🔰بنام خدا
🍃 * بیان و توضیح موضوعی دعای عرفه *🍃
☀️ بسمِ اللَّهِ الرَّحمَنِ الرَّحِيم ☀️
❇️ مقدمه
از جمله دعاهای حضرت سیدالشهدا (ع) دعای معروف عرفه است که بنابر آن چه مرحوم شیخ عباس قمی در مفاتیح ذکر نموده، بشر و بشیر، پسران غالب اسدی نقل کرده اند که عصر روز عرفه در عرفات خدمت آن حضرت بوده اند.
پس حضرت از خیمه بیرون آمد و با گروهی از اهل بیت و فرزندان و شیعیان با نهایت تذلّل و خشوع بر جانب چپ کوه ایستادند و روی خود را مقابل کعبه گردانیدند و دست ها را برابر رو، بالا گرفتند؛ مانند مسکینی که طعام طلبد و این دعا را خواندند.
❇️ پیشینه دعا در عرفات
از جمله پیامبران که در عرفات وقوف داشت، حضرت ابراهیم (ع) بود که پیک وحی الهی، مناسک حج را به او آموخت و حضرت ابراهیم (ع) در برابر می فرمود:
«عَرفْت ُ عرفْت ُ؛ شناختم، شناختم.»
و نیز دامنه کوه عرفات، در صدر اسلام کلاس صحرایی پیامبر بزرگوار اسلام (ص) بود و بنا بر گفته مفسّران، آخرین سوره قرآن در صحرای عرفات بر پیغمبراکرم (ص) نازل شد.
❇️ معرفی دعای عرفه:
در این دعا که در عصر روز عرفه تا هنگام غروب آفتاب، از حلقوم بهترین خلایق در بهترین زمان ها و مکان ها و در بهترین حالات خارج شد، مجموعه ای از معارف و حقایق و فشرده ای از ایمان و اقرار و گوشه ای از برشماری نعمت های الهی و قصور بندگان و درخواست ها و نیازهای بندگان و غنا و الطاف بی پایان الهی بود که بیشتراز پنجاه مطلب کلی در آن گنجانیده شده، بعلاوه شامل ده مرتبه حمد و سپاس الهی و هشت بار درود و صلوات بر پیامبراکرم (ص) و 32 مرتبه خطاب به «اللّهم ویا الهی» و 16مرتبه «سبحانک» و 15 مرتبه «لااله الاّانت» است.
❇️ یاد آوری مقدمات شروع دعا
قبل از دعای آن حضرت چند مسئله درس آموز، گنجانیده شده است که در ذیل به آن می پردازیم
❇️ زمان دعا
از روایات فراوانی که در دست است، این معنا تصدیق می شود که زمان ها در اجابت و قبول دعا تأثیر فراوانی دارند که بعضی روایات صراحتاً و بعضی به طور ضمنی به این معنا اذعان دارند، امّا آن روایاتی که تصریح دارند بر مداخله زمان ها در تأثیر دعا
1 _ عَن ْ عَبدُاللهِ بن سِنان ْ قال: «سَئلْت ُ أَباعبدالله (ع) عن السّاعه ِ الّتی یستَجاب ُ فیها الدُّعا یَوْم َ الجُمعه؟ قال َ: ما بین فراغ الإمام من الخطبه ِ اِلی ان تَسْوِی الصفوف،و ساعه آخر النَّهار الی غروب الشمس، وکانت فاطمه تدعو فی ذلک الوقت».
در این حدیث راوی از امام صادق (ع) از زمانی که در روز جمعه دعا مستجاب می شود، سؤال می کند و امام به دو زمان در روز جمعه اشاره می فرمایند؛ اول، زمانی که خطیب و امام جمعه خطبه ها را تمام کرده و آماده برای اقامه نمازجمعه می شود، در آن چند لحظه، و دیگر ساعت آخر روز جمعه تا هنگام غروب خورشید که حضرت زهرا (س) هم در آن وقت دعا می فرمودند. و یکی از دعاهای معروف یعنی دعای سمات هم که اکثر علمای سلف، بنابر قول محدّث قمی بر آن مداومت داشته اند، در همین زمان است.
2 _ عَن ْ أبی بصیر عن أبی جعفر (ع): «إن ّ الله تعالی لیأمر ملکاً فینادی کل لیله جمعه من فوق عرشه من اوّل اللّیل إلی آخره: ألا عبدٍ مؤمن یدعونی لاخرته و دنیاه قبل طلوع الفجر فاجیبه؟ ألا عبدٍ مؤمن یتوب إلی ّ من ذنوبه قبل طلوع الفجر فاتوب الیه؟ الاعبد مؤمن...؛
ابوبصیر از امام باقر (ع) روایت می کند که آن حضرت فرمودند خدای تبارک و تعالی در هر شب جمعه ملکی را امر می کند که به مردم از بالای عرش ندا دهد که آیا بنده مؤمنی هست که مرا بخواند برای کاری از امور دنیا و آخرتش تا قبل از طلوع فجر ازگناهش درگذرم».
و در دنباله حدیث همین طور سوال ها می شود ولی با محدودیت زمان تا هنگام طلوع فجر.و اما بعضی روایات به طور ضمنی دلالت بر تأثیر دعا در زمان خاص دارند و آن روایاتی است که دعایی را برای وقت مخصوصی ذکر کرده اند: در عید قربان این دعا را بخوان، یا در شب جمعه دعای کمیل بخوانید، یا در شب های ماه رمضان دعای افتتاح بخوانید، یا در دهه آخر ماه رمضان می گوید، در شب بیستم این دعا را بخوان و شب بیست و یکم دعای دیگر الی آخر.
❇️ دعای دسته جمعی و گروهی
در این جا امام حسین (ع) با گروهی از اهل بیت و فرزندان خود دست به دعا برداشتند، درصورتی که مانعی نبود که خود آن حضرت به تنهایی سراغ دعا بروند. پس معلوم می شود در دعای دسته جمعی امیدی بیشتر برای استجابت است و روایاتی هم دراین زمینه داریم که به دو روایت اشاره می شود .
1 _ قال أبوعبدالله (ع): «ما من رهط أربعین رجلاً إجتمعوا فدعوا الله عزَّوجل ّ فی أمرٍ إلاّ إستجاب الله لهم؛
امام صادق (ع) می فرماید: خداوند دعای چهل نفر را حتماً مستجاب می گرداند»
.2 _ عن أبی عبدالله (ع) قال: «کان أبی (ع) إذا حزنه أمرٌ جمع النّساء و الصّبیان ثم ّدعا وأمنوا؛ از امام صادق (ع) نقل شده است که پدرم هرگاه چیزی او را محزون می ساخت، زن و بچه ها را جمع می فرمود و سپس دعا می فرمود و آنان آمین می گفتند».
❇️ دعا با حال خشوع و تذلل
خداوند متعال می فرماید: (اُدعوا ربّکم تضرّعاً وحفْیه إنَّه لا یحب ّ المعتدین).
در این آیه مبارکه، خداوند ما را امر فرموده که در حال تضرّع و ترس خدای خود را بخوانیم و حضرت اباعبدالله در روز عرفه، با حالت خشوع با اهل بیت و شیعیان دست به دعا برداشتند
و در حدیث از پیامبراکرم (ص) نقل شده که فرمودند:
«اغتنموا الدعاء عندالرقّه، فإنّها رحمه؛
دعا را غنیمت شمرید، در هنگامی که رقت قلب دارید که آن رقت رحمت است».
یعنی در هنگام رقت قلب دعا بیشتر مستجاب می شود.
و ابوبصیر از امام صادق (ع) روایت کرده که:
«إذا برق أَحَدکم فلیدع فإن َّ القلب لایرق حتی یخلص؛
هرگاه رقّت قلب پیدا کردید پس دعا کنید چون قلب رقّت پیدا نمی کند؛مگر وقتی که خالص شود».
❇️ مکان دعا
بی شک، مکان ها در اجابت دعا تأثیر فراوانی دارند که بهترین مکان ها برای دعا مساجد و بالاترین مساجد، مسجدالحرام و کنار کعبه و غیر از مساجد زیر گنبد حائر حسینی در کنار ضریح حضرت اباعبدالله و هم چنین صحرای عرفات که از مکان های مقدس است و دعا در آن به اجابت می رسد و پیامبران الهی در آن جا به استغاثه نزد پروردگار پرداختند. بنابر آن چه از تفسیر البرهان نقل شده که حضرت آدم (ع) به راهنمایی و دستور جبرئیل (ع) در روز عرفه، وقوف در عرفات نمود و در هنگام عصر این کلمات را بر زبان جاری می ساخت
:«سبحانک اللهم وبحمدک لا اله الاّ انت عملت ُ سوء و ظلمت نفسی و اعترفت بذنبی اغفرلی إنّک انت الغفور الرّحیم».
و تا به هنگام غروب آفتاب هم چنان دستش رو به آسمان بلند بود و با تضرّع اشک می ریخت.
❇️ اهم ّ عنوان های در این دعا
اما اهم ّ عنوان هایی که می شود برای این دعا وضع نمود یا مسائلی که حضرت اباعبدالله الحسین (ع) در این دعا بدان اشاره کرده اند و این دعا را امتیازی دیگر بخشیده، بدین قرار است:
❇️ اشاره به توحید و صفات باری تعالی
حضرت اباعبدالله (ع) دعای عرفه را با حمد خداوند بدین صورت شروع می کند:
«الحمدللهِ الَّذی لیس َ لقضائه ِ دافع ٌ ولا لعطائه ِ مانِع ٌ ولا کصنعِه ِ صنع ُ صانع ٍ وهو الجواد الواسِع...؛
حمد و ستایش مخصوص خداوندی است که از قضای او برای کسی سرپیچی نیست و مانعی نیست که بتواند او را از عطا منع کند و صنعت هیچ صنعت گری به پای صنعت او نمی رسد و او بخشنده بی پایان است.»
❇️ شیوه شروع دعا
آن چه در این قسم باید بدان اشاره شود شروع دعای عرفه، با حمد و ثنای الهی است که اباعبدالله بدان اشاره کرده و امام صادق (ع) ثنای بر خدای متعال و مدح او و صلوات بر پیامبراکرم (ص) را از آداب دعا بر می شمارد
:قال ابوعبدالله (ع): «اِیّاکم إذا اَرادَ احدکم ان یَسئل َ من ربِّه ِ شیئاً من حوائج الدنیا و الاخره حتّی یبدا بالثّناء علی الله عزَّوجل َّ والمدح له والصّلاه علی النبی ّ(ص) ثم یسئل الله حوائجه؛
امام صادق (ع) می فرماید: بر شما باد هرگاه یکی از شما اراده دارد چیزی ازحوائج دنیا یا آخرت را، به ثنا از خداوند ابتدا کند و حمد خدای متعال و صلوات برپیامبر اکرم (ص) و سپس از خداوند حوائج خود را بخواهد».
❇️ شهادت به ربوبیت و مراتب خلقت
«فلا اله غیره ولا شی یعدِلُه ُ ولیس کمثله شیی وهو السّمیع البصیر اللّطیف و هو علی کل ّ شیی ٍ قدیر _ اللّهم ّ انّی ارغب إلیک وأشهد بالرّبوبیّه لک مقرّاً بأنّک ربّی واَن ّ اِلیک مردّی إبْتَدأتَنی بِنِعْمَتِک َ قَبْل َ اَن ْ اَکُون َ شیئاً مَذْکُوراً وخَلَقتَنی مِن َ التّراب ِ ثُم ّ اسْکَنتنی الاصلاب؛...
خدایی غیر او نیست و چیزی با خداوند معادل و مساوی نیست و مثل و مانندی ندارد و او شنوا و بیناست و لطیف و آگاه است و بر هر کاری قادر. خداوندا، من روی به تو آورده ام و شهادت به ربوبیت تو می دهم و اقرار می کنم که تو پروردگار منی و این که بازگشتم به سوی توست، مرا با نعمتت آغاز کردی، قبل از آن که چیزی ذکرکردنی باشم و مرا از خاک خلق نمودی و سپس مرا در صلب ها قرار دادی و...»
❇️ هدایت از آن خداست
در این قسمت از دعا اشاره به الطاف الهی نسبت به خویش و هدایت الهی است که آن حضرت می فرماید:
«ولُطفِک لی واِحسانِک َ اِلی َّ فی دولَه ِ أئمّه الکفرِ الّذین َ نَقَضُوا عهدک وکذَّبوا رسلک لکنّک اخرجتنی رأفه ً منک وتحنّناً علی َّ للّذی سبق لی من الهدی الّذی له یسَّرتنی و فیه انشأتَنی؛
خدایا، لطف و احسان تو به من در دولت طاغوت و کفر، آن کسانی که نقض عهدبا تو کرده اند و تکذیب پیامبرانت نموده اند، آن که تو مرا به رأفت خود از آن دسته خارج ساخته ای و چشم مرا به سوی هدایت گشودی و راه هدایت را برایم آسان نمودی و مرا در هدایت پرورش دادی.
❇️ شناخت خویش و مراتب رحم
«وَمِن ْ قبل ِ ذلک َ رؤفْت َ بی بجمیل صنعک وسوابِغ نعمک َ فابتدعت خلقی من منّی یمنی واَسْکنْتنی فی ظلمات ٍ ثلاث ٍ بین لحم ٍ ودم ٍ وجلدٍ لم نشهدنی خلقی ولم تجعل إلی َّ شیئاً من امری؛
و قبل از هدایت مرا با صنع زیبایت مورد رأفت و نعمت های بی کرانت قراردادی، پس آفرینشم را از آبی جهنده پدید آوردی و مرا در ظلمت های سه گانه قرار دادی،میان گوشت و خون و پوست و مرا شاهد آفرینش خود نگردانیدی و هیچ یک از امورم را به خودم واگذار نکردی.»
❇️ اشاره به الطاف خداوند پس از تولد
«ثم َّ اخرجتنی للّذی سبق لی من الهدی الی الدّنیا تامّا سویّا و حفظتنی فی المهد طفلاً صبیّاً ورزقتنی من الغذاء لبناً مریّاً وعطفت علی َّ قلوب الحواضن وکفَّلتنی الامّهات الرّواحم وکلاتنی من طوارق الجان ّ وسلَّمتنی من الزّیاده والنّقصان فتعالیت یا رحیم یا رحمن؛
سپس مرا برای آن چه در پیش قرار داده ای، از هدایت به دنیا آوردی، در حالی که موجودی کامل و سالم مرا خلق نمودی و مرا در گهواره هنگامی که طفل کوچکی بودم،حفظ نمودی و مرا از شیر شیرین و گوارا تغذیه نمودی و دل های پرستاران را به من مهربان ساختی و با مادران رحم ها، مرا فروغ بخشیدی و از گزندهای آشکار و پنهان حفظ نمودی و مرا از زیادی و نقص خلقتم ایمن داشتی. پس بزرگی سزاوار توست ای خدای که نسبت به بندگان بخشنده و مهربان هستی».
❇️ اشاره به اکمال فطرت و اتمام نعمت
«حتّی اذا استهلَلْت ُ ناطقاً بالکلام اتممت علی َّ سوابغ الانعام وربَّیتنی زائداً فی کل ّ عام حتّی اِذا اکملت فطرتی...؛
تا این که مرا سخن آموختی و نعمت های بی پایانت را برمن تمام کردی و سال به سال بر رشد و تربیتم افزودی و فطرت من را کامل ساختی...»
❇️ اشاره به الهام معرفت از طرف حق و اتمام حجت
«اَوْحَبْت َ علی َّ حجتّک یأن الهمتنی معرفتک وروَّعْتَنی بعجایب ِ حکمتک َ و اَیْقظْتَنی لِما ذَرَأت َ فی سمائک وأرضک من بدایع خلقک، ونبَّهتَنی لشُکرک َ وذکرِک؛
می فرماید:حجت را بر من تمام کردی که معرفت خود را به من الهام فرمودی و عجایب حکمت را در ضمیرم انداختی و مرا بیدار و آگاه ساختی از اسرار آفرینش در آسمان و زمین از خلقت، و بیدارم کردی تا شکر تو گویم و یاد تو باشم.»
❇️ واجب کردن طاعت بر بنده
«واوجبت َ علی َّ طاعتک وعبادتک َ و فهمتنی ما جائت به رسلک؛
طاعت و عبادت خود را بر من واجب ساختی و آن چه پیامبران آوردند به من آموختی».
❇️ اشاره به نعمت های ظاهری
«ثم ّ إذْ خلقتنی من خیر الثَّری لم ترض لی یا الهی نعمه ً دون اخری و رزقتنی من انواع المعاش وصنوف الریاس بمنّک العظیم الاعظم علی َّ وإحسانک القدیم؛
سپس چون مرا از بهترین خاک آفریدی، راضی نشدی که نعمتی را از من دریغ نمایی و مرا از انواع وسایل زندگی و از لذت های مختلف بهره مند ساختی، با لطف و احسان فراوان و مرحمت بی کرانت بر من و احسان همیشگی است».
❇️ واکنش خداوند به اعمال بنده
«فإن ْ دعوتک أجبتنی وإن سئلتک أعطیتنی وإن ْ اطعتک شکرتنی...؛
اگر به درگاهت دست به دعا برداشتم اجابتم کردی و اگر از تو چیزی خواستم عطا فرمودی و اگر تو را اطاعت کردم از من تقدیر کردی».
❇️ خدا را به بزرگی یاد کردن
«فسبحانک سبحانک من عبدی ٍ معیدٍ حمیدٍ تقدست اسمائک...؛
منزه است خدا،منزه است آن که آغاز گردد، برگرداننده ستوده است و بزرگوار نام هایت مقدس است».
❇️ شهادت به ایمان حقیقی
«وانا اشهد یا الهی بحقیقه إیمانی و عقد عزمات یقینی وخالص صریح توحیدی و...؛
خدایا، من به حقیقت ایمانم شهادت می دهم و هم چنین به تصمیمات متقن خود و به توحید صریح و خالصم و...»
❇️ برشمردن نعمت های بدنی و لطایف آن
«وباطن مکنون ضمیری و علائق مجاری نور بصری و اساریر صفحه جبینی و خرق مسارب نفسی و...؛ و به باطن نادیدنی نهادم و پیوست های جریان نور دیده ام و خطوط ترسیم شده بر پیشانیم و روزنه های تنفسم و...»
❇️ اشاره به علم خدا
«یَعْلَم ُ خائنه الاعْیُن ِ وَما تُخفی الصُّدور وغَیْب َ ما تأتی بِه ِ الازْمَنه ُ و الدُّهُور...؛
ای که نگاه پنهانی را و آن چه در سینه ها مخفی است و آینده و جریان زمان و دوران را می دانی».
اشاره به لطف الهی به پیامبران: (حضرت یوسف)
❇️ اشاره به امدهای الهی
«یا مُقَیّض َ الرَّکْب ِ لِیُوسُف َ فِی الْبَلَدِ الفَقْرِ ومُخرجَه ُ مِن َ الجُب ِّ؛
ای که کاروان مصر را در صحرا نگه داشتی تا یوسف را از چاه بیرون آورند».
❇️ لطف خدا به حضرت ایوب
«یا کاشف الضُّرّ والْبَلْوی عَن ْ اَیُّوب َ؛ ا
ای برطرف کننده رنج و بلوی از حضرت ایّوب.
❇️ لطف خدا به حضرت ابراهیم
«وَیُمْسِک َ یَدَی ْ اِبْراهیم َ عَن ْ ذِبْح ِ اِبْنِه ِ بَعْدَ کبر سنّه ِ وفَناءِ عُمْرِه ِ؛
ای بازدارنده دست های ابراهیم از ذبح فرزندش پس از آن که او را در سن پیری و سپری شدن عمر دارای اولاد کردی).
❇️ لطف الهی به حضرت زکریا
«یا مَن ِ اسْتَجاب َ لِزَکَریّا فَوَهَب َ لَه ُ یَحْیی وَلَم ْ یَدَعه ُ فَرْداً وحیداً؛
ای کسی که دعای زکریا را به اجابت رسانیدی و به او فرزندی (بنام) یحیی دادی و او را تنها و بی کس قرارندادی.»
❇️ لطف الهی به حضرت یونس
«یا مَن ْ اَخْرَج َ یُونُس َ مِن ْ بَطْن ِ الحُوت ِ؛
ای کسی که یونس را از شکم ماهی بیرون آوردی.
لطف الهی به حضرت موسی و بنی اسرائیل
«یا مَن ْ فَلَق َ الْبَحْرَ لِبَنِی اسرائیل فَاَنجاهُم؛
ای که دریا را برای بنی اسرائیل و حضرت موسی شکافتی و آنان را نجات دادی».
❇️ اشاره به نعمت باد
«یا مَن ْ اَرْسَل َ الرّیاح َ مُبَشّرات ٍ بَیْن َ یَدَی رَحْمَتِه ِ؛
ای کسی که بادها را پیام آور و بشارت دهنده باران رحمت فرستادی.»
❇️ اشاره به لطف حق نسبت به گناهکاران
«یا مَن ْ لَم ْ یَعْجَل ْ عَلی مَن ْ عَصاه ُ مِن ْ خَلْقِه ِ یا مَن ِ اسْتَنْقَذَ السَّحَرَه َ مِن ْ بَعْدِ طُول ِ الجُحودِ و...؛
ای که در مجازات بندگان گنه کارش عجله نمی کند. ای کسی که جادوگران راپس از زمان طولانی جحود و عناد نجات دادی.»
❇️ برشمردن نام و صفات خداوند
«یا اَللهُ یا اللهُ یا بَدی ءُ بدء لَک َ یا دائماً لا نَفادَ لَک َ یا حَیّاً حین َ لا حَی َّ...؛
ای خدا، ای خدا، ای آفریننده، _ ای خالقی که مانند نداری؛ ای کسی که همیشه هستی و فنا برای تونیست، ای زنده ازلی که وقتی تو زنده بودی، هیچ کس نبود.»
❇️ برآورنده نیازها
«یا مَن ْ دَعَوْتُه ُ مَریضاً فَشَفانی وَعُرْیاناً فَکَسانی وجائعاً فَاَشْبعَنی
و...؛ ای کسی که در حال مریضی خواندم او را و مرا شفا داد و در عریانی او را خواندم، پوشانیدم؛ در گرسنگی خواندمش، سیرم ساخت...»
❇️ اشاره به نعمت ها و الطاف الهی خویش
«یا مَوْلای َ اَنْت َ الّذی مَنَنت َ، اَنْت َ الَّذی اَنْعَمْت َ، اَنْت َ الذَّی اَحْسَنْت َ، انت الّذی اَجْمَلْت َ...؛
ای خدای من تو آن هستی که بخشودی، تو کسی هستی که نعمت دادی، توکسی هستی که نیکویی کردی، تو کسی هستی که نیک و زیبا ساختی.»
❇️ اعتراف به گناهان
«ثُم َّ أنا یا إلهی اَلْمُعْتَرِف ُ بِذُنُوبی فَاغْفِرها لی أنَا الَّذی اَسَئت ُ اَنا الّذی اَخْطَئْت ُ اَنَا الَّذی هَمَمْت ُ اَنَا الَّذی جَهِلْت ُ اَنَا الَّذی غَفَلْت ُ اَنَا الَّذی سَهَوْت ُ...؛
این من هستم که با اعتراف به گناه خویش پوزش می طلبم، بر من ببخش، من هستم که بد کردم، من هستم که خطا کردم، من هستم که در گناه اصرار ورزیدم، من هستم که جهالت کردم، من هستم که غفلت کردم، من هستم که سهو کردم».
❇️ اعتراف به نافرمانی در مقابل اوامر الهی
«اِلهی اَمَرتَنی فَعَصیتک َ وَنَهَیْتَنی فَارْتَکَبْت ُ نَهَیْک َ فَاَصْبَحْت ُ لا ذا بَرائَه ٍ لی فَاعْتَذِرَ...؛
خدایا مرا به نیکی امر کردی پس نافرمانی کردم و از بدی ها نهی کردی و من مرتکب شدم، اکنون بهانه ای ندارم تا از آن چه از دست رفته معذرت بخواهم».
❇️ تسبیح و تهلیل
بیشترین تسبیح و تهلیل در دعای عرفه اینجاست که شروع آن با ذکر یونسیه است
:«لا اِله َ اِلاّ اَنْت َ سُبْحانَک َ اِنّی کُنْت ُ مِن َ الظّالِمین لا اِله َ اِلاّ اَنْت َ سُبْحانَک َ اِنّی کُنْت ُمِن َ المُسْتَغْفِرین َ لا اِله َ اِلاّ اَنْت َ سُبْحانَک َ إنّی کُنْت ُ مِن َ الْمُوَحِدین َ لا اِله َ اِلاّ اَنْت َ سُبْحانَک َ اِنّی کُنْت ُ مِن َ الْخائِفین َ...؛
نیست خدایی به جز تو منزّه هستی و من از ظالمان هستم.نسبت به خدایی به جز تو و منزّه و پاکی و من از کسانی هستم که طلب مغفرت می کنم،نیست خدایی به جز تو و منزّهی و من از موحّدان هستم، نیست خدایی به جز تو و منزّهی و من از ترسیدگان هستم.»
❇️ ثنای خداوند
«اللّهُم ّ هذا ثَنائی عَلَیک مُمَجِّداً واِخْلاصی لِذِکْرِک َ مُوَحّداً وَإقْراری بِالائِک َ مُعَدِّداً...؛
خدا یا این است ثنای من در پیش گاه مجد و عظمت تو و اخلاص من در ذکر توحید تو و اقرار من به مقدار معدود از نعمت هایت».
❇️ درخواست اتمام نعمت
«وأتْمِم ْ عَلَیْنا نِعَمَک َ وَاَسْعِدنا بِطاعَتِک َ سُبْحانَک َ لا اِله َ اِلاّ اَنْت؛ خدایا نعمتت را بر ما تمام کن و سعادت طاعت را به ما ارزانی فرما. منزّه هستی تو. نیست خدایی به جز تو».
❇️ برطرف کننده سختی ها و مشکلات و عطا کننده خیرات
«اَللّهُم َّ اِنَّک َ تُجیب ُ الْمُضْطَرَّ وَتَکْشِف ُ السُّوء وتُغیث ُ الْمَکْروُب ْ وتَشْفِی السَّقیم َ وتُغْنِی الْفَقیر و...؛ خدایا، تو درماندگان را اجابت کنی و بدی ها را برطرف می کنی و به فریاد بلا دیده ها می رسی و مریض را شفا می دهی و فقیر را غنی می بخشی».
❇️ درود بر پیامبر و درخواست بهترین عطاها
«اللّهُم َّ صَل ِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآل ِ مُحَمَّد وَاَعْطِنی فی هذِه ِ العَشَیِّه ِ اَفْضَل َ ما اَعْطَیْت َ وَانَلْت َ اَحَداً مِن ْ عِبادِک َ؛ بر محمد و خاندان او درود فرست و در این شام گاه از بهترین نعمت هایی که به بندگان واقعیت عطا می کنی به من عطا کن».
❇️ گسترش رحمت خداوند
«اَللّهُم َّ إنّک َ اَقْرَب ُ مَن ْ دُعِی َ وَاَسْرَع ُ مَن ْ اَجاب َ وَاکْرَم ُ مَن ْ عَفی وَ اَوْسَع ُ مَن ْ اَعْطی وَاَسْمَع ُ مَن ْ سُئِل یا رَحْمن َ الدُّنْیا والاخره وَرَحیمَهُما...!؛
خدایا تو نزدیک ترین کسی هستی که از او چیزی می خواهند و سریع ترین هستی در اجابت و کریم ترین از جهت گذشت و از هر بخشنده ای و از هر بخشنده ای گسترده تر و از هر پذیرنده ای شنواتر، ای بخشایشگر و مهربان دنیا و آخرت.»
❇️ گسترش علم و قدرت و رأفت خدا
«اَللّهُم َّ یا مَن ْ مَلَک َ فَقَدَرَ وَقَدَرَ فَقَهَرَ وعُصِی َ فَسَتَرُو... وَ وَسِع َ الْمُسْتَقلین َ رَأفَه ً وَرَحْمَه ًوَحِلْماً؛
خداوندا! ای کسی که فرمان روا و توانا و قادر و قاهر هستی، پرده پوش گناه بندگان...و رأفت و مهربانی و بردباریت همه را فراگرفته است.»
❇️ توسل به پیامبر نزد خدا
«اَللّهُم َّ إنّا نَتَوَجَّه ُ اِلَیک َ فی هذِه ِ العَشیَّه ِ الّتی شَرَّفْتَها وَعَظَّمْتَها بِمُحَمَّدٍ نَبِیَّک َ وَ رَسُولِک َ وَخِیَرَتِک َ مِن ْ خَلْقِک َ...؛
خدایا در این شام گاه به سوی تو رو آوردیم، شامگاهی که آن را شرافت و عظمت بخشیدی به وسیله محمّد(ص) پیامبرت و رسولت و بهترین از خلائقت».
❇️ دعای رستگاری
«اَللّهُم َّ اَقْبِلْنا فِی هذَا الْوَقْت ِ مُخْجِین َ مُفْلِحین َ...؛
خدایا ما را در این وقت پیروز و رستگار فرما و...».
❇️ دعا برای قبولی حج
«إلَیْک َ اَقْبَلْنا مُوقِنین َ وَلِبَیْتِک َ الْحَرام ِ آتین َ قاصِدین َ فَاَعِنّا عَلی مَناسِکَنا وَاَکْمِل ْ لَناحَجَّنا...؛
خدا یا از روی اخلاص به تو روی آورده ایم و به سوی خانه ات آمدیم پس ما را برانجام مناسک حجمان یاری کن و حج ما را کامل گردان.»
❇️ درخواست های شب عید
«اَللّهُم َّ فَاَعْطِنا فی هذِه ِ العَشیّه ِ ما سئَلْناک َ واکْفِنا ما استکْفَیناک َ... وَاَعْنِق ْ رَقَبتی مِن َ النّار اَللّهُم َّ لا تَمْکُرْ بی؛
خدایا آن چه در این شام گاه از تو خواسته ایم به ما عطا فرما و آن چه انجامش را از تو خواسته ایم کفایت فرما...»
«ولا تَستدرجنی ولا تَخْدَعْنی وَأدر أعَنّی شَرَّ فَسَقِه ِ الْجِن َّ والإنس ْ؛
مرا از آتش رهایی بخش و با من مکر مکن و مرا غیر شاکر قرار مده و رسوا مکن و از من شر فاسقان از جن و انس را دور کن...».
❇️ پایان دعا
در آخرین جمله بالا، امام حسین با چشمانی پر از اشک رو به آسمان کرد و با صدای بلند این چنین به دعای خود پایان داد:«
یا اسْمَع َ السّامِعین یا ابْصَرَ النّاظِرین َ وَیا اسْرَع َ الحاسِبین َ... یارب یارب یارب.»
این بود چکیده ای از دعای عارفانه حضرت سیدالشهدا (ع) در روز عرفه که در آن دنیایی از معارف است که ده ها کتاب درباره آن به رشته تحریر درمی آید در آن هم شهادت به وحدانیت خداوند و رسالت خاتم الانبیا محمد(ص) و اعتقاد به روز قیامت، به چشم می خورد.
آن چه از حمد و ستایش پروردگار را لایق است از زبان عارف ترین اهل زمان است که سرانجام در پای دین حق، دست از جان شست و سرای باقی را بر ماندن و زندگی با ستمگران ترجیح داد.
در این دعا قدرت لایزال الهی را در چندجا بیان می دارد و هم چنین علم خداوند به
«ما کان و ما یکون و ما هو کائن و خائنه الاعین وما تخفی الصدور»
و مراتب نعمت های الهی؛ نعمت های ظاهری که انسان از آن استفاده می کند و نعمت هایی که در قالب این بدن، خداوند ارزانی داشته، از چشم و گوش و حتی چین های روی پیشانی که خداوند از روی حکمت به بشر داده و جمال و زیبایی که خدا به بشر داده و احسان و انعامی که کرده است.هم چنین الطاف خداوندی درباره چند تن از پیامبران بزرگوارش را همچون حضرت یوسف (ع) و حضرت یونس (ع) و حضرت ایّوب (ع) و حضرت زکریّا (ع) و حضرت ابراهیم (ع) و آن لطفی که به بنی اسرائیل مرحمت نموده و آنان را از فرعونیان نجات بخشیده، یاد می کند.در این دعا مراحل ثنای الهی و حمد و ستایش او را به طور وافر می یابیم. این دعا هم درس دعاکردن را به ما می دهد و هم این که ما باید دنبال چه جریانی باشیم و از چه چیزهایی متنفر باشیم و دوری کنیم، به علاوه آن که در چند جای دعا، دعای مقبوله حضرت حق که همان صلوات بر پیامبر و خاندان او بوده، تکرار می شود و هم چنین مقام وشأن نبی اکرم را گوشزد می کند که دعای همراه با صلوات بر پیامبر، حتماً به اجابت خواهد رسید. امیدوارم خدای متعال در همه امور و همچنین در دعاکردن ما را پیرو اهل بیت (ع) قرار دهد.
📚برگرفته از مقاله نیایش امام حسین(ع) در روز عرفه
مؤلف: رهبران یزدی، ماشاء الله https://eitaa.com/zekr_doa_monajat
❇️ ناتوانی در بجا آوردن شکر نعمت
-«ان لو حاولت ُ واجتهدت ُ مدی الاعصار والاحقاب لو عمرتُها ان أؤَدّی شکر واحده ٍ من أنعمک مَا استطعت ذلک إلاّ بمنّک الموجب علی َّ به شکرک أبداً جدیداً...؛
گواهی می دهم اگر در طول قرون و اعصار زنده بمانم و بکوشم تا شکر یکی از نعمت های تو را به جای آورم نتوانم مگر آن که بازهم توفیق از طرف تو به من رسد که آن خود مزید نعمت و مستوجب شکری دیگر است.
❇️ استدلال به آیات الهی بر بیکران بودن نعمت ها
«انت المخبر فی کتابک الناطق والنَّبا الصّادق: (وإن ْ تعدّوا نعمه الله لا تحصوها) صدق کتابک اللهم و انبائک؛
در کتاب گویایت و خبر راست خود فرمودی: اگر بخواهید نعمت های الهی را برشمرید، نتوانید. من گواهی می دهم که کتاب و گزارشت راست است...»
❇️ شهادت به وحدانیت خدا با تمسک به آیات قرآن
«الحمدللهِ الّذی لم یتّخذ ولداً فیکون موروثاً ولم یکن له شریک ٌ فی مُلکه و... لوکان فیهما آلهه ٌ اِلاّ الله لفسدتا و...؛
حمد و ستایش خدایی را که فرزندی ندارد تا میراث براو باشد و شریک ندارد در ملک و حکومتش... اگر در آسمان و زمین،خدایانی به جز خدای یگانه بودند، در زمین و آسمان فساد و نابودی پیش می آمد».
❇️ درخواست های والای روحی
«اللّهم ّ اجعلنی اخشاک کانّی أراک وأسعدنی بتقواک و لا تشقنی بمعصیتک و...؛
خدایا چنان کن که فقط از تو بیم داشته باشم، آن چنان که گویا تو را می بینم و مرا با تقوایت با سعادت کن و برای معصیت خودت مرا به شقاوت دچار مساز...»
❇️ حمد و سپاس به جهت تربیتهای خدایی
«اللّهم ّ لک الحمد کما خلقتنی فجعلتنی سمیعاً بصیراً ولک الحمد کما خلقتنی فجعلتنی خلقاً سویّاً رحمه ً بی وقد کنت عن خلقی غنیاً...؛
خدایا حمد مخصوص توست،آن چنان که مرا آفریدی، پس قرار دادی مرا شنوا و بینا، و حمد مخصوص توست که مرا آفریدی و خلقم را نیکو بیاراستی برای لطفی که به من داشتی، در حالی که از خلقت من بی نیاز بودی».
❇️ احتیاجات و درخواست های تربیتی از خدا
«واعنّی علی بوائق الدهور وصروف اللّیالی والایّام ونجّنی من اهوال الدنیا و کربات الاخره...؛
خدایا مرا بر مشکلات روزگار و کشمکش شب ها و روزها یاری فرما و مرا از مشکلات این جهان و سختی های آن جهان نجات بده».
❇️ شکایت ها
«الهی الی من تکلنی؟ إلی قریب ٍ فیقطعنی ام إلی بعیدٍ فیتجهَّمنی ام الی...؛
خدایا!مرا به که وامی گذاری؟ آیا به خویشاوندان که پیوند خویشاوندی را خواهند گسست؟ یا به بیگانه که بر من برآشفتند؟»
❇️ درخواست راحتی هنگام مرگ
«فاسئلک یارب ِّ بنور وجهک َ الّذی اشرقت له الارض والسّموات و کشفت به الظلمات وصَلَح َ به امر الاوّلین والاخرین ان لا تَمیتَنی علی غضبک ولا تنزل بی سخطک...؛
از تو درخواست می کنم به نورت که با آن آسمان و زمین را روشن ساختی و پرده از تاریکی ها برداشتی و با آن کار اوّلین و آخرین را اصلاح می گرداند که مرا به حال خشم و غضبت و نمیرانی و غضب خود را بر من فرود میاور.»
❇️ خدای را به اسامی مختلف خواندن
«لا إله إلاّ انت رب البلد الحرام والمشعر الحرام والبیت العتیق الّذی احللته البرکه وجعلته للنّاس أمْناً یا من عفا عن عظیم الذّنوب بحلمه یا من اسبع النّعماء بفضله...؛
نیست خدایی به جز تو پروردگار شهر حرام (مکه) و مشعرالحرام خانه ای که آن را با برکت قرار دادی، و آن را برای خلایق امن قرار دادی ای کسی که می بخشد از بسیاری از گناهان به حلمش. ای کسی که نعمت هایت را با فضل خویش انعام می فرمایی.»
❇️ اشاره به روز قیامت و منزل قبر
«یا عُدَّتی فی شدَّتی یا صاحبی فی وحدتی یا غیاثی فی کربتی یا ولیی فی نعمتی؛
ای پشتوانه روز سختی ام، ای مونس تنهایی ام، ای فریادرس سختی هایم، ای ولی نعمت من.»
❇️ اقرار به خدا و پیامبران و کتب آنان و ملائکه مقربان
«یا إلهی واِله َ آبائی ابراهیم واسماعیل واسحق و یعقوب و رب ّ جبرئیل ومیکائیل واسرافیل ورب ّ محمَّدٍ خاتم النبیّین واله المنتجبین منزل التوراه والإنجیل و الزَّبور و الفرقان...؛
ای خدای من و ای خدای پدران من ابراهیم و اسماعیل و اسحق و یعقوب وای خدای جبرئیل و میکائیل و اسرافیل و خدای محمد(ص) خاتم پیامبران و فرزندان برگزیده اش، ای فروفرستنده تورات و انجیل و زبور و قرآن.»
❇️ تو پناهگاه منی
«انت َ کهفی حین تعیینی المذاهب فی سعتها وتضیق بی الارض ُ برحبها...؛
تو پناهگاه منی وقتی که راه ها بر من با همه وسعت صعب و دشوار شوند و وسعت زمین بر من تنگ شود.»
❇️ اشاره به رفعت شأن خدا
«یا من خص َّ نفسه ُ بالسُّمُوِّ والرفعه فاوْلیائُه ُ بِعِزِّه ِ یَعْتَزّون َ یا من جعلت له الملوک نیر المذلّه علی اعناقهم؛
ای کسی که بزرگی و رفعت را ویژه خود قرار دادی و دوستانش درسایه عزت او عزیزند، ای کسی که بر گردن پادشاهان، طوق مذلّت افکندی».
🔰#فهرست مطالب و نحوه تنطيم آن 🔰# مقدمه https://eitaa.com/zekr_doa_monajat/4 🔱بخش ذکر و یاد خدا⚜️ https://eitaa.com/zekr_doa_monajat/18 🔱بخش زیارت های هفته⚜️ https://eitaa.com/zekr_doa_monajat/388 ♻️فهرست اعمال در مناسبت های مختلف https://eitaa.com/zekr_doa_monajat/384 🔰#دانستنی های ماه ذی الحجه https://eitaa.com/zekr_doa_monajat/410 🔱بخش دعا ها⚜️ 🔰#بیان و توضیح موضوعی دعای عرفه https://eitaa.com/zekr_doa_monajat/426 🔰#قرائت دعای عرفه توسط استاد میزائی https://eitaa.com/zekr_doa_monajat/417 ❇️نمونه توسلات https://eitaa.com/zekr_doa_monajat/307 . https://eitaa.com/zekr_doa_monajat
🌺🕊🌺🕊🌺🕊
﷽
👈شما اينجا 👇هستيد «شبکه معارف اسلامی» https://eitaa.com/manabe_eslami ✅راهنمای خدمات👇مؤسسه فرهنگی هنری حجه بن الحسن (عج) «دائره المعارف همراه»
https://eitaa.com/manabe_eslami/157 https://eitaa.com/zekr_doa_monajat
#نکته_ناب
♨️ حدی در ذکر گفتن نیست❗️
❇️ حضرت آیتالله بهجت قدسسره:
🔹 هر عمل خیری، حدی از آن مطلوب است که اگر از آن حد گذشت، ضدش حاصل میشود؛ یعنی اگر انسان، پایینتر از حد مطلوب انجام داد، قاصر و یا مقصر است و اگر بالاتر از حدّ مطلوب بود، به صعوبت مبتلا میشود، تا اینکه بهحدی میرسد که غیر ممکن و غیر مقدور بشر میگردد. …
◀️ بهجز «ذکرالله»؛ چنانکه در روایت دارد که حدی برای آن نیست. در روایت منقول از امام صادق علیهالسلام آمده است:
«مَا مِنْ شَيْءٍ إِلَّا وَ لَهُ حَدٌّ يَنْتَهِي إِلَيْهِ إِلَّا الذِّکرَ فَلَيْسَ لَهُ حَدٌّ يَنْتَهِي إِلَيْه؛ هر چیز حدی دارد که در آنجا تمام میشود، بهجز یاد خدا که حد مشخصی برای آن وجود ندارد».
📚 در محضر بهجت، ج1، ص7
🌎 کانال بیان ناب
╭┅─────────┅╮
🌺 @BayaneNab
╰┅─────────┅╯