بخش دوم: دعاهای قرآنی
فصل اول: دعاهای پیامبران
الف دعاهای حضرت آدم
اشاره
۱. دعای حضرت آدم و حوّا
۱-... رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنْفُسَنَا وَ إِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنَا وَ تَرْحَمْنَا لَنَکُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِینَ.
(الأعراف، ۲۳)
... پروردگارا
ما بر خویشتن ستم کردیم
و اگر ما را نبخشایی و رحم نکنی،
قطعاً از زیانکاران خواهیم بود.
توضیح:
این دعا و عذر خواهی حضرت آدم و حوّا است که، پس از خوردن از درخت ممنوعه، به کار خلاف خود اعتراف کردند و از خداوند تقاضای بخشش نمودند.
تذکر:
ما فرزندان حضرت آدم و حوا هم باید به گناهانمان و ظلم و ستم بر نفس خویش، نزد خدا اعتراف نموده، و از درگاهش طلب مغفرت و رحمت کنیم باشد که مورد بخشش و رحمتش قرار گیریم.
نکتهها و پیامها:
۱. هرگونه خلافی، ظلم به خویش است، چون مخالفت با فرمان خدا مخالفت با تکامل و سعادت واقعی خود است. «ظلمنا أنفسنا»
۲. از آداب دعا و استغفار، ابتدا اعتراف به گناه است.
۳. نخستین خواسته ی بشر از خدا، تقاضای عفو ورحمت بود.
۴. عنایت و لطف و مهربانی خدا، جلوی خسارت ابدی را میگیرد.
#مفاتیح_الحوائج
✍سید موسی کاظمی نایینی
https://eitaa.com/zandahlm1357
دعای حضرت آدم و حوا، یا نوع انسانها
اشاره
۲-... لَئِنْ آتَیْتَنَا صَالِحاً لَنَکُونَنَّ
مِنَ الشَّاکِرِینَ.
﴿الأعراف، ۱۸۹﴾
... اگر فرزند شایسته ای به ما بدهی،
قطعاً از سپاسگزاران خواهیم بود.
توضیح:
این دعای حضرت آدم و حوا یا نوع انسانها است، که پس از آنکه مرد با همسرش بیامیخت، زن باری سبک بر گرفت و باردار شد و مدّتی با آن سر کرد، چون زن سنگین شد، آن دو از خداوند، پروردگارشان، چنین درخواستی کردند.
تذکر:
فرزند صالح نعمت و باقیات الصالحاتی است، که پدر و مادر حتی قبل از انعقاد نطفه با این دعا، باید از خدا بخواهند که به ایشان، فرزندان صالحی عطا کند.
نکتهها و پیامها:
۱. پدر و مادر در سرنوشت فرزند، احساس مسئولیّت میکنند. ۲. انسان فطرتاً میل به بقای نسل و فرزند دارد. «آتیتنا»
۳. فرزند را از خدا بدانیم، نه از وسائل دیگر یا خودمان. «آتیتنا»
۴. آمیزش جنسی تنها برای لذّت و شهوت نیست، بلکه برای بقا و دوام نسل صالح است. «صالحاً»
ب دعاهای حضرت نوح
دعای حضرت نوح
اشاره
۱-... رَبِّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ أَنْ أَسْأَلَکَ مَا لَیْسَ لِی بِهِ عِلْمٌ وَ إِلاَّ تَغْفِرْ لِی وَ تَرْحَمْنِی أَکُنْ
مِنَ الْخَاسِرِینَ.
﴿هود، ۴۷﴾
... پروردگارا!
به تو پناه میبرم از اینکه چیزی را که به (خیر و شرّ) آن آگاهی ندارم، از تو درخواست کنم و اگر تو (این خواسته را) بر من نبخشایی و بر من ترحّم ننمایی، از زیانکاران خواهم بود.
توضیح:
این دعای حضرت نوحعلیه السلام است، که پس از آنکه نجات پسرش را از خداوند متعال خواست، خداوند به او فرمود: ای نوح او از اهل تو نیست. پس آنچه را از آن آگاه نیستی از من مخواه! پس حضرت نوحعلیه السلام چنین درخواست کرد.
تذکر:
گاهی انسان از خداوند درخواستی میکند که به مصلحتش نیست؛ پس چه بهتر که حاجتش را به خدا واگذار کند تا او هر چه صلاح بداند انجام دهد و دعای حضرت نوح را زمزمه کند.
نکتهها و پیامها:
۱. در دعاها از کلمه ی (ربّ) غفلت نکنیم. (ربّ انّی اعوذ... )
۲. استعاذه و پناه بردن به خداوند، بهترین راه بیمه ی انسان در گرفتاری هاست. (ربّ انّی اعوذبک)
۳. اوّل آمرزش و سپس دریافت رحمت. (والاّ تغفر لی و ترحمنی)
۴. خسارت واقعی، بخشیده نشدن است.
#مفاتیح_الحوائج
✍سید موسی کاظمی نایینی
https://eitaa.com/zandahlm1357
دعای حضرت نوح و حضرت صالح
اشاره
۲-... رَبِّ انْصُرْنِی....
﴿المؤمنون، ۲۶﴾ ﴿المؤمنون، ۳۹﴾
... پروردگارا
مرا یاری فرما....
توضیح:
این دعای حضرت نوح در آیه۲۶/مؤمنون است، بعد از آنکه از تلاشهای خود مأیوس شد و جز گروه اندکی ایمان نیاوردند.
و همچنین دعای حضرت صالح، پس از اتمام حجت با قومش در آیه۳۹/مؤمنون میباشد.
تذکر:
انسان در هر زمانی و برای انجام هر کاری باید از خدا کمک بخواهد و این دعا را زمزمه کند، که خدا بهترین یاوران است.
نکتهها و پیامها:
۱. توکّل و دعا، بزرگ ترین اهرم در برابر تهمتها و تحقیرهاست. «قال ربّ»
۲. درخواست کمک از خداوند برای پیروزی ایمان بر کفر است، نه پیروزی فرد بر فرد.
۵. تعلیم خدا به حضرت نوح برای خواندن این دعا
۳-... رَبِّ أَنْزِلْنِی مُنْزَلاً مُبَارَکاً وَ أَنْتَ
خَیْرُ الْمُنْزِلِینَ.
﴿المؤمنون، ۲۹﴾
... پروردگارا
مرا با نزولی پر برکت فرودآور،
که تو بهترین فرود آورندگانی.
#مفاتیح_الحوائج
✍سید موسی کاظمی نایینی
https://eitaa.com/zandahlm1357
توضیح۲:
این دعایی است که خداوند متعال به حضرت نوح تعلیم داد، تا بعد از سوار شدن بر کشتی، پس از حمد خدا چنین درخواست کند.
تذکر:
بسیار مناسب است که ما هم هر گاه وارد منزلی شدیم چنین دعا کنیم، چرا که رسول خداصلی الله علیه وسلم به علیعلیه السلام فرمود: هرگاه وارد منزلی شدی آیه (۲۹/مؤمنون) را تلاوت کن تا خداوند از خیر آن جا کامیابت کند و شرّش را از تو دور سازد.
نکتهها و پیامها:
۱. ابتدا خداوند را بر نعمتهای گذشته شکر کنیم، سپس از او نعمت جدیدی بخواهیم.
۲. در دعا و مناجات، خداوند را با آن نامی بخوانیم که با نیازمان تناسب داشته باشد.
دعای حضرت نوح
اشاره
۴- رَبِّ اغْفِرْ لِی وَ لِوَالِدَیَّ وَ لِمَنْ دَخَلَ بَیْتِیَ مُؤْمِناً وَ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ لاَ تَزِدِ الظَّالِمِینَ إِلاَّ تَبَاراً.
﴿نوح، ۲۸﴾
پروردگارا،
مرا و پدر و مادرم را و هرکس که با ایمان به خانهام وارد شود و همه مردان و زنان با ایمان را بیامرز و ظالمان را جز هلاکت نیفزا.
توضیح:
پس از آنکه حضرت نوح از قومش به درگاه خدا شکایت کرد و به آنها نفرین کرد، و برای نفرینش استدلال آورد، که آنها بندگانت را گمراه میکنند و جز نسلی کافر و فاجر به دنیا نمی آورند از خدا درخواستهای مذکور را نمود.
تذکر:
هر گاه حضرت نوح با آن همه زحمت و رنجی که در راه هدایت مردم کشید، از خدا طلب آمرزش میکند، حساب ما روشن است. برای خود و پدر و مادر و مؤمنانی که داخل خانه مان میشوند با دعای حضرت نوح دعا کنیم.
نکتهها و پیامها:
۱. چشم انداز دعا باید گسترده باشد. هم گذشته و حال را شامل شود، هم خود و بستگان و هم تمام مؤمنان تاریخ را.
۲. در دعا، برای مؤمنان رحمت و مغفرت و برای ظالمان، نابودی و هلاکت، طلب کنید.
۳. به قول امام صادق علیه السلام منظور از بیت در اینجا ولایت است، هر کس وارد ولایت شود، در خانه انبیاء وارد شده است.
#مفاتیح_الحوائج
✍سید موسی کاظمی نایینی
https://eitaa.com/zandahlm1357
دعای حضرت ابراهیم علیه السلام ۲
اشاره
۲-... رَبِّ اجْعَلْ هَذَا الْبَلَدَ آمِناً وَ اجْنُبْنِی وَ بَنِیَّ أَنْ نَعْبُدَ الْأَصْنَامَ.
﴿إبراهیم، ۳۵﴾
... پروردگارا
این شهر (مکه) را امن قرار ده
و من و فرزندانم را از اینکه بتها را بپرستیم دور بدار.
توضیح:
این بار دوم است که قرآن دعای حضرت ابراهیمعلیه السلام در باره امنیت شهر مکه را بیان میکند که او از خدا درخواست میکند فرزندانش، بت نپرستند.
تذکر:
فکر نکنید که بت پرستی از بین رفته و دیگر احتیاجی به این دعا نداریم، بلکه شکل بتها عوض شده است؛بت مقام، شهرت و بتهای استکباری که برخی کشورهای عربی به پرستش آنها مشغول هستند. پس باید از پرستش این بتها به خدا پناه برده و از او درخواست کنیم که ما و فرزندانمان را از چنین بت پرستی حفظ کند.
نکتهها و پیامها:
۱. دعا برای حفظ فکر و عقیده ی صحیح، از بهترین دعاهاست.
۲. مراکز عبادت باید امنیّت داشته باشد.
۳. امنیّت، شرط لازم برای زندگی است. «البلد آمنا»
۴. رهبران جامعه باید به فکر امنیّت مردم باشند.
۵. در دعاها، دیگران به خصوص فرزندان خود را نیز یاد کنیم.
#مفاتیح_الحوائج
✍سید موسی کاظمی نایینی
https://eitaa.com/zandahlm1357
دعای حضرت ابراهیم علیه السلام ۳
اشاره
۳- رَبَّنَا... اُرْزُقْهُمْ مِنَ الثَّمَرَاتِ
لَعَلَّهُمْ یَشْکُرُونَ.
﴿إبراهیم، ۳۷﴾
پروردگارا
... آنان را از ثمرات، روزی ده
تا شاید سپاس گزارند.
توضیح:
این دعای حضرت ابراهیمعلیه السلام است، وقتی که خداوند در زمان پیری اسماعیل را به او عطا کرد و او را فرمان داد که این کودک و مادرش را در وادی و درّه بی آب و بی گیاه، مکّه اسکان دهد.
تذکر:
با این دعا روزی فرزندان و مردم کشورمان را از خدا بخواهیم.
نکتهها و پیامها:
۱. دعای انبیا مستجاب است. «وارزقهم من الثمرات»
۲. مردان خدا، دنیا را برای هدفی عالی میخواهند. «من الثمرات لعلّهم یشکرون»
#مفاتیح_الحوائج
✍سید موسی کاظمی نایینی
https://eitaa.com/zandahlm1357
دعای حضرت ابراهیم علیه السلام ۴
اشاره
۴- رَبِّ اجْعَلْنِی مُقِیمَ الصَّلاَةِ
وَ مِنْ ذُرِّیَّتِی....
﴿إبراهیم، ۴۰﴾
پروردگارا
مرا برپا دارنده نماز قرار ده
و از نسل و ذریّهام نیز.
توضیح:
این دعای دیگری از حضرت ابراهیمعلیه السلام است، که توفیق برپا داشتن نماز را برای خود و فرزندانش از خداوند متعال درخواست میکند.
تذکر:
با این دعا باید از خدا بخواهیم که خود و فرزندانمان را از برپا دارندگان نماز قرار دهد.
نکتهها و پیامها:
۱. تکرار کلمه ی «ربّ» در آغاز دعاهای حضرت ابراهیم، نشانه تأثیر آن دراستجابت دعا و یا یکی از آداب آن است.
۲. نماز، محور دعاهای حضرت ابراهیم است.
#مفاتیح_الحوائج
✍سید موسی کاظمی نایینی
https://eitaa.com/zandahlm1357
دعای حضرت ابراهیم علیه السلام ۵
اشاره
۵-... رَبَّنَا وَ تَقَبَّلْ دُعَاءِ.
﴿إبراهیم، ۴۰﴾
... پروردگارا
دعای مرا (نماز و عبادتم را) بپذیر.
توضیح:
این ادامه دعای حضرت ابراهیم است، که نشان میدهد مهم تر از انجام عمل، قبولی آن به درگاه خداست.
تذکر:
با این دعا پذیرش دعاهایمان را از خدا بخواهیم، اگر چه خدا، خود فرمود: اُدعُونی اَسْتَجبْ لَکُمْ. بخوانید مرا تا اجابت کنم شما را.
نکته و پیام:
قبولی هر عملی را از خدا بخواهیم، چرا که، بسیار کسانی که اعمال زیادی انجام دادند، نماز شبها خواندند، انفاقها کردند و...، ولی قبول درگاه خدا نشد.
#مفاتیح_الحوائج
✍سید موسی کاظمی نایینی
https://eitaa.com/zandahlm1357
دعای حضرت ابراهیم علیه السلام ۶
اشاره
۶- رَبَّنَا اغْفِرْ لِی وَ لِوَالِدَیَّ وَ لِلْمُؤْمِنِینَ یَوْمَ یَقُومُ الْحِسَابُ.
﴿إبراهیم، ۴۱﴾
پروردگارا
مرا وپدر ومادرم را ومؤمنان را،
روزی که حساب بر پا میشود ببخشای!
توضیح:
این دعای دیگری از حضرت ابراهیمعلیه السلام است، که از خدا، غفران خود و پدر و مادرش و مؤمنین را خواستار است.
تذکر:
با این دعا آمرزش پدر و مادر را که حق بزرگی به گردن ما دارند از خدا بخواهیم؛ خصوصا اگر از دنیا رفته باشند. دیگر مؤمنان را هم فراموش نکنیم.
نکتهها و پیامها:
۱. در دعا هم به خود توجّه کنید و هم به دیگران.
۲. انسان، هم باید به فکر نسل قبل باشد، «ولوالدیّ وللمؤمنین » و هم به فکر نسل بعد. «و من ذریّتی»
۳. در دعا، بستگان انسان بر دیگران مقدّمند.
۴. در دعا، به فکر قیامت خود، فرزندان و جامعه باشید.
#مفاتیح_الحوائج
✍سید موسی کاظمی نایینی
https://eitaa.com/zandahlm1357
دعای حضرت ابراهیم علیه السلام ۷
اشاره
۷- رَبِّ هَبْ لِی حُکْماً وَ أَلْحِقْنِی بِالصَّالِحِینَ (۸۳) وَ اجْعَلْ لِی لِسَانَ صِدْقٍ فِی
الْآخِرِینَ (۸۴)
﴿الشعراء، ۸۴/۸۳﴾
... پروردگارا
به من حکمت و دانش مرحمت فرما
و مرا به صالحان ملحق کن. و در میان آیندگان نام نیکی برای من قرار بده.
توضیح:
حضرت ابراهیم پس از دعوت آن قوم گمراه به سوی پروردگار، یک باره از آنها بریده رو به درگاه خدا آورده دعاها و درخواستهایی را مطرح میکند.
تذکر:
چه خوب است با این دعا علم و حکمت را از خدا درخواست کنیم و اینکه ما را به انسانهای صالح ملحق کند و نام نیک ما در میان آیندگان بماند چرا که حضرت علیعلیه السلام فرمود: نام نیک، از دارایی و سرمایه بهتر است.
نکتهها و پیامها:
۱. انسان برای رسیدن به کمالات باید از خداوند استمداد کند.
۲. برخورداری از حکمت و معرفت در درون و زندگی در جامعه ی صالحان و صالح بودن، بالاترین درجه ی سعادت است.
۳. بهترین دعا را از بهترین افراد بیاموزیم.
۴. انسان به رفیق خوب محتاج است. «و ألحِقنی بالصّالحین»
#مفاتیح_الحوائج
✍سید موسی کاظمی نایینی
https://eitaa.com/zandahlm1357