🔵 نیروهای عمل کننده
🔴 ۱- ارتش جمهوری اسلامی ایران
الف - نیروی زمینی:لشکر ۲۱ پیاده، لشکر ۹۲ زرهی، لشکر ۱۶ زرهی، تیپ ۵۸ تکاور، تیپ ۲۳ نوهد تیپ ۳۷ زرهی، تیپ ۳ لشکر ۷۷
ب_هوانیروز با حد اکثر توان بالگردی خود
ج - نیروی هوایی : عملیات پشتیبانی نزدیک هوایی، ترابری نیرو و بار، تخلیه مجروحین
د_گروههای ۲۲ و ۳۳ توپخانه
ه_ گروه ۴۲۲ مهندسی و گردان ۴۱۲، مهندسی رزمی، گروه مخابرات.
🔵 ۲- سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
الف – نیروهای بسیج مردمی که در قالب ۳ لشکر و تعدادی تیپهای مستقل سازمان یافته بودند
۳_ جهاد سازندگی
عمدتاً به صورت پشتیبانی مهندسی از عملیات یگانهای نیروی زمینی ارتش و سپاه پاسداران در قالب ۳ قرارگاه عملیاتی نصر، فتح و قدس سازمان یافته بودند.
🔳 تجهیزات ارتش عراق
تا قبل از آغاز عملیات بیتالمقدس، استعداد نیروهای عراقی به ترتیب زیر بود :
- لشکر ۶ زرهی؛ از جنوب رودخانه کرخه تا هویزه.
لشکر ۵ مکانیزه؛ از غرب اهواز تا روستای سید عبود.
لشکر ۱۱ پیاده از سید عبود تا خرمشهر – تیپهای ۲۲، ۴۸، ۴۴ مأمور حفاظت از خرمشهر بودند.
لشکر ۳ زرهی در شمال خرمشهر. با شروع عملیات نیز یگانهای دیگری از ارتش عراق به منطقه اعزام شدند که در مجموع تمامی یگانهایی که در منطقه درگیری حضور یافتند، عبارت بودند از:
لشکر ۵ مکانیزه؛ شامل: تیپهای ۲۶ و ۵۵ زرهی و تیپهای ۱۵ و ۲۰ مکانیزه.
لشکر ۶ زرهی؛ شامل: تیپهای ۱۶ و ۳۰ زرهی و تیپ ۲۵ مکانیزه.
لشکر ۳ زرهی؛ شامل: تیپهای ۶، ۱۲ و ۵۳ زرهی و تیپ ۸ مکانیزه.
لشکر ۹ زرهی؛ شامل: تیپهای ۳۵ و ۴۳ زرهی و تیپ ۱۴ مکانیزه.
لشکر ۱۰ زرهی؛ شامل: تیپهای ۱۷ زرهی و ۲۴ مکانیزه.
لشکر ۱۱ پیاده؛ شامل: سه تیپ سازمان ۴۴، ۴۸ و ۴۹ پیاده و سه تیپ تحت امر ۴۵، ۱۱۳ و ۲۲ پیاده.
لشکر ۱۲ زرهی؛ شامل: تیپهای ۴۶ مکانیزه و ۳۷ زرهی.
لشکر ۷ پیاده؛ شامل: تیپهای ۱۹ و ۳۹ پیاده.
تیپ مستقل ۱۰ زرهی.
تیپهای مستقل ۱۰۹، ۴۱۹، ۴۱۶، ۹۰، ۴۱۷، ۶۰۱، ۶۰۲، ۶۰۵، ۶۰۶، ۴۰۹، ۲۳۸ و ۵۰۱ پیاده.
تیپهای ۳۱، ۳۲ و ۳۳ نیروی مخصوص.
تیپهای ۹، ۱۰ و ۲۰ گارد مرزی.تعداد ۳۰ گروهان کماندو.تعداد ۱۰ قاطع جیش الشعبی (هر قاطع ۴۵۰ نفر).
گردان تانک مستقل سیف سعد.
گردانهای شناسایی حطین، صلاح الدین، حنین.
توپخانه عراق نیز از ۵۳۰ قبضه توپ در انواع مختلف تشکیل شده بود که بهطور تقریبی عبارت بود از ۳۰ گردان.
🔴 طرح عملیات
در طراحی عملیات، تهاجم از طریق عبور از رودخانه کارون و پیشروی به سوی مرز بینالمللی و سپس #آزادسازی_شهر_خرمشهر مد نظر قرار گرفته و چنین استدلال میشود که حمله به جناح عراق، که عمدتاً به سمت شمال آرایش گرفته بود، عامل موفقیت عملیات است.
هم چنین، شکستن خطوط اولیه عراق و عبور از رودخانه و گرفتن سرپل در غرب کارون تا #جاده_آسفالته اهواز – خرمشهر به عنوان اهداف مرحله اول و ادامه پیشروی به سمت مرز و تأمین خرمشهر به عنوان اهداف مرحله دوم تعیین شدند.
بر همین اساس، محورهای عملیاتی هر یک از قرارگاهها به ترتیب زیر مقرر گردید:
- محور شمالی؛ قرارگاه قدس (با عبور از رودخانه کرخه).
- محور میانی؛ قرارگاه فتح (با عبور از رودخانه کارون و پیشروی به سمت جاده اهواز – خرمشهر).
- محور جنوبی؛ قرارگاه نصر (با عبور از کارون و پیشروی به سمت خرمشهر).
🔵 شرح عملیات
سرانجام عملیات بیتالمقدس در ۳۰ دقیقه بامداد روز ۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۱ با قرائت رمز عملیات « بسم الله الرحمن الرحیم. بسم الله القاصم الجبارین یا علی ابن ابی طالب » از سوی فرماندهی آغاز شد. عملیات بیتالمقدس را به چهار دوره زمانی به شرح زیر می توان تقسیم کرد :