eitaa logo
تاریخ و سیاست
3.6هزار دنبال‌کننده
1.1هزار عکس
23 ویدیو
12 فایل
دور هم تاریخ بخوانیم.... در این کانال ، مطالب تاریخی با تم سیاسی به ساده ترین زبان ممکن و با پیش مایه ی طنز خدمت شما ارائه میگردد. کپی برداری از مطالب ، کاملا آزاد می باشد. آی دی پژوهشگر مطالب؛ @arefaneh53 ادمین ارتباط؛ @Youzarsif_Admin
مشاهده در ایتا
دانلود
تابلوی بدهی آمریکا ، میدان تایمز منهتن بدهی تا امروز ، بیش از ۳۱ هزار میلیارد دلار
یکی از کتابهای مفید در زمینه انقلاب‌های مخملی و جنگ نرم
باسلام تااینجای کار ، بنده تاریخ ایران باستان ، تاریخ ایران بعد از اسلام ، تاریخ جهان باستان ، تاریخ اروپای قرون وسطی ، تاریخ دوره رنسانس ، تاریخ قرون جدید ، عصر روشنگری ، و تاریخ معاصر اروپا را تا همین زمانه فعلی خدمت شما گفتم. انشالله بحث تاریخ اسلام را از امشب آغاز میکنیم. از اونجایی که بنده معتقد به ریشه‌ای کار کردن در مسائل تاریخی هستم، برای شروع بحث تاریخ اسلام ، از مبحث تاریخ انبیا شروع میکنم. قبلا خدمت شما عرض کردم که خیلی از مفسرین معتقدند که حضرت آدم ع اولین انسان روی زمین نبوده بلکه قبل از ایشان هم انسان‌هایی بوده‌اند و گونه‌های مختلفی از اونها مثل هموارکتوس و نئاندرتال و هموساپینس ، روی زمین آمده و بعضا به خاطر یک سری ناتوانی‌ها و یا حوادث طبیعی فراگیر ، منقرض شده‌اند. آخرین گونه از انسانها همین هموساپینس است. یعنی انسانهای هوشمند یا بخرد که اسم جمع است و مفرد آن می‌شود هموساپین. هرکدام از این گونه‌ها هم ، زیرگونه‌های مختلفی دارند که موضوع بحث ما نیست . بعد از گونه و زیرگونه هم به مسئله نژاد می‌رسیم که اون را هم بعدا توضیح میدم. البته این گونه‌ها به این شکل نبوده‌اند که مثلا از فرداصبح گونه نئاندرتال منقرض بشه و به جای اون هموساپین بیاد . اینها با هم تداخل دارند و شاید مثلا هزارسال آورلپ داشتند تا قبلی منقرض شده . حتی برخی نژادشناسان معتقدند از گونه نئاندرتال هنوز هم در برخی مناطق بومی آمریکا و استرالیا وجود دارد. اینها تا حد زیادی هم قابل تغییر نیستند و مثلا آموزش‌پذیر نیستند و از یه حدی به بعد دیگه توانایی درک مطالب را ندارند در حالیکه مثلا هموساپین ، خیلی قابلیت آموزش دارد. این استکه لازم بود میلیونها سال بگذره تا انسان بخرد ، پا به عرصه وجود بگذاره و از این نوع انسان، یک خلقتی تحت عنوان آدم و حوا ، شکل بگیره که خدا خلقت اونها را جدای از بقیه انسانها ذکر کرده. قرآن مجید خلقت دو نفر را جدای از بقیه و با کیفیت متمایزی عنوان کرده . یکی حضرت آدم و یکی هم عیسی ع. إِنَّ مَثَلَ عِيسَىٰ عِنْدَ اللَّهِ كَمَثَلِ آدَمَ ۖ خَلَقَهُ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ قَالَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ قطعاً داستان عیسی نزد خدا [از نظر چگونگی آفرینش‌] مانند داستان آدم است كه [پیكر] او را از خاك آفرید، سپس به او فرمود: [موجود زنده‌] باش؛ پس بی‌درنگ [موجود زنده‌] شد. آل عمران - 59 این دونفر و احتمالا حضرت حوا از خاک آفریده شدند و بقیه انسانهای ماقبل اینها و بعد از اینها به روال عادی و ناشی از ترکیب اسپرم و تخمک در محیط رحم و مثل بقیه پستانداران . پس میشه گفت حضرت آدم ع اولین پیامبر بوده و نه اولین انسان. وقتی حضرت آدم ع ، بر زمین هبوط کرد (که البته خیلی از مفسرین معتقدند حضرت آدم از اول هم روی زمین و در باغی از باغهای زمینی خلق شد و نه در بهشت. چرا که بهشت هنوز آفریده نشده. و هبوط حضرت آدم ، هبوط مقامی بوده و نه مکانی) در منطقه خاورمیانه هبوط کرد و در همینجا زادو ولد نمود و فرزندان او هم با انسان‌هایی که از قبل از حضرت آدم اینجا بودند و حضور داشتند ازدواج کردند. توی فرهنگ عامیانه به اینا که از قبل از هبوط آدم ع وجود داشتند می‌گفتند نسناس و به فرزندان آدم ع می‌گفتند ناس. از این ناس ، پیامبرانی اومد که اینها همه از نسل حضرت آدم ع بودند و لذا منشا همه پیامبران در همین خاورمیانه بوده و این جواب سوالی است که بعضی‌ها می‌پرسند که مثلا چرا در آمریکا یا روسیه یا چین پیامبر نداشتیم ولی در خاورمیانه ۱۲۴ هزار پیغمبر اومد؟ القصه ، با حضور پیامبران ، علم و دانش در این منطقه خیلی سرعت گرفت و تولید علم چندبرابر شد و دولت‌ها تشکیل شدند و قوانین نوشته شد. اینها همه با هدایت انبیاء بوده. اون افراد نادان که معتقدند ما نیاز به دین نداریم و خود انسان به جایی رسیده که نیاز به دین نداره و عقل بشر برای قانونگذاری کامل شده ، از این نکته غافلند که پایه و اساس و مبانی همه این قانونگذاریها ، شریعت است و دین بوده که به ما یاد داده که چجور قانونگذاری کنیم. خلاصه اینکه ظهور حضرت آدم حدود ۷۰۰۰ سال پیش بود (از ۵۵۰۰ تا ۷۵۰۰ سال پیش گفته‌اند.) در حالیکه الان فسیلهایی پیدا میشه که مربوط به ۲۵ میلیون سال پیش یعنی دوره تِرشیاری بوده است و اینها دال بر اینه که حضرت آدم ع اولین انسان نبوده . خب داستان انبیاء بعد از حضرت آدم ع را انشالله فرداشب عرض خواهم کرد. @tarikhbekhanim
باسلام وقتی صحبت از تاریخ انبیا می‌شود، نمی‌توان به تفاسیر مراجعه نکرد. به هرحال یک بحث دینی و اعتقادی است که برای بیان تاریخ آن مجبوریم به کتب دینی مراجعه کنیم. این روش در بین مورخین غیر مسلمان نیز هست. ویل دورانت در کتاب تاریخ تمدن خودش هم در بخش‌های مختلفی از جمله تاریخ مسیحیت ، عصر ایمان ، تعارض فلسفه و دین و.... مجبور به مراجعه به کتب آسمانی یعنی تورات و انجیل و قرآن شده و از اونها نقل قول کرده. به طور کلی هر علمی روش مخصوص به خودش را داره. مثلا علم پزشکی مبتنی بر مطالعات تجربی و عینی و عملی است و این روش را نمیشه برای منطق و فلسفه و علوم مبتنی بر تفکر انتزاعی بکار برد. علم تاریخ هم یک علم روایی است و همچون علم الحدیث ، بررسی رجال روایت و وثاقت اونها خیلی اهمیت داره. در حالیکه علوم تفسیری ، روش‌های مختلفی دارند که بسته به روش مفسر است. مثلا تفاسیر ادبی یا روایی (ماثور) یا عرفانی یا آیه به آیه و... هر کدام روش خودشون را دارند. انشالله در بحث فلسفه تاریخ هم خدمت شما خواهم گفت که در عصر روشنگری ، برای تاریخ هم روش‌هایی به جز روش روایی ابداع کردند و به تاریخ جلوهء تجربی و آزمایشگاهی دادند. القصه ، در این بحث تاریخ انبیا که ما شروع کرده‌ایم در بسیاری از جاها به قرآن مراجعه خواهیم کرد و دوباره به بحث تاریخی آن دوره برخواهیم گشت. در مورد محل هبوط حضرت آدم و حوا ، روایات مختلفی هست و به مکان‌های مختلفی اشاره شده که معروفترین اونها مکه است. مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر المیزان در این باره می گوید:کوه صفا را از آن جهت به این نام خوانده اند که صفی الله، یعنی برگزیده خدا (حضرت آدم) بر آن فرود آمد و کوه مروه را از آن رو به این نام نامیده اند که مراة، یعنی زن (همسر حضرت آدم) بر آن فرود آمد. در قسمت قبلی عرض شد که حضرات آدم و حوا ، زاد و ولد کردند و فرزندان آنها هم با انسان‌هایی که از قبل بر روی زمین بودند ازدواج کرده و نسل آنها زیاد شد. به اینها می‌گویند بنی‌آدم . اینها فرزندان حضرت آدم بودند و آدم یه اسم خاصه. یعنی اسم یه شخصه. این اسم در زبان‌های دیگه هم برای نامگذاری افراد استفاده میشه . مثل آدام اسمیت که قبلا در مورد مبانی اقتصاد اون صحبت کردیم. اونی که اسم خاص نیست و اسم عام هست ، کلمهء انسانه . همه اینها انسان بودند ولی اولین پیامبر ، اسمش آدم بود. دوره‌ای که در مورد اون صحبت میکنیم ، دوره‌ای است که زبان بوجود اومده بود و افراد با یکدیگر صحبت می‌کردند و حتی برخی مورخین معتقدند کتابت هم بوده اما به شکل بسیار محدود و ناقص و ابتدایی. این دوره که حضرت آدم در آن پا به عرصه وجود گذاشت ، اواخر دوره نوسنگی بوده که انسان ، هم کشاورزی را فراگرفته بود و هم دامپروری. آدم و حوا علیهماالسلام و فرزندان آنها شروع به کشاورزی و دامپروری کردند و اولین ندای ایمان از طرف حضرت آدم ع در کره زمین سرداده شد. از اینجا به بعد بود که تقابل حق و باطل و جبهه نور و ظلمت آغاز شد و به اصطلاح بحث مااز اینجا آغاز میشه که انشالله خواهیم گفت.
اغلب مورخین اختراع خط را به تمدن سومریان در ۵۵۰۰ سال پیش ارتباط میدن. اما جدیدا الواحی در جیرفت و مربوط به یه تمدن ناشناختهء قدیمی‌تر پیدا شده که حاوی کتابت هستند. این لوح گلی یکی از اونهاست که شامل یه متن هست. به نظر بنده مربوط به زنگ هندسه بوده و چیز مهمی نیست😂😂😂😂
در زمان هبوط حضرت آدم ع ، کلبه و لوازم زندگی ، دام ، کشاورزی و برخی صنایع دستی وجود داشته و انسان به مرحله‌ای از تمدن رسیده بوده که میتونسته دستورالعمل زندگی بر مبنای اندیشه دینی را دریافت کنه.
باسلام در مورد تعداد پیامبرانی که ارسال شده‌اند ، خیلی اختلاف نظر هست. برخی مفسرین حتی عدد ۱۲۴ هزار نفر را درست نمیدونند و معتقدند این تعداد ۱۲۴ نفر بوده که به مرور زمان کلمه هزار به اون اضافه شده. برخی مفسرین دیگه از جمله علامه طباطبایی بااستناد به آیاتی که می‌فرمایند ما برای همه اقوام پیامبر فرستادیم ، اعتقاد به همون عدد ۱۲۴ هزار دارند. وَلِكُلِّ أُمَّةٍ رَسُولٌ ۖ فَإِذَا جَآءَ رَسُولُهُمْ قُضِيَ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ و برای هر امتی پیامبری است؛ پس هنگامی كه پیامبرشان [در قیامت‌] به سویشان آید، در میانشان به عدالت داوری شود و مورد ستم قرار نخواهند گرفت. یونس - 47 چرا که در طول تاریخ خیلی خیلی اقوام کوچک و بزرگ آمدند و رفتند و نیاز به پیامبر داشتند. پس تعداد پیامبران هم خیلی زیاد می‌شود. ولی خب بعضی از پیامبران ، متعلق به یک قوم و قبیله نبودند و رسالت جهانی داشتند و یا به اصطلاح صاحب شریعت بودند . به اینها پیامبران اولوالعزم گفته میشه که قول مشهور در تعداد اونها ۵ عدد هست که عبارتند از نوح و ابراهیم و موسی و عیسی و حضرت محمد علیهم السلام. و اما پیامبرانی که اسم اونها در قرآن اومده عبارتند از 1 آدم(ع) 2 ابراهیم(ع) 3 ادریس(ع) 4 اسحاق(ع) 5 الیاس(ع) 6 ایوب(ع) 7 داود(ع) 8 ذا الکِفل (حِزقیل)(ع) 9 ذا النون(یونس)(ع) 10 زکریا(ع) 11 شعیب(ع) 12 سلیمان(ع) 13 صالح(ع) 14 عیسی(ع) 15 لوط(ع) 16 موسی(ع) 17 نوح(ع) 18 هارون(ع) 19 هود(ع) 20 یحیی(ع) 21 یعقوب(ع) 22 محمد(ص) 23 اسماعیل(ع) 24 یوسف(ع) 25 الیسع(ع) 26 عُزَیر(ع). و اما دومین پیامبر ، حضرت شیث ع است که فرزند حضرت آدم ع بوده و به قولی نوه حضرت آدم است. اسم حضرت شیث ع در قرآن نیامده بلکه در روایات اومده. می‌گویند که شیث ع ، ۹۱۲ سال عمر کرد و از او فرزندان زیادی بوجود اومد و جمعیت بنی آدم زیاد شد. اینکه مثلا حضرت آدم ۱۰۰۰ سال عمر کرد و شیث ۹۱۲ سال و حضرت نوح بیش از ۱۰۰۰ سال و غیره ، اینها از نظر علمی نمیتونه صحیح باشه مگر اینکه اونها را معجزه بدونیم. مثل عمر حضرت ولی‌عصر عج که اون هم از دسته معجزات بوده و با این اوصاف امکان‌پذیر است. مثلا بلعیده شدن حضرت یونس و زندگی کردن حضرت یونس ع در شکم ماهی ، یک امر غیرممکنه . مگر اینکه معجزه باشه. در مورد قد افراد هم که مثلا میگن قبر هابیل و حضرت آدم و یا شیث حدود ۲۰ متر است این هم بااصول علمی تطبیق نمی‌کنه و هیچ فسیل یا اسکلتی از انسان تا بحال پیدا نشده که از حد طبیعی که فعلا در بین انسانها وجود داره بیشتر باشه. البته شاید رسم بوده که در قدیم قبر را خیلی بزرگ یا دراز می‌ساختند ولی داخل اونها ، سایز طبیعی داره. شیث علیه السلام پس از سالها رسالت ، فوت کرد و قبر وی در بعلبک لبنان و به قولی در کوه ابوقبیس است. از شیث ، متون خیلی مختصری باقی مانده که در کتاب عهد عتیق اومده. @tarikhbekhanim
قبر حضرت آدم در نجف اشرف. به قولی این قبر در مکه بوده و حضرت نوح ع استخوان‌های حضرت آدم را از مکه به کوفه آورد و در نجف اشرف به خاک سپرد.
قبر هابیل در مسیر دمشق به بیروت
قبر شیث ع در موصل که توسط داعش تخریب شد و فعلا به شکل دیگری درحال بازسازی است.
باسلام بنابر نصوص روایی و تاریخی ، دومین پیامبر بعد از حضرت آدم ع ، حضرت ادریس ع بوده. نام حضرت ادریس ع ، در قرآن چندبار ذکر شده و طبق روال تاریخی ایشون هم در بین‌النهرین یعنی در بابل ظهور کرد و از نوادگان حضرت آدم ع از نسل شیث ع و به اصطلاح پیامبر اقوام قبل از سومر بوده است. مسجد سهله ، منزل حضرت ادریس ع بوده است. به نقل از تفسیر المیزان ، نام اصلی ایشون هرمس بوده. این هرمس بعدها به زبان یونانی هم وارد می‌شود و از نظر یونانی‌ها یکی از رابط‌های بین خدایان و انسان می‌شود. به گفته علامه حسن زاده آملی ، حکماى یونان هر جا در کتابهای خود هرمس حکیم می نویسند، مرادشان حضرت ادریس علیه السلام است. هرمس الهرامسه نیز نام دیگری است که به ایشان می گفتند. در مورد وجه آن گفته شده از آنجا که در یونان ، مردم هرمس را دوست داشتند، بسیاری از آنان نام نوزادان خود را هرمس گذاشته بودند. از بین این هرمس‌ها ، بسیاری از حکما و علما شدند و دانشوران برای تمییز بین او و دیگر حکمای با نام هرمس ، او را هرمس الهرامسه خواندند. حضرت ادریس ، مطالب زیادی را به بشر و مردمان بین‌النهرین آموزش داد. از جمله کتابت و خیاطی. اینکه کتابت ، قبل از سومریان هم بوده یا نه از نظر تاریخی ، محل اختلاف است. اما از نظر روایی کاملا پذیرفته شده و حضرت ادریس که قبل از تمدن سومریان در بین‌النهرین بوده ، خط می‌نوشته و تدریس میکرده و به عقیده برخی زبان شناسان ، چون تدریس میکرده ، ادریس نامیده شده. لقب او را ابوالحکما گفته‌اند. آموزش خیاطی و دوخت لباس ، آموزش حساب و ریاضی و آموزش نجوم و فلسفه و منطق، آموزش نقشه‌کشی و شهرسازی و..... از جمله اقداماتی است که به حضرت ادریس ع نسبت می‌دهند. از قول سیدبن طاووس هم به این مطلب اشاره شده که 《سید بن طاووس در اقبال از کتاب المختصر من المنتخب‌ دعای ذیل را برای روز اول ماه رجب نقل می‌نماید》 «وَ مُعَلِّمَ إِدْرِیسَ عَدَدَ النُّجُومِ وَ الْحِسابِ وَ السِّنِینِ وَ الشُّهُورِ وَ أَوْقاتِ الْأَزْمان» اگه یادتون باشه عرض کردم که بشر تا قبل از حضرت آدم ع ، مراحلی از تمدن را طی کرده بود و به مرحله نوسنگی رسیده و کشاورزی و دامپروری میکرده. اما با ظهور انبیاء از جمله آدم ع و شیث و ادریس و پیامبران دیگه‌ای که شاید نام اونها در قرآن و روایات نیومده و ما نمیشناسیم‌شون ، سرعت رشد فرهنگ و تمدن چندبرابر شد و بشر به مراحل تاریخی وارد گردید. قبلا هم عرض شد که مرحله قبل از اختراع خط را دوره ماقبل تاریخ میگیم و دوره بعد از اختراع خط را دوره تاریخی. و لذا میتونیم ظهور حضرت ادریس ع را شروع دوره تاریخ بدونیم. این یک اصل کلیه که منشا علم و فرهنگ و تمدن، انبیاء بوده‌اند ولی یه عده جاهلِ جوگیر و غربزده فکر می‌کنند منشا علم و تمدن همین چهارتا دانشمند غربی در همین ۳۰۰ سال اخیر بوده‌اند. اینها همه ناشی از بیسوادی و دوری از کتاب و گیج بودن و سرگردانی در فضای مجازی و رسانه است. در جلد ۹۵ بحارالانوار ، چند صحیفه و جمله از ادریس ع ذکر شده که برخی از اونا عبارتند از 《هر که آفریده را شناخت، آفریدگار را شناخت و هر که روزی را شناخت، روزی رسان را شناخت و هر که خود را شناخت، پروردگارش را شناخت. چون وارد نماز شدید، ذهن و فکر خود را متوجه آن سازید و خدا را با دلی پاک و فارغ (از هر چه جز اوست) بخوانید و با خضوع و خشوع و فرمانبرداری، مصالح و منافع خود را از او بخواهید و هرگاه رکوع و سجود کردید افکار دنیوی و خیالات بد و ناشایست و کردارهای زشت و اندیشه مکر و خدعه و حرام خواری و تجاوز و دشمنی و کینه را، از خود دور سازید و همه اینها را از میان خود به دور افکنید.》 طول عمر حضرت ادریس را ۳۰۰ سال ذکر کردند که از ۶۵۰۰ سال پیش تا ۶۲۰۰ سال پیش بوده. برخی مفسرین اعتقاد دارند که ادریس ع هم فوت نکرد و به آسمانها عروج کرد و هنوز زنده است. استناد این بزرگواران هم به آیهء ۵۶ و ۵۷ سوره مریم س است که می‌فرماید وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ إِدْرِيسَ ۚ إِنَّهُ كَانَ صِدِّيقًا نَبِيًّا و در این كتاب، [سرگذشتِ‌] ادریس را یاد كن، كه او بسیار راستگو و پیامبر بود. مریم - 56 وَرَفَعْنَاهُ مَكَانًا عَلِيًّا و او را به جایگاه بلندی ارتقا دادیم. مریم - 57 که مراد از رفعناه را عروج دانسته‌اند. والله اعلم. @tarikhbekhanim
باسلام حضرت نوح علیه‌السلام یکی دیگه از نوادگان حضرت شیث ع ، حضرت نوح است. نام ایشون از جمله نامهایی است که چندین بار در قرآن اومده و داستان او و قومش در قرآن معروفه. مورخین ، بعثت ایشون را حدود ۵۷۰۰ سال پیش ميدونند. اینکه ایشون پیامبر چه قومی بوده ، درش اختلاف هست. برخی مورخین معتقدند ایشون پیامبر سومر بوده و خود ایشون هم در سرزمین سومریان متولد و مبعوث شد. برخی هم اعتقاد دارند که ایشون پیامبر قوم کلده و آشور بوده که با توجه به داستان گیلگمش که اشاره‌ای هم به واقعه طوفان نوح داشته ، احتمالا قول اول درست‌تره. اگه یادتون باشه قبلا در اینجا عرض کردم که گیلگمش قدیمی‌ترین داستان بجا مونده از بشره که در اون اشاره‌ای هم به یک طوفان و سیل فراگیر و وحشتناک در سرزمین سومر کرده. همانطوری که میدونید ایشون به قول قرآن ۹۵۰ سال رسالت کرد. اما اینکه چقدر عمر کرده دقیقا مشخص نیست و شاید بیش از ۱۰۰۰ سال بوده. وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا نُوحًا إِلَىٰ قَوْمِهِ فَلَبِثَ فِيهِمْ أَلْفَ سَنَةٍ إِلَّا خَمْسِينَ عَامًا فَأَخَذَهُمُ الطُّوفَانُ وَهُمْ ظَالِمُونَ همانا نوح را به سوی قومش فرستادیم پس نهصد و پنجاه سال‌ در میانشان درنگ كرد [ولی بیشتر مردم به او ایمان نیاوردند]، سرانجام توفان آنان را در حالی كه ستمكار بودند فرا گرفت. عنكبوت - 14 اگر ۱۰۰۰ سال عمر کرده باشه باز دوتا قول هست. یکی اینکه این مسئله معجزه بوده و عمر به این درازی امکان پذیر نیست مگر اینکه معجزه باشه که قبلا توضیح دادم. یکی هم اینکه قرآن کریم در اینجا از عبارت مما تعدّون یعنی به حساب شما ، استفاده نکرده. در بعضی جاها قرآن می‌فرماید که مثلا هرروز عذاب فلانی‌ها به حساب شما ۱۰۰۰ سال هست . وَيَسْتَعْجِلُونَكَ بِالْعَذَابِ وَلَنْ يُخْلِفَ اللَّهُ وَعْدَهُ ۚ وَإِنَّ يَوْمًا عِنْدَ رَبِّكَ كَأَلْفِ سَنَةٍ مِمَّا تَعُدُّونَ و آنان از تو [بر پایه ریشخند] شتاب در عذاب را درخواست می‌كنند، در حالی كه خدا هرگز از وعده‌اش تخلف نمی‌كند؛ و همانا یك روز نزد پروردگارت مانند هزار سال از سال‌هایی است كه شما می‌شمارید [برای او زمان نزدیك، زمان دور، امروز، دیروز، گذشته و آینده مفهومی ندارد؛ بنابراین فاصله زمانی شما با عذاب الهی شما را دچار این پندار نكند كه تهدید به عذاب، تهدیدی طولانی و دروغ است. حج - ۴۷ پس شاید حساب کتاب ما با حساب کتاب اون دوره متفاوت بوده و مثلا هرماه را یک سال حساب می‌کردند که البته از نظر من این هم بعیده و از زمان حضرت ادریس که یک سال را ۳۵۵ روز قمری قرار داد در بین ادیان همیشه یکسال ۳۵۵ روز بوده. خلاصه اینکه ، حضرت نوح ع سال‌های مدیدی تبلیغ و رسالت کرد. ایشون از جمله پیامبران اولوالعزم میباشد یعنی صاحب شریعت بوده و پیام خداپرستی ایشون به مناطق وسیعی رسیده بوده. در روایات ذکر شده که در طول این مدت ۹۵۰ سال رسالت ، تعداد افراد اندکی به ایشون ایمان آوردند و این هم کاملا طبیعیه و همه پیامبران بااین بلیّه مواجه بودند که البته این به بحث تاریخی ما مربوط نمیشه. اینکه طوفان نوح دقیقا در چه سالی بوده مشخص نیست ولی احتمالا بیش از ۵۰۰۰ سال پیش بوده. و اما در مورد وسعت سرزمینی که در اون طوفان و سیل اومد هم اختلاف نظر هست و قطعا ، سیل ، کل کره زمین را فرانگرفته بوده و مناطقی که ندای حضرت نوح ع به اونجاها رسیده مشمول این عذاب شدند که منظور همین غرب آسیا و جنوب روسیه فعلی است. همین الان هم که ۱۴۰۰ سال از بعثت پیامبر اسلام ص میگذره ، بااین همه رسانه و وسایل ارتباطی ، ندای اسلام به گوش برخی از مردم دنیا نرسیده و لذا با عدالت خدا سازگار نیست که مردمی را که ندای دعوت حضرت نوح به اونها نرسیده عذاب کند. در مورد اینکه چه حیواناتی سوار کشتی شدند در سوره هود میفرماید حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَ أَمْرُنَا وَفَارَ التَّنُّورُ قُلْنَا احْمِلْ فِيهَا مِنْ كُلٍّ زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ وَأَهْلَكَ إِلَّا مَنْ سَبَقَ عَلَيْهِ الْقَوْلُ وَمَنْ آمَنَ ۚ وَمَآ آمَنَ مَعَهُٓ إِلَّا قَلِيلٌ [رویاروییِ نوح و قومش هم‌چنان ادامه داشت‌] تا هنگامی كه فرمان ما فرا رسید و تنور فوران كرد، گفتیم: از هر [نوع حیوانی‌] یك زوج دوتایی [یك نر و یك ماده‌] و نیز خاندانت و آنان را كه ایمان آورده‌اند، در كشتی سوار كن مگر كسی كه پیش‌تر فرمان غرق شدن را بر ضد او لازم كرده‌ایم. و جز اندكی همراه‌ او ایمان نیاوردند. هود - 40 امام صادق ع در روایتی بااستناد به آیه ۶ سوره زمر ، منظور از این حیوانات را همان ۸ زوج حیوان اهلی و وحشی قابل خوردن می‌داند که در قرآن ذکر شده‌اند و عبارتند از شتر و گاو و گوسفند و بز که نام اونها به عنوان زوج‌های اهلی و وحشی در آیات ۱۴۳ و ۱۴۴ سوره انعام اومده. @tarikhbekhanim
《《《بر طبق آنچه در روایات آمده، منظور از «مِن كُلٍ‌ّ زَوْجَینْ‌ِ اثْنَین‌»، تمام حیوانات نبوده‌اند؛ در تفسیر این آیه روایتی از امام صادق (علیه‌السّلام) وجود دارد «لما حمل نوح فی السفینة الأزواج الثمانیة التی قال الله عز و جل: «ثَمانِیةَ أَزْواجٍ مِنَ الضَّأْنِ اثْنَینِ وَ مِنَ الْمَعْزِ اثْنَینِ وَ مِنَ الْإِبِلِ اثْنَینِ وَ مِنَ الْبَقَرِ اثْنَینِ ...» این حدیث شریف، به وضوح حكایت می كند، كه آن حضرت، حیوانات اهلی ـ اعمّ از چهارپا و پرنده ـ را كه منبع غذایی اند، همراه با مشابه وحشی آنها ـ كه برای غذا شكار می شوند ـ سوار كشتی نموده است. بنابراین منظور از «مِن كُلٍ‌ّ زَوْجَینْ‌ِ اثْنَین‌» همان ازواج هشتگانه از انعام هستند که در آیات ۱۴۳ و ۱۴۴ سوره انعام نام برده شده اند و آنها عبارتند از: گوسفند، بز، شتر و گاو ، كه از هر كدام معادل وحشی اش را هم لحاظ كنیم، می شوند هشت جفت. خداوند در آیه ۶ سوره زمر فرموده: «وَ أَنْزَلَ لَكُمْ مِنَ الْأَنْعامِ ثَمانِیةَ أَزْواجٍ؛...براى شما هشت زوج از چهارپایان نازل نمود》》》. پس نتیجتاً اینکه اینجور نبوده که از این میلیونها میلیون نوع جانور مختلف که در زمین بوده از هرکدام یک جفت سوار کند که چنین چیزی غیر ممکنه. بلکه فقط حیوانات اهلی که به درد انسان بخورد بوده. والله اعلم. انشالله بقیه قصه حضرت نوح ع ، بماند برای فردا شب . @tarikhbekhanim
باسلام و اما در مورد نام حضرت نوح و فرزندان ایشون باید عرض کنم که قبلا گفتیم قبل از هبوط آدم ع هم انسانها ، تکلم می‌کردند و زبان داشتند. مورخین معتقدند زبان حضرت آدم و فرزندان او ، زبان سامی بوده و همین زبان است که ریشه زبان‌های عربی و عبری و آرامی و تیگره است. زبان سامی در خاورمیانه و شمال آفریقا صحبت می‌شده. اما یک مطلبی که باید عرض کنم اینه که زبان سامی منسوب به سام ، فرزند حضرت نوح است و قاعدتا این زبان باید بعد از حضرت نوح ع اختراع شده باشه. البته ممکنه که این زبان از قبل وجود داشته اما چونکه سام ، این زبان را مدون کرده و بسط و گسترش داده به نام سامی شناخته میشه. دوتا مثال در این رابطه میزنم. یکی اینکه پایه‌گذار علم نحو را حضرت علی ع ميدونند. پس آیا قبل از حضرت علی ع ، عربها از قواعد نحوی استفاده نمی‌کردند و بی‌اطلاع بودند و مثلا جملات را اشتباه بیان می‌کردند و فعل و فاعل را نمیشناختند؟ نه اینطور نیست. عربها ، در نحو خیلی قوی بودند اما اون کسی که نحو را به شکل یک علم و با قوانین علمی ، مدوّن کرد ، علی علیه‌السلام بود. مثال بعدی در مورد خط کوفیه. الان هر قرآن یا مکتوبی که در دورهٔ اسلامی نوشته شده را میگن به خط کوفی نوشته شده. در حالیکه اصلا کوفه در سال ۱۷تا۱۳ هجری ساخته شد و قبل از اون کوفه‌ای وجود نداشت. حالا این کوفه، کِی صاحب فرهنگ و هنر و خط منحصر به فرد خودش شده ، خدا میدونه. پس تکلیف اون مکاتیب الرسول و اون عهدنامه‌ها و اون قرآن‌هایی که صحابه و علی علیه‌السلام ، قبل از ساخت کوفه نوشتند چی میشه ؟ به چه خطی بوده؟ جواب اینه که اینها همه به خط حیره‌ای بودند که این حیره ، اون موقع جزئی از ایران بوده و تقریبا همون کویت فعلی هست. این خط حیره‌ای بعدها در کوفه ، تکمیل میشه و توسعه پیدا میکنه و میشه خط کوفی و حالا دیگه به اون قبلی‌ها و قبل اسلامیها هم میگن خط کوفی😳 پس اینکه میگن که نوح از نوحه گرفته شده و به معنای گریه زیاده ، شاید سندیت علمی نداشته باشه. اون موقع اصلا زبان عربی وجود نداشته. مگر اینکه بگیم اسم این پیامبر چیز دیگه‌ای بوده و بعدها معرّب شده و شده نوح. اینها همه مباحث اختلافی است و بیان اونها برای اینه که بار علمی کانال بیشتر بشه و مطالب بیشتری یاد بگیریم. خب ادامه بحث بماند برای بعد. @tarikhbekhanim
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
نمایش در ایتا
باسلام آخرین مطلبی که در مورد حضرت نوح ع میخوام خدمت شما بگم ، بحث کشتی و کیفیت طوفانه. در قدیم ، همه کشتیها را از چوب میساختند. و بعد هم منافذ کشتی را قیراندود می‌کردند. قیر یه ماده طبیعیه که از قدیم وجود داشته و با راهیابی نفت به سطح زمین و تبخیر مواد فرّار اون و باقی موندن مواد سنگین و غیرفرّار بدست میومد. وقتی کشتی وارد آب دریا میشد، اولا آب از منافذ ، وارد کشتی میشد. ثانیا جانداران ریز دریایی ، در منافذ کوچک چوب کشتی لانه‌گزینی کرده و تخم می‌گذاشتند و به زودی چوب کشتی به اصطلاح خورده میشد و عمر اون خیلی کم میشد. قیر اندود کردن کشتی هر دو مشکل را حل میکرد. در داخل کشتی محلهایی برای نگهداری احشام و غذای اونها تعبیه شده بود . همانطور که در قسمت قبل عرض شد ، همه جانداران در کشتی نبودند که بخواهند برای هم مزاحمت ایجاد کنند بلکه فقط انعام چهارگانه و قابل استفاده ، سوار کشتی شدند. این کشتی که در بین النهرین ساخته شد مورد تمسخر مردم زمان حضرت نوح قرار کرفت. چرا که کشتی بزرگی بود و صرفا مصرف دریایی داشت و نه شطّی. معمولا کشتی‌های بزرگ و به اصطلاح بحری را در کنار دریا می‌سازند و اقدام حضرت نوح ع باعث مسخره کردن ایشون شده بود. القصه وقتی سیل و طوفان راه افتاد ، این کشتی به قولی به مدت ۷ شبانه روز ، روی آب بود ولی البته اعداد دیگری هم ذکر شده و تا یکسال هم گفته‌اند. در پایان ، کشتی بر روی کوه جودی نشست و نوح ع و اصحابش از اون خارج شدند و با خیال راحت به عبادت خدا پرداختند. وَقِيلَ يَآ أَرْضُ ابْلَعِي مَآءَكِ وَيَا سَمَآءُ أَقْلِعِي وَغِيضَ الْمَآءُ وَقُضِيَ الْأَمْرُ وَاسْتَوَتْ عَلَى الْجُودِيِّ ۖ وَقِيلَ بُعْدًا لِلْقَوْمِ الظَّالِمِينَ و [پس از هلاك شدن كافران‌] گفته شد: ای زمین! آب خود را فرو بر، و ای آسمان! [از ریختن باران‌] باز ایست، و آب كاستی گرفت و كار پایان یافت و كشتی بر [كوهِ‌] جودی قرار گرفت و گفته شد: دوری [از رحمت خدا] بر گروه ستمكاران باد. هود - 44 در این آیه ، محل فرود کشتی ، بر روی کوه جودی ذکر شده . در تورات هم ، محل فرود کشتی ، کوه جودی ذکر شده. اغلب مفسرین و مورخین ، کوه جودی را در موصل گفته‌اند. برخی مورخین در مرز بین ایران و ترکیه و عراق فعلی گفته‌اند. علامه طباطبایی ره ، می‌فرماید که جودی اسم کوه خاصی نیست و بر هر بلندی و زمین سختی ، جودی گفته میشه. بعضی هم در مسجد کوفه عنوان کردند. الان در جنوب شرق ترکیه ، کوهی با همین نام جودی هست که اتفاقا ، بقایای یه کشتی بزرگ هم در اونجا دیده شده. آقای آیت‌الله بی‌آزار شیرازی چندسال پیش یه تحقیقی روی این کشف بزرگ کرده بودند و بااطمینان کامل میگفتند که با توجه به پیدا شدن الوار و میخهای بزرگ که از بدنه کشتی به جا مونده ، این همون کشتی نوح هست. البته بعدها یه سری باستان شناس این نظریه را رد کردند. والله اعلم. عکس این کوه و بقایای کشتی را می‌گذارم. پیروان نوح ع که ۸۰ نفر بودند، به همراه حضرت نوح ، عبادتگاهی در این محل ساختند و در پایین کوه هم یک شهر ساخته و در اونجا ساکن شدند. این شهر را شهر هشتادنفر(سوق الثمانین) نامیدند که بقای اون تا زمان طبری (مورخ معروف) وجود داشته. القصه، نوح ع بعد از این طوفان ، روزگاری هم زنده بود و سه پسر از خودش به جا گذاشت که حام و سام و یافث نامیده می‌شدند. هر پیامبری یه وصیّ داره که وصی حضرت نوح هم پسرش سام بود و بعد از ایشون ، هدایت مردم به دست سام سپرده شد. نسل بنی آدم بعد از حضرت نوح از همین سه فرزند ادامه یافت و نوح را به خاطر عمر طولانی ، شیخ الانبیا نامیدند. @tarikhbekhanim
کوه جودی و بقایای کشتی نوح ع (به قولی)
بقایای کشتی نوح (بقولی) روی کوه جودی
این هم از زاویه‌ای دیگر. اینقدر که یهودیها و مسیحی‌ها در رابطه بااین کشتی تحقیق کردند مسلمونها نکردند.
مقبره دوتن از نوادگان حضرت نوح به نامهای سام و لام فرزندان عراق بن عالم در سمنان در ضمن مقبره خود حضرت نوح در نجف و در همان ضریح حضرت علی علیه‌السلام است.
بتهای دوره نوح علیه السلام: آنها دارای 5 بت بودند به نامهای: ودّ، سواع، یغوث، یعوق، نسر. در این که این پنج بت از کجا پیدا شدند روایات گوناگونى وجود دارد: 1- اینها قبل از حضرت نوح ع ، نام پنج مرد صالح بوده که بعد از فوتشان، شیطان از علاقه مردم به آنها سوء استفاده نموده و اونها را به ساختن مجسمه آنها وسپس پرستش شان تشویق کرد. 2- اینها نام هاى پنج فرزند آدم است که بعد از فوت هر کدوم ، مردم مجسمه اونها را ساختند و احترام کردند و بعد کم‌کم اونها را پرستیدند و اصل موضوع فراموش شد. نام این بتها در آیه 23 سوره «نوح» آمده است، خداوند مى فرماید: «وَ لا تَذَرُنَّ وَدّاً وَ لا سُواعاً وَ لا یَغُوثَ وَ یَعُوقَ وَ نَسْراً». از قرائن چنین استفاده مى شه که: این پنج بت امتیازات ویژه اى داشتند، و مورد توجه خاص آن قوم گمراه بودند، به همین دلیل، رهبران فرصت طلب آنان نیز روى عبادت آنها تکیه مى کردند. اتفاقاً، این بت هاى پنجگانه به عرب جاهلى منتقل شد، و هر قبیله اى یکى از این بت ها را براى خود برگزیدند، البته بسیار بعیده که خود اون بت ها منتقل شده باشد، بلکه ظاهر این است که نام اونها منتقل شده و بت هائى به این نام ها ساختند. ولى بعضى از مفسران از «ابن عباس» نقل کرده اند: این بت هاى پنجگانه در طوفان نوح، دفن شد و در عصر جاهلیت عرب، شیطان آنها را بیرون کشید و مردم را به پرستش آن دعوت نمود. «واقدى» مورخ معروف مى گوید: بت «ود» به شکل «مرد» بود و «سواع» به صورت «زن» و «یغوث» به صورت «شیر» و «یعوق» به صورت «اسب» و «نسر» به صورت «باز» (پرنده معروف). البته، عرب جاهلى مخصوصاً اهالى «مکّه» بت هاى دیگرى نیز داشتند که از جمله بت «هبل» بود که بزرگترین بت هاى آنان محسوب مى شد و در داخل خانه «کعبه» قرار داشت، و 18 ذراع طول اون بود! و بت «اساف» در مقابل «حجر الاسود» و بت «نائله» در مقابل «رکن یمانى» (گوشه جنوبى خانه کعبه) و همچنین بت «لات» و «عزّى» بود. اسامی عبدوَدّ ، عبدالعُزّی ، عبدیغوث و.... در کنار عبدالله و عبیدالله نشون میده که اعراب ، خداهای متعددی داشتند که یکی از اونها هم الله بوده. 😳😄 @tarikhbekhanim
باسلام پیامبر بعدی که بعد از حضرت نوح ع ، پا به عرصه وجود گذاشت و از نوادگان حضرت نوح ع بود ، حضرت هود است. ایشان در منطقه بسیار سرسبز و آبادی به نام سرزمین احقاف ، به رسالت مبعوث شد. این سرزمین قبل از اینکه حضرت هود ع در آن منطقه به رسالت برسد ، سرزمین قوم عاد بود و بسیار آباد و سرسبز و بعد از نزول عذاب بر اونها ، تبدیل به یک بیابان لم یزرع گردید. منطقه احقاف در جنوب عربستانه و آثار بناها و عمارات سربه فلک کشیده قوم عاد در اونجا توسط باستان‌شناسان پیدا شده. حضرت هود حدود هزارسال بعد از حضرت نوح بوده و در طی این هزارسال ، مردم سرزمین احقاف که به قوم عاد مشهور بودند ، کم‌کم بت‌پرست شده بودند. اینها به قول قرآن دارای جثه‌های عظیم و جسیم و زیبا و پرزوری بودند. در زمان هود ع ، مردم قوم عاد ، یک کشور و دولت و پادشاهی تشکیل داده بودند و پادشاه اونها ، شخصی به‌نام شدّاد بود که باغ معروف اون بنام بهشت شداد ، یکی از عجایب هفتگانه جهان بوده که الان آثاری از اون باقی مونده. بقیه مردم هم در رفاه کامل و ناز و نعمت بودند. خانه‌های اونها بسیار تجملی و مثال زدنی بود . همین مسئله باعث طغیان و سرکشی و بت‌پرستی و انواع مفاسد در بین‌شون شده بود. خدا در مورد اینها در سوره فجر می‌فرماید أَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعَادٍ آیا ندانسته‌ای كه پروردگارت با قوم عاد چه كرد؟ (۶) إِرَمَ ذَاتِ الْعِمَادِ و [با آن شهر] ارم كه دارای كاخ‌های باعظمت و ساختمان‌های بلند بود؟ (۷) الَّتِي لَمْ يُخْلَقْ مِثْلُهَا فِي الْبِلَادِ همان كه مانندش در شهرها ساخته نشده بود؟ (۸) حضرت هود خیلی در بین قومش تبلیغ کرد و چون قومش حرف اون را نپذیرفتند و به شدت در آزار و اذیت هود ع، تلاش کردند و هود را متهم به دیوانگی کردند لذا در نهایت حضرت هود، دست به نفرین برداشت و قوم عاد را نفرین کرد و اینها در زیر طوفان شن مدفون شدند. حضرت هود و یاران باوفای ایشون از این عذاب مصون ماندند و بعد از این طوفان به جنوب شرق عربستان رفتند و در سرزمین حضرموت ساکن شدند . مدتی بعد حضرت هود ع ، وفات کرد و جسد ایشون را بنا به وصیت خودشون به سرزمین فعلی نجف اشرف آوردند و دفن کردند و الان جزئی از قبرستان وادی السلام است. @tarikhbekhanim
باسلام پیامبر بعد از حضرت هود ع که نامی از ایشون در تاریخ و تفاسیر هست و چندبار هم اسم ایشون در قرآن اومده حضرت صالح ع است. حضرت صالح حدود ۵۰۰ سال بعد از حضرت هود اومده و ایشون هم از نسل حضرت نوح ع بوده است و پیامبر قوم ثمود بوده که در شمال عربستان زندگی می‌کردند. اون زمان شمال عربستان بسیار سرسبز بود و همین وفور نعمت باعث طغیان و سرکشی اینها شده بود و این مسئله زمینه تسلط شیطان را فراهم کرده بود. اصولا ، سرخوشی و وفور نعمت و موفقیت‌های پی در پی ، زمینه فعالیت شیطان را فراهم میکنه و در این حالت مقابله با وساوس شیطانی کار سختی هست و ارزش انسانی که در این حال و هوا ، به وسوسه‌های شیطان پشت پا میزنه خیلی بیشتر از کسی هست که در حالت عادی یا در محرومیت‌ها و محدودیت‌های مالی و غیره ، تحت تاثیر شیطان قرار نمیگیره. القصه ، حضرت صالح در ۱۶ سالگی به هدایت قوم ثمود پرداخت و اونها را از بت‌پرستی برحذر می‌داشت و این کار تا سالهای مدیدی ادامه داشت و در طی این سالها تعداد اندکی به او ایمان آوردند. مردم از حضرت صالح ع معجزات زیادی خواستند و حضرت صالح هم اجابت می‌کردند و بازهم ایمان نمی‌آوردند. یکی از این معجزات ، خروج یک شتر به همراه فرزند شیرخوارش از دل کوه بود که به ناقهء صالح معروفه و ایشون با دعا و درخواست از خدا برای انجام این معجزه، حقانیت خودش را به مردم نشون داد. شاهدین ماجرا به حضرت صالح ایمان آوردند و قرار شد به شهر بیان و شهادت بدن که این اتفاق افتاده. در بین راه شیطان بر اونها ظاهر شد و رای اونها را زد و حاضر به شهادت دادن نشدند و خودشون هم دوباره بت‌پرست شدند و حضرت صالح تنها ماند. دعوت صالح و انکار ثمود مدتى ادامه یافت تا آن که قوم ثمود طغیان را به این حد رسوندند که نقشه کشتن ناقه را طرح کرده و شقى ترین فرد خود را وادار کردند تا آن ناقه را به قتل برسونه. 《 و به صالح گفتند: حالا اگر از راستگویان هستى آن عذابى که ما را به آن تهدید مى کردى بیاور، صالح در پاسخشان فرمود: تنها سه روز مهلت دارید که در خانه هایتان از زندگى برخوردار باشید و این وعده‌اى است که تکذیب پذیر نیست.》 بعد از این تهدید مردم شهر و قبائل آن نقشه از بین بردن صالح علیه السلام را طرح کردند و در بین خود سوگندها خوردند که ما شب هنگام، بر سر او و خانواده‌اش مى تازیم و همه را به قتل مى رسونیم و آن گاه به صاحب خون او مى‌گیم ما هیچ اطلاعى از ماجراى کشته شدن او و خانواده اش نداریم و ما به یقین راستگویانیم. آرى این نقشه را طرح کردند و خداى تعالى نیز نقشه اى داشت که آنها از آن خبر نداشتند، چیزى نگذشت که رجفه (زلزله بسیار شدید) و صاعقه‌اى آمد و قوم ثمود در خانه هایشان هلاک شدند 《 پس از آن حضرت صالح روى از آنان برتافت و به آن جسدهاى بى جان خطاب کرد که اى قوم! چقدر به شما گفتم دست از این بت ها بردارید و چند بار رسالت پروردگارم را به شما ابلاغ نموده، درباره شما خیرخواهى کردم ولیکن شما خیرخواهان خود را دوست نمى داشتید و خداى تعالى حضرت صالح و آنهایى که ایمان آورده و از عذاب خدا پروا داشتند را نجات داد》. و بعد از آن که همه از بین رفتند منادى الهى ندا در داد:  «أَلَا إِنَّ ثَمُودَ کفَرُوا رَبَّهُمْ أَلَا بُعْدًا لِثَمُودَ» (سوره هود، آیه ۶۸) آگاه باشید که قوم ثمود به پروردگارشان کفر ورزیدند و از رحمت خدا دور گشتند". امیرالمؤمنین علی علیه السلام در فرازی از یکی از خطبه هایش ‌ می فرماید: «ناقه صالح را تنها یک نفر به هلاکت رسانید، ولی خداوند همه را مشمول عذاب ساخت چرا که همه آنها به این امر رضایت داشتند». قوم ثمود هم مثل قوم عاد مردمی قوی هیکل و سالم بودند و خانه‌های خودشون را در کوهها و با تراشیدن کوه میساختند که خیلی هم مجلل و اشرافی بود و آثار اونها به وفور پیداشده. حضرت صالح و اندکی از یاران ایشون در همون منطقه به زندگی خودشون ادامه دادند و به پرستش خدا مشغول شدند . حضرت صالح ع حدود ۱۵۰ سال عمر کرد و پس از فوت ، جسد او را به عراق منتقل کردند و در کنار پدرانش و در کنار حضرت هود ع به خاک سپردند. @tarikhbekhanim
مقبره حضرت هود ع و حضرت صالح در وادی‌السلام شهر نجف.