🔰 وضعیت حکومت و حقوق اجتماعی ایران در دوره ساسانیان؛ عصر ظهور اسلام
● امپراتوری ایران در عصر ظهور اسلام جمعیتی بیش از ۱۴۰ میلیون نفر داشت و شامل بخش های مهمی از عراق؛ قفقاز؛ بخارا؛ سمرقند؛ خوارزم و غزند بود. [۱] ایران یا همان سرزمین پارس؛ ۱۱ قرن پیش از ظهور اسلام از حکومت برخوردار شده بود و با تمدنی کهن؛ یکی از دو قطب مقتدر در آن روزگار به شمار میآمد و از موقعیتی خاص بهرهمند بود؛ اما در آستانه پیدایش اسلام به دلایل متعدد از نارضایتی عمومی رنج میبرد. [۲]
● نوع حکومت ایران #سلطنتی و #استبدادی بود. پادشاهان ساسانی خود را موجوداتی برتر از بشر؛ فرزندان خدا و دارای شخصیت ربانی [خدایی] میدانستند! خسروپرویز در سال ۵۹۱ میلادی به سلطنت رسید و هنگام طلوع خورشید اسلام؛ فرمانروای ایران بود. خسروپرویز درباره خود میگوید: آدمی فناناپذیر از میان خدایان؛ خدای بسیار جلیل در میان مردمان؛ صاحب شهرت بسیار و کسیکه در طلوع آفتاب قرین است! [۳]
● حکومت امری موروثی بود و دیگران هوای آن را در سر نداشتند. ولی اعضای همان خاندان در تصاحب این مقام به جان یکدیگر میافتادند. گاه پدری پسرش را نابینا میکرد؛ زمانی پسری شکم پدر خویش را میدرید و گاه کودتاها و آشوب های پیاپی آنچنان مملکت را به هرج و مرج میکشاند که در فاصله چهار سال؛ ده پادشاه زن و مرد به سلطنت رسید! [۴]
● درباریان ساسانی به ویژه خسرو پرویز در #خوشگذرانی افراط میکردند و علاقه وافری به ثروت اندوزی داشتند. حقوق اجتماعی و روابط انسانی براساس تقسیمات #طبقاتی بگونه ای طراحی شده بود که هر فرد تنها میتوانست استعدادهای خود را در درون طبقه #خویش بیازماید و فقط در حد طبقه خود از مواهب طبیعت بهرهمند شود. برای مثال اردشیر بابکان قانونی وضع کرد که فرزند آهنگر؛ کاری جز آهنگری و فرزند کشاورز کاری جز کشاورزی انجام ندهد. در قانون دیگر مقرر شد که غیر از #اشراف کسی حق درس خواندن ندارد! تا بدین وسیله برای همیشه مردم عادی با اشراف به رقابت نپردازند. داستان مرد کفشگر که حکیم #فردوسی در شاهنامه آورده است و تقاضای درس خواندن برای فرزندش و موافقت نکردن انوشیروان گویای همین واقعیت تلخ است. [۵]
● در امپراتوری ساسانی اقلیتی در حدود یک و نیم میلیون نفر؛ از ۱۴۰ میلیون نفر؛ یعنی چیزی حدود یک درصد کل جمعیت؛ همه چیز را در اختیار داشتند و بیش از ۹۸ درصد از مردم همچون بردگان از حقوق اساسی محروم بودند! [۶]
📚منابع:
[۱]: مسعودی؛ مروج الذهب و معادن الجوهر؛ ج۱؛ ص۱۷۶ تا ۲۸۴ | پطروشفسکی؛ تاریخ ایران از دوران باستان تا پایان سده ۱۸ میلادی؛ ص۷۱
[۲]: مسعودی؛ مروج الذهب و معادن الجوهر؛ ج۱؛ ۲۸۰ | پطروشفسکی؛ تاریخ ایران از دوران باستان تا پایان سده ۱۸ میلادی؛ ص۷۸ | ویل دورانت؛ تاریخ تمدن؛ ج۹؛ ص۲۲ تا ۲۸
[۳]: کریستین سن؛ ایران در زمان ساسانیان؛ ص۶۴۸ | ابن خلدون؛ العبر؛ ج۲؛ ص۳۱۴ | طبری؛ ج۲؛ ۱۲۸ تا ۲۱۵
[۴]: پطروشفسکی؛ تاریخ ایران از دوران باستان تا پایان سده ۱۸ میلادی؛ ص۷۸ | کریستین سن؛ ایران در زمان ساسانیان؛ ص۶۴۸
[۵]: شاهنامه فردوسی؛ ج۵؛ ۲۱۶۳-۲۱۶۴ | پورداود؛ فرهنگ ایران باستان؛ ص۱۸۲ | سبحانی؛ فروغ ابدیت؛ ص۵۰ و ۵۱
[۶]: راوندی؛ تاریخ اجتماعی ایران؛ ج۲؛ ص۱۰ و ۱۱
☆ کانال حقیقت
🆔 @the_facts313