👆👆👆 🕯 سعادت انسان از دیدگاه امام خمینی 🔰امام خمینی در بحث چیستی سعادت آورده است: «حقیقت سعادت؛ حقیقت وجودیه‌ای است که عبارت از یافتن لذات و ادراک «ما یلائم» خود باشد». (خمینی، ۱۳۹۲، ج۳: ص۴۵۰) 🖋 بنا بر دیدگاه ایشان هرچه ملائم با طبع خود را ادراک کند، سعادتمند و هرچه ناملائم با طبع خود را ادراک کند شقاوتمند خواهد بود. بر این اساس، سعادت و شقاوت فقط در جایی قابل فرض است که سه رکن؛ مدرِک، مدرَک و ادراک وجود داشته باشد.* 🖋امام خمینی معتقد است هرچه وجودی در ادراک قوی‌تر باشد، سعادتش نیز بیشتر است، لذا هر موجودی به قدر سعه‌ی وجودی خود می‌تواند سعادتمند باشد. 🖋بر اساس مبانی آیت‌الله خمینی، هنگامی که نفس انسان به مرحله تجرد رسید و از بدن مادی و طبیعی جدا شد، از حرکت وجودی باز خواهد ایستاد (خمینی، ۱۳۹۳، ج۳: ص۴۰۷) و به تبع حد وجودی مشخص و ثابتی خواهد داشت. در این هنگام نفس به تبع حد وجودی ثابتی که پیدا کرده است، حد ثابتی از ادراک (مطابق با نفس) نیز خواهد یافت و حاصل آن که سعادت نفس امری ثابت و حدی مشخص است که تجاوز از آن حد ممکن نخواهد بود. به عبارت دیگر سعادت هر انسان نقطه مشخصی است که سعادتمندتر شدن از آن نقطه و حد برایش ممکن نخواهد بود. ✍نقد دیدگاه: 📌بر اساس حکم وحی، انسان در نشئه آخرت و زندگی پس از عالم مادی نیز حرکت، صعود و ارتقا خواهد داشت، چنانکه روایت بسیاری با مضمون «إقرأ و ارق» خطاب به بهشتیان وجود دارد. (کلینی، ۱۴۰۷ق، ج۲: ص۶۰۶) 📌افزون بر آن، مطابق حکم عقل نیز مانعی برای حرکت نفس در سرای دیگر وجود ندارد (تفصیل آن در یادداشت قبلی از همین قلم گذشت). 📌بنابراین به نظر می رسد محدود ساختن سعادت انسان به حدی معین، خالی از اشکال نیست و ممکن است سعادت برای هر نفسی یک حقیقت ذومراتب باشد که دارای حد نصابی است. هنگامی که انسان حد نصاب آن را به دست آورد، سعادتمند می‌شود و در عین حال می‌تواند در حرکتی صعودی و اشتدادی، سعادت خود را شدت بخشد. *از نظر صدرالمتالهین هر موجودی دارای علم، قدرت و سایر صفات کمالیه است، گرچه شدت و ضعف آن در هر شیئی به حسب خودش می‌باشد. (ملاصدرا، ۱۳۹۸: ص۱۳۵) 📚منابع؛ 📕خمینی، تقریرات فلسفه امام خمینی، ۱۳۹۲، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. 📗کلینی، اصول کافی، ۱۴۰۷ ق، دار الکتب الاسلامیة. 📘ملاصدرا، الشواهد الربوبیه، ۱۳۹۸، بوستان کتاب. 🖋 محمدمهدی رفیعی #سعادت_انسان 🖥@ZehnShenakht