تاریخ عبرت است برای کسانی که بخواهند!
🔳🔳🔳🔳🔳
1️⃣بیایید به 17 مرداد حدود 105 سال پیش برویم؛
قرارداد ۱۹۱۹ در ۱۷ مرداد ۱۲۹۸ خورشیدی(۱۹۱۹ میلادی) میان دولتهای بریتانیا و ایران پس از هفت ماه مذاکره پنهانی دولت بریتانیا با میرزاحسنخان وثوقالدوله و پرداخت چهارصد هزار تومان رشوه قرار دادی بسته شد. بر اساس این قرارداد تقریبا تمامی امور کشوری و لشکری ایران، زیر نظر مستشاران انگلیسی و با مجوز آنان صورت میگرفت. این قرار داد به قرارداد «وثوق الدوله_کاکس» معروف است. به دلیل مخالفتهای داخلی و اعتراضهای ایرانیان و مخالفتهای خارجی و مغایرت آن با قانون اساسی مشروطه، این قرارداد هرگز اجرا نشد. مجلس آن زمان این قرارداد را لغو کرد. شاید #قانون_راهبردی کسی چه می داند؟
✳️
2️⃣بنابر قانون اساسی، اجرای قرارداد ۱۹۱۹ مشروط به تأیید مجلس شورای ملی بود. اما این قرارداد در شرایطی بسته شد که مجلس، بیش از چهار سال بود به سبب شرایط جنگی، تعطیل بود. وثوقالدوله منتظر بازگشایی مجلس نماند و عملاً اجرای برخی مفاد قرارداد را آغاز کرد مثلاً برای اجرای یکی از بندهای قرارداد که احداث راهآهن بود، به شرکتی خارجی مقاطعه نقشهبرداری را داد که آن شرکت که پس از سقوط دولت وثوقالدوله به کارش پایان داده شد، از دولت ایران طلب ۱۵۰ هزار لیره غرامت کرد. او همچنین مستشاران انگلیسی برای مالیه و نظام آورد در حالی که قانوناً عقد قرارداد با شرکتهای خارجی و استخدام مستشار نیاز به تصویب مجلس داشت.
وثوقالدوله هر کسی را که به او اعتراض میکرد، به زندان میانداخت یا تبعید میکرد. هفده نفر از معترضان که در مسجد شیخ عبدالحسین تهران گردآمده بودند، به دستور او در مسجد توقیف و ماهها در قزوین زندانی شدند. چهار وزیر مخالف با قرارداد، ممتازالملک، محتشم السلطنه، ممتازالدوله و مستشارالدوله و همچنین حاج معینالتجار بوشهری سرمایهدار و سیاستمدار و مخالف قرارداد نیز به زندان کاشان فرستاده شدند.
🍀
3️⃣وثوقالدوله بعدها در دفاع از قرارداد، با تشریح اوضاع دشوار ایران پس از پایان جنگ جهانی اول و اینکه دولتهای قدرتمند نیز به سبب خساراتی که در جنگ دیده بودند، نمیتوانستند کمکی به ایران کنند گفت:
«اضطرار حقیقی داعی شد که یا ما مملکت را تسلیم حوادث بکنیم و از معرکه بگریزیم، یا با مرکز واحدی که در آن موقع استمداد از آن ممکن بود [انگلیس]، داخل در مذاکره شویم و یک قراری بگذاریم. انشاالله یکوقتی این مسائل را در آثار محققان سیاست خواهید خواند. کتابها خواهند نوشت و آنوقت با فکر یک قدری روشنتر در قضایا حکم خواهید کرد»
🍀
4️⃣شواهدی هست که وثوقالدوله بابت عقد قرارداد ۱۹۱۹ از انگلیسیها ۱۳۰ هزار لیره استرلینگ پول گرفتهاست. سند این اتهام یکی نامه مستر نرمان سفیر انگلیس در تهران و دیگری تلگراف لرد کرزن است که هر دو در سال ۱۲۹۹ به سپهدار رشتی نخستوزیر وقت ایران فرستاده شد که نشان میداد وثوقالدوله این مبلغ را گرفته و املاک طومانیانس، بازرگان ارمنی را در مازندران به بهای دویست هزار تومان خریدهاست. شاید شبیه #کرسنت کسی چه می داند؟
https://eitaa.com/yadashthayam