سنگ نوشته به خط میخی

خلاصه درس امشب😄

انسان هموارکتوس

انسان نئاندرتال

مراحل تکامل انسان بر اساس فسیلهایی که از هرگونه به دست آمده است. به نظر می‌رسد ظهور انسان هموساپین حدود ۱۱۰۰۰ پیش و در دوره ترشیاری بوده است.

کتاب بسیار مفید تاریخ جهان جی . ام . رابرتز

حکایتی از عبید زاکانی چرا به حج نمی روی ؟ اعرابی را گفتند تو که تنها هستی و عائله نداری، خانه‌ات بفروش و با پول آن به مکه برو و حج به جا آور و بعد هم آنجا بمان و در مسجدالحرام ساکن شو تا اجل حتمی برسد. گفت اگر این کار را بکنم خدا به من نمی گوید ... چرا خانه ات را فروختی آمدی در خانه من مسکن کردی؟ ‌ @tarikhbekhanim ‌

روزگاری، عالم و عارف بزرگی سوار بر مرکب گرانبهایی از بیابانی عبور می کرد. فردی را دید نالان. علت را پرسید. گفت من علیلم، توان راه رفتن ندارم. گرسنه ام نای ایستادن ندارم. راه را گم کرده ام. درمانده ام. راکب، از اسب فرو افتاد و راه مانده را سوار بر اسب کرد تا با خود به شهر مشایعت کند، فرد نالان، یک باره مهار اسب را به دست گرفته، از آنجا دور شد و قرار بر فرار گذاشت. راکب که دارایی خود را از دست داده می دید با فریاد گفت:ای مرد جوان لحظه ای بایست و اسب و هر آنچه در خورجین آن است از آن تو باد . گفت:چه می گویی؟ عالم گفت:این ماجرا را هرگز در جایی نقل نکن. گفت: چرا؟ گفت:چون؛ دیگر هیچ سواره ای به پیاده ای و هیچ فرد سالم و توانایی به ناتوانی کمک نخواهد کرد. جوان، از اسب پیاده شد و گفت درس بزرگی که امروز از تو آموختم، از همه ثروت هایی که می خواستم بدست آورم با ارزش تر است. تو به واقع عالم و عارف بزرگی هستی. @tarikhbekhanim

باسلام خدمت شما عرض کردم که دورهء تاریخی از حدود ۵۰۰۰ سال پیش شروع شده است. چرا که اختراع خط در این سال بوده است. البته باید گفت که این عددها که ما می‌گوییم همه حدودی است و دقیق نیست. مثلا وقتی می‌گوییم دوره باستان از ۵۰۰۰ سال پیش تا سال ۵۰۰ میلادی بوده ، به معنای این نیست که یک روز صبح ، در سال ۵۰۰ میلادی ، بشر از خواب بیدار شده و دیده است که دنیا عوض شده و به اصطلاح کن‌فیکون شده است😂 بلکه از حدود سال ۴۵۰ اتفاقاتی افتاد که سرنوشت بشر را عوض کرد و این اتفاقات حدوداً ۱۰۰ سال طول کشید تا جهان وارد قرون وسطی شد. و این سال ۵۰۰ میلادی که می‌گوییم یک عدد میانگین و حدودی است. القصه، دوره ۵۰۰۰ سال قبل تا سال ۵۰۰ میلادی را دوره باستان می‌نامیم به عبارت دیگر ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد تا سال ۵۰۰ میلادی. پس دوره باستان ۳۵۰۰ سال طول کشیده. در جهان باستان چند اتفاق افتاد: ظهور تعداد زیادی پیامبر از نسل حضرت آدم ع که تقریبا همه آنها در خاورمیانه بودند. گفتیم که اولین پیامبر، حضرت آدم ع بوده است که در دورهٔ ماقبل تاریخ ،ظهور کرد که حدود ۶۰۰۰ سال قبل می‌شود. از آنجا که محل زندگی یا به تعبیری محل حبوط حضرت آدم ع ، خاورمیانه بوده است، سایر پیامبران هم که از نسل او بوده‌اند، از همین منطقه برخاستند و سرمنشا دین و فرهنگ و تمدن شدند. پایه‌گذاری و تاسیس علوم ، مدارس و زبان‌های مختلف به مدد پیامبران و دانشمندان و معروفیت برخی سرزمین‌ها در علم و تمدن از جمله ایران و چین و مصر و یونان و روم و تا حدودی هم هند. مشخص شدن گونه‌ها و زیرگونه‌های هر نژاد مثل عربها ، هندو اروپایی‌ها ، هندیها ، چینی‌ها ترکها ، ازبکها ، قبطی‌ها ، رومی‌ها و... بوجود آمدن اولین فرمانروائی‌ها همچون سومریان ، آشوریان ، عیلامی‌ها ، مادها ، یونانیها، هخامنشیان، اشکانیان ، رومیها و.... خب انشالله ما در طی این چندجلسه آینده، در مورد هر کدام از این مسائل صحبت خواهیم کرد. اولین مطلب، در مورد فرهنگ و تمدن است.همانطور که می‌دانیم فرهنگ به داشته‌های معنوی یک قوم می‌گویند و تمدن به داشته‌های مادی. مثلا علم و ادب و موسیقی و نقاشی و ....مجموع اینها فرهنگ نامیده می‌شود. سازه‌های پیشرفته، شهرهای آباد ، خیابان‌ها، قناتها ، سیستم‌های کشاورزی ، ابزار ، اختراعات و..... مجموع اینها را تمدن می‌نامند. معمولا تمدن بالا و پیشرو همراه با فرهنگ بالا و پیشروست اما این مسئله همیشه عمومیت نداشته است.

در تاریخ فن آوری و علوم باستان در راستای رشد تمدن‌های باستان، پیشرفت‌های فن آوری ملموسی در زمینه مهندسی تولید شده‌است. این پیشرفت‌ها سایر جوامع را به اتخاذ شیوه‌های جدید زندگی و اداره ملزم می‌کرد. گاهی اوقات نیز توسعه فناوری توسط دولت حمایت می‌شد. ویژگی‌های فن آوری مصر باستان با مجموعه ای از آثار و آداب و رسوم نشان داده می‌شود که برای هزاران سال ادامه داشته‌است. مصریان بسیاری از ماشین آلات اساسی مانند رمپ (سطح شیب دار) و اهرم را برای کمک به فرایندهای ساخت اختراع و استفاده کردند. مصریان همچنین نقش مهمی در توسعه فناوری دریایی مدیترانه از جمله کشتی‌ها و فانوس دریایی داشتند. (وصف این فانوس را در کتاب کنیز ملکه مصر از ذبیح‌الله منصوری بخوانید . البته این کتاب ، رفرنس نیست ولی خیلی زیباست😄) قنات‌های مدیریت آب که احتمالاً در اوایل هزاره اول قبل از میلاد در فلات ایران و احتمالاً در شبه جزیره عربستان پدید آمده‌اند، از آنجا به آرامی به سمت غرب و شرق گسترش یافتند. تاریخ علم و فناوری در هند به دوران باستان برمی گردد. تمدن دره سند شواهدی از هیدروگرافی، و جمع‌آوری و دفع فاضلاب توسط ساکنان آن ارائه می‌دهد. از جمله زمینه‌های علم و فناوری که در هند دنبال می‌شود، متالورژی، نجوم، ریاضیات و فلسفه بوده است. برخی از اختراعات باستانی شامل جراحی پلاستیک، جراحی آب مروارید، سیستم اعداد هندو-عربی و روشهای استخراج آهن و فولاد است. تاریخ علم و فناوری در چین پیشرفتهای چشمگیری در علم، فناوری، ریاضیات و نجوم نشان می‌دهد. یک نکته خیلی جالب در ارتباط با نجوم و گاهشماری آن استکه سال‌های متمادی ، نصف‌النهار مبدا برای کل دنیا ، نصف‌النهاری بوده که از سیستان می‌گذشته و به نصف‌النهار سیستان معروف بوده. ایرانیها و مخصوصا هندیها ، لحظه تحویل سال را به روز و ساعت و دقیقه و ثانیه و میلی‌ثانیه حساب میکرده‌اند😳😳😳 اعتقاد به گرد بودن زمین و اینکه زمین به دور خورشید می‌گردد از قدیم در مردم باستانی بوده است و اعتقاد به تخت بودن زمین فقط در قرون وسطی وجود داشته😳 اولین مشاهدات ثبت شده از ستاره‌های دنباله دار و ابرنواختر در چین انجام شده. طب سنتی چینی، طب سوزنی و داروهای گیاهی نیز برای اولین بار در تاریخ باستان استفاده می‌شد. فن آوری یونان باستان در طی قرن ۵ قبل از میلاد با سرعت بی‌سابقه ای گسترش یافت و تا دوره روم و حتی بعد از آن ادامه یافت. اختراعاتی که به یونانیان باستان نسبت می‌دهند عبارتند از : چرخ دنده، پیچ، تکنیک‌های ریخته‌گری برنز، ساعت آبی، آسیاب آبی، منجنیق پیچشی و استفاده از بخار برای کارکردن برخی از ماشین آلات و اسباب بازی‌های تجربی و علمی. بسیاری از این اختراعات در اواخر دوره یونان رخ داده‌است، که اغلب از نیاز به بهبود سلاح‌ها و تاکتیک‌ها در جنگ الهام گرفته شده‌است. فناوری رومی عملی مهندسی است که از تمدن روم پشتیبانی می‌کرد و گسترش تجارت رومی و نظامیان رومی را طی تقریباً هزار سال امکان‌پذیر ساخت. امپراتوری روم پیشرفته‌ترین مجموعه فن آوری زمان خود را در اختیار داشت که ممکن است برخی از آنها در دوران آشفته اواخر دوران باستان و اوایل قرون وسطی از بین رفته باشند. شاهکارهای فن آوری رومی در مناطق مختلف، مانند مهندسی عمران، مصالح ساختمانی، فناوری حمل و نقل و برخی اختراعات مانند ماشین مکانیکی تا قرن نوزدهم بی نظیر بود. نظام سیاسی که به اصطلاح خودشان ، دموکراسی بود ، در روم خیلی روشنفکرانه به نظر می‌رسید. نظام اداری و سیاسی ایران هم خیلی پیشرفته بود اما هیچگاه ، دموکراسی نشد و لذا دوام و انسجام آن بیشتر بود . یکی از علل فروپاشی امپراطوری روم باستان ، همین نظام دموکراسی بود که توضیح خواهیم داد انشالله. @tarikhbekhanim

بقایای معبد آمون در مصر. این معبد در یک کوه از جنس سنگ خارا تراشیده شده. یعنی یک تکه تراشیده شده است و به قول معروف ، بنا نشده بلکه تراشیده شده😳😳 ساخت آن در زمان رامسس دوم بود و حدود ۶۰ سال طول کشید و خود رامسس حدود ۷۰ سال سلطنت کرد. این رامسس دوم همان فرعون زمان حضرت موسی ع است. در یک تفسیر خواندم سلطنت او خیلی طول کشید چرا که آدم مردم‌دار و دست و دل بازی بود. والله اعلم. @tarikhbekhanim

اهرام مصر ، از عجایب هفتگانه قدیم. برخی معتقدند ساخت این اهرام توسط آدمهای فضایی بوده. چون هرچه حساب می‌کنند از عهده بشر خارج است. البته اغلب دانشمندان این نظریه را رد کرده‌اند. کتاب ارابه خدایان در همین زمینه نوشته شده. @tarikhbekhanim

نمای یکی دیگر از معابد مصر. اوج تمدن در این بنا ، مشاهده می‌شود. @tarikhbekhanim

بخش دیگری از اهرام مصر @tarikhbekhanim

اولین بار ، داریوش بزرگ ، که مصر را فتح کرده بود ، فکر ساخت کانال سوئز را کرد و آن را حفر کرد و دریای مدیترانه را به دریای سرخ متصل نمود ولی بعدها این طرح مورد غفلت قرار گرفت و کانال دوباره بسته شد. تااینکه در دهه‌های اخیر توسط اروپایی‌ها مجددا احداث شد. ساخت این کانال در آن روزگار ، بیانگر اوج پیشرفت دانش جغرافیا بوده است @tarikhbekhanim

کاخهای قوم عاد در شهر باستانی پترا @tarikhbekhanim

ایضا همان قبلی @tarikhbekhanim

سرزمین سیستان را نیمروز می‌نامیدند چرا که نصف‌النهار مبدا کره زمین بود. این آثار رصدخانه سیستان است که بسیاری از وقایع نجومی و تقویمی را محاسبه میکرده است. @tarikhbekhanim

یکی از آثار مصری کشف شده در نزدیک فانوس دریایی اسکندریه @tarikhbekhanim

شمایی از فانوس دریایی اسکندریه در مصر که دیگر چیزی از بقایای آن نمانده است. نور این فانوس به قدری بوده که شب و روز شهر اسکندریه باهم تفاوت نداشته است. گویند برای روشن نگه‌داشتن آن از آتش یونانی استفاده می‌شده که ترکیبی از نفت و فسفر و... بوده است @tarikhbekhanim

این نقشه ایرانی، مادر همه نقشه های جهان و نمای اروپایی، عثمانی و چینی است که توسط حمدالله مستوفى در قرن ٨ ترسیم شده است. در این نقشه قاره آمریکا دیده میشود اما حدود 100 سال قبل از کشف آن توسط كريستف كلمب!! حتی کشف آمریکا را هم به خودشان نسبت می‌دهند در حالیکه در سرزمین پرو سکه‌های عربی و ایرانی کشف شده که بیانگر مراودات تجاری تجار مسلمان با تمدن پیشرفتهء پرو بوده است. ابوریحان بیرونی از وجود قاره آمریکا مطلع بوده است. @tarikhbekhanim

محاسبه شعاع کره زمین توسط ابوریحان بیرونی. شعاع متعلق به چیست؟ دایره و یا کره. خب در دورانی که اروپایی‌ها فکر می‌کردند که زمین ، تخت است ، مسلمانان شعاع زمین و به واسطه آن محیط و مساحت و حجم و جرم حجمی و وزن کره زمین را محاسبه کرده بودند. انشالله اگر فرصتی شد در یک لایو داخل کانال روش بیرونی را برای شما توضیح میدهم.

یکی از کتاب‌های بسیار مهم و کاربردی رشته تاریخ

باسلام خب انشالله پس از طی یک دوره بیماری که بخیر گذشت 😊بحث تاریخ جهان و اروپا را به شرح ذیل خدمت شما عرض میکنم. عرض کردم که از عمر کره زمین در حدود ۴ میلیارد سال می‌گذرد. اینکه این دوره را چگونه محاسبه کرده‌اند ، روش‌های مختلفی دارد که موضوع علم زمین شناسی است. علم زمین شناسی به طور کلی در بعضی قسمتها ، اشتراکاتی با علم تاریخ و مخصوصا باستان‌شناسی دارد که انشالله ما هم اشاراتی به آن خواهیم کرد. به طورکلی در ابتدا باکتری‌ها و تک‌سلولی‌ها بوجود آمدند. اینها از ترکیب چند مولکول پروتئین و هیدرات کربن بوده و نمی‌توان آنها را به معنای واقعی ذی‌الروح و به اصطلاح جاندار حساب کرد. اینها به مرور زمان پرسلولی شدند و کم‌کم طی میلیونها سال هر گروه از سلول‌ها ، شکل تخصصی پیدا کردند و مسئول کاری شدند و اندام سازی و به اصطلاح اورگانیزاسیون صورت گرفت. مثلا سلول‌های عصبی و سلول‌های تولید مثلی و سلول‌های گوارشی و... اینها هنوز آغازگر حیات و به آغازیان معروف بودند. همین‌ها بعد از مدتی دو دسته شدند. دسته ای حیوانات را تشکیل دادند و آغازیان جانوری نامیده شدند و دسته‌ای دارای کلروفیل شده و گیاهان را تشکیل دادند که آغازیان گیاهی نامیده شدند. با گیاهان کاری نداریم. دسته جانوری به مرور تخصصی‌تر شده و از ماهی‌ها به دوزیستان و سپس خزندگان و بعد پرندگان و بعد پستانداران تغییر یافته و رسید به تنوعی که الان مشاهده می‌کنیم. این یک بحث بسیار کوتاه از تاریخ زمین بود که خدمت شما عرض کردم ولی البته این بحث ، بسیار بسیار مفصل است و باید توجه داشت که هرکدام از این تغییرات به دلایل مختلف و طی میلیونها سال اتفاق افتاده و اینطور نبوده که یک خزنده ، امشب بخوابد و صبح بیدار شود و ببیند که به پرنده تبدیل شده و قدرت پرواز دارد.😄 در ضمن ما، علت العلل این تغییرات را خواست خدای متعال می‌دانیم و تااو نخواسته باشد ، هیچ تغییری رخ نخواهد داد. بسیاری از این نظریات و تغییرات را اولین‌بار چارلز داروین انگلیسی ، مطرح کرد. این آقا مدتها مورد اتهام جوامع مذهبی اعم از مسیحی و مسلمان بود ولی بعدها نظریات او توسط خیلی از دانشمندان دیگر همچون واتسن و لامارک ، تعدیل و تصحیح شد و نظریه تکامل بوجود آمد که با متون دینی هم سازگار است و الان خیلی از مفسرین از جمله علامه طباطبائی به آن ارجاع می‌دهند چنانکه قبلا هم عرض کردیم که مرحوم علامه ، حضرت آدم را اولین انسان نمی‌دانند و بلکه اولین انسان از نوع خاص یا شاید اولین پیامبر می‌دانند. عرض کردم که این بحث خیلی مفصل و چالش‌برانگیز است و اگر خواهان مطالعه در این زمینه هستید استاد عزیزم جناب دکتر رضایی اصفهانی در این زمینه تحقیقات کاملی دارند که به طور خلاصه در این آدرس قابل دسترسی است. http://abp-zikra.com/fa/Question/Show.aspx?ID=2928 القصه گفتیم که پیدایش یا هبوط حضرت آدم در خاورمیانه بوده و تا آن موقع ، انسانهای قبلی به مراحلی از تکامل و پیشرفت رسیده بودند اما حضور یک پیامبر که با منبع وحی و علم و دانش در ارتباط باشد ، خیلی به این تکامل سرعت بخشید و علوم گوناگون بوجود آمد و تقسیم بندی شد و پیامبران بعدی اقدام به تدریس و اشاعه این علوم کردند که قبلا ذکر شد. حتی بعضی دانشمندان معتقدند در مقاطعی از زمان ، پیشرفت علمی بشر به حدی بیش از الان بوده اما آثار و کتابهای آنها از بین رفته و به دست ما نرسیده است که بدانیم چگونه به این حد از پیشرفت رسیده‌اند. مثلا ساخت اهرام مصر یا سایر عجایب هفتگانه ، هنوز هم از عهده بشر امروزی بااین همه پیشرفت ، خارج است و لذا برخی افراد سطحی‌نگر بلافاصله متوسل به دخالت جن و پری و یا آدمهای فضایی میشوند که البته قابل پذیرش نیست مگر مواردی که مستقیما در قرآن ذکر شده باشد که آن هم تفسیر خودش را دارد. خب . گفتیم که هبوط حضرت آدم در خاورمیانه و اختصاصا در بین‌النهرین بوده است و لذا طبیعی است که شروع تمدن و ارسال سایر رُسل و گسترش علم و دین و فرهنگ هم از همینجا باشد. توجه به این نکته لازم است که منظور مااز تمدن ، تمدن دوره تاریخی است و نه تمدن دوره ماقبل تاریخ. مثلا تمدن عصر مفرغ ، چون در دوره ماقبل تاریخ یعنی دوره قبل از پیدایش خط بوده شامل بحث ما نمی‌شود. معمولا تمدن بین‌النهرین را قدیمی ترین تمدن جهان در نظر می‌گیرند، زیرا مدرکی پیدا نشده است که بر اساس آن، تمدنی قدیمی‌تر وجود داشته باشد. «بین‌النهرین» واژه‌ای عربی به‌معنی «میان دو رود» است، زیرا سومریان این تمدن را بین ۲ رود دجله و فرات شکل دادند. سومریان اولین مردمانی بودند که شروع به دادوستد کردند و صنایعی مانند بافندگی، چرم‌کاری، فلزکاری و سفالگری را ایجاد کردند. اختراع چرخ نیز مهم‌ترین دستاورد این تمدن محسوب می‌شود. کشورگشایی کوروش کبیر به این تمدن پایان داد و آن را بخشی از تمدن پارس کرد. انشالله در قسمت بعدی مفصل‌تر توضیح می‌دهیم. @tarikhbekhanim

گفت: سیزده حج کردم،چون نگاه کردم، همه بر هوای نفْس بود. پرسیدند: چون دانستی؟ گفت: از آنکه شبی مادرم گفت: «سبوئی آب آور» و بر من، گران آمد. تذکرة الاولیاء @tarikhbekhanim