📘 توصیف شخصیت امام علی علیه السلام در بیان جرج جرداق:
جرج سمعان جرداق نویسنده و شاعر مسیحی لبنانی کتاب مشهوری با نام الامام علی علیه السلام صوت العداله الانسانیه دارد که اندیشمندان مسلمان زیادی از جمله محمد جواد مغنیه و علامه محمد تقی جعفری آن را ستوده‌اند
جرداق در فصل آغازین کتاب خود خواننده‌اش را چنین مخاطب می‌سازد:
آیا از میان مردم سردار و امیری را شناخته‌ای که بر زمان و مکان فرمان می‌راند؛ اما به دست خود آسیاب را می‌چرخاند و نان خشک درست می‌کرد و آن را با زانو می‌شکست ...
وی در فرازی دیگر از اثر خود در مورد امام علی علیه السلام جمله معروفی دارد که چنین است:
ای روزگار چه می‌شد اگر هرچه در توان داری به کار می‌گرفتی و در هر زمانی علی ای با آن عقلش، با آن قلب اش، با آن زبانش و با آن ذوالفقارش به جهان می‌بخشیدی؟ ...
📗 دریای دُرّ، مهدی مستقیمی، صفحات ۴۷ تا ۴۹؛ به نقل از: امام علی صدای عدالت انسانی، جلد ۱، و ۲ ترجمه سید هادی خسروشاهی، نشر خرم، صفحات ۲ تا ۶ و ۵۷ تا ۷۰
🍀 سیره اهل بیت علیهم السلام:
🔷 نقل است که [حضرت] صادق [علیه السلام] را دیدند خزی گرانمایه پوشیده بود؛ گفتند: یابن رسول الله! لیس هذا من زی اهل بیتک! دست آن کس بگرفت و در آستین کشید؛ پلاسی پوشیده بود که دست را خلیده می‌کرد و گفت: هذا للخلق و ذاک للحق.
📗 منبع: تذکره الاولیاء، تصحیح دکتر استعلامی، انتشارات زوار، صفحه ۱۳.
☑️ شایان ذکر است که عطار در آغاز ذکر جایگاه عرفانی امام صادق علیه السلام از ایشان اینگونه یاد می‌کند:
🔵 آن سلطان ملت مصطفوی، آن برهان حجت نبوی، آن عالم صدیق، آن عالَم تحقیق، آن میوه دل اولیا، آن جگر گوشه انبیا[ علیهم السلام]، آن ناقل علی [علیه السلام]، آن وارث نبی [صلی الله علیه و آله] آن عارف عاشق، ابومحمد جعفر صادق- رضی الله عنه-.
🕋 در آداب سفر:
🔷 امام صادق علیه السلام فرمود: سفرت را با صدقه آغاز کن و آیه‌الکرسی بخوان.
🔷 رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: نشانه شرافت و شخصیت فرد این است که هنگام سفر توشه‌اش خوب و دلپسند باشد؛ نیز فرمود: توشه مسافر خواندن سرود و شعر است، مادامی که یاوه و بیهوده نباشد.
🔷 رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هرگاه به مسافرت می‌روید، در منزلگاه‌ها توقفی کوتاه داشته باشید.
🔷 امام باقر علیه السلام فرمود: هرگاه در زمین سرسبز و خرم سفر می‌کنید، به آرامی سیر کنید و هرگاه زمین خشک و بی‌حاصل را می‌پیمایید به سرعت بگذرید.
📘 به نقل از: مفاتیح الحیاه، آیت‌الله جوادی آملی، صفحه ۱۷۷ به بعد.
آشنایی با تاریخ دولت آل بویه:
☑️ سلسله شیعه‌ی آل بویه به دست سه برادر، به نام‌های علی حسن و احمد، تاسیس شد. آنان فرزندان بویه ماهیگیر و اهل دیلم (گیلان) بودند.
☑️ آل بویه یکی از سلسله‌های مشهور و مهم تاریخ ایران در قرون آغازین هجری می‌باشد. این سلسله از اوایل قرن چهارم هجری در سال ۳۲۰ با جدا شدن علی از سپاه مرداویج زیاری تاسیس شد و به تدریج حدود آن از شرق تا غرب ایران گسترش یافت و عمر آن حدود ۱۳۰ سال به طول انجامید و نهایتاً در سال ۴۴۷ هجری به دست طغرل سلجوقی برچیده شد.
☑️ احمد برادر کوچکتر که بعداً به معز الدوله معروف شد، در سال ۳۳۴ هجری بغداد را تصرف نمود و خلیفه عباسی، المستکفی بالله، را مطیع خود نمود.
☑️ بعضی از مورخان آل بویه را شیعه زیدی و بعضی شیعه امامی می‌دانند؛ به هر حال نقش این سلسله در گسترش آیین تشیع در ایران بسیار چشمگیر است.
📘 در منابع متعددی می‌توانید تاریخ آل بویه را مطالعه کنید؛ از جمله کتاب مشهور: آل بویه نخستین سلسله قدرتمند شیعه، تالیف سید علی اصغر فقیهی، انتشارات صبا و دولت‌های شیعی در تاریخ، تالیف دکتر محمدعلی چلونگر و دکتر مسعود شاهمرادی، پژوهشکده علوم و فرهنگ اسلامی.
جغرافیای تاریخی شهر ری: 1⃣
ظاهرا این شهر در قرن چهارم هجری بزرگترین مرکز ایالت جبال بوده است. (منظور از ایالت جبال بخش‌های غربی و مرکزی ایران است که چهار شهر کرمانشاه، همدان، اصفهان و ری مراکز آن بوده‌اند).
ابن حوقل می‌نویسد: بعد از بغداد آبادتر از ری شهری در شرق نیست؛ البته نیشابور هم پهناور است؛ ولی در آبادی و داشتن بناهای بسیار و توانگری مردمان به پایه ری نمی‌رسد.(سفرنامه ابن حوقل، صفحه ۱۱۵)
در زمان خلفای عباسی نام رسمی یعنی دولتی ری محمدیه بود؛ به مناسبت اینکه محمد، که همان مهدی عباسی است، در زمان خلافت پدرش منصور در ری اقامت گزید و بیشتر آن شهر را تجدید بنا نمود و پسرش هارون الرشید نیز در این شهر متولد گردید.
خانه‌های ری عموماً از خشت ساخته شده بود ولی آجر هم به مقدار زیاد در بنای خانه‌ها به کار رفته بود. شهر بارویی مستحکم داشت و ابن حوقل ۵ دروازه را برای آن نام برده است.
جغرافیای تاریخی شهر ری: 2⃣
دروازه‌های ری به نقل ابن حوقل: دروازه باتاق در جنوب غربی شهر که جاده بغداد از آنجا خارج می‌شد.
دروازه بلیسان در شمال غربی شهر به طرف قزوین.
دروازه کوهک در شمال شرقی به طرف طبرستان.
دروازه هشام در قسمت شرق که جاده خراسان از آن خارج می‌شد و دروازه سین در جنوب که از آن به شهر قم می‌رفتند.
بازارهای شهر در جلو و بیرون این دروازه‌ها جای داشت.یکی از مهم‌ترین این بازارها، بازار محله ساربانان بود که دکان‌ها و کاروانسراهای پر از کالاهای آن در دو طرف جاده اصلی، تا مسافت زیادی امتداد داشت.
به قول ابن حوقل دو رودخانه در شهر جاری بود که یکی را سورینی (سورقنی) و دیگری را جیلانی می‌گفتند.
جغرافیای تاریخی شهر ری: 3⃣
مطالب لسترنج، مستشرق انگلیسی، در کتاب جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی پیرامون موقعیت ری در قرن چهارم هجری، اندکی متناقض است! از یک سو از قول ابن حوقل ری را آبادترین شهر شرق می‌داند و از سوی دیگر به نقل از همین جغرافیدان و نیز مَقدِسی می‌نویسد که در قرن چهارم اکثر نقاط شهر ویران و تجارت به حومه شهر انتقال یافته است.
ولی ظاهراً تا پایان دولت آل بویه در میانه‌ی قرن پنجم هجری، ری از شهرهای آباد دنیای اسلام بوده است و پس از تسلط سلجوقیان نیز یکی از نخستین پایتخت‌های آنان گردید.
ویرانی ری را بیشتر باید به دوران تهاجم مغول در قرن هفتم هجری نسبت داد. لسترنج به نقل از حمدالله مستوفی می‌نویسد: غازان خان (فرمانروای مشهور ایلخان در پایان قرن هفتم هجری) برای اینکه ری بیشتر دچار ویرانی نشود، اندک عمارتی در آن افزود و جمعی را ساکن آن نمود؛ اما باز هم ری به آبادانی قبلی نرسید و اهالی آن به شهرهای اطراف از جمله ورامین و تهران که خوش آب و هواتر بود نقل مکان کردند.
🔵 فرازی از دعای روز دوشنبه:
🌹 اللهم اجعل اول یومی هذا صلاحا و اوسطه فلاحا و آخره نجاحا.
🌹 خداوندا آغاز این روزم را خیر و صلاح و وسط آن را رستگاری و آخرش را پیروزی قرار ده.
📘 مفاتیح الجنان، ترجمه و تحقیق سید فضل الله میر شفیعی، صفحه ۸۰.
امام محمد باقر علیه السلام در آثار مورخان و محققان:
1⃣ ارشاد شیخ مفید:
حضرت امام باقر علیه السلام که نام شریفش محمد است، از میان همه برادران به منصب خلافت الهی پس از پدر بزرگوارش، امام علی بن الحسین علیه السلام، رسید و وصی او و عهده‌دار امر امامت پس از شهادت ایشان گردید و از همه‌شان فضیلت و علم و زهد و بزرگواریش بیشتر و برتر بود و همگان او را به عظمت می‌ستودند.
عوام و خواص او را احترام می‌کردند و قدر و منزلتش از دیگران بیشتر بود و از هیچ یک از فرزندان امام حسن و امام حسین علیهما السلام به اندازه او در خصوص علم دین و نشر آثار و سنت نبوی و حقایق قرآن قرآنی و سیرت الهی و فنون اخلاق و آداب، یادگارهای گرانبها و آثار ماندگار باقی نمانده است.
📗 ارشاد، جلد ۲، ترجمه محمد باقر ساعدی خراسانی، صفحه ۵۰۷.
برادران امام باقر علیه السلام به روایت شیخ مفید:
1⃣ عبدالله بن علی بن الحسین علیه السلام: وی مردی فاضل و فقیه بود و امور مربوط به صدقات رسول اکرم صلی الله علیه و آله و امیرالمومنین علی علیه السلام به دست او اداره می‌شد و تولیت آنها بر عهده او بود.
او از پدرانش به نقل از رسول خدا صلی الله علیه و آله اخبار بسیاری روایت نموده است و مردم نیز احادیثی از وی نقل کرده‌اند و آثاری از او به یادگار گذارده‌اند.
از جمله عمارة بن غُزیّه از عبدالله بن علی علیه السلام روایت کرده است که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: بخیل به تمام معنا کسی است که هرگاه نام مرا در حضورش می‌برند، احترام نکرده و صلوات نفرستد.
📗 ارشاد، جلد ۲، ترجمه محمد باقر ساعدی خراسانی، صفحه ۵۱۸.
برادران امام باقر علیه السلام به روایت شیخ مفید:
2⃣ عمر بن علی بن الحسین علیه السلام: وی مردی فاضل و بزرگوار بود و تولیت صدقات رسول خدا صلی الله علیه و آله و امیرالمومنین علی علیه السلام را در دست داشت و مردی سخاوتمند و پرهیزکار بود.
برادرزاده‌اش حسین بن زید می‌گوید: عموی من عمر بن علی علیه‌السلام، عادتش آن بود که هرگاه خریداری برای صدقات علی علیه السلام پیدا می‌شد، با او شرط می‌کرد در دیوار باغی که خرمای آن را خریداری کرده سوراخ‌هایی بگذارد، تا اگر کسی بخواهد از میوه‌های آن استفاده کند، برایش مانعی نباشد.
📗 ارشاد، جلد ۲، ترجمه محمد باقر ساعدی خراسانی، صفحه ۵۱۹.
📘ابیاتی از سنایی غزنوی:
☑️ سنایی شاعر پرآوازه نیمه دوم قرن پنجم و نیمه اول قرن ششم هجری است. وی در غزنین متولد شد و در جوانی به مسافرت پرداخت و شهرهای خراسان را گشت.
وی در آغاز مدیحه گوی سلاطین و کارگزاران دولت غزنوی بود؛ اما به زودی در کسوت عارفان درآمد و به سرودن اشعار تعلیمی و عرفانی پرداخت.
یکی از قصاید بلند او در مقام اهل توحید است که در خطه سرخس سروده است. چند بیت از این قصیده غرا و طولانی را با هم می‌خوانیم:
/مکن در جسم و جان منزل که این دون است و آن والا/
/قدم زین هر دو بیرون نِه، نَه اینجا باش و نه آنجا/
/ به هرچ از راه دور رفتی چه کفر آن حرف و چه ایمان/
/ به هرچ از دوست وامانی چه زشت آن نقش و چه زیبا/
/گواه رهرو آن باشد که سردش یابی از دوزخ/
/نشان عاشق آن باشد که خشکش بینی از دریا/
/سخن کز روی دین گویی چه عِبرانی چه سُریانی/
/مکان کز بهر حق جویی چه جابُلقا چه جابُلسا/
/گر امروز آتش شهوت بِکُشتی، بی گمان رَستی/
/و گر نه، تَفّ آن آتش تو را هیزم کند فردا/
/چو علم آموختی از حرص آنگه ترس، کاندر شب/
/چو دزدی با چراغ آید گزیده‌تر برد کالا/
/گر از زحمت همی ترسی ز نااهلان بِبُر صحبت/
/که از دام زبون گیران به عزلت رَسته شد عنقا/
/ به دل نندیشم از نعمت، نه در دنیا نه در عقبی/
/همی خواهم به هر ساعت چه در سرا چه در ضرا/
/که یا رب مر سنایی را سنایی ده تو در حکمت/
/چنان کز وی به رشک افتد روان بوعلی سینا/
/به هرچ از اولیا گویند رزّقنی و وفّقنی/
/به هرچ از انبیا گویند آمنّا و صدّقنا/
📘 دیوان سنایی، به اهتمام مدرس رضوی، صفحات ۵۱ تا ۵۷.
☑️ موقعیت جغرافیایی سرزمین فلسطین و رژیم اشغالگر قدس:
☑️ مناطق سبز رنگ شرق نقشه، تحت عنوان کرانه باختری، بخش شرقی کشور فلسطین و منطقه سبز رنگ غربی تحت عنوان نوار غزه، بخش غربی سرزمین فلسطین است که رژیم اشغالگر صهیونیستی میان این دو منطقه فاصله انداخته و آنها را از هم جدا کرده است.
☑️ بخش‌های زرد رنگ کلاً تحت اشغال رژیم صهیونیستی اسرائیل است.
🕌 حق پیروز است
اسلام ستیزی، جنایت و مسلمان کشی در فرهنگ رژیم صهیونیستی سابقه دیرینه دارد؛ اما نابودی این رژیم جنایتکار و پیروزی حق بر باطل به لطف پروردگار یکتا نزدیک است.
/می‌روند از باغ سبز زندگی صیادها/
/می‌کشد خصم زبون را تندر فریادها/
/ناله‌های دلخراش کودکان بی‌گناه/
/می‌درد از هم حجاب چهره ی شدادها/
/قصه‌ها گوید بشر از این همه نامردمی/
/کی رود خونخواری مستکبرین از یادها/
/زود باشد فتح خون بر خنجر اهریمنان/
/دست حق بر یاری حق می‌دهد امدادها/
/سوزد از آتش وجود طاغی قابیلیان/
/می‌رود خاکستر ننگینشان بر بادها/
/در حدیث زندگی باطل همیشه رفتنی‌ست/
/عدل و آزادی بیاید جای این بیدادها/
📗 مهدی مستقیمی
#فلسطین
@yadroz
برادران امام باقر علیه السلام به روایت شیخ مفید:
3⃣ زید بن علی بن الحسین علیه السلام: وی پس از برادر بزرگوارش ابوجعفر امام باقر علیه السلام از سایر برادران افضل و مردی پارسا و پرهیزکار و فقیه و سخاوتمند و دلاور بود.
زید شمشیر به دست گرفت و به امر به معروف و نهی از منکر قیام کرد و از کشندگان امام حسین علیه السلام خونخواهی نمود.
شیخ مفید علت قیام زید را به شکلی مشروع گزارش می‌کند که خلاصه‌ی آن چنین است که زید رحمت الله علیه در مجلس هشام‌بن عبدالملک، خلیفه اموی، در شام با سخنانی کوبنده، او را تحقیر نمود و هشام دستور اخراج وی را از شام صادر نمود؛
زید به کوفه رفت و در آنجا گروهی از کوفیان با وی بیعت کردند؛ اما قیام او به نتیجه‌ای نرسید و زید در روز دوشنبه دوم صفر سال ۱۲۰ هجری در سن ۴۲ سالگی به شهادت رسید و بدن پاکش مدت ۴ سال بر فراز دار باقی ماند.
📗 ارشاد، جلد ۲، ترجمه‌ی محمد باقر ساعدی خراسانی، صفحات ۵۲۰ تا ۵۲۲.
☑️ لازم به ذکر است که منابع دیگر سال شهادت زید را ۱۲۱ یا ۱۲۲ نوشته‌اند؛ از جمله نگاه کنید به:
📘تاریخ طبری، جلد دهم، ترجمه‌ی ابوالقاسم پاینده، صفحات ۴۲۴۹ و ۴۲۷۶.
@yadroz
برادران امام باقر علیه السلام به روایت شیخ مفید:
4⃣ حسین بن علی علیه السلام: وی مردی فاضل و پرهیزکار بود و احادیث بسیاری از پدر بزرگوارش حضرت سجاد علیه السلام، عمه‌اش فاطمه بنت الحسین علیه السلام و برادر بزرگوارش امام باقر علیه السلام روایت می‌کرد.
احمد بن عیسی روایت کرده است که پدرم می‌گفت: حسین بن علی سجاد علیه السلام را در هنگام دعا به کیفیتی یافتم که معتقد بودم اگر در باره‌ی همه مردم دعا کند، دعایش مستجاب است و رد نمی‌شود.
📗 ارشاد، جلد ۲، ترجمه‌ی محمد باقر ساعدی خراسانی، صفحه ۵۲۳.
@yadroz
لطفا در ایتا مطلب را دنبال کنید
مشاهده در پیام رسان ایتا
علم و هنر:
پروین اعتصامی شاعره خوش ذوق معاصر، که با وجود دوران کوتاه زندگی، به یمن معرفت، اخلاق و قریحه‌ی خود اشعار حکیمانه و تعلیمی زیبایی سروده است، در قصیده‌ای طولانی از ارزش‌های علم و هنر سخن می‌گوید. چند بیتی از این قصیده را با هم می‌خوانیم:
/گویند عارفان هنر و علم کیمیاست/
/وان مس که گشت همسر این کیمیا طلاست/
/فرخنده طائری که بدین بال و پر پرد/
/همدوش مرغ دولت و هم عرصه‌ی هماست/
/آن را که دیبه‌ی هنر و علم در بر است/
/فرش سرای او چه غم ار زانکه بوریاست/
/جان شاخه‌ای است میوه آن علم و فضل و رای/
/در شاخه‌ای نگر که چه خوش رنگ میوه‌هاست/
/در آسمان علم، عمل برترین پر است/
/در کشور وجود هنر، بهترین غناست/
/جان را هر آنکه معرفت آموخت مردم است/
/دل را هر آنکه نیک نگه داشت، پادشاست/
📘 دیوان پروین اعتصامی، چاپ ابوالفتح اعتصامی، ۱۳۵۵، صفحات ۱۵ تا ۱۷.
📗 یک حدیث:
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: در بهشت خانه‌ای است که به آن خانه‌ی شادی می‌گویند. به آن در نمی‌آید مگر کسی که کودکان را شاد کند.
📘مفاتیح الحیاة، آیت الله جوادی آملی، صفحه ۳۹۲.
امام باقر علیه السلام در آثار مورخان و محققان:
2⃣ تاریخ یعقوبی:
☑️ ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن علی ابن ابی‌طالب علیهم السلام که مادرش ام عبدالله دختر حسن بن علی بن ابی‌طالب علیهم السلام است، در سال ۱۱۷ هجری و در سن ۵۸ سالگی وفات کرد. (یعقوبی به شهادت امام اشاره نکرده است)
ابوجعفر علیه السلام گفت: من ۴ ساله بودم که جدم حسین بن علی علیهما السلام کشته شد و شهادت وی و آنچه را در آن وقت به ما رسید به یاد دارم ...
📗 تاریخ یعقوبی، جلد ۲، ترجمه‌ی محمد ابراهیم آیتی، صفحه ۲۸۹.
... ابوجعفر [علیه السلام] باقر نامیده می‌شد، چه او دانش را شکافت. جابربن عبدالله انصاری گفت پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به من فرمود: بعد از من زنده می‌مانی تا به زودی مردی از فرزندان مرا ببینی که از همه مردم به من شبیه‌تر و نامش مانند نام من است؛ هرگاه او را ببینی بی‌اشتباه بشناسی؛ پس از طرف من سلامش را برسان.
چون سن جابر بالا رفت و بیم مرگ داشت، می‌گفت: ای باقر تو کجایی؟ تا او را دید بر وی افتاد و دست و پایش را می‌بوسید و می‌گفت پدر و مادرم فدای شبیه پدرش پیامبر خدا باد، پدرت[ جدت رسول الله صلی الله علیه و آله] تو را سلام می‌رساند.
از ابوجعفر [علیه السلام] از این گفتار خدای عزوجل قولوا للناس حُسنا [با مردم نیکو سخن بگویید. سوره بقره قسمتی از آیه ۸۳] پرسیده شد؛ فرمود: بهترین سخنی را که دوست می‌دارید به شما گفته شود، به آنان بگویید.
و او را پنج پسر بود: ابو عبدالله جعفر [امام صادق علیه السلام]، عبدالله، ابراهیم و عبیدالله و علی که در کودکی مردند.
📗 تاریخ یعقوبی، جلد ۲، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، صفحات ۲۹۰ و ۲۹۱.
📗یک حدیث:
🌹پیامبر بزرگوار اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: هر کسی به حفظ اوقات نماز اهتمام ورزد، غم و اندوه‌ها از وی قطع شود.
🌹هم‌چنین فرمود: هر کسی ذکر استغفرالله ربی و اتوب الیه را بسیار بگوید، خدا برای او از هر اندوهی گشایشی و از هر تنگنای راه نجاتی قرار می‌دهد.
📘منبع: عرفان و عبادت، آیت الله محفوظی، صفحه ۶۰۲، به نقل از امالی شیخ مفید و تفسیر نورالثقلین.
📗 یک حدیث:
🔵 امام باقر علیه السلام فرمود: چون با عالِمی نشستی، بر شنیدن بیش از سخن گفتن حریص باش و خوب شنیدن را بیاموز؛ چنانکه نیک گفتن را می‌آموزی.
📘 مفاتیح الحیاة، آیت الله جوادی آملی، صفحه ۳۵۳؛ به نقل از الاختصاص، صفحه ۲۴۵.
☑️ کتاب الاختصاص، از تالیفات شیخ مفید عالم نام آور شیعه، در قرن چهارم و پنجم هجری، است.