@theapll
دریِ ویژۀ مطلق
اشاره: چندی پیش مطلبی در صفحۀ «وادی ادبیات» روزنامۀ اطلاعات در باب فرهنگستان زبان و ادب فارسی به چاپ رسید. استاد احمد سمیعی (گیلانی)، عضو پیوسته و سردبیر مجلۀ نامۀ فرهنگستان، در پاسخ به آن مطلب یادداشتی را به دفتر روزنامۀ اطلاعات ارسال کرده است که در شمارۀ ۲۷۰۵۲ (۲۷ تیرماه ۱۳۹۷) منتشر شده است. آنچه در ادامه آمده متن یادداشت استاد سمیعی به نقل از روزنامۀ اطلاعات است.
در شمارۀ مورَّخ ۱۴ تیر ۱۳۹۷ آن روزنامه، مطلبی عمدتاً در ستایش و ضرورت سرهنویسی، به قلم آقای محمدرضا خسروی چاپ و منتشر شد که مخاطب اصلی آن ظاهراً نامۀ فرهنگستان بود. شرح پیوست حاوی توضیحاتی در آن باب تقدیم حضورتان میشود که چنانچه صلاح باشد، با چاپ در آن نشریه در دسترس علاقهمندان به موضوع قرار گیرد.
احمد سمیعی (گیلانی)، سردبیر نامۀ فرهنگستان
***
نامۀ سرگشادۀ یکی از سرهگرایان را که در شمارۀ مورَّخ ۱۴ تیر ۱۳۹۷ آن روزنامۀ وزین به چاپ رسیده، میتوان نوحهای بر زبان «مظلوم» فارسی شمرد که «دشنهای بر جگرگاهش خورده و هزار سال و بیش از هزار سال است که از تهیگاه آن برکشیده نشده است». این دشنه همان کلمات و تعبیرات دخیل عربی است که رفتهرفته در زبان فارسی جاخوش کردهاند و با عناصر قاموسی فارسی وصلت کردهاند و ماندگار شدهاند. این جریان از همان زمان فردوسی و هم در خود شاهنامه (سجّاد آیدنلو، فرهنگوارۀ لغات و ترکیبات عربی شاهنامه، انتشارات سخن، تهران ۱۳۹۶) آغاز شده و طیّ همۀ ادوار ادبی ادامه یافته و به جریان تاریخی برگشتناپذیری بدل گشت. این جریان، در همان زمان فردوسی، مصادیق فراوان دارد:
خدای سخت و قوی باش گفت آهن را
از این که گفت دو بود اندر آهنش تقدیر
یکی که تیغ شود زو به دست شاه اندر
دگر که گردد بر گردنِ عدو زنجیر
(عنصری)
بُریدم این درشتناک بادیه
که انتهای اوست ابتدای او
(منوچهری)
کاشکی اندر جهان شب نیستی
تا مرا هجران آن لب نیستی
(دقیقی)
و در دورۀ دوم غزنوی، کلیله و دمنه، شاهکار نصرالله منشی که سرشار از کلمات دخیل و اشعار و عبارات عربی است. طُرفه آنکه با همین «زبانِ دشنهخورده» است که آثار سنائی و نظامی و عطّار و مولانا و سعدی و حافظ سروده و نوشته شدند و همگی منزلت ادبیّات جهانی یافتند.
این جریان را در زبانهای اروپائی نیز شاهدیم. در واقع، زبان مشترک جهان مسیحی، لاتینی، و زبان مشترک جهان اسلامی، عربی بوده و طبعاً برای پر کردن خلأ زبانهای ملّی در سطح علمی و ادبی، از این دو زبان، بهرهجویی شده است. بدین قرار، کلماتِ از ریشۀ لاتینی در زبانهای اروپایی و کلمات دخیلِ عربی در زبان فارسی مهمانان ناخوانده شمرده نمیشوند. همۀ اصطلاحات علمی و فلسفی و بلاغی در زبانهای اروپایی و زبان فارسی از ریشۀ لاتینی و برگرفته از عربیاند.
در مکتبهای ما سوادآموزی با عَمَّ جزو آغاز میشد که زیر و زبر داشت و آسانتر خوانده میشد. همۀ اصطلاحات معارف قرآنی و اسلامی و عرفانی و تفسیری و هم اصطلاحات عروض و معانی و بیان و بدیع ما برگرفته از زبان عربی است. اصولاً کتب درسی این علوم و معارف به زبان عربی بود؛ منتها به زبان فارسی شرح و توضیح داده میشد. ما، هم شعرای ذواللّسانَیْن داشتیم، هم مؤلّفان و شارحان و مفسّران عربینویس؛ با همۀ این احوال، زبان فارسی نمُرد و نهتنها ادامۀ حیات داد، بل روز به روز و دوره به دوره نیرومندتر و نیرومندتر شد چنانکه از عهدۀ بیان پیچیدهترین و هم لطیفترین و ظریفترین معانی در رشتههای متعدد علوم و فنون و اندیشههای باریکِ ادبیات عرفانی برآمد. آیا بر سر این دستاوردهای گرانبها به نوحهخوانی باید نشست یا جشن شادی و سرور باید به پا کرد؟
در تاریخ زبان فارسی، هر از چندی سرهگرایی رخ نموده، آنهم بهصورت منفرد، و اگر این تعبیر در این مقام شایسته باشد، به صورت تکمضراب ــ آتش مردابی که درست روشن نشده خاموش میشود. نقل پارهای از مقدمۀ روضهالمنجمین (قرن پنجم)، اثر شهمردان بن ابیالخیر، دربارۀ سرهگرایی در این مقام خالی از لطف نیست:
«از همه طرفهتر آن است که چون کتابی به پارسی کنند، گویند ازبهر آن بدین عبارت نهادیم تا آنکس که تازی نداند بیبهره نماند. پس سخنها همی گویند دریِ ویژۀ مطلق که از تازی دشوارتر است و اگر سخنهای متداول گویند، دانستن آسانتر شود.»
برای مشاهدۀ کامل این یادداشت به وبگاه فرهنگستان زبان و ادب فارسی به نشانی زیر مراجعه کنید:
http://www.apll.ir/wp-content/uploads/2018/07/Y270497-800x480.jpg
http://www.apll.ir/?p=3000
@theapll
چهارصد و شصت و سومین نشست شورا
تنظیم: شیرین عاصمی
دوشنبه، بیست و پنجم تیرماه ۱۳۹۷، چهارصد و شصت و سومین نشست شورای فرهنگستان زبان و ادب فارسی، با حضور اکثر اعضای پیوسته و وابسته و مدیران گروههای علمی فرهنگستان، به ریاست دکتر غلامعلی حدّاد عادل، در تالار دکتر شهیدی برگزار شد.
تبریک به دکتر علیاشرف صادقی، عضو پیوستۀ فرهنگستان، بهجهت دریافت بیست و پنجمین جایزۀ موقوفات افشار، تبریک به استاد بهاءالدین خرمشاهی، عضو پیوستۀ فرهنگستان، بهجهت انتشار مجموعۀ چهارجلدی دانشنامۀ حافظ و حافظپژوهی، گزارش دکتر غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان، از دیدار و گفتوگو با آقایان نعمتالله امامزاده، سفیر جمهوری تاجیکستان در ایران، سید محسن نبوی، سفیر جدید جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان، و سائوراب کومار، سفیر هندوستان در ایران، گزارش دیدار با خانم گلگلاب، فرزند شادروان حسین گلگلاب، عضو پیوستۀ فرهنگستان اول، و اعلام اهداء صورتجلسههای فرهنگستان اول، مربوط به سالهای ۱۳۱۷ تا ۱۳۲۰ از سوی ایشان به فرهنگستان، گزارشی از آزمون ورودی و مصاحبه با پذیرفتهشدگان چهارمین دورۀ کارشناسی ارشد واژهگزینی، گزارشی از برگزاری جلسۀ کارگروه ششمین دورۀ جایزۀ فرهنگستان به رسانهها، تبریک به خانم دکتر فاطمه فرهودیپور، پژوهشگر گروه ادبیات معاصر فرهنگستان، بهجهت نامزد شدن کتاب کتابشناسی نقد و بررسی ادبیات داستانی معاصر در بخش پژوهشهای ادبی هشتمین جایزۀ ادبی پروین اعتصامی، گزارش دکتر غلامعلی حدادعادل از حضور خانم دکتر آزرمیدخت صفوی، استاد بازنشستۀ دانشگاه علیگر و رئیس انجمن استادان زبان فارسی هند، و دکتر سلیم مظهر، رئیس دانشکدۀ ادبیات دانشگاه پنجاب، در فرهنگستان و دیدار و گفتوگو با ایشان، گزارش دکتر محمدجعفر یاحقی، عضو پیوستۀ فرهنگستان، ازهمایش «هنر در جامعه» در ونکوور کانادا و ارائۀ مقاله در این همایش، و معرفی انتشارات جدید فرهنگستان، از مباحث پیش از دستور این نشست بود.
دستور جلسۀ این نشست بحث و گفتوگو دربارۀ مسائل جاری فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود. شورای فرهنگستان در ماههای مرداد و شهریور جلسه نخواهد داشت.
http://www.apll.ir/wp-content/uploads/2018/05/ARM-800x480.jpg
http://www.apll.ir/?p=3003
سهای سهی
شعر و زندگی ذبیحالله صاحبکار «سهی» (۱۳۸۱-۱۳۱۳ش)
گروه ادبیات انقلاب اسلامی فرهنگستان زبان و ادب فارسی کتاب سهای سهی را در زمینۀ زندگی و شعر مرحوم استاد ذبیحالله صاحبکار «سهی» منتشر کرد.
این دفتر به معرفی و شرح زندگی شاعر و بررسی و نقد شعر او در یک بخش و سرودههای برگزیدهاش در بخش دیگر پرداخته است.
نگارش و نقد و انتخاب شرح حال و آثار سهی را دکتر محسن ذاکرالحسینی بر عهده داشته است. سالشمار سرگذشت سهی، شعر و زندگی سهی، منتخب سرودههای سهی و تصاویر و اسنادی از مرحوم سهی و… بخشهای مختلف این اثر را تشکیل داده است.
سهای سهی: شعر و زندگی ذبیحالله صاحبکار (۱۳۸۱-۱۳۱۳ش)، با نگارش و نقد و انتخاب دکتر محسن ذاکرالحسینی «پرند» است که انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی آن را در ۲۰۰ صفحه و با شمارگان ۵۰۰ نسخه، به بهای ۱۵۰۰۰۰ ریال منتشر کرده است.
http://www.apll.ir/wp-content/uploads/2018/07/X060597-800x480.jpg
http://www.apll.ir/?p=3007
@theapll
خبرنامۀ گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی ـ شمارۀ ۴۷
چهل و هفتمین شمارۀ خبرنامۀ گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی فرهنگستان (تیر ۱۳۹۷) منتشر شد. فهرست مندرجات این شماره از خبرنامۀ گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی بدین شرح است: سخن نخست: ضعف نگارشهای دانشگاهی (دکتر حسن ذوالفقاری)؛ معرفی کتاب راهی به سوی عاقبتِ خیر در بیان بعضی از مسائل و مشکلات آموزش و پرورش (گیتی قریب)؛ گزارشی از گنجینۀ آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری (بابک زمانیپور)؛ معرفی کتاب چگونه بهتر اندیشیدن را آموزش دهیم: حلقهٔ کندوکاو در کلاس (دکتر ناهید حجازی)؛ معرفی مصوّبات فرهنگستان زبان و ادب فارسی: ۱. واژههای عمومی؛ ۲. واژههای بیگانه در کتابهای درسی (شیما شریفی)؛ نقد و تحلیل متون درسی (۱۹): درس «خاموشی دریا» سال یازدهم (عبدالحسین موحد)؛ کارگاه نویسندگی دانشآموزان (۱۷): گزارشی از امتحان نگارش خرداد ۱۳۹۷ دبیرستان شیخ صدوق قم (سیدرضا باقریان موحد)؛ برگزاری اولین جلسۀ کارگروه ششمین دورۀ جایزۀ فرهنگستان به رسانهها، برگزاری کارگاه آموزشی مدرسان ویراستاری، بنیاد پژوهشی شهریار به روایت تصویر، گزیدۀ اشعار علیحسین عزیزی (داریوش گودرزی)، روزشمار رویدادهای ادبی خرداد ۱۳۹۷ (علی زارعی مزدآبادی)، شعر پایانی: معلم و شاگرد (سیمین بهبهانی).
علاقهمندان میتوانند چهل و هفتمین شمارۀ خبرنامۀ گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی فرهنگستان را از پیوند زیر بارگیری کنند:
http://www.apll.ir/wp-content/uploads/2018/07/khabarnameh47-800x480.jpg
http://www.apll.ir/?p=3011
http://www.apll.ir/wp-content/uploads/2018/07/khabarname47.pdf
@theapll
برگزاری جلسۀ معرفی کتاب در بنیاد شهریار
پنجشنبه، یازدهم مردادماه ۱۳۹۷، اولین جلسه از سلسله نشستهای نقد و معرفی کتاب بنیاد پژوهشی شهریار در سال جاری در مورد شرح و نقد اثر دکتر استعلامی دربارۀ قصاید خاقانی، به قلم دکتر سعیدالله قرهبگلو، برگزار شد.
در این جلسه ابتدا دکتر قرهبگلو، نویسندۀ کتاب، آن را معرفی کرد و پس از آن استاد حسین مهرنگ و دکتر ناصر علیزاده از دانشگاه شهید مدنی آذربایجان و همچین دکتر ابراهیم اقبالی از دانشگاه تبریز به نقد و بررسی کتاب پرداختند.
http://apll.ir/wp-content/uploads/2018/08/X150597-800x480.jpg
http://apll.ir/?p=3022
@theapll
دفتری از آینه: دانشنامۀ زبان و ادب فارسی در رادیو فرهنگ
در ادامۀ همکاری شبکۀ رادیویی فرهنگ با فرهنگستان، پخش برنامۀ «دفتری از آینه» از پنحشنبه ،یازدهم مردادماه، آغاز شد.
این برنامه که با همکاری گروه دانشنامۀ زبان و ادب فارسی فرهنگستان تهیه میشود، به معرفی بخشی از میراث مکتوب گرانبها و کمتر شناختهشدۀ زبان فارسی اختصاص دارد. متخصصانی که این آثار را در دانشنامۀ زبان و ادب فارسی معرفی کردهاند در گفتوگو با آقای احمد خالصی، مجری ـ کارشناس این برنامه، به ویژگیهای زبانی و ادبی اثر و معرفی صاحب اثر میپردازند.
این برنامه روزهای پنجشنبۀ هر هفته، ساعت ۱۲:۰۰، از رادیو فرهنگ پخش میشود. «دفتری از آینه» کاری از گروه ادب و هنر، به مدیریت آقای دکتر حسن پولادی، و با تهیهکنندگی آقای محسن حکیممعانی است.
http://apll.ir/wp-content/uploads/2018/08/D1736453T16873179web-1080x480.jpg
http://apll.ir/?p=3028
@theapll
فراخوان دومین همایش بینالمللی مطالعات ادبی در شبهقاره و آسیای صغیر
یکشنبه و دوشنبه، پنجم و ششم اسفندماه ۱۳۹۷، دومین همایش مشترک بینالمللی گروه شبهقارۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی و گروه ایرانشناسی دانشگاه ماربورگ (آلمان)، در موضوع مطالعات ادبی در شبهقاره و آسیای صغیر در تهران برگزار میشود.
شبهقاره و آسیای صغیر در طول قرون متمادی بخش مهمی از حوزۀ گسترش و نفوذ زبان فارسی بودهاند؛ بر این اساس، مطالعات تطبیقی میتواند پرتوی تازه بر رویکردهای ادبی در این دو سرزمین بیفکند.
در این همایش به آثار فارسی نگارشیافته در مناطق مذکور از سدۀ چهارم تا سدۀ سیزدهم هجری و ظهور صنعت چاپ در این مناطق پرداخته خواهد شد.
http://test.apll.ir/wp-content/uploads/sites/4/2018/08/X290597.jpg
http://apll.ir/?p=3038
@theapll
تقدیر از خانم دکتر مهری باقری در هفتادمین سال تأسیس دانشگاه تبریز
چهارشنبه، هفتم شهریورماه ۱۳۹۷، مراسم بزرگداشت هفتادمین سال تأسیس دانشگاه تبریز در تالار وحدت این دانشگاه برگزار شد.
در حاشیۀ این مراسم از سرکار خانم دکتر مهری باقری، عضو وابستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی و رئیس بنیاد پژوهشی شهریار، به پاس تلاشهای بیوقفۀ ایشان در اعتلاء و ارتقای این دانشگاه، با اعطای لوح و نشان هفتادمین سال تأسیس این دانشگاه تقدیر شد.
http://apll.ir/wp-content/uploads/2018/09/X110697-800x480.jpg
http://apll.ir/2018/09/02/%D8%AA%D9%82%D8%AF%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D8%B2-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%85-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D9%85%D9%87%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D9%82%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%87%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%AF%D9%85/
@theapll
ویژهنامۀ فرهنگنویسی ـ شمارۀ ۱۲
دوازدهمین شمارۀ ویژهنامۀ فرهنگنویسی، از مجموعۀ ویژهنامههای نامۀ فرهنگستان، منتشر شد. این مجموعه شامل چهار بخش کلى است. در بخش «مقالات» این شماره عناوین زیر به چشم مىخورد: «ﻗﺎﻋﺪۀ آواﯾﯽ ﺣﺬف /W/ آغازی و چند مسئلۀ آوایی وابسته به آن»، علیاشرف صادقی؛ «ﻣﻨﺸﺄ ﮐﻬﻦ ﺑﻌﻀﯽ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت و ﻋﺒﺎرات ﻓﺎرﺳﯽ دری»، ﺳﯿﺪ اﺣﻤﺪرﺿﺎ ﻗﺎﺋﻢﻣﻘﺎﻣﯽ؛ «ﻧﮕﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻗﯿﺪ در ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎی ﻓﺎرﺳﯽ و اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ»، فریبا قطره؛ «ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﭼﻬﺎرﭼﻮﺑﯽ ﺑﺮای ﺗﻬﯿﮥ ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎی زﺑﺎنآﻣﻮز ﻓﺎرﺳﯽ»، ﻧﺴﯿمه ﺑﻬﻤﻨﯿﺎن، ﻣﺤﺮم اﺳﻼﻣﯽ؛ «ﻓﻬﻢﭘﺬﯾﺮی در ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺯﺑﺎﻥﺁﻣﻮﺯ ﻓﺎﺭﺳﯽ»، مهدیه قناتآبادی؛ «ﺗﻨﻮع ﻧﮕﺎرﺷﯽ در ﻓﺎرﺳﯽ و ﺗﻬﯿﮥ ﭘﯿﮑﺮۀ زﺑﺎﻧﯽ در ﻗﺎﻟﺐ ﻓﺮﻫﻨﮓ»، ﺳﺎﻏﺮ ﺷﺮﯾﻔﯽ، ﻣﺮضیه صناعتی، ﻣﺴﻌﻮد ﻗﯿﻮﻣﯽ؛ «حذف صامت /Z/ ﺑﻌﺪ از ﻣﺼﻮت در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﺘﻮن ﻓﺎرﺳﯽ»،اکرم حاجیسیدآقایی.
در بخش «پژوهشهای لغوی» این مقالات درج شده است: «گرازیدن ـ رازیدن، دستباف، خفته ـ خفتن ـ خوفتن، سیخ»، علیاشرف صادقی؛ «نیمخانه یا نیمخایه؟»، محمد محمدی؛ «ﺗﺄملی در ﭼﻨﺪ واژه از ﮐﺘﺎب ﻓﺮخنامه»، مجید منصوری.
در بخش «نقد و بررسی» این شماره از ویژهنامۀ فرهنگنویسی ۲ مقاله آمده است: «نقد و بررسی فرهنگ زبانآموز فارسی»، فائزه سبحانی مرنی؛ «نقد و بررسی فرهنگ توصیفی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی»، محمد صاحبی.
«تازههای نشر» بخش پایانی این شماره از ویژهنامۀ فرهنگنویسی است. علاقهمندان میتوانند دوازدهمین شمارۀ ویژهنامۀ فرهنگنویسی فرهنگستان را از پیوند زیر بارگیری کنند:
http://apll.ir/wp-content/uploads/2018/06/X010497-800x480.jpg
goo.gl/UNqb7V
http://apll.ir/wp-content/uploads/2018/09/Farhangnevisi-12-97.05-SIYAH.pdf
@theapll
نشست علمی گروه مطالعات آسیای صغیر
شنبه، هفدهم شهریورماه ۱۳۹۷، نشست علمی گروه مطالعات آسیای صغیر در موضوع «نقش نسخهبدل در تصحیح متن» برگزار خواهد شد.
در این نشست پروفسور دکتر نوبو آکی کُندو، استاد مؤسسۀ زبانها و فرهنگهای آسیا و آفریقا ــ توکیو و عضو شورای مشاوران مجلۀ مطالعات آسیای صغیر، سخنرانی خواهد کرد.
نشانی: تهران، بزرگراه شهید حقانی، بلوار کتابخانۀ ملی، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، تالار دکتر شهیدی
زمان: شنبه، هفدهم شهریورماه ۱۳۹۷، ساعت ۱۰ صبح
https://goo.gl/8LirpN
goo.gl/DxpUdi پیوند خبر در وبگاه فرهنگستان
@theapll
ششمین همایش ملی متنپژوهی ادبی
سهشنبه، ۶ آذرماه ۱۳۹۷، ششمین همایش ملی متنپژوهی ادبی با عنوان «نگاهی تازه به ادبیات معاصر» در محل سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران برگزار میشود.
ادبیات داستانی یکی از گونههای مهم ادب فارسی به شمار میآید که دارای پیشینۀ پربار و درخشانی است و در طول تاریخ ادبی ایران، آثار ارزشمندی در این حوزه پدید آمده است. از حدود یکصد و بیست سال پیش، با تکیه بر سنت داستاننویسی ایرانی و آشنایی با ادبیات داستانی اروپا و با نوشتن نخستین رمانوارههای فارسی، ادبیات داستانی معاصر ایران آغاز گشت و پس از آن، داستان کوتاه و دیگر انواع داستانی نیز پدید آمد و نویسندگان صاحب سبک و برجستهای با تولید آثار گوناگون، عرصۀ تازهای را در تولیدات ادبی به وجود آوردند و بخش عمدهای از ادبیات معاصر را به خود اختصاص دادند. با توجه به اهمیت این گونۀ ادبی، ششمین همایش متنپژوهی به موضوع ادبیات داستانی معاصر اختصاص یافته است و برگزارکنندگان این همایش امیدوارند بتوانند بستری مناسب برای اطلاع از آخرین تحقیقات پژوهشگران ادبیات فارسی در این زمینه پدید آورند.
محورهای این همایش به شرح زیر است:
محورهای تخصصی:
• بررسی زمینههای پیدایی داستاننویسی معاصر
• جریانشناسی داستان معاصر
• گونهشناسی ادبیات داستانی
• ادبیات داستانی و نقد ادبی
• ادبیات داستانی و تحولات سیاسی ــ اجتماعی
• ادبیات داستانی و مطالعات زبانی
• تأثیر داستانهای منظوم و منثور کهن بر داستاننویسی معاصر
• تأثیرپذیری داستاننویسی معاصر از ادبیات جهان
• نقش ترجمه در ادبیات داستانی معاصر
• نقش زندگی شهری در تکوین رمان فارسی
• بازتاب انقلاب اسلامی در ادبیات داستانی
• بازتاب جنگ تحمیلی در ادبیات داستانی
• بررسی داستان نویسی در ژانرهای مطبوعاتی
• مکتبهای ادبی و ادبیات داستانی
• تحلیل و نقد آثار برجستهٔ داستانی
محور عمومی:
• تمامی پژوهشهای مرتبط با ادبیات فارسی
مهلت ارسال مقالات به دبیرخانهٔ همایش تا تاریخ بیستم آبانماه ۱۳۹۷ است. علاقهمندان میتوانند برای کسب اطلاعات بیشتر و نحوۀ ارسال مقالات به نشانی زیر مراجعه کنند.
https://goo.gl/ktUAoJ
http://matnpajoohi.ir وبگاه ارسال مقالات
https://goo.gl/nqJFF5 پیوند خبر در وبگاه فرهنگستان
@theapll
پیام تسلیت دکتر حداد عادل بهمناسبت درگذشت پروفسور لازار
پنجشنبه، پانزدهم شهریورماه ۱۳۹۷، پروفسور ژیلبر لازار، ایرانشناس و زبانشناس فرانسوی در سن ۹۸ سالگی درگذشت. به همین مناسبت دکتر غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در پیامی درگذشت وی را تسلیت گفت. متن پیام مذکور بدین شرح است:
بسمهتعالی
درگذشت ایرانشناس بزرگ و زبانشناس و فارسیدان برجسته، پروفسور ژیلبر لازار (۱۹۲۰-۲۰۱۸)، موجب تأسف عمیق شد. با فقدان ایشان، جامعۀ علمی و فرهنگی ایران یکی از دوستداران صادق و دانشمند خود را از دست داد. این استاد فرهیخته نزدیک به هفتاد سال از زندگی پربار علمی خود را صرف تدریس و پژوهشهای بسیار عمیق و تأثیرگذار در حوزۀ زبان فارسی نمود و میراث علمی ارزشمندی را برای علاقهمندان و استادان زبانشناس، و استادان زبان و ادب فارسی بر جای گذاشت.
پروفسور لازار در حوزههای مختلف زبانی و ادبی تحقیقات گستردهای را به انجام رسانده است. پژوهشهای او در زمینههایی چون گویشهای ایرانی، دستور زبان فارسی، شعر در زبانهای ایرانی، و تألیف کتابهای ارزشمندی در موضوع زبان قدیمترین آثار نثر فارسی و شکلگیری زبان فارسی است. فرهنگستان زبان و ادب فارسی به پاس خدمات علمی و پژوهشی آن استاد گرانمایه در جلسۀ چهارصد و پنجاه و چهار شورای فرهنگستان، به تاریخ ۹۵/۱۰/۲۰ ایشان را بهعنوان عضو افتخاری خود برگزید.
اینجانب، به نمایندگی از فرهنگستان زبان و ادب فارسی و بنیاد سعدی، فقدان آن استاد گرانقدر و پژوهشگر سختکوش را به ایرانشناسان و استادان و دانشجویان زبان و ادبیات فارسی و زبانشناسی تسلیت میگویم.
غلامعلی حداد عادل
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی
و بنیاد سعدی
https://goo.gl/WyqhEp
https://goo.gl/zovjLGپیوند خبر در وبگاه فرهنگستان
@theapll
به صحرا شدم، عشق باریده بود…
کتاب به صحرا شدم، عشق باریده بود… گزارشی است از راهپیمایی اربعین و به قلم دکتر غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، که در دفتر نشر فرهنگ اسلامی به چاپ رسیده است.
این کتاب رهآورد سفر کربلاست؛ سفری در آبانماه ۱۳۹۶ که نویسنده توفیق همراهی با راهپیمایان اربعین حسینی را داشته است.
دکتر حداد عادل در این کتاب مینویسد: راهپیمایی اربعین تنها سفری در جغرافیا نیست، بلکه حرکتی در تاریخ است؛ آن هم نه به گذشته، بلکه به آینده. آنچه به این سفر جغرافیایی عمق و معنایی تاریخی بخشیده تحولی است که در بصیرت راهپیمایان پدید آمده است.
بخشهای مختلف کتاب حاضر، بر اساس فهرست کتاب، عبارتاند از: پیشگفتار؛ شبی خوش، سفری خوش؛ همۀ مهمانهای امام حسین؛ به صحرا شدم، عشق باریده بود…؛ آتش بدون خاکستر؛ در حدیث دیگران.
به صحرا شدم، عشق باریده بود… (گزارشی از راهپیمایی اربعین)، با نگارش دکتر غلامعلی حداد عادل است که دفتر نشر فرهنگ اسلامی آن را در ۱۰۴ صفحه و با شمارگان ۲۰۰۰ نسخه، به بهای ۷۰هزار ریال منتشر کرده است.
https://goo.gl/8uuJjw
https://goo.gl/VZsD82 پیوند خبر در وبگاه فرهنگستان
@theapll
خبرنامۀ گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی ـ شمارۀ ۴۸
چهل و هشتمین شمارۀ خبرنامۀ گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی فرهنگستان (مرداد ۱۳۹۷) منتشر شد. فهرست مندرجات این شماره از خبرنامۀ گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی بدین شرح است: سخن نخست: آموزش اخلاق علمی و پژوهشی در دانشگاه (دکتر حسن ذوالفقاری)؛ مقالۀ «تمرینهایی برای کاربست ادبیات در آموزش زبان فارسی» (دکتر حسن ذوالفقاری)؛ گزارش برگزاری همایش شاهنامه و تعلیم و تربیت (دکتر سیدعلی کرامتیمقدم)؛ معرفی کتابهای آموزش زبان فارسی در خارج از ایران (۳): قواعد فارسیه بر طرز نوین (دکتر سیدهزیبا بهروز)؛ معرفی مصوّبات فرهنگستان زبان و ادب فارسی: ۱. واژههای عمومی؛ ۲. واژههای بیگانه در کتابهای درسی (شیما شریفی)؛ آشنایی با دانشگاههای ایران و جهان (۳۱): دانشگاه ملی استرالیا (مینا گلستانی)؛ نقد و تحلیل متون درسی (۲۰): درس «خوان عدل» سال یازدهم (عبدالحسین موحد)؛ کارگاه نویسندگی دانشآموزان (۱۸): گزارشی از امتحان نگارش خرداد ۱۳۹۷ دبیرستان شهید قدوسی قم (سید رضا باقریان موحد)؛ درگذشت لیلی ایمن (آهی)، از مؤلفان کتابهای درسی ابتدایی؛ کارگاه زبان فارسی شبکۀ کودک؛ تقدیر از خانم دکتر مهری باقری در هفتادمین سال تأسیس دانشگاه تبریز؛ گزارش مختصر دورۀ ضمن خدمت «کاربرد فناوری و روشهای نوین در آموزش زبان و ادبیات فارسی»؛ بنیاد پژوهشی شهریار به روایت تصویر؛ روزشمار رویدادهای ادبی تیر ۱۳۹۷ (علی زارعی مزدآبادی)؛ شعر پایانی: شبانه (احمد شاملو).
علاقهمندان میتوانند چهل و هشتمین شمارۀ خبرنامۀ گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی فرهنگستان را از پیوند زیر بارگیری کنند:
http://apll.ir/wp-content/uploads/2018/09/B210697-800x480.jpg
https://goo.gl/YmF758 چهل و هشتمین شمارۀ خبرنامه
https://goo.gl/duwvzW پیوند خبر در وبگاه فرهنگستان
@theapll
دهمین همایش بینالمللی زبانشناسی ایران
دهمین همایش بینالمللی زبانشناسی ایران در روزهای سوم و چهارم مهرماه ۱۳۹۷ در دانشکدۀ ادبیات فارسی و زبانهای خارجی دانشگاه علامه طباطبایی برگزار خواهد شد.
این همایش به همّت گروه زبانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی و با همکاری فرهنگستان زبان و ادب فارسی، انجمن زبانشناسی ایران و بنیاد سعدی ترتیب داده شده است.
محورهای دهمین همایش زبانشناسی ایران عبارتاند از: آواشناسی و واجشناسی، صرف، نحو، معنیشناسی، کاربردشناسی، گفتمانشناسی و ساخت اطلاع، آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان، زبانهای ایرانی کهن، گویشها و زبانهای ایران، روانشناسی زبان، زبانشناسی اجتماعی، عصبشناسی زبان، زبانشناسی بالینی، زبانشناسی شناختی، فلسفۀ زبان، نشانهشناسی، ردهشناسی زبان، زبانشناسی رایانشی، زبانشناسی تاریخی ــ تطبیقی، زبانشناسی کاربردی، زبانشناسی حقوقی، زبانشناسی زیستی، زبان اشاره، زبانشناسی پیکرهای، فرهنگنگاری، ترجمه، سبکشناسی، نظامهای نوشتاری، اصطلاحشناسی، زبانهای در خطر و ثبت و ضبط زبانها.
سخنران مراسم افتتاحیۀ دهمین همایش بینالمللی زبانشناسی ایران دکتر محمد دبیرمقدم، استاد دانشگاه علامه طباطبایی و معاون علمی و پژوهشی فرهنگستان زبان و ادب فارس خواهد بود.
https://goo.gl/KSPxuW
https://goo.gl/KRhpmp پیوند خبر در وبگاه فرهنگستان
@theapll
انشا و نویسندگی ـ شمارۀ ۹۴
مجلۀ انشا و نویسندگی ماهنامهای است آموزشی، پژوهشی، خبری، تحلیل، اطلاعرسانی که بهعنوان رسانهای مکتوب، تلاش میکند ضمن نقد و بررسی وضعیت نوشتن در کشور و معرفی و نقد روشهای نهادهای متولّی فرهنگ عمومی در این زمینه، موجد راهکارهای مؤثر در حوزۀ نوشتن باشد. وسعت حوزۀ نوشتن موجب میشود تا مخاطبان مجله همۀ افراد جامعه باشند که در کسوت معلّم، استاد، پدر، مادر، دانشجو، دانشآموز و کارمند ظاهر میشوند. این مجله را میتوان جزو گروه نشریات تخصصی با هدفگذاری جذب مخاطب خاص و عام و تأکید بیشتر بر مخاطب عام دانست؛ چرا که مقالات، یادداشتها و گفتوگوهای آن، علاوه بر بیان تخصصی مطالب حوزۀ ادبیات و نوشتار، برای نویسندگان نوپا و علاقهمندان به نویسندگی نیز مفید است.
در نود و چهارمین شماره از مجلۀ انشا و نویسندگی، این مطالب منتشر شده است: «فرزند بیشتر، کتاب کمتر»، مایکل شیبن؛ «چگونه طنز بنویسیم؟!»، نسیم عربامیری؛ «چنین گویند بزرگان»، سید غلامرضا روحانی؛ «آینههای جادویی»، محبت احمدیمنش؛ «ایدههایی برای نوشتن خاطره»، طلا نوریمهر؛ «پروانهای که گاهی بر شانههای پدر مینشست»، دکتر مهری امینی ثانی؛ «سهحرفیِ بینهایت»، زهرا مهرافشان؛ «اجارهنامۀ پرماجرا»، دکتر یزدان منصوریان؛ «زبان ایرانچهای در سمرقند»، حسن قریبی؛ «داستان کوتاه؛ از تولد تا دگرگونی»، مرجان فاطمی؛ «کشور سمنگان»، سیمین نادمی؛ «یادداشتهای کلاس ۴۴۱»، سهیلا عابدینی؛ «یادها»، عبدالرضا قنبری؛ «نگاهی به کتاب سوربُز»، رضا صابر؛ «شمارش معکوس برای نوشتن خلاق (۲۲)»، فاطمه زمانی؛ «آخرین لحظه»، پریا جعفری؛ «مشکیِ طلایی»، ریحانه عرفانیان.
سرمقالۀ این شماره از مجلۀ انشا و نویسندگی به قلم سیّد حسین محمدی حسینینژاد، عضو شورای علمی گروه آموزش زبان و ادبیات فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مدیر مسئول مجله است.
https://goo.gl/mvkuxo
https://goo.gl/4K7SNX پیوند خبر در وبگاه فرهنگستان
@theapll
آغاز دهمین همایش بینالمللی زبانشناسی ایران
سهشنبه، سوم مهرماه ۱۳۹۷، دهمین همایش بینالمللی زبانشناسی ایران، با حضور دکتر غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و بنیاد سعدی، دکتر محمد دبیرمقدم، معاون علمی و پژوهشی فرهنگستان و استاد دانشگاه علامه طباطبائی، و شماری از مدیران و استادان دانشکدۀ ادبیات و زبانهای خارجی علامه طباطبائی و جمعی از دانشجویان و علاقهمندان به مباحث زبانشناختی آغاز به کار کرد.
دکتر غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در مراسم افتتاحیۀ دهمین همایش زبانشناسی ایران، با اشاره به وضعیت این رشته در ایران و رشد و تحکیم آن در طی سالهای اخیر اظهار کرد: زبانشناسی امروزه در سطوح و دانشگاههای مختلف کشور تدریس میشود. در گذشته و در ابتدای ورود این رشته، بین زبانشناسان و سایر ادیبان تقابل و اختلافنظرهای متعددی وجود داشت، اما با گذر زمان این رشته در دانشگاهها منزلت یافته و امروزه زبانشناسان و ادیبان به هماندیشی و همکاری رسیدهاند و این نشان از بلوغ علمی و رشد رشتۀ زبانشناسی است.
وی در ادامه اظهار کرد: تنوع و تخصص در رشتههای مربوط به زبان در مباحث فلسفی، فرهنگی، اجتماعی، روانشناختی، و کاربردی و دیگر جنبههای آن به چشم میخورد و همچنین شمار کتابهایی که در حوزۀ زبانشناسی در ایران تألیف و ترجمه شده است، از قبیل آواشناسی، ریشهشناسی، دستور زبان، واژهگزینی، آموزش زبان، فرهنگنویسی و تعدادی دیگر بسیار چشمگیر است و این نشان از یک درخت تنومند و ریشهدار و پرثمر در بخش زبانشناسی است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به معرفی فرهگستان زبان و ادب فارسی و گروههای پژوهشی و انتشارات آن پرداخت و گفت: یکی از آثار نیکوی گسترش زبانشناسی در ایران را میتوان در فعالیتهای فرهنگستان زبان و ادب فارسی مشاهده کرد. بسیاری از مردم تصور میکنند که فعالیتهای فرهنگستان فقط در بخش واژهگزینی خلاصه میشود، اما فعالیت فرهنگستان بسی فراتر از واژهگزینی است. عمدۀ فعالیتهای فرهنگستان مرتبط با رشتۀ زبانشناسی هستند و از شاخههای مختلف این رشته به شمار میروند.
دکتر حداد عادل در بخش پایانی سخنان خود دربارۀ بنیاد سعدی و فعالیتهای آن مطالبی را عنوان کرد و گفت: بنیاد سعدی بنیاد مستقلی است که توسط شورای انقلاب فرهنگی برای آموزش زبان فارسی در جهان تأسیس شد. فعالیتهای این بنیاد در حوزۀ زبانشناسی کاربردی است و بهصورت تخصصی روی آموزش زبان دوم، آموزش به غیرفارسیزبانان، فعالیت میکند.
پس از آن دکتر محمد دبیرمقدم، عضو پیوسته و معاون علمی و پژوهشی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، طی مراسمی بههمراه دکتر یحیی مدرسی، دکتر مصطفی عاصی، دکتر بهروز محمودی بختیاری و دکتر بهناز قوامی مدرسی، کتاب درسنامۀ زبانشناسی ایرانی آکسفورد
(The Oxford Handbook of Persian Linguistics)
را رونمایی کردند. پس از آن دکتر دبیرمقدم به ارائۀ مقالۀ خود پرداخت.
https://goo.gl/KSPxuW
https://goo.gl/WwrssS پیوند خبر در وبگاه فرهنگستان
@theapll
خبرنامۀ گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی ـ شمارۀ ۴۹
چهل و نهمین شمارۀ خبرنامۀ گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی فرهنگستان (شهریور ۱۳۹۷) منتشر شد. فهرست مندرجات این شماره از خبرنامۀ گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی بدین شرح است: سخن نخست: دشواریها و روشهای فارسیآموزی در کلاسهای چندپایه (دکتر حسن ذوالفقاری)؛ مقالۀ «تأملی در اهمیت محتوای کتابهای درسی» (عبدالحسین موحد)؛ مجموعۀ برگ درختان سبز (قصههای تصویری از کلیلهودمنه، مرزباننامه، مثنوی معنوی و گلستان) (علی زارعیمزدآبادی)، نگاهی توصیفی ـ تحلیلی به عروض و قافیۀ شعر پارسی؛ معرفی مصوّبات فرهنگستان زبان و ادب فارسی: ۱. واژههای عمومی؛ ۲. واژههای بیگانه در کتابهای درسی (شیما شریفی)؛ کارگاه نویسندگی دانشآموزان (۱۹): گزارشی از امتحان نگارش خرداد ۱۳۹۷ دبیرستان دخترانۀ شاهد نجمیۀ قم (سیدرضا باقریان موحد)؛ گزارش برگزاری دورۀ دوروزۀ ویراستاری و درستنویسی برای معلمان زبان و ادبیات فارسی استان ایلام (عبدالستار منصوری)؛ پیام تسلیت دکتر حداد عادل بهمناسبت درگذشت پروفسور لازار؛ انتشار ماهنامۀ انشا و نویسندگی شمارههای ۹۲ و ۹۳ و ۹۴؛ معرفی احمد عالی بههمراه گزیدۀ اشعار (داریوش گودرزی)؛ روزشمار رویدادهای ادبی مردادماه ۱۳۹۷ (علی زارعی مزدآبادی)؛ شعر پایانی: گرگ (فریدون مشیری).
علاقهمندان میتوانند چهل و نهمین شمارۀ خبرنامۀ گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی فرهنگستان را از پیوند زیر بارگیری کنند:
https://goo.gl/HHFSyC
https://goo.gl/3Hhxo9 پیوند خبر در وبگاه فرهنگستان
https://goo.gl/k1Y5Ua چهل و نهمین شمارۀ خبرنامه
@theapll
نشست معرفی و بررسی کتاب فرهنگنویسی برای زبان فارسی
دوشنبه، شانزدهم مهرماه ۱۳۹۷، نشست «معرفی و بررسی کتاب فرهنگنویسی برای زبان فارسی»، در سرای اهل قلم، با حضور دکتر علیاشرف صادقی، عضو پیوسته و مدیر گروه فرهنگنویسی فرهنگستان، محسن شجاعی، مترجم کتاب، و ساغر شریفی برگزار خواهد شد.
کتاب فرهنگنویسی برای زبان فارسی نوشتۀ یوری آرونوویچ روبینچیک، به ترجمۀ محسن شجاعی و با یادداشتهایی از دکتر علیاشرف صادقی، در انتشارات کتاب بهار در سال ۱۳۹۷ به چاپ رسیده است. این کتاب به مسائل و دشواریهای فرهنگنویسی در زبان فارسی اشاره و در هر مورد راهکارهای عملی مربوط به آن را نیز ارائه میکند. همچنین نویسنده در این کتاب از کلیترین مسائل مانند تعیین حجم، اندازۀ فرهنگ و شمار واژههای آن گرفته تا ریزترین نکات مانند چگونگی ترتیب مطالب در مدخلهای فرهنگ، جداسازی انواع ترکیبها و مسئلۀ تعیین واژهمحوری در ترکیبهای پرعضو، سخن میگوید.
این جلسه در تاریخ، دوشنبه شانزدهم مهرماه ۱۳۹۷، از ساعت ۱۶ در محل سرای اهل قلم برگزار خواهد شد.
نشانی: تهران، خیابان انقلاب، خیابان فلسطین جنوبی، کوچۀ خواجه نصیر، شمارۀ ۲، سرای اهل قلم.
http://apll.ir/wp-content/uploads/2018/10/X150797-800x480.jpg
http://apll.ir/?p=6018
@theapll
پیام تسلیت دکتر حداد عادل بهمناسبت درگذشت دکتر سید محمد دبیرسیاقی
یکشنبه، پانزدهم مهرماه ۱۳۹۷، دکتر سید محمد دبیرسیاقی، پژوهشگر و استاد زبان و ادبیات فارسی، در سن ۹۹سالگی درگذشت. به همین مناسبت دکتر غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در پیامی درگذشت وی را تسلیت گفت. متن پیام مذکور بدین شرح است:
بسمهتعالی
استاد ارجمند، دکتر سید محمد دبیرسیاقی در آستانۀ صدسالگی چشم از جهان فروبست. او که پیر و پیشکسوت استادان زبان و ادب فارسی بود با تقدیم بیش از هشتاد کتاب ادبی به جامعۀ علمی و دانشگاهی کشور، سرمایهای ارزشمند در حوزۀ فرهنگنویسی و تصحیح متون نظم و نثر کهن فارسی از خود به جا گذاشت که نام و یاد او را ماندگار خواهد ساخت.
فرهنگستان زبان و ادب فارسی در گذشت استاد سید محمد دبیرسیاقی را به همۀ دوستداران زبان و ادبیات فارسی و بهویژه به خانوادۀ محترم و به مردم قزوین که همشهری عزیز آن استادند، تسلیت میگوید و برای آن دانشمند خدمتگزار از خداوند طلب علو درجات میکند.
غلامعلی حداد عادل
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی
و بنیاد سعدی
سید محمد دبیرسیاقی (زادۀ ۴ اسفند ۱۲۹۸ خورشیدی در قزوین) پژوهشگر، نویسنده، شاعر، مدرس ادبیات فارسی و مصحح متون کهن فارسی و از شاگردان دهخدا بود. او در سالهای ۱۳۲۶ تا ۱۳۳۴ در گردآوری لغتنامه با علیاکبر دهخدا همکاری داشت و از نخستین دستیاران او بود. وی مدت ۹ سال با علامه علیاکبر دهخدا در تنظیم مطالب حروف «ظ»، «ض»، «ل» و «پ» و ۱۱ سال با دکتر محمد معین در لغتنامه و در انجمن ایرانشناسی همکاری داشت. پس از پایان تألیف لغتنامۀ دهخدا، بنا به وصیت علامه دهخدا، در کنار دکتر معین و دکتر سید جعفر شهیدی به بررسی و تألیف لغتنامه پرداخت. شادروان دهخدا از او بهعنوان یک جوان کوشا در زمینۀ تنظیم لغتنامه یاد کرده است.
دبیرسیاقی نزدیک به ۸۰ متن ادبی و تاریخی را تصحیح و منتشر کرده است که از میان آنها میتوان به شاهنامۀ فردوسی، دیوان منوچهری، نزهةالقلوب، فرهنگ سُروری و لغت فرس اسدی طوسی اشاره کرد.
http://apll.ir/wp-content/uploads/2018/10/X170797.jpg
http://apll.ir/?p=6023
@theapll
نشست معرفی و بررسی کتاب «فرهنگنویسی برای زبان فارسی» برگزار شد
دوشنبه، شانزدهم مهرماه ۱۳۹۷، نشست «معرفی و بررسی کتاب فرهنگنویسی برای زبان فارسی»، با حضور دکتر علیاشرف صادقی، عضو پیوسته و مدیر گروه فرهنگنویسی فرهنگستان، محسن شجاعی، مدیر گروه زبان روسی دانشگاه آزاد و مترجم کتاب، و ساغر شریفی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد کرج، در سرای اهل قلم برگزار شد.
در ابتدای این نشست محسن شجاعی، با بیان نحوۀ آشنایی با کتاب «فرهنگنویسی برای زبان فارسی» اظهار کرد: نوشتن نقد و معرفی بر این کتاب یکی از اولین تکلیفهایی بود که دکتر علیاشرف صادقی به من محول کرد و ایشان از من خواست که این کتاب را برای مجلۀ زبانشناسی نقد و معرفی کنم. حاصل چندین ماه تلاش و بررسی منجر به معرفی مبسوط از کتاب در سیزده صفحه شد که در مجلۀ زبانشناسی به چاپ رسید. حدود سه سال پیش ترجمۀ این کتاب به من پیشنهاد شد و در نهایت آن را ترجمه کردم.
شجاعی در ادامه به معرفی نویسندۀ کتاب پرداخت و بیان کرد: روبینچیک سرباز جنگ بوده و در جبهۀ مسکو فعالیت داشته که به خاطر احترام، او را در انتخاب خواندن هر زبانی مختار گذاشته بودند. روبینچیک زبان فارسی را انتخاب و شروع به کار میکند و حاصل عمر ۹۰سالۀ او تعداد زیادی مقاله و کتاب دربارۀ جنبههای مختلف زبان فارسی است. همچنین او بیش از یکصد مقاله و درسنامه در زمینۀ زبان فارسی دارد.
شجاعی ضمن یادآوری سخنان علیاشرف صادقی در نشستی دیگر که در بحث زبانهای ایران باستان و میانه، مبنی بر اینکه زبانشناسان فرنگی به دلیل اِشراف به زبان یونانی، لاتین و سانسکریت، معمولاً یک سر و گردن از ما بالاترند، ولی در زبانهای ایرانی زنده، از جمله زبان فارسی، چون در حال تحول است، ممکن است اشتباه کنند و این تحول را درک نکنند، در همین باره گفت: از اولین آشنایی با کتابهای ایرانشناسان روس در زمینۀ زبان فارسی، با مثالها و نکتههایی روبهرو شدم که با یک سواد خیلی معمولی زبانشناسی هم میتوان فهمید که اشتباه است؛ منتها در کنار اینها، چون این افراد خارجی هستند و معمولاً خارجیها وقتی سراغ یک زبان دیگر میروند، هیچ چیز برای آنها بدیهی نیست، برای هر چیزی دنبال دلیل و مدرک هستند و نکاتی را متوجه میشوند که ممکن است خود اهل زبان، از فرط بدیهی بودن آن نکات، هیچگاه متوجه آن نشوند، ولی فرد خارجیای که به این زبان میپردازد، از آن نکته نمیگذرد و در نهایت ممکن است به کشف و نکتۀ جدیدی برسد.
ادامۀ خبر را در وبگاه فرهنگستان زبان و ادب فارسی بخوانید:
http://apll.ir/wp-content/uploads/2018/10/X150797-800x480.jpg
http://apll.ir/?p=6030 پیوند خبر در وبگاه فرهنگستان
@theapll
هفتاد و نهمین نشست ماهانۀ فرهنگستان برگزار میشود
دوشنبه، بیست و سوم مهرماه ۱۳۹۷، هفتاد و نهمین نشست ماهانۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزار خواهد شد. در این نشست آقای دکتر محمود عابدی، عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در موضوع «گزارشی از تصحیح سیرالملوک» سخنرانی خواهد کرد.
هفتاد و نهمین نشست ماهانۀ فرهنگستان از ساعت ۱۱:۰۰ تا ۱۲:۱۵ روز دوشنبه، بیست و سوم مهرماه ۱۳۹۷، در فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزار خواهد شد. شرکت در این سلسله نشستها برای عموم آزاد است.
نشانی: تهران، بزرگراه شهید حقانی، بلوار کتابخانۀ ملی، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، طبقۀ سوم.
http://apll.ir/wp-content/uploads/2018/05/ARM-800x480.jpg
https://goo.gl/g9duKW پیوند خبر در وبگاه فرهنگستان
@theapll
نشست «ادبیات معاصر هند» برگزار شد
یکشنبه، بیست و دوم مهرماه ۱۳۹۷، نشست «ادبیات معاصر هند» به همّت گروه شبه قارۀ فرهنگستان و با همکاری رایزنی فرهنگی هند در ایران، در محل فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزار شد. این نشست علمی با حضور آقایان دکتر غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان، دکتر محمدرضا نصیری، مدیر گروه شبهقاره، پروفسور آزرمیدخت صفوی، رئیس دانشگاه اسلامی علیگر هند، دکتر باغفلکی، معاون رایزنی فرهنگی هند در ایران، دکتر کریم نجفی برزگر، استاد دانشگاه پیام نور، و دکتر توسلی، استاد دانشگاه سیستان، و جمعی از پژوهشگران و اعضای هیئت علمی فرهنگستان برگزار شد.
در ابتدای نشست دکتر غلامعلی حداد عادل ضمن خوشامدگوئی به میهمان دربارۀ فعالیتهای علمی و پژوهشی دکتر آزرمیدخت صفوی در حوزۀ زبان و ادب فارسی سخن گفت و فعالیتهای ایشان را باعث ایجاد تحرک تازهای در زمینۀ ادبیات معاصر هند و مسائل زبان و ادب فارسی در هندوستان دانست.
پس از آن دکتر آزرمیدخت صفوی در سخنانی، با اشاره به لزوم توجه به ادبیات تطبیقی در حوزۀ آثار دو کشور ایران و هند اظهار کرد: امروزه ادبیات تطبیقی در سرتاسر جهان بسیار اهمیت و نفوذ بسیار پیدا کرده است. یکی از وجوه مهم و مشترک ادبیات کشورها که در حوزۀ ادبیات تطبیقی قرار میگیرد، آن جنبهای از ادبیات است که در جهت صلح و اخلاق و انساندوستی است؛ فرقی نمیکند که این ادیب ایرانی است یا فرانسوی یا هندی. مهم این است که تمام این نویسندگان اعتلای انسان را در نظر دارند.
ادامۀ خبر را در وبگاه فرهنگستان زبان و ادب فارسی بخوانید:
http://apll.ir/wp-content/uploads/2018/10/X2307971-1200x480.jpg
https://goo.gl/Sof3sR پیوند خبر در وبگاه فرهنگستان
@theapll
چهارصد و شصت و چهارمین نشست شورای فرهنگستان زبان و ادب فارسی
دوشنبه، شانزدهم مهرماه ۱۳۹۷، چهارصد و شصت و چهارمین نشست شورای فرهنگستان زبان و ادب فارسی، با حضور اعضای پیوسته و وابسته، به ریاست دکتر غلامعلی حداد عادل، در تالار دکتر شهیدی برگزار شد.
در این نشست که با حضور دکتر آزرمیدخت صفوی، رئیس مرکز تحقیقات زبان فارسی دانشگاه اسلامی علیگر، و خانم دکتر ناهید بنیاقبال، رئیس کتابخانۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی، برگزار شد، گزارش دکتر صفوی دربارۀ وضعیت زبان و ادبیات فارسی در هند و گزارش دکتر بنی اقبال از پایگاه دادههای کتابخانۀ فرهنگستان (شامل منابع الکترونیک نسخ خطی و چاپ سنگی کتابخانه) دستور جلسه بود.
در آغاز دکتر غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان، اظهار کرد: در طول سالهای گذشته، همواره در ارتباط با هند از مساعدت و محبت بانو صفوی برخوردار بودهایم. ایشان صادقانه به زبان فارسی خدمت میکنند و ما از حضور و همکاری ایشان در جهت ترویج و گسترش زبان فارسی بسیار خشنود هستیم.
پروفسور آزرمیدخت صفوی نیز با اظهار خوشوقتی از حضور در جمع استادان زبان فارسی و اعضای شورای فرهنگستان، طی سخنانی دربارۀ وضعیت زبان و ادبیات فارسی در هند گزارش مبسوطی ارائه داد.
سپس دکتر ناهید بنیاقبال، دربارۀ پایگاه دادههای کتابخانه، روند شکلگیری و ورود اطلاعات توضیح داد. در ادامه مجید برزگر، کارشناس کتابداری کتابخانۀ فرهنگستان، نحوۀ استفاده و راههای دسترسی به پایگاه را برای اعضای حاضر توضیح داد.
اعلام تأثر فرهنگستان از درگذشت پروفسور ژیلبر لازار، ایرانشناس و زبانشناس فرانسوی و عضو افتخاری شورای فرهنگستان زبان و ادب فارسی؛ گزارشی از وضعیت سلامتی استادان دکتر یدالله ثمره، دکتر بدرالزمان قریب، دکتر سلیم نیساری، اعضای پیوستۀ شورای فرهنگستان و آرزوی سلامتی برای ایشان؛ تبریک به دکتر مهری باقری، عضو وابستۀ فرهنگستان، به جهت دریافت لوح افتخار و نشان هفتادمین سال تأسیس دانشگاه تبریز؛ گزارش دکتر حدادعادل، رئیس فرهنگستان، از برگزاری چهارمین دورۀ کارشناسی ارشد رشتۀ واژهگزینی و اصطلاحشناسی در پژوهشکدۀ مطالعات واژهگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی؛ گزارش دکتر محمد دبیرمقدم، عضو پیوسته و معاون علمی و پژوهشی فرهنگستان، از دهمین همایش بینالمللی زبانشناسی ایران در دانشگاه علامه طباطبائی؛ گزارش دکتر محمدرضا نصیری، عضو وابسته و دبیر فرهنگستان، از سفر به کشور هند و سخنرانی و شرکت در مجامع علمی و دانشگاهی این کشور؛ گزارشی از تهیۀ کتاب معرفی فرهنگستان؛ گزارشی از فعالیتهای دفتر ارتباط با صداوسیما و معرفی انتشارات جدید فرهنگستان از مباحث پیش از دستور این نشست بود.
همچنین در این جلسه، آقایان دکتر علیاشرف صادقی، دکتر دبیرمقدم، اعضای پیوستۀ فرهنگستان، و خانم دکتر ژاله آموزگار، عضو وابستۀ فرهنگستان، دربارۀ مقام علمی و اخلاقی شادروان ژیلبر لازار سخن گفتند.
http://apll.ir/wp-content/uploads/2018/05/ARM-800x480.jpg
https://goo.gl/SRWN5D پیوند خبر در وبگاه فرهنگستان
@theapll
پژوهشگاه علوم و فنّاوری اطلاعات ایران میزبان فرهنگستان زبان و ادب فارسی
شنبه، بیست و هشتم مهرماه ۱۳۹۷، پژوهشگاه علوم و فنّاوری اطلاعات ایران (ایرانداک) میزبان رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و جمعی از مدیران و کارشناسان آن بود.
در ابتدای جلسه دکتر سیروس علیدوستی، رئیس پژوهشگاه علوم و فنّاوری اطلاعات ایران، ضمن خوشامدگویی به میهمانان، به معرفی ایرانداک و بیان تاریخچۀ آن و پنجاه و یک سال تلاش این پژوهشگاه در عرصۀ علم و فنّاوری اشاره کرد.
وی در ادامه به معرفی پایگاههای وب ایرانداک و برخی از سامانههای مدیریت اطلاعات علم و فنّاوری آن، از جمله پایگاه اطلاعات علمی ایران «گنج»؛ سامانۀ همانندجو؛ جایگاه علم و فنّاوری، و نوآوری ایران در جهان «نما»؛ پایگاه وب اصطلاحنامههای علمی و فنی؛ پایگاه وب واژهنامهها؛ پایگاه وب فهرستهای مستند نامهای ایرانداک «نامها»؛ راهنمای نگارش پایاننامه و رساله «راه»؛ و شیوهنامۀ ایران پرداخت.
پس از آن دکتر غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دربارۀ تحول علم و اطلاعرسانی نسبت به گذشته سخن گفت و به پیشرفت چشمگیر نحوۀ تبادل اطلاعات اشاره کرد. وی همچنین دربارۀ ضرورت سازماندهی کردن اطلاعات سخن گفت و تأکید کرد که بدون استانداردسازی زبان و خط این سازماندهی امکانپذیر نیست.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه به ارتباط نزدیک بین فرهنگستان و ایرانداک اشاره کرد و گفت: بین فعالیتهای فرهنگستان و ایرانداک انواع ارتباطات دوسویه وجود دارد و از جهتی میتوان گفت که فرهنگستان همانند دانشکدۀ علوم و ایرانداک همانند دانشکدۀ مهندسی در باب زبان است که وظیفۀ فرهنگستان تولید علم است و ایرانداک از این تولیدات برای کاربرد استفاده میکند.
دکتر حداد عادل به این نکته نیز اشاره کرد که ارتباط دوطرف نباید محدود به اینگونه مناسبتهای بازدیدی و صحبت کردن مسئولان باشد، بلکه این ارتباطات بایستی بین بدنههای دو طرف باشد.
در ادامه دکتر حداد عادل بهعنوان گام اول به طراحی دورههایی جهت آشنایی گروهها و بخشهای مختلف فرهنگستان با فعالیتهای ایرانداک اشاره و اظهار کرد: همۀ گروههای فرهنگستان و بهویژه بخشهایی مانند واژهگزینی، فرهنگنویسی و کتابخانۀ فرهنگستان که نزدیکی بیشتری با فعالیتهای ایرانداک دارند باید برای آشنایی با فعالیتهای ایرانداک در این جلسات شرکت نمایند. همچنین، در مقابل، فرهنگستان نیز دورههایی جهت آشنایی همکاران ایرانداک با فرهنگستان و بخشهای مختلف آن برگزار خواهد کرد که این تعاملات منجر به این میشود که از نام و عنوان فراتر روند و بیشتر وارد محتوای کار شوند.
گام بعدیای که دکتر حداد عادل به آن اشاره کرد این بود که شایسته است برخی از همکاران ایرانداک، بهعنوان مدرس دورههای کارشناسی ارشد واژهگزینی، بهمنظور آشنایی دانشجویان با فعالیتهایی مانند اصطلاحنامهها و غیره، با فرهنگستان همکاری کنند.
در پایان این جلسه دکتر حداد عادل و دیگر حاضران، از آزمایشگاه رُبوداک و بایگانی ملی پایاننامهها و رسالهها بازدید کردند.
در این مراسم بازدید، علاوه بر رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دکتر محمدرضا نصیری، دبیر و عضو وابسته، دکتر علاءالدین طباطبائی، عضو وابسته، دکتر مهرنوش شمسفرد، مدیر گروه زبان و رایانه، نسرین پرویزی، معاون گروه فرهنگنویسی و واژهگزینی، مرتضی قاسمی، سرپرست روابطعمومی، فرزانه سخایی، پژوهشگر گروه واژهگزینی و عضو هیئت علمی، و جمعی دیگر از همکاران فرهنگستان حضور داشتند.
http://apll.ir/wp-content/uploads/2018/10/X300797-1200x675.jpg
https://goo.gl/ZcZQ53 پیوند خبر در وبگاه فرهنگستان