📌روایت موسی موسوی اصفهانی از روابط شاه و روحانیون 🎙موسی موسوی اصفهانی(۱۳۰۹-۱۳۷۶)؛ نوه سید ابوالحسن اصفهانی، نماینده‌ لنجان در مجلس شورای ملی و استاد دانشگاه بغداد: 🔺️س- آیا شاه هیچ‌گونه تماس اساسی، تماس خیلی دقیق با علما داشت؟ تماس خیلی وسیع، تماس شخصی با علما داشت یا نه؟ ج- شاه با یک عده از روحانیون که دوست بود، این شکی در آن نیست. شاه اولاً خودش آدم معتقدی بود، یعنی آدم بی‌دینی نبود واقعاً معتقد بود حالا مرد و رفت ما هم با او... یعنی واقعاً عقیده‌داشت به روحانیت و به دین منتها آن عقاید پیرزن‌ها نه آن عقیده‌اسلام واقعی. با یک عده از روحانیون هم رفیق بود اما با روحانیونی که با سیاستش مخالفت نمی‌کردند. 🔺️س- کدام بودند این روحانیون؟ ج- فرض کنید مثلا... روحانی درجه دو و سه. 🔺️س- هیچ‌کدامشان به خاطرتان هست؟ ج- بله، فرض کنید که آقای میرزا عبدالله تهرانی، فرض کنید آسید فخرالدین جزایری، فرض کنید آشیخ بهاءالدین نوری این‌هایی که طبقه دو بودند. با آقای بهبهانی خوب رفیق بود زیاد گاهی. اما گاهی هم چون مصالح سیاسی [اقتضا می‌کرد]. ببینید ما سه قسم روحانی در ایران داریم. یک عده روحانیونی هستند که اینها اصلاً مداخله‌ای در سیاست ندارند. اینها هیچی، نه شاه به اینها کار داشت و نه اینها به شاه کار داشتند. 🔸️یک عده روحانیون درجه دویی بودند که اینها در سیاست مداخله می‌کردند اما همیشه تابع دولت بودند، با دولت همکاری می‌کردند و ارتزاق می‌کردند، اینها خیلی زیاد بودند اینها البته با شاه رفیق بودند همیشه فرض کن امام جمعه تهران، آشیخ بهاءالدین، حاج میرزا عبدالله در شهرستان‌ها زیاد بودند یعنی چهل درصد از آخوندها که اینها در سیاست مداخله می‌کردند اما تابع دولت بودند کار‌های روحانیت را می‌کردند با دولت هم رفیق بودند، به شاه هم دعا می‌کردند، شاه را هم می‌رفتند ملاقات می‌کردند پول مول هم می‌گرفتند این هم یک عده ای. 🔸️یک عده هم آن روحانیونی بودند که درجه یک بودند، مرجعیت داشتند. روابط شاه با اینها در نوسان بود. نه در سیاست مداخله می‌کردند گاهی خوب گاهی بد بود. مثلاً فرض کنید با آقای بهبهانی، آقای بهبهانی خوب مرجع نبود اما یکی از روحانیون درجه یک تهران بود دیگر. گاهی شاه با این خیلی روابطش خوب بود. وقتی پسرش را می‌فرستاد به مجلس وکیل می‌شد، [اما] وقتی که شاه نمی‌گذاشت پسرش وکیل بشود روابط به هم می‌خورد. 🔸️آقای بروجردی خوب مرجع اعلای شیعه‌بود دیگر. او که به شاه محتاج نبود، اما گاهی در کار‌های سیاسی شاه می‌خواست یک کاری بکند مثل تقسیم اراضی و غیره که آقای بروجردی در ابتدا یک نامه‌ای نوشت و به مجلس و او را مسکوت گذاشت اگر به تاریخ مراجعه کنید. این وقتی که اینها یک کار‌هایی می‌خواست شاه بکند و مثلاً آقای بروجردی می‌ایستاد ضدش بود خوب روابطشان تاریک می‌شد. اما دوباره وقتی یک اصلاح می‌شد بینشان دوباره روابط برمی‌گشت. 🔸️آنچه که می‌توانم بگویم این است که تا قبل از خمینی در همین بیست سال اخیر اصلاً صحبت اینکه شاه برود برای روحانیت مطرح نبود. یعنی روحانیت در فکر اینکه شاه برود نبود و معتقد بود که شاه باید بماند. نه از نظر اینکه شاه را دوست داشت [بلکه] از نظر اینکه معتقد بود اگر برود کمونیست می‌شود و [غائله‌ی پیشه‌وری در] آذربایجان در نظرش بود و فلان و از این حرفا و لذا خود خمینی هم در نامه‌هایی که به شاه می‌نوشت در ابتدای امر اعلیحضرت خطاب می‌کرد خودش می‌گفت ما خیال نداریم که بر علیه سلطنت قیام بکنیم. 🔸️پس تا قبل از پیدایش خمینی اصولاً شاه مخالف آن‌جوری که با سلطنت کسی روحانی بد باشد نبود حتی آقای کاشانی. آقای کاشانی را با اینکه شاه دو سه بار زندان برد روابطش با او گاهی خیلی خوب بود مثلاً وقتی مریض شد آقای کاشانی شاه دیدنش رفت اما در عین حال در سه سال پیشش هم شاه او را زندان انداخته بود. پس با رجال روحانی سیاسی روابط شاه در نوسان بود. یعنی گاهی خوب بد گاهی بد. با روحانیونی که فقط ارتزاق می‌کردند از شاه و مخالفت او را نمی‌کردند روابطش خوب بود کمک به آنها می‌داد. روحانیونی که اصلاً مداخله در سیاست نداشتند خوب شاه به آنها کاری نداشت. پس به این کیفیت ما می‌توانیم روحانیت و وضع روحانیت را نسبت به شاه مشخص بکنیم. اما اصولاً این را عرض کنم که اصولاً خود شاه از اینکه آخوندها در سیاست مداخله بکنند و این حرف‌ها را زیاد مخالف بود. نمی‌خواست که روحانیون در سیاست مداخله بکنند یا اینکه مثلاً پست سیاسی داشته باشند، معتقد بود که روحانیت با پستی در سیاست مداخله نکنند این عقیده‌‌اش بود. [منبع: پروژه تاریخ شفاهی ایران در دانشگاه هاروارد، نوار سوم] @tarikhqom ‌

🎙گزیده‌ای از سخنرانی و تحلیل ۴۷ سال پیش آیت‌الله خامنه‌ای از پیاده روی اربعین 🔹️ مسجد امام حسن مجتبی(ع) مشهد 🔹️ ۲۴ اسفند ۱۳۵۲ @tarikhqom

📸مقبره‌ی شاه عباس دوم در حرم حضرت معصومه معروف به بقعه‌ی شاه‌عباسی 🔹️شاه سلیمان این بنا را در سال ۱۰۷۷ به عنوان مدفن پدرش شاه عباس دوم ساخت. شاردن توضیح مفصلی در سفرنامه‌اش از این بنا و مقبره شاه صفی و اشیای گرانبهای آن‌ها می‌دهد و در ضمن می‌گوید: «معهذا من اطمینان ندارم که اجساد آن‌ها در همین مزار مدفون باشد زیرا رسم پادشاهان این کشور آن است که مدفون حقیقی خود را مکتوم بدارند به همین جهت هنگام تدفین اجساد سلاطین معمولاً شش تا دوازده دستگاه تابوت به اسم پادشاه معرفی و در جاهای مختلف دفن می‌کنند و جز دو سه نفر از نزدیکان، کسی از محل دفن پادشاه آگاه نیست.» شاردن همچنین می‌نویسد که در آن زمان دو گروه قاری قرآن به صورت ۲۴ ساعته بر گور این دو پادشاه، قرآن تلاوت می‌نموده‌اند. @tarikhqom

⚫️ فرم تعهدنامه شهید محسن فخری‌زاده جهت ثبت نام در دبیرستان حکیم نظامی قم (دبیرستان امام صادق (ع)) @tarikhqom

📸 کاغذِ سوالات شهید #مهدی_زین‌الدین در جلسه‌ی خواستگاری ✏️[سوالاتی که از خانم #منیره_ارمغان در اولین و آخرین صحبت قبل از عقد نمودم.] 🔺️وی فرمانده لشکر هفده #علی‌ابن‌ابیطالب قم بود و در سال ۱۳۶۳ در منطقه #سردشت به شهادت رسید. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🔺️بسیجی‌های سیگاری 🔸️یک روز در مراسم صبحگاه آقامهدی #زین‌الدین گفت: «مادر یکی از بسیجی‌ها برای من نامه نوشته که پسر من تا حالا لب به سیگار نزده بود. چند روز پیش که از مرخصی آمد، دیدم دو تا بسته سیگار در ساکش هست. چشمم روشن! شما فرماندهی؟ شنیده بودم جبهه دانشگاه است. برای ما #مایۀ_ننگ است که مادر یک بسیجی این گونه بنویسد.» 🔹️آقامهدی خیلی از نامۀ آن مادر ناراحت شده بود. تا آن روز مقداری از سیگارهای قاچاق که توسط دولت مصادره می‌شد، را به جبهه می‌دادند. برای هر رزمنده سهمیه‌ای در نظر گرفته بودند؛ مثلاً هفته‌ای یک باکس. با این کار سیگار کشیدن در منطقه خیلی عادی شده بود و تعداد سیگاری هم زیاد داشتیم؛ مخصوصاً در بسیجی‌ها. در بین پاسدارها هم تک و توک سیگاری داشتیم. 🔹️آقامهدی دستور داد دیگر واحد تدارکات حق توزیع #سیگار را ندارد و قرار شد هرچه سیگار سهمیۀ لشکر ما هست را برگردانند. [منبع: مصاحبه با حاج حسین شکارچی مسئول واحد تعاون و بهداری لشکر هفده علی ابن‌ابیطالب قم در دوران دفاع مقدس] 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📽 دیدار شهید #رجایی با آیت‌الله #مرعشی_نجفی 📍قم- مردادماه ۱۳۶۰ 🔹️امثال شما باید اداره کنند این کشور را... 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🎥 [ماجرای یک #آخوند ترسو] 🔺️آقای #اقبالیان، اینا وظیفه‌شونه که بجنگن. من هم وظیفه‌م اینه که درس بخونم. 🔺️آقای #منتظری خودشون گفتن که من در آینده مجتهد می‌شم. 📚[برشی از کتابِ حجره‌ی شماره دو] 🔸️خاطرات #ابوالقاسم_اقبالیان 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

❓آیا آیت‌الله بروجردی برای جلوگیری از اعدام نواب صفوی کاری کرد؟ 🔺️آیت‌‌الله سیدمحمد میردامادی در گفتگو با خبرگزاری آفتاب در ۲٨ دی ۱۳۸۴ گفته است: «وقتی نواب را دستگیر کردند امام پیش آیت‌‌الله بروجردی رفتند و از ایشان درخواست کرد که برای آزادی فرزندان پیامبر دستوری صادر کنند ولی برخی از عوامل مرموز رژیم به ایشان تلفن کرده بودند که نواب اعدام نمی‌شود و به همین خاطر ایشان در این زمینه حرکتی انجام ندادند.» 🔺️اما آیت‌‌الله منتظری روایتی دیگر ارایه می‌کند: «وقتی سران فدائیان اسلام دستگیر شدند و قضیه اعدام آن‌ها مطرح شد از قراری که گفتند آقای بروجردی برای آزادی آن‌ها اقدام کرد و حاجی احمد را همراه با نامه‌ای برای ملاقات با شاه فرستاد، ولی آن وقت گفته بودند که شاه رفته است آبعلی یا جای دیگر و ایشان را معطل کرده بودند تا وقتی که فدائیان را اعدام کرده بودند بعد نامه آقای بروجردی را قبول کرده بودند.»   🔺️ آنگونه که آیت‌‌الله سیدحسین بُدلا در خاطرات خود گفته است: «آیت‌‌الله بروجردی، پس از شنیدن خبر شهادت این آقایان، بسیار متأثر شدند. به طوری که ملاقاتی را که ما روزانه با ایشان، به خاطر کارمان داشتیم، آن روز تعطیل کردند و فرمودند: از ناراحتی حال هیچ کاری را ندارم.» 🔺️دختر امام نیز مطابق آنچه که در روزنامه اطلاعات ۱۷ خرداد ۶۷ نقل شده، در بیان خاطره روز اعدام فداییان گفته است: «در اتاق ایستاده بودم و مادرم داشتند کار می‌کردند که امام وارد شدند. صورت ایشان به‌شدت برافروخته بود و چشم‌ها حالت فوق‌العاده عصبانی و ناراحت ایشان را نشان می‌داد. فقط عبایشان را گوشه‌ای انداختند و با عصبانیت وارد شدند. گویا مادر از جریان خبر داشتند که پرسیدند: نتوانستید کاری کنید؟ گفتند: نخیر، نشد، نتوانستم. ایشان – آقای بروجردی- می‌گویند من به این کارها کاری ندارم…. بعد امام از اتاق بیرون رفتند، ولی حال‌شان خیلی منقلب بود، چون می‌دانستند نتیجه محاکمه فداییان اسلام یعنی اعدام. این را چون می‌دانستند، خب معلوم بود مساله اعدام یک عده جوان بی‌گناه فعال مبارز طبیعتاً چقدر سخت بود. بعد من از مادرم پرسیدم جریان چیست؟ گفتند: محاکمه فداییان اسلام است و آقا [امام خمینی] پیش آیت‌الله العظمی بروجردی رفتند که بلکه ایشان جلوی محاکمه و اعدام را بگیرند، اما ظاهراً موفق نشده‌اند. چون مرام ایشان (آقای بروجردی) این بود که به حکومت کاری نداشته باشند.» [۲۷ دی ماه سالروز شهادت مجتبی نواب صفوی] ●به #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📸خیابان #حضرتی 🔺️یکی از تصاویر کمیاب مربوط به شهر قم است که در آن "خیابان #حضرتی" از موقعیت مسجد امام حسن #عسکری گرفته شده. در این عکس، مسجد #اعظم به وضوح پیداست. این خیابان در حال حاضر وجود خارجی ندارد و در #نوسازی فضای شهری از بین رفته است. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📽از انتشار اعلامیه‌های امام خمینی تا مخفی‌کردن سربازهای فراری 🔺️ویژه برنامه‌ی "با انقلابیون" ✔گفت‌وگوی واحد خبر قم با حجت‌الاسلام #ربانی_خراسانی از مبارزان انقلابی قم @tarikhqom

📽چارپایه‌خوانی مرحوم حاج علی خورشیدی @tarikhqom

✔سنت های رمضانی مردم قم [رسم اول؛ سحرخوانی] 📌سحرخوانی، بخش عمده خاطرات زیبایی همه مردم قم بلکه مردم ایران زمین است از ماه رمضان؛ جایی که خوش خوانان شهر بر ماذنه‏‌های مساجد با صدایی زیبا و رسا، از دلدادگی خود به خداوندگار خود می‎خواندند و مردمی که با صدای آنها به نماز شب می ایستادند و کم کم خود را برای سحر آماده می‎کردند؛ در سالهای نه چندان دیرین صداهای آشنایی از رادیو و رسانه‎ها پخش می شد که شاید تنها صدایی بود که مردم قم از رادیوهای خود می شنیدند. 📌با توجه به اینکه در قدیم بلند مرتبه سازی مرسوم نبود و مردم نیز با احشام و درشکه رفت و آمد داشتند، افرادی که صدای رسایی داشتند بالای مناره‌ها رفته و می‌خواندند که اصطلاحاً به آن «#پیش_خوانی» می‌گفتند؛ این عمل تا یک ساعت پیش از اذان انجام می‎شد و پیشخوان به بیان اشعار مذهبی و مداحی و دعای سحر مشغول می‎شد. آنها یا از طریق حضور در ماذنه مساجد و یا با طبالی و عده‌ای هم فانوس به دست چند همسایه از سمت راست و چند همسایه سمت چپ خود را بیدار می‌کردند. این رسم با کوبیدن درب منازل همسایه و اقوام ادامه یافت تا اینکه تک زنگ‎های تلفن، جای این رسم را گرفت. #تاریخ_شفاهی_قم @tarikhqom

🎙شعر فولکلور "هی میگه‌ هم‌ساختکی" با گویش زیبای قمی از استاد #عباس_فرساد 📌بش میگم یخده توو آینه کن نیگا! خودتُ بیبین عینهو پشت کماجدونی! میگه هم‌ساختکی 📌بش میگم خیلی تو تخسی! انقه شیطونی نکن مگ بچه دروازه کاشونی؟ میگه هم‌ساختکی [منبع: قم‌شناسی] به #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📌کتک خوردن عالم بزرگ شیعه از همسرش 🔺️مرحوم #کاشف_الغطاء از بزرگ‌ترین فقیهان عالَم تشیع بوده است، در حدی که علمای بزرگ #شیعه از قول او نقل کرده‌‏اند که فرموده بود: اگر تمام کتاب‏‌های #فقهی شیعه را در رودخانه بریزند و به دریا برود و شیعه دیگر یک ورق فقه دستش نباشد، من از اول تا آخر فقه شیعه را در سینه‌‏ام دارم، همه را بیرون می‏‌دهم تا دوباره بنویسند. #مرجع هم شده بود. 🔺️اهل علم و اصحاب #سرّش فهمیدند که #همسرش در خانه بداخلاقی می‌کند ولی خیلی هم خبر از داستان نداشتند. اینقدر در مقام جست‏‌وجو برآمدند تا به این نتیجه رسیدند که این مرد بزرگ الهی گاهی که به داخل خانه می‌رود، همسرش حسابی او را #کتک می‌زند. 🔺️یک روز چهار پنج نفر جمع شدند و خدمتش آمدند و گفتند: آقا ما داستانی شنیده‌‏ایم از خودتان باید بپرسیم. آیا #همسر شما گاهی شما را می‌زند؟! فرمود: بله، عرب است، قدرتمند هم هست، #قوی‌البنیه هم هست، گاهی که عصبانی می‌شود، حسابی مرا می‌زند. من هم زورم به او نمی‌رسد. گفتند: او را #طلاق بدهید.گفت: نمی‌دهم. گفتند: اجازه بدهید ما زن‏هایمان را بفرستیم #ادبش کنند. گفت: این کار را هم اجازه نمی‌دهم. گفتند: چرا؟ 🔺️گفت: این زن در این خانه برای من از اعظم #نعمت‏‌های خداست چون وقتی بیرون می‌آیم و در صحن امیرالمومنین می‌ایستم و تمام صحن، پشت سر من نماز می‌خوانند، مردم در برابر من #تعظیم می‌کنند. گاهی در برابر این مقاماتی که خدا به من داده، یک ذرّه هوا مرا برمی‌دارد. همان وقت می‌آیم در خانه کتک می‌خورم، هوایم بیرون می‌رود. 📚شیخ حسین انصاریان؛ کتاب نفس 🔗 به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید @tarikhqom

📌وقتی آیت‌الله بروجردی استالین را فریب می‌دهد! 🔺️در دوران حیات آیت‌الله بروجردی، قوام‌ سفری به مسکو و ملاقاتی با «استالین» ترتیب می‌دهد، در این ملاقات قراردادی بسته می‌شود که طی آن قشون شوروی از خاک آذربایجان بیرون رفته و در قبال آن امتیاز نفت شمال به روس‌ها واگذار ‌گردد، گرچه ظاهر این قرارداد کاملاً به ضرر ایران بود، ولی قوام‌السلطنه تنها کسی است که به واسطه این قرارداد توانست برای اولین بار استالین را فریب دهد، البته نقشه و تدبیر این فریب از قوام‌ نبود؛ 🔺️قوام‌ قبل از سفر به شوروی، با آیت‌الله بروجردی دیدار می‌کند و هیچ کسی از محتوای این ملاقات با خبر نمی‌گردد. در یکی از مفاد قرارداد ایران با روس تصریح شده بود، ضامن اجرایی این قرارداد، تصویب آن توسط مجلس ایران است، در آن زمان مجلس ایران تعطیل و به نوعی مُنحَل بوده، وقتی قوام از مسکو برمی‌گردد، چند ملاقات با سفیر روس داشته و طی این ملاقات‌ها مقرر می‌گردد انتخابات مجلس هرچه سریع‌تر برپا و این قرارداد تصویب و اجرایی گردد. 🔺️قوام به سفیر روس می‌گوید: (کلام مرجعیت در ایران نافذ است و قدرت او بالا‌تر از قدرت ما است، بنابراین تا شما بیرون نروید برگزاری انتخابات امکان ندارد.) روس‌ها که از این تدبیر هوشمندانه بی‌اطلاع بودند، قشون خود را از آذربایجان و خاک ایران بیرون می‌برند تا با خیال واهی خود انتخابات برگزار و مجلس تشکیل گردد و قرارداد قوام در مسکو را تصویب می‌کنند. 🔺️ولی با سیاست آیت‌الله بروجردی، با بیرون رفتن شوروی و برگزاری انتخابات آن قرارداد توسط مجلس تصویب نمی‌شود. [منبع: سایت آیت‌الله‌بروجردی] 🔗کانال تاریخ شفاهی قم @tarikhqom

[عاقبت خیر میرزاده عشقی] 📌استاد سیدحسن خسروی همدانی نویسنده کتاب صحه‌الابدان: 🔺️یکی دیگر از دانشمندان که در همسایگی ما بود مرحوم میرزاده عشقی بود اسم اصلی‌اش سیدمحمد رضا کردستانی فرزند سید ابوالقاسم کردستانی بود ولکن به تخلصش مشهور شد. پدرش مرد ملایی بود؛ خودش هم مرد خوب و‌ متدینی بود و اروپا هم رفته بود و با جریان پهلوی هم به شدت  مخالف بود و سرانجام هم زبان آتشین او باعث شد که در منزل خودش ترور شود. 🔺️ زنی به نام فرخنده در ابن بابویه خدمت می کرد آنجا را نظافت می کرد او می گفت: یک شب خواب دیدم یک قرآن امد سه مرتبه چرخید و رفت در یک گوشه ای قرار گرفت ،صبح که امدم تا ظهر مواظب آن گوشه بودم تا اینکه ظهر یک جنازه آوردند و سه مرتبه طواف دادند و بردند همان گوشه دفن کردند سوال کردم که جنازه مال کیست؟ کفتند :میرزاده عشقی است... 🔸️منبع: (گفت‌وگو حجت‌الاسلام موسوی مطلق با راوی) 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📸 مرحوم داریوش مهرجویی، کارگردان سینما، و همسرش در پل آهنچی قم 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید @tarikhqom

🔗 تاریخ فرهنگی، اجتماعی و سیاسی قم را در کانال #تاریخ_شفاهی_قم بخوانید؛ 📍@tarikhqom 📍@tarikhqom 📍@tarikhqom

🔺️برادر کراواتیِ امام خمینی کیست؟ 🔹️سید نورالدین متولد سال ۱۲۷۶ برادر امام خمینی است. هر چند ابتدا به تحصیل حوزوی پرداخت ولی بعد علاقه ای نشان نداد و به کشاورزی مشغول شد. در عین حال به کسب معلومات قضایی نیز می پرداخت. پس از کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ به ریاست دادگستری خمین انتخاب شد و بعد از مدتی به وکالت روی آورد. 🔹️ایشان در نهایت در ۷۹ سالگی در تیرماه ۱۳۵۵ درگذشت و در قم (آرامستان #باغ_بهشت؛ روبروی گلزار شهدای قم) به خاک سپرده شد. 🔹️علت تفاوت نام خانوادگی برادران (#مصطفوی، #پسندیده و #هندی) این بود که به موجب قانون اولیه ثبت احوال در هر شهر نباید نام خانوادگی اشخاص تکراری می شد. لذا آقا روح الله نام خانوادگی مصطفوی (برگرفته از نام پدر) و سید مرتضی و سید نورالدین به رغم منع قانونی هر دو نام خانوادگی هندی را برمی گزینند. در جریان جنگ جهانی دوم ( سال های ۱۳۱۷ و ۱۳۱۸ خورشیدی) که سربازان هندی برای انگلیسی ها می جنگیدند رضا شاه که به نوعی با آلمان ها بود با هر چه یادآور انگلیس و هند باشد مخالف بود و به همین خاطر حذف آثار هندی و انگلیسی در دستور کار دولت قرار گرفت و کمیسیونی برای رسیدگی به نام خانوادگی آقا مرتضی و آقا نورالدین در خمین تشکیل شد که رای به تغییر نام هندی داد. آقا مرتضی قبول کرد و «پسندیده»را پیشنهاد داد و کمیسیون پذیرفت ولی آقا نورالدین از رای کمیسیون اطاعت نکرد. 🔹️ساواک بعدها درصدد برآمد از نام خانوادگی «هندی» علیه امام سوء استفاده کند اما به نتیجه مورد نظر دست نیافتند. 🖇به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📸 نمایی زیبا از حرم حضرت معصومه (س) در آخرین سال‌های سلطنت #ناصرالدین_شاه_قاجار 🔸️این تصویر را آنتوان سوروگین، عکاس روس، در دهه ۱۸۸۰ یا ۱۸۹۰ میلادی گرفته است. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🎗چرا به #زنبیل‌آباد می‌گویند زنبیل‌آباد؟ 📍در گذشته قم عمدتا شهری مملو از باغ های فراوان بوده که یکی از این باغ‌ها در محل کنونی میدان زنبیل آباد قرار داشته است که به دلیل فراوانی باغ‌های میوه مردم در این قسمت #زنبیل‌های بزرگ چوبی میوه ای خود را قرار می‌دادند که آنجا محل تولید انبوه میوه بوده است و به همین دلیل به میدان #زنبیل_آباد نام گذاری شده است که اکنون به میدان #شهید_صدوقی تغییر نام پیدا کرده است. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🔺️گزارش افتتاحیه بیمارستان نکویی قم سال ۱۳۳۲ 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🔺️وقتی طلاب قم به وضعیت مالی تبعیدی‌ها و زندانی‌های انقلابی غبطه می‌خورند! 🔸️ گزارش خیلی محرمانه ساواک از حوزه علمیه قم در سال ۱۳۵۵ [#انتشار_برای_اولین_بار در کانال تاریخ شفاهی قم] 🔹️از وقتی که تبعیدی‌ها شروع به مراجعت به قم نموده‌اند در حوزه، طلاب بیش‌تر روی وضع مادی این عده‌ بحث می‌کنند. روز سه‌شنبه ۳۵/۶/۹ در حسینیه‌ی آیت‌الله نجفی بین طلاب بحث بود که تبعیدشدگان همه صاحب ثروت شده‌اند. مثلا شیخ احمد #منتظری قبل از تبعید در خیابان آذر منزل خشت و گلی داشت ولی حالا در خیابان دورشهر بهترین خانه را خریداری کرده. هم چنین #مروارید صاحب زمین‌های زیادی شده یا #مولانای کتابفروش سابقا همیشه مقروض بود در حال حاضر قبض‌هایش را پرداخت کرده و وضعش خوب شده. احمد #آذری_بیگدلی کتابفروش صاحب ثروت شده و یک دستگاه اتومبیل نو خریده است. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🖼 ساخت میدان کوروش کبیر یا میدان نو در سال ۱۳۵۰ 📍(این میدان بعد از انقلاب اسلامی به #شهید_مطهری تغییر نام داد) 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom