🟩شاه میبخشد، شیخ علی خان نمیبخشد
🔸️گاه پیش میآید که از مقام بالاتر فرمانی صادر میشود، ولی آن که باید آن را اجرا نماید، فرمان را به مصلحت ندیده و یا از روی بغض و کینه از انجام آن خودداری میکند. در این حالت با طنز و کنایه این اصطلاح را برای او به کار میبرند که در مورد دوم بیشتر استفاده میشود.
🔹️این اصطلاح به صورت "شاه میبخشد، شاه قلی نمیبخشد" هم استفاده میشود.
🔸️پس از شاه عباس دوم پسر بزرگش "صفی میرزا" به نام "شاه سلیمان" در سال ۱۰۷۸ق بر تخت سلطنت نشست و مدت ۲۹ سال با قساوت و بیرحمی تمام سلطنت کرد. وی وزیر مقتدر و کاردانی داشت به نام شیخ علی خان زنگنه که از سال ۱۰۸۶ تا ۱۱۰۱ق فرمانروای حقیقی ایران به شمار میرفت و چون شاه صفی خوشگذران و ضعیفالنفس بود، همه امور مملکتی را او اداره میکرد.
شیخ علی خان شبها با لباس مبدل به محلات و اماکن عمومی شهر میرفت تا از اوضاع مملکت با خبر شود. بناها و کاروانسراهای متعددی به فرمان او در گوشه و کنار ایران ساخته شده است که امروزه به غلط "شاه عباسی" نامیده میشوند. شیخ علی خان با وجود قهر شاه سلیمان شخصیت خود را حفظ میکرد و تسلیم هوسبازیهای او نمیشد.
یکی از عادتهای شاه سلیمان این بود که در مجالس عیش و طرب شبانه، هنگامی که سرش از بادهی ناب گرم میشد، دیگ کرم و بخشش او به جوش میآمد و برای رقاصهها و مغنیان مجلس مبالغ هنگفتی حواله صادر میکرد که صبح بروند و از شیخ علی خان بگیرند.
چون شب به سر میرسید و بامداد حوالههای صادر شده را نزد شیخ علی خان میبردند، او همه را یکسره و بدون پروا به بهانهی آن که چنین اعتباری در خزانه موجود نیست، بیپاسخ میگذاشت و متقاضیان را دست از پا درازتر برمیگردانید. یعنی "شاه میبخشید، ولی شیخ علی خان نمیبخشید".
▪️از آن تاریخ است که عبارت بالا در میان مردم اصطلاح شده است.
#شاه #خان #بخشش
@zarboolmasall
پادشاه هم فالوده نمیخورد💙⛓
••فالوده یا پالوده را که می دانید چیست؟ نوعی خوردنی سرد اکه از نشاسته، یخ یا برف، شربت قند یا شیره تهیه، و با یک یا چند نوع عرق گیاهی نظیر عرق بیدمشک، نعناع یا گلاب مصرف میشود. گاه برای تغییر رنگ و افزودن طعم بیشتر، با زعفران نیز معطر میشود. فالوده ترکیبی جامد و مایع است که هم آن را مینوشند و هم با قاشقی مخصوص میخورند.
این دسر از دسرها و میان وعدههای اصیل و سنتی ایران است که قدمت دیرینهای دارد. نام و نشان این دسر تابستانه و شیرین در آثار بر جای مانده از ایران باستان و پیش از ورود اسلام نیز دیده میشود. اشعار شاعران بسیاری نیز حاکی از وجود این میان وعده خوش طعم در روزگاران قدیم است.
نظامی، شاعر مشهور فارسی زبان، در اثر جاودانی خود خسرو و شیرین از پالوده به همان معنای امروزی خود این چنین یاد کرده است:
ملک نقل دهان آلوده میخورد
به امید شکر پالوده میخورد
اصولاً فالودههای شیراز و یزد در ایران شهرت بسزایی دارند. در این شهرها همواره دکانهایی خاص برای تهیه و فروش فالوده وجود داشته، بهطوریکه تا چند دهۀ پیش، این شغل کاملاً مجزا از شغلهای بستنیسازی و بستنیفروشی بوده است
فالوده خوردن یکی از تفریحات مردم بود و به دکان ها یا دوره گردهای فالوده فروش مراجعه می کردند و با رفقای خود وقت می گذراندند . طبیعی است که هر کس دوستان و اطرافیان خود را از میان کسانی بر می گزیند که قبول دارد. برای همین اگر کسی از گروهی دوری می کرد و به گونه ای که احساس شود فرد دچار غرور شده می گویند دیگر با شاه هم فالوده نمی خورد چه برسد به ما••
#شاه
#فالوده
@zarboolmasall