⚜ سوره‌ کوثر بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيم إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ (١) فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَ انْحَرْ (٢) إِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الأبْتَرُ (٣)ع اين سوره نظير سه سوره ديگر (قدر، نوح و فتح) با تركيب بااهميت «إنّا» آغاز شده و به سان آنها با موضوع «ارسال رسل يا انزال كتب» مرتبط است. ❇️ سوره كوثر يكی از سه سوره قرآن كريم است كه تنها سه آيه دارند و شمار حروف سوره كوثر از حروف آن دو سوره ديگر يعني سوره‌های نصر و عصر نيز كمتر است؛ از اين رو، سوره کوثر را مي‌توان «آوردگاه نهاییِ تحدّی» ناميد و در ميدان فشرده همين سوره است كه كوشش مدعيان در بن‌بست امر مُحال می‌افتد. ✅ اگر قرآن کريم را حبل‌الله و ریسمان الهی بدانيم، می‌توانيم اين سوره را نازکترين بخش آن بشماريم. گفته‌اند که ريسمان از جاي نازک بریده می‌شود، اما می‌بینیم که اين سوره از حيث استحکام چيزی از سوره بقره کم ندارد. ✅ قرآن كريم در نهايت به آوردن يك سوره از سوی منكران نبوت و قرآن رضايت داد. حسب ظاهر كمترين كار و آسانترين راه برای مدعيان، آوردن سوره‌ای به سان همين سوره است و اين باب براي همه و هميشه باز است. ✅ سوره كوثر در قرآن كريم دارای ويژگی‌ها و خصايص خود است. اين سوره از شش واژه اصلی (غير از حروف و جارّ و مجرور) تشكيل شده كه هيچ‌يك از آن‌ها در قرآن كريم به كار نرفته است: 💠 أَعْطَيْنَاكَ، الْكَوْثَرَ، فَصَلِّ، انْحَرْ، شَانِئَكَ، الأبْتَرُ. ❇️ همين سوره فشرده نيز، هم به تزکیه فردی و هم به همدردی اجتماعی توجه نشان‌ مي‌دهد و انسان را به دو بال رابطه قلبی با خالق و رابطه رحمت و عطوفت با خلق مجهز می‌سازد و او را در دو جهت عمودی و افقی یعنی ارتباط‌گیری با معبود و ارتباط‌یابی با همنوعان سیر می‌دهد و ظرفیت وجودی او را توسعه می‌بخشد: براي پروردگارت نماز كن، و برای همنوعانت قربانی. 🔆 سوره كوثر، سوره خير و بركت و سوره عبادت و اخلاص و نعمت است. كوثر، نهری در بهشت نيز شمرده شده است كه از شير رخشانتر و از عسل شيرين‌تر است. ✅ كوثری كه مقابل آن، بی‌حاصلی و نيز ابتر بودن و منقطع ماندن از خير و بركت است. يکی از تأويلات سوره كوثر، آمدن دختری است كه با خود نهر بهشتی كوثر را در كوير سوزان جاهليت جاری ساخت؛ ❌ همان كويری كه دختر در آن زنده به‌گور می‌شد، زن، به خصوص زنِ محروم و فقير در آن جايگاهی نداشت، و جايگاه زن ثروتمند و بانوی نخستِ شهر، به چنين نقطه‌ای می‌رسيد: حَمَّالَةَ الْحَطَبِ. فِي جِيدِهَا حَبْلٌ مِنْ مَسَدٍ! ❇️ رسول رحمت، آن دختر را «أمّ‌أبیها» و مادرِ پدر نامید و او را به عموزاده خود داد كه او خود و وی را از درختی واحد و مردمان را از درختی دیگر خوانده بود. 🔆 او این داماد را قرار بود «ساقی كوثر» باشد، بر سر «آبگیر خُم» به خلافت منصوب كرد؛ همو كه چند صباحی بعد، غمهای بزرگ خود ـ بسیار بزرگتر از غم‌های خلافت چندروزه و حتی برتر و فراتر از موضوع مهیبی چون سرنوشت امت اسلامی ـ را با «چاه آب» می‌گفت. 🔹از پیوند بالا و از دامن دختری كه پیامبر او را أمّ‌أبیها و «مادر خود» خوانده بود، ذریّه رسول خاتم و جانشیان او پدید آمدند. 🔹 یكی از آن‌ها فرزندی بود كه پیامبر او را «از خود» و خود را «از او» شمرد. شریعت رسول اكرم و صراط مستقیم او، نیم قرن بعد از هجرت، از همان فرزند در واقعه كربلا آبیاری شد و حیات دیگری یافت. ⭕️ «غدیر خم» به «غدیر خون» مبدل شد. در این غدیر خون، حضور «آب» و «زن» حضوری آشكار و معنادار دارد. 🖋 دکتر ابوالفضل خوش‌منش 📚 تناسب سوره‌ها و زن، سیمای زندگی در دین و اسطوره (با اندکی تلخیص و تصرف) 🆔http://eitaa.com/zekra114

. ⚜ نظم و نسبت درونی و بیرونی سوره‌ها (قسمت دوم) (سوره ١١٤: ناس) ....گروهی از مردم كه خدا را به عنوان یك رب و برآورنده نیاز می‌بینند، چه نیازهای زندگی کنونی و چه نیازهای زندگی واپسین، و چه كسانی كه حتی طمع در بهشت او دارند؛ كسانی كه خدا را از خوفِ خطر می‌پرستند یا او را به عنوان مالك و ملیكی مقتدر می‌خواهند كه از ایشان دفع ضرر كند و سرانجام گروهی كه او را اله و معبودی می‌یابند كه اهلیت پرستش را یکسره داراست و مجالی برای غیر خود ننهاده است. ✅ در عین حال، نباید از یاد برد كه این اعتبارات، به نوعی از جانب انسان است و اساساً چنین تفكیكی در ذات خداوند راه ندارد. از همین روست که سیر سخن پس از «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ» به «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ» و پس از آن به «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» می‌رسد. ✅ اما انسان در هر حال نیازمند خدایی است كه رب و ملك و اله او باشد. و همو در دیگر مواضع قرآنی، به این همراهی و ملازمت تأكید می‌كند و بدان تنبّه می‌دهد: 💠 ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُ (زمر:۶ و فاطر: ١٣) 💠 فَتَعَالَى اللَّهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ لا إِلَهَ إِلا هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْكَرِیمِ (مؤمنون: ١١٦)؛ 💠 فَتَعَالَى اللَّهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ وَلا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ یقْضَى إِلَیكَ وَحْیهُ وَقُلْ رَبِّ زِدْنِی عِلْمًا (طه: ۱۱۴) ⛔️ تفكیك در این نام‌های الهی، مصداقی از ایمان به پاره‌ای از آیات و اسمای الهی و كفر به پاره‌ای دیگر می‌باشد. ⚠️ ما نمود این تفكیك را در نگرش و سخن شیطان می‌بینیم. او ممكن است به ربوبیت خدا معترف باشد، اما او را به عنوان یك ملِكِ آمر و ناهی یا مقصد و مقصود نیایش و پرستش نشناسد: ⭕️ قَالَ رَبِّ فَأَنْظِرْنِی إِلَى یوْمِ یبْعَثُونَ (حجر: ٣٦ و صاد: ۷۹) ⭕️ قَالَ رَبِّ بِمَا أَغْوَیتَنِی لأزَینَنَّ لَهُمْ فِی الأرْضِ وَلأغْوِینَّهُمْ أَجْمَعِینَ (حجر: ٣٩) ⚠️ شیطان با اینکه خداوند را «رَب» خود می‌شناسد، در برابر خدا اهل اِبا و استكبار است: ⭕️ أَبَى وَ اسْتَكْبَرَ وَ كَانَ مِنَ الْكَافِرِینَ (بقره: ٣٤) از سوی دیگر می‌توان گفت كه اصل یگانگیِ مبدأ هستی در میان بسیاری از امم پیشین، به صورت‌هایی مورد اعتراف بوده است. ❗️اما آن چه محل اختلاف شده است و هنوز نیز بسیاری از انسان‌ها هریك به نوعی، حتی در زندگی روزمره فردی و اجتماعی خود، با آن مواجه‌اند، عقیده به وحدانیتِ ربّ و ملِك و اله، و یگانگی كسی است كه در زندگی انسان صاحب هر تأثیری است. ❓حال ببینیم کسانی که خواسته‌اند ردای مَلکیت و الوهیت را از خدای متعال خلع کنند، آن را بر تن چه کسانی پوشاندند؟ ⚠️ کم نبوده‌اند کسانی كه در طول تاریخ به زبان قال و حال، خود را رب و ملِك و اله مردم خوانده‌اند؛ قرآن کریم این سخنان صریح فرعون را در برابر دیده همگان نهاده است: ⭕️ فَحَشَرَ فَنَادَى . فَقَالَ أَنَا رَبُّكُمُ الأعْلَى (نازعات: ۲۳_۲۴) ⭕️ وَ نَادَى فِرْعَوْنُ فِی قَوْمِهِ قَالَ یا قَوْمِ أَلَیسَ لِی مُلْكُ مِصْرَ وَ هَذِهِ الأنْهَارُ تَجْرِی مِنْ تَحْتِی أَفَلا تُبْصِرُونَ (زخرف:٥١) ⭕️ وَ قَالَ فِرْعَوْنُ یا أَیهَا الْمَلا مَا عَلِمْتُ لَكُمْ مِنْ إِلَهٍ غَیرِی فَأَوْقِدْ لِی یا هَامَانُ عَلَى الطِّینِ فَاجْعَلْ لِی صَرْحًا لَعَلِّی أَطَّلِعُ إِلَى إِلَهِ مُوسَى وَ إِنِّی لَاَظُنُّهُ مِنَ الْكَاذِبِینَ (قصص: ٣٨) ✅ در مقابل، امام حسین (ع) فصل آغازین از دعای عرفه را پس از تفصیل سخن در باره نعمتهای خداوندِ ربِّ رحمانِ رحیم، با اقتباس از سوره اخلاص چنین به پایان می‌برد: 🔹 یا اِلهى اَشْهَدُ بِجِدّى و جَهْدى وَ مَبالغِ طاعَتى وَ وُسْعى وَ اقُولُ مُؤْمِناً مُوقِناً اَلْحَمْدُلله الَّذى لَمْ یتَّخِذْ وَلَداً فَیكُونَ مَوْرُوثاً وَ لَمْ یكُنْ لَهُ شَریكٌ فى مُلْكِهِ فَیضآدَُّهُ فیما ابْتَدَعَ، وَ لا وَلِىُّ مِنَ الذُّلِّ فَیرْفِدَهُ فیما صَنَعَ فَسُبْحانَهُ سُبْحانَهُ سُبْحانَهُ لَوْ كانَ فیهِما الِهَةٌ اِلا الله لَفَسَدَتا وَ تَفَطَّرَتا فَسُبْحانَ الله الْواحِدِ الحقِّ الاَْحَدِ الصَّمَدِ الَّذى لَمْ یلِدْ وَ لَمْ یولَدْ وَ لَمْ یكُنْ لَهُ كُفُواً اَحَدٌ. ⬅️ ادامه دارد.... 🖋 دکتر ابوالفضل خوش‌منش 📚 تناسب سوره‌ها، تنظیر و تدبر در سوره‌های حزب مفصل 📖 ص ۵۵_۵۷ 🏢 سازمان طبع و نشر قرآن کریم (۱۳۹۹) 🆔 http://eitaa.com/zekra114

✨به مناسبت بیست و چهارم ذی‌الحجه✨

🔆 «مباهله» ❇️ بیست و چهارم ماه ذی‌الحجه سال ۹هجرى قمری مطابق با پانزدهم فروردین سال ۱۰هجری شمسی بعد از فتح مکه واقعه مباهله اتفاق افتاده است. ✅ رسول خدا صلی الله علیه وآله نامه‌اى به نصارای نجران فرستادند و آنان را به اسلام و عبادت خداوند يكتا دعوت نمودند. بنى نجران به مشورت پرداختند، بزرگان آنها مخالفت کرده وامر به مباهله واگذارشد. ❇️ جبرئيل نازل شد و اين آيه را آورد: "فقل تعالوا ندع أبنائنا وأبنائكم ونسائنا ونسائكم وأنفسنا وأنفسكم" اگر كسى با تو مجادله كند بعد از علمى كه نزد تو آمده، بگو بيايد تا فراخوانيم پسران و زنهاى خود و كسى كه به منزله جان ماست، آنگاه نفرين كنيم و لعنت خدا را بر دروغگويان قراردهيم. ❇️ رسول خدا به همراه امیرالمومنین و حضرت‌ زهرا و حسنین علیهم السلام در محل مباهله حاضر شدند. اسقف اعظم همين كه چشمش به پيامبر و آل عبا عليهم السلام افتاد، وحشت كرد و فهمید که پیامبر آنقدر مطمئن است که بهترین عزیزانش را برای مباهله آورده و هیچ ترسی از نفرین شدن ندارد. ‼️ ناگاه ندا داد اگر اینان نفرین کنند همگی نابود می‌شویم. سپس از مباهله دست کشیده و عده‌ای از آنها مسلمان شدند و عده‌ای دیگر شرائط ذمّه را پذیرفتند. 🔆 «حدیث کساء» ❇️ بیست و چهارم ماه ذی الحجه سال ۹هجری قمری نزول آیه تطهیر واقع شده است. ❇️ ماجرای حدیث کساء درچندین مکان تکرارشده است. یک مورد آن بعد از جریان مباهله در همان سال نهم و اواخر ذی الحجه رخ داد. ✅ پیامبر، حسنین و امیرالمؤمنین و حضرت زهرا علیهم السلام را زیر عبا قرارداده واین آیه نازل شد: "إنما يريد الله ليذهب عنكم الرجس أهل البيت و يطهركم تطهيرا" ✅ خداوند گواهی بر عصمت اهل بیت علیهم السلام و طهارت جسم آنان داد. پیامبر فرمودند: "یاعلی هذه الآیة نَزلتْ فیک و في سبطيَّ و الأئمة من وُلدِک" 🔆 «خاتم بخشی» ✅ بیست و چهارم ماه ذی الحجه، أميرالمؤمنين درومسجد پيامبر عليهما االسلام انگشتر خود را در حالت ركوع به سائل بخشيد، وآيه مباركه "إنما ولیکم الله و رسوله و الذین آمنوا الذین یقیمون الصلاة و یؤتون الزکاة و هم راکعون" درشأن حضرت نازل شد. ❇️ داستان مباهله از آن بزنگاه‌هایی است که نقش حضرت رسول‌الله و خاتم‌الانبیا‌ء و المرسلین (صلوات الله علیه و آله) را در تبیین آیات قرآن نشان می‌دهد؛ و اینکه چگونه آن "انفسنا"یی که خداوند در آسمان فرمود، بر روی زمین و با عمل رسول‌الله تبدیل و تبیین می‌شود به حضرت وصی، امیرالمؤمنین علی‌بن ابیطالب (ع) و "نساءنا" تبیین و تفسیر می‌شود به فاطمه زهرا سلام الله علیها. هیچ تفسیر و تاریخی ننوشته است که رسول‌ اعظم در آن واقعه دست یکی از همسران خود را گرفت و به آنجا آورد. ✅ این واقعه یکی از جاهایی است که تفاوت مکتب اهل‌بیت و مکتب خلفا‌ را در فهم قرآن مجید نشان می‌دهد و از این مصادیق در حیات بشر همچنان هست. 🆔http://eitaa.com/zekra114

⚜ برخی اشتقاقات قرآنی استبرق یكی از واژگانی است که حروف s و t، دو حرف اصلی آن‏ را تشکیل می‌دهند. ✅ این واژه به معنای بافت حریری و ابریشم ضخیم و زیبا است. معرّب ِ استبر، استبرک و ستبر (فارسی) مأخوذ از stawr و stapr یا staprak (پهلوی) است و در فارسی ستبرق نیز گفته شده است. ✅ از همین ریشه است: ستبرا، ستبری و ستبرنا به معانی کلفتی، سفتی و غلظت. ✅ گاهی نیز، صدای t در s ادغام می.شود و ریشه‌ای مانند «أس‌س» پدید می‌آید که کاربردی از آن ‏را در این آیه می‌بینیم: 💠 أَفَمَنْ أَسَّسَ بُنْیانَهُ عَلَی تَقْوَی مِنَ اللَّهِ وَ رِضْوَانٍ خَیرٌ أَمْ مَنْ أَسَّسَ بُنْیانَهُ عَلَی شَفَا جُرُفٍ هَارٍ فَانْهَارَ بِهِ فِی نَارِ جَهَنَّمَ (توبه: ۱۰۹). ❇️ اُسّ و اساس، به معنای بنیاد، بنلاد، بنوره، دیوار، شالوده، بن، پی، بنیاد، پیکره و اصل و نیز به معنای پایه و بنیاد هر چیز و دارای ریشه در زبان‌های آرامی و سریانی است. ❇️ ریشه فعل أس‌س در عربی نیز با فعل esse (لاتین) و دیگر زبان‌های اروپایی ارتباط پیدا می‌کند. ❇️ واژه os (فرانسه) مشتق از ossum (لاتین) os و ossis (لاتین) است و دارای اَشکال و کاربردهای متعددی می‌باشد، از جمله: واژه‌های فرانسه: ossature, osseeux، osselet, ossement, osse, ossé, ossifier . ❇️ واژه اُس در فارسی به ‌معنای استخوان است که امروز نیز در واژه‌ای همچون اُسودان (استخواندان، محل قرار دادن استخوان‌های مردگانِ زرتشتی که بدن آنها بر مکان بلند نهاده و گوشتشان توسط پرندگان خورده می‌شده است)، وجود دارد. ❇️ واژه اُس در فرانسه نیز عبارت از os است که خود دارای ریشه‌ها و اشتقاقات قدیمی در لاتین و یونانی و برابر است با واژه‌های است، استه و هسته، خسته، هستو و خستو همگی به معنا یا مرتبط با واژه استخوان. ✅ از همین جاست که هسته و خستو هر دو هم به‌ معنای قسمت سخت میوه و استخوان جانوران آمده است. ✅ واژه‌های پهلوی استوار، سُتوار، اِستان (پسوندی به معنای مکان استقرار)، اُستان، آستان، اُستن، أستون، سُتوان، اُستوانه، (و معرب آن، اصطوانه) با واژه‌های بالا دارای ریشه‌ای واحدند. ❇️ نام رستم قهرمان اساطیری ایران باستان، واژه‌ای پهلوی (rōstahm) به‌ معنای راست‌تن، بزرگ‌تن و قوی‌اندام است. استخر، نام شهر معروف پارس در قبل از اسلام، هم‌چنان به‌ معنای سخت و محكم است. ❇️ ریشه‌ esـ در بسیاری از زبان‌های «هند و اروپایی» به‌ معنای بودن است و ریشه‌های sist/st نیز بر مفاهیم استقرار، بودن و ثبات دلالت دارد. ✅ نظیر sit (انگـلیسی): نشستن، seat (انگـلیسی): مکان نشستن، site (انگـلیسی): مقر، sis/sise (فرانسه): واقع بودن و نیز معادل اساس. ❇️ در پاره‌ای واژگان حرف t از ریشه‌های sist/st اشاره شده در بالا حذف یا تبدیل به حرفی دیگر می‌شود، نظیر asseoir (فرانسه): استوار کردن، نشاندن. أسّ، هم‌ریشه با واژه‌های پهلوی ast, aste, haste است. ❇️ ریشه sist/st در واژگان فراوانی از زبان‌های هند و اروپایی با همان مفاهیم اشاره شده در بالا وجود دارند، از جمله: instaurer, instituer, assister, consister, exister, constater و نیز. ✅ اسم‌هایی چون: instance, distance, statique, constance, statistique, statice . ❇️ واژه établir (فرانسه): برقرار کردن و ثبات بخشیدن، معادل establish (انگلیسی)، از مصدر stabilire (لاتین) و از همین ریشه‌ی مشترک است‌. ❇️ واژه état (فرانسه) به‌ معنای حالت وضعیت و Etat (فرانسه) به‌ معنای حکومت (با توجه به ثبات و استقرار نهفته در مفهوم آن) از statut (لاتین) آمده است. ✅ فعل esse (لاتین) و être (فرانسه) به معنای اَستن و بودن از مصدر لاتین عامیانه esser آمده است. و نیز از همین ریشه مشترک است: station (فرانسه و انگلیسی): سرپابودن، توقف و ایستگاه از statio (لاتین). statut (فرانسه): اساس‌نامه، statue (فرانسه): مجسمه، مشتق از statutum (لاتین)، statique (فرانسه): ساکن. 🖋 دکتر ابوالفضل خوش‌منش 📚نظماهنگ قرآن، ائتلاف لفظ و معنا در کلام وحی 📖 ص ۱۳۱-۱۳۳ 🏢 مؤسسه فرهنگی و هنری تألیف، ترجمه و نشر(۱۳۹۹). 🆔 http://eitaa.com/zekra114

✨✨اطلاع رسانی✨✨

🔆 حسین علیه‌السلام و نیازهای امروز ما 🎙با ارائه: آقای دکتر ابوالفضل خوش‌منش قرآن‌پژوه و دانشیار دانشگاه تهران 📆 یکشنبه ۲۴ تیرماه ۱۴۰۳ مصادف با هشتم محرم الحرام ۱۴۴۶ ⏰ ساعت ۱۰ الی ۱۱:۳۰ 🏢 خیابان ولی‌عصر (عج)، پایین‌تر از چهارراه طالقانی، شماره ۱۵۵۲ کتابخانه و مرکز اسناد فرهنگستان هنر 🌐 پیوند حضور مجازی b2n.ir/n79884 🆔 https://eitaa.com/zekra114

✨✨معرفی مقاله✨✨

⚜ الإستفادة من نسب الكلمات والعبارات القرآنية في تعليم لغة القرآن بالقرآن مع لمحة عامة عن تشكيل تعليم اللغة في القرون الأخيرة 📋 الملخص القرآن الكريم هو تبيان لكل شيء؛ فهو بيان لنفسه، بحيث لم يكن هناك متكأ لفهم الكتاب غير الكتاب ذاته، و لذا حاز الكتاب العزيز على مكانة بارزة عبر إيجاد الطرق الطويلة بغية تكامله، و بالتالي فان تفسير القرآن بالقرآن لم ينحصر في تفسير الآيات بعضها ببعض ❇️ بل يشتمل على تفسير المفردات القرآنية أيضا بعضها ببعض، و لهذا يحاول هذا البحث اقتراح أساليب علمية بهدف فهم المفردات القرآنية بعضها ببعض، و تبيين العلائق الموجودة بين المفردات القرآنية ثم الاستفادة من قابليات النص القرآني من اجل فهم النص القرآني بطريقة واضحة ✅ و باعتماد على الأساليب المستعمل في استنطاق النص القرآني في طريق فهم مفرداته بعضها ببعض من خلال التركيز على العبارات المبينة و استبدال المفردات او نظام التبادل و التقابل في القبض و البسط والتركيب الاستئناف، و الترادف و الاستعمالات المتنوعة كتعين المصداق و السياق. ❇️ و حيال ذلك فان تلك الطرق التي يستخدمها البشر في استعمال لغتهم و تعلمها، ثم الاستفادة من تلك الأساليب في استعمال اللغة القرآنية، و تعلمها سيساعد بشكل انسيابي و طبيعي في فهم القرآن الكريم. 🖋 دکتر ابوالفضل خوش‌منش 📔 الجامعه الاسلامیه فی نجف الاشرف، مجلة الجامعة الاسلامية / مجلد ۱ عدد ۷۴ (۲۰۲۳). 🌐 لینک مشاهده و دریافت مقاله: https://iu-juic.com/index.php/juic/article/view/2922 🆔https://eitaa.com/zekra114

✨✨✨یادآوری ✨✨✨

🔆 حسین و نیازهای امروز ما 🎙 آقای دکتر ابوالفضل خوش‌منش 📎https://honar.ac.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=1&&siteid=1&pageid=2427&newsview=10731 🌐 پیوند نشانی وبینار برای حضور مجازی: https://b2n.ir/n79884 🆔 https://eitaa.com/zekra114

⚜پیوند مفهوم شهادت با موضوع امامت «شهادت»ی که در اینجا از آن سخن می‌رود، با موضوع حج از یکسو و امامت و پیشوایی امم گره می‌خورد. آیه 💠 «وَمِنَ النَّاسِ مَنْ یشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاةِ اللَّهِ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ (٢٠٧) یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِی السِّلْمِ كَافَّةً وَلا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ (بقره، ۲۰۷و ۲۰۸)» در سوره بقره پس از آیات مربوط به حج نازل شده است. ❇️ این ارتباط و پیوند مسئله حج به موضوع رهبری به نحوی ظریف در برخی تفاسیر مورد توجه قرار گرفته است: فعل «یشری» (به جای یبیع) و معنای «ابتغاء» در آیه بالا، مبین اینست كه این عنصر عالی انسانی مانند مشتری نیازمند، كوشا و جویای جلب رضایت خدا می‏باشد و در جستجوی آن است تا چون محل رضایت خدا را یافت هستی و زندگی خود را بدهد. ❇️ در مقابل آن عنصر طاغی كه صلاح و خیر و سرمایه‏های دیگران را در راه كمترین شهوات خود قربانی میكند و چشم و گوشش از دیدن مرضات اللَّه و شنیدن براهین آن كور و كر شده و جز در فریبكاری و افساد نمی‏اندیشد این شخصیت الهی از هواها و شهوات و دواعی نفسانی رسته و با بصیرت نافذش حق و خیر را شناخته و در اجرای مرضات اللَّه و رفع موانع آن سر از پا نمی‌شناسد و جان به كف دارد. ✅ این‌گونه شخصیت‏ها با همه بعد و عمق روحی، چون چهره باطن و ظاهرشان یكی و به یكسو می‌باشد (ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ)، برای شناساندن آنان بیش از یك آیه نیامده، برخلاف عنصر طاغی «أَلَدُّ الْخِصامِ» كه دارای ملكات و روی‏های متنوع‏ است و در اوضاع و شرائط مختلف و برای پیشبرد مقصودش تغییر چهره می‌دهد چنان كه گویا زیر پوست ظاهرش لانه جانوران گوناگون است: گاه چون عقرب نیش برمی‏آرد، گاه روی تملق روباهی می‌نمایاند، گاه درندگی گرگی، گاه خشم پلنگی و می‌تواند همه این رویهای درونی خود را به چهره‏ای چون چهره مردان خدا بیاراید «یشْهِدُ اللَّهَ عَلی‏ ما فِی قَلْبِهِ». ⚠️ آنچه ندارد ملكات انسانی است رویها و اندیشه‏هایی كه در این آیات ارائه شده، پس از امر باتمام حج و پایان مناسك آنست كه صورت فشرده و متحركی از اجتماع تحول یافته و پیشرو اسلام می‌باشد و حاكمیت اراده خدا در آن ظهور می‌نماید. ✅ در این اجتماع شخصیت امام و رهبری اسلام باید انتخاب و مشخص شود. رهبری امام و احكام مخصوص او در كتابهای فقه سابقین از فقهاء فریقین جزء مسائل و احكام حج ذكر شده و پس از آن مانند اصل رهبری از كتابهای فقه حذف شده ـ رجوع شود به كتابهای فقهی پیش از قرون اخیر مانند «النهایه شیخ طوسی 385ـ 460ه.» و در احادیث معتبر ما، شناخت و لقاء امام در پایان و تكمیل حج از وظائف مسلمانان به شمار آمده ـ رجوع شود به كتاب كافی ـ باب حجت و مناسك حج. ❇️ در اینجا باید گفت که مفسران و محدثان روایات متعددی را در خصوص ارتباط نزول این آیات با حضرت امیر‌المؤمنین آورده‌اند، اما از آن جا كه سیر و سیاق آیات در نظر اكثر مفسران، عدیم و مفقود بوده است، به این جانب التفاتی نداشته‌اند. ✅ این نكته نیز قابل ذكر است كه آیات متعدد مربوط به زعامت و خلافت اسلامی در سوره‌های نساء و مائده آمده‌اند و می‌بینیم كه آن سوره‌ها نیز از موضوع «حج» سخن می‌گویند و با فریضه مهم و سرنوشت‌ساز «حج» مرتبط‌اند. 🖋 دکتر ابوالفضل خوش‌منش 📚 دو پیشوای ملل، حضرت ابراهیم و امام رضا علیهما السلام 📖 ص ۱۱۵_۱۱۷ 🏢 بنیاد فرهنگی و هنری امام رضا علیه‌السلام (۱۳۹۲) ⬅️ ادامه دارد.... 🆔 http://eitaa.com/zekra114