . البته بعد از ظهور اسلام ،مرتب تحت فشار مسلمانها بود و روز به روز کوچکتر میشد و در نهایت در سال ۱۴۵۳ میلادی باحمله سلطان محمد فاتح ، پادشاه عثمانی ، استانبول ، فتح و بساط دولت روم شرقی برچیده شد . دولت روم غربی به پایتختی شهر رُم از همون بدو تاسیس در سال ۳۹۵ ، مشکلات زیادی داشت و حدود هشتاد سال در مقابل این مشکلات مقاومت کرد تااینکه بالاخره در سال ۴۷۶ سقوط کرد و به همین کشورهای اروپایی که امروزه می‌شناسیم تجزیه شد . سقوط امپراطوری روم غربی دلایل زیادی داشت که مهمترین دلیل اون ،هجوم اقوام مهاجر مخصوصا هون‌ها به رهبری آتیلا بود . اینها اقوام وحشی مجارستان و بیشتر عشایر بودند که هنوز هم تحت عنوان کولی‌ها در اروپا و مخصوصا اروپای شرقی زیادند و از نظر نژادی شباهت زیادی به مغولهای آسیا دارند. هون‌ها با حمله به روم غربی ، صدمات زیادی به اون زدند و یکسری اختلافات و بی‌لیاقتی ها در روم غربی بالاخره باعث تجزیه اون در سال ۴۷۶ میلادی شد. از این زمان اروپا رسما وارد قرون وسطی شد و مورخین ، شروع قرون وسطی را سال ۴۷۶ می‌دانند. این البته مختص اروپا است و سایر جاها از جمله روم شرقی و ایران و تمدن هند و چین و بعدها هم دولت اسلامی،کماکان به پیشرفت خودشون ادامه میدادند. داستان قرون وسطی را انشالله از فرداشب شروع میکنیم. @tarikhbekhanim