💠﷽💠 #جلسه_صد_ونه #مقصد_سادس #اقسام_حجت 1️⃣استقراء از اقسام سه گانه حجت و استدلال و به معناى سير حرکت ذهن از جزئى به کلى است مانند اين که , از بررسى نحوه غذا خوردن حيوانات مختلف , حکم شود هر حيوانى در وقت جويدن غذا فک پايين خود را حرکت مى دهد ؛ 🔸 این نوع استدلال دو قسم است : تام و ناقص 🔹استقراء تام : استقرايى است که در آن تمام افراد جزئى مورد بررسى و ملاحظه قرار گيرد و آن گاه حکمى کلى درباره آن ها صادر شود . اين نوع استقرا را استقراى برهانى نيز مى نامند و آن معتبر و يقين آور است , مانند اين که هر يک از سيارات منظومه شمسى را جدا جدا بررسى کنند و ببينند مدار آن ها بيضى است و سپس حکم کنند هر سياره از سيارات شمسى داراى مدارى بيضى شکل است . اين گونه استقرا هنگامى امکان پذير است که جزئيات و افراد مورد مطالعه محدود و اندک باشد . 🔹استقراء ناقص : استقرايى است که همه جزئيات آن بررسى و ارزيابى نمى شود; بلکه تنها تعدادى از آن ها ملاحظه مى گردند , و چون دانسته مى شود همگى در يک ويژگى اشتراک دارند آن صفت به همه جزئيات تعميم داده مى شود . بديهى است , اين نوع استقرا , يقين آور نيست و تنها " ظن غالب " به دست مى دهد . وقتى که به طور مطلق " استقرا " را به کار مى برند, همين استقراى ناقص مراد است . 2️⃣تمثیل (قیاس فقهی) : استنباط حکم موضوع يا واقعه اى (فرع) که در مورد آن نص وجود ندارد، از موضوع يا واقعه اى ديگر ( اصل ) که به وسيله "نص معتبر" حکم آن بيان شده است را به دليل شباهت و اشتراک آن دو ـ اصل و فرع ـ در علت حکم می گویند. براى مثال, در شرع آمده که "الخمر حرام" يعنى در مورد خمر نصى وارد شده و حکم حرمت را بيان نموده است . حال نسبت به حکم آب جو (فقاع) شک هست و نصى در دست نيست تا بر حرمت و يا عدم آن دلالت کند 3️⃣قیاس و اقسام آن قياس در منطق به معناى استدلال در قالب يکى از اشکال منطقى براى پى بردن به قضيه مجهول از راه قضيه معلوم است ; به گونه اى که قضيه مجهول لازمه قضيه معلوم باشد. (مراد از حجت در اصول همین نوع است) 3️⃣اقسام قیاس (حجت): 🔸1- دلیل شرعی : اگر صغری و کبرای یک قیاس را شرع بیان کرده باشد انرا دلیل شرعی می گویند. 🔸2- مستقلات عقلیه : جایی که صغراى قياس و کبراى آن از احکام عقل هستند را مستقلات عقلى مى گويند. 🔸3- غیر مستقلات عقلیه : قضايايى هستند که مدرک آن ها عقل است و در صورت انضمام مقدمه شرعى به آن ها , صلاحيّت استنباط حکم شرعى از آن ها وجود دارد . در غير مستقلات عقلى, حاکم على الاطلاق عقل نيست , بلکه عقل همواره صغراى قياس را از شرع مى گيرد و سپس حکم به ملازمه عقلى, ميان حکم صغرى و حکم شرعى ديگر مى نمايد. مثل اين که شرع مقدس در جايى به وجوب شرعى ذى المقدمه حکم دهد , و چون انجام دادن ذى المقدمه بدون به جا آوردن مقدمه آن امکان ندارد, عقل , با درک اين ملازمه , حکم وجوب شرعى مقدمه را کشف مى کند . براى نمونه شارع به جا آوردن حج را بر مکلفان واجب کرده , ولى درباره پيمودن مسافت تا مکه معظمه , حکم صريحى ندارد . در اين جا عقل مى گويد: نظر به اين که ميان اداى فريضه حج و طى مسافت ملازمه عقلى است , پس حکم شارع مبنى بر وجوب ذى المقدمه ( حج ), مستلزم حکم به وجوب مقدمه (طى مسافت ) نيز هست . 🌐کلاس مجازی اصول و حقوق ╭┅────────┅╮ 💠 @usolefegh ╰┅────────┅╯

💠﷽💠 #جلسه_صد_ونه #مقصد_سادس #اقسام_حجت 1️⃣استقراء 🔹استقراء تام 🔹استقراء ناقص 2️⃣تمثیل (قیاس فقهی) 3️⃣اقسام قیاس (حجت): 🔸1- دلیل شرعی : 🔸2- مستقلات عقلیه 🔸3- غیر مستقلات عقلیه : 🌐کلاس مجازی اصول و حقوق ╭┅────────┅╮ 💠 @usolefegh ╰┅────────┅╯

💠﷽💠 #جلسه_صد_وده #مقصد_سادس #ملازمه_بین_حکم_عقل_شرع اثبات و نفی ملازمه 🔶مقام اول : حکم عقل با توجه به ذات موضوع اگر عقل یک حکم کلی کند که در ان فقط ذات موضوع را بدون لحاظ مصالح و مفاسدش در نظر گرفته باشد در اینجا اصولیون قائل به تلازم حکم شرع و عقل هستند 🔸لأنّ العقل يدرک حکماً عاماً غير مقيّد بشيء فالقول بعدم کشفه عن حکم الشارع کذلک، ينافي إطلاق حکم العقل و عدم تقيّده بشيء. این حکم چون مطلق است هم در مستقلات عقلیه راه دارد هم در غیر مستقلات . 🔶مقام دوم : حکم عقل با توجه به مصالح و مفاسد 🔹اول : ادراک مصلحت و مفسده نوعی اگر عقل لزوم الاجتناب عن السمّ المهلک را برای جمیع انسانها درک کرد در اینجا می توان ملازمه بین عقل و شرع را قائل شد زیرا احتمال خلاف در این حکم وجود ندارد لعمومیته . 🔹دوم : ادراک مصلحت و مفسده شخصی اگر عقل , أدرک المصلحة أو المفسدة و لم يکن إدراکه إدراکاً نوعياً يستوي فيه جميع العقلاء بل إدراکاً شخصياً حصل له بالسبر و التقسيم، فلا سبيل للعقل بأن يحکم بالملازمة فيه زیرا هیچیک از احکام شرعیه خالی از مصلحت و مفسده نیست و عقل نمی تواند به تمام ان مصالح و مفاسد برسد لذا در اینجا نمی توان ملازمه ای بین عقل و شرع قائل شد. 2️⃣ملازمه حکم شرع و عقل ♦️ملازمه حکم شرع و عقل يعنى اين که اگر شرع به چيزى حکم کند عقل هم به همان حکم مى کند ; به ديگر سخن , هرگاه شارع به چيزى امر يا نهى کند , عقل نيز به حسن يا قبح آن حکم مى کند مثلاً إذا حکم العقل بأنّ الإتيان بالمأمور به علي ما هو عليه موجب لحصول الامتثال يُستدل به علي أنّه في الشرع أيضاً کذلک فيترتّب عليه براءة الذمّة عن الإعادة و القضاء. مشهور ميان اصولى هاي شيعه آن است که ميان حکم شرع و عقل ملازمه اى وجود ندارد; زيرا چه بسا شارع به کارى دستور دهد, اما عقل قدرت درک ملاک آن را نداشته باشد. ⭕️مثلا روزه آخر ماه رمضان واجب است ; ولى روزه اول ماه شوال - عيد فطر - حرام است و عقل هم از دست يافتن به علت اين دو حکم ناتوان است و علماى شيعه در احکام شرعى به همين دليل قياس را باطل مى دانند. 🌐کلاس مجازی اصول و حقوق ╭┅────────┅╮ 💠 @usolefegh ╰┅────────┅╯

💠﷽💠 #جلسه_صد_وده #مقصد_سادس #ملازمه_بین_حکم_عقل_شرع اثبات و نفی ملازمه 🔶مقام اول : حکم عقل با توجه به ذات موضوع 🔶مقام دوم : حکم عقل با توجه به مصالح و مفاسد 🌐کلاس مجازی اصول و حقوق ╭┅────────┅╮ 💠 @usolefegh ╰┅────────┅╯

▪️رحلت جانسوز امامی که با دلی آرام و قلبی مطمئن و روحی شاد و ضمیری امیدوار به فضل الهی. مارا ترک کرد و به دیار باقی شتافت را خدمت همه همراهان عزیز تسلیت عرض میکنم. ▪️▪️▪️▪️▪️▪️▪️▪️▪️▪️▪️ ▫️از خدای منان خواستار همنشینی با اماممان در بهشت هستم. ▪️رحمانی قم المقدسه1399/3/14 ⚫️کلاس مجازی اصول و حقوق ╭┅────────┅╮ 🔲 @usolefegh ╰┅────────┅╯

💠﷽💠 #جلسه_صد_ویازده #مقصد_سادس #عرف ⭕️تعریف عرف 🔸در لغت به معناى " معرفت و شناخت " و " پى در پى بودن چيزى " به کار رفته است . 🔹و در اصطلاح به معناى روش و شيوه مستمر عملى يا گفتارى است که در ميان همه يا بيش تر مردم , يا قوم يا گروه خاصى شناخته شده و مرسوم باشد. اين تعريف ، سيره عقلائي ، متشرعي و غير آنها را شامل است . ⭕️کاربردهای عرف 1⃣تبیین مفاهیم توسط عرف گاهى موضوع حکم شرعى مشخص نیست لذا برای تببین مفهوم ان موضوع به عرف رجوع می کنیم. مثال : 🔹1- شک در مدخلیت شرط یا مانعی در مفهومی مثل بیع که صدق عرفي دليل بر موضوع له بودن برای شارع است. 🔸اگر غیر از بیع عرفی , مراد شارع بود باید بیان میکرد 🔹2-اجمال در مفهوم غبن یا عیب 🔹3- اجمال در حد غنا فکلّ ما يسمّي بالغناء عرفاً فهو حرام و إن لم يشتمل علي الترجيع ولا علي الطرب. 2⃣تشخیص مصادیق 🔻گاهی یک مفهوم که موضوع حکم شرعی قرار گرفته هیچ ابهامی برای مکلف ندارد اما مصادیق ان مفهوم برای او نامشخص هستند لذا برای رفع تردید , به عرف رجوع می کنیم تا مصداق ان برای ما مشخص شود 🔻مثلا در احکام اعتکاف امده که معتکف برای ضرورت می تواند مسجد را ترک کند اما اینکه مصادیق ضرورت چیست باید به عرف رجوع کرد. ⚫️کلاس مجازی اصول و حقوق ╭┅────────┅╮ 🔲 @usolefegh ╰┅────────┅╯

💠﷽💠 #جلسه_صد_ویازده #مقصد_سادس #عرف ⭕️تعریف عرف ⭕️کاربردهای عرف 1️⃣کشف جواز تکلیفی و وضعی 2️⃣تبیین مفاهیم توسط عرف 3️⃣تشخیص مصادیق 4️⃣حل اجمالات اعراف خاصه ⚫️کلاس مجازی اصول و حقوق ╭┅────────┅╮ 🔲 @usolefegh ╰┅────────┅╯