علوم و فناوری های شناختی: کپتولوژِی: به طور کلی کپتولوژی یک چهارچوب روانشناختی نوین و متعلق به قرن 21 است . از زمان عرضه این نگاه در سال ۲۰۰۲ توسط بی. جی. فاگ، روانشناس تجربی دانشگاه استنفورد، این ایده به طور گسترده مورد بحث و کاربست قرار گرفته است. به طور خاص، از سال ۲۰۰۶ تا کنون هر ساله کنفرانس بین‌المللی فناوری متقاعدکننده به منظور بحث و تبادل نظر حول آخرین دستاوردها و آراء در زمینه کپتولوژی برگزار می‌شود که آخرین دوره آن در آوریل ۲۰۲۱ به صورت آنلاین برگزار شد. در این ۱۶ دوره کنفرانس نزدیک به ۴۰۰ مقاله کنفرانسی از میان صدها مقاله ارسال شده پذیرش شده و به انتشار رسیده است. کپتولوژی حوزه‌ای بین‌رشته‌ای محسوب می‌شود که رواشناسی شناختی، علوم رفتاری، فناوری اطلاعات، جامعه‌شناسی اخلاق و فلسفه را در بر دارد. 🏷آقای فاگ از افراد پیشرو در این حوزه می باشد و سال هاست( حدود 20 سال) که در آزمایشگاه "طراحی رفتار" خود، در دانشگاه استندفورد در این حوزه مشغول به پژوهش می باشد. کپتولوژی به طور گسترده ای در تولید موفق ترین محصولات رایانه ای دو دهه اخیر، برای مثال شبکه های اجتماعی فیسبوک و ایستاگرام و بازی های مختلف رایانه ای، استفاده شده است. عناصری مانند تعداد تعقیب کننده (فالوور)، لایک و دیسلایک، در واقع عناصر انگیزه بخشی هستند که سرویس های رایانه ای برای ایجاد مشارکت و حضور هرچه بیشتر افراد در شبکه های اجتماعی استفاده می کنند. ساده کردن حضور و مشارکت (ایجاد پست و استوری با چند کلیک) و هم چنین طراحی محرک های به موقع (مانند نوتیفیکیشن ها)، همه و همه کاربست چهارچوب کپتولوژی هستند. کاربردهای منفی این فناوری¬های ایجاد اعتیاد رفتاری و تغییر سنت¬ها و ارزش¬های اجتماعی به واسطه تثبیت رفتارهای مغایر فرهنگ است. اگرچه کاربردهای مثبت فراوانی مانند ایجاد عادات رفتاری سالم نیز قابل یافتن است. با این وجود به طور کلی چهارچوب کپتولوژی به عنوان یک چهارچوب مثبت برای ایجاد عادات رفتاری مثبت تبلیغ می شود. 🏷مارک زاکربرگ (موسس فیسبوک) و مایک کریگر (یکی از دو موسس اینستاگرام) هر دو شاگرد بنجامین فاگ در دانشگاه استنفورد بوده اند و با تکنیکهای کپتولوژی آشنایی کامل دارند. میزان وابستگی رفتاری که اینستاگرام برای کاربرانشان ایجاد می کند برکسی پوشیده نیست. حتی در ایران نیز افراد و بالأخص جوانان ساعت های متمادی را در اینستاگرام می گذرانند و مشغول ایجاد پست های جدید، یافتن دنبال کنندگان جدید، لایک کردن پست های دیگران و مواردی از این دست هستند. با اندکی تأمل می توان به روشنی استفاده از اصول کپتولوژی را در اینستاگرام نیز مشاهده کرد: 1- ایجاد انگیزه های مختلف (دنبال-کنندگان، لایک خوردن و ...)، 2- تسهیل فعالیت (ایجاد یک پست یا داستان با فشردن چند دکمه و ...)، 3- و همچنین استفاده از راه اندازهای مختلف (مانند نوتیفیکیشن‌ها، پیشنهاد پست و دوستان جدید و ...) با نظم و ترتیب صحیح سبب شده است تا کاربران ساعت های متمادی درگیر فضای اینستاگرام باشند بدون آن که خود علت آن را بدانند. به طور خاص، اینستاگرام یک حس قوی پیشرفت و موفقیت را در کاربران ایجاد می کند (با توجه به تعداد دنبال کنندگان، لایک¬ها و ...) که به همراه سادگی زیاد و راه اندازهای متنوع، سبب ایجاد انگیزه ای قوی در کاربر برای مشارکت هرچه بیشتر و بیشتر در این پلتفرم میشود. #مارک_زاکربرگ ، #مایک_کریگر ، #بنجامین_فاگ ، #کپتولوژی @vajeazeh