⚜ مصلا و قبله
نظر نهايی بانی و طراح اين خانه (کعبه)، گسترده شدن آهنگ و بانگ عرفان و شعور و شعار آن در سراسر گردونه زمين بود تا همه جا شعبه و شعاعی از آن برپا شود و همه در خانه خدا و خلق و خانه سلم و امنيت در يك صف روی آورند.
❇️ برای گستردن چنين پايگاه توحيدی در همه جا، فرزندان و وارثان ابراهيم سزاوارتر بودند.
❌هم آنان سالها پس از ابراهيم، معبد و هيكل اورشليم را پايهگذاری كردند و بالا آوردند، پس از لشكر كشیها و جنگها و آتش سوزیها و ويرانی شهرها و كشتار مرد و زن و خرد و كلان و هر چه جاندار بود.
✅ نه چون پايهگذاری ابراهيم و فرزندش كه به سوی آن بيابان باز و بیآب و آبادانی هجرت كردند و برای قبائل پراكنده و جنگجوی عرب خانه زندگی و اجتماع و امنيت فراهم كردند.
⚠️ به نوشته تورات، كشتارهای جمعی و تخريب و سوزاندن شهرها با الهام و فرمان «يهوه» خدای اسرائيل و زمينه ساختمان اورشليم و قدس بوده كه داوود آن را در ميان كشتار و آتش و دود پايهگذاری كرد و در زمان سليمان كامل و آراسته گرديد.
❌ يهوديان آن را به صورت معبد قومی و محل خدای خود و مركز كاهنان و مذبح و بخورات و دودها و مرجع تحليل و تحريم درآوردند و آئين همگانی و فطری ابراهيم را در آن مسخ كردند.
سپس كانون كينهها و عقدهها و آزمايش و زور آزمايی و برخوردها و جنگها و خونريزي و بازتابها شد.
⚠️ چنان كه پيش از ميلاد مسيح بارها همسايگان نزديك و دور از آشوريها و سوريها و مصريها و بابليان و ديگر ملل و قبائل بر آن تاختند و شهر و معبد را ويران كردند و يهوديان را به اسارت بردند و هفتاد سال بعد از مسيح روميان به كشتار و ويرانی آن پرداختند.
🔸در سال ۶۱۴ ميلادی پادشاه ايران آن را فتح كرد و كاهنان و راهبان را كشت و كنائس را ويران كرد.
🔹پس از آن روميان و حكام مسيحی و كشيشها حاكم و متصرف در آن و يهوديان، اقليتی محدود و محكوم گرديدند تا آنكه بانگ تكبير اسلام دروازههای آن را در سال ۱۵ يا ۱۶ هجری بر روی همه گشود
✅ بیآنكه شمشيری كشيده و خونی ريخته شود و به پيروان هر سه مذهب آزادی و امنيت كامل داد و كليساها و كنيسهها و مساجد در جوار هم قرار گرفتند... تا اين مسجد دور و بر كنار شده (اقصی) را نزديك سازد و از اقمار مسجد الحرام گرداند.
✅ همان «بيت اول» که برای «ناس» بنا شده بود؛ همان خانهای ابراهيم بنايش کرده بود و يادآور او و «ملت» حنيف او بود:
💠 قُلْ صَدَقَ اللَّهُ فَاتَّبِعُوا مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا وَ مَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ (٩٥) إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَ هُدًى لِلْعَالَمِينَ (٩٦) فِيهِ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ مَقَامُ إِبْرَاهِيمَ وَ مَنْ دَخَلَهُ كَانَ آمِنًا وَ لِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلا وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ (آلعمران، ٩٧)
❇️ باری در کنار اين اولين خانه کهن و جهانی، محمد و علی به دنيا آمدند. رسول اکرم، حج ابراهيمی را حج محمّدی گردانيد.
✅ او آيينی را که دستخوش تغيير و تحريفهای متعدد شده بود، احيا کرد و سيمای آن را بهسان قرص آفتاب از پس پردههای شرک و اميت و حميّت جاهليت به درآورد.
❇️ آن زمانی که محمد در مسجدالحرام حاضر شد تا به مردم بگويد:
اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ...
و در آنجا نماز کند، نمازی که گويی بيش از آنکه پيشانی محمد را بر خاک عبوديت بسايد، دماغ «صناديد» را بر خاک ذلت و حقارت میماليد:
💠 أَرَأَيْتَ الَّذِي يَنْهَى (٩) عَبْدًا إِذَا صَلَّى (١٠) أَرَأَيْتَ إِنْ كَانَ عَلَى الْهُدَى (١١) أَوْ أَمَرَ بِالتَّقْوَى (١٢) أَرَأَيْتَ إِنْ كَذَّبَ وَتَوَلَّى (١٣) أَلَمْ يَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ يَرَى (١٤) كَلا لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ لَنَسْفَعًا بِالنَّاصِيَةِ (١٥) نَاصِيَةٍ كَاذِبَةٍ خَاطِئَةٍ (١٦) فَلْيَدْعُ نَادِيَهُ (١٧) سَنَدْعُ الزَّبَانِيَةَ (١٨)....(علق، ۱۹).
🖋 دکتر ابوالفضل خوشمنش
📖 ص ۸۳_۸۵
📚 دو پیشوای ملل؛ حضرت ابراهیم و امام رضا علیهما السلام
🏢 بنیاد فرهنگی و هنری امام رضا علیهالسلام (۱۳۹۱)
🆔 http://eitaa.com/zekra114
⚜ سوره جمعه
این سوره سخن از دَری میکند که در شام تیره «ضلالت» و «جاهلیت» به سوی «تلاوت»، «تزکیه» و «تعلیم» کتاب و حکمت گشوده شده و تصویری از جامعهای به دست میدهد که در آن، بنده مصطفی و مختار خدا، پیشوای با فرّ و جاه راستی و درستی، قاری قرآن، معلم حکمت و نیز فرمانده و امام تزکیهکننده امت است.
✅ سوره جمعه، تنها سوره نامبردار به یکی از ایام هفته/یکی از اجزای نظامِ گاه شماری قرآنی است.
✅ سورهای است که در آن حکم اقامه نماز جمعه تشریع شده است.
✅ تنها سورهای است که طلیعه آن چهار اسم از اسمای حسنای الهی را دربردارد
✅ یکسوی آن، «صف» و «بنیان مرصوصِ» جهاد استقرار یافته و در سوی دیگرِ آن، آزار و نفاق منافقان قرار گرفته است (سورههای ۶۱ و ۶۳ در دو طرف آن).
❇️ از موضوعات اصلی سورههای مسبّحات، قُدس و عظمت خدا و رسول و «عزّت» الهی و نبوی است.
ما انعکاس این موضوعات را به روشنی در سورههای صف، جمعه و تغابن میبینیم.
✅ در این زمینه ذکر توضیحی لازم است:
عبرانیان در سرزمین کنعان با فقر و خفّت زندگی میکردند؛ سرزمین ایشان در حاشیه و در میان قدرتهای بزرگ بینالنهرین و مصر بود.
❌ این قوم بر اثر تغلّبات قدرتها و تقلّبات روزگار، به تدریج سر از مصر درآوردند؛ جایی که در آن، جایگاهی مابین انسان و حیوان داشتند و نیروهای کار ارزانقیمت مُلک فراعنه محسوب میشدند.
🔆 خداوند حضرت موسی را به سوی ایشان مبعوث کرد تا آنها را از ذلّت بردگی و بندگی جسمی، روحی و عقلی به عزّت و مُکنت مادّی و معنوی برساند
🔹 همان داستان «استضعاف» و «استکبار» که قرآن کریم بیان کاملِ نظام و مناسبات آن را در سرگذشت مفصّل این قوم در سراسر قرآن آورده است و اوج داستانسراییِ خدای بزرگ را در این باب در سورههایی همچون قصص و اعراف و آلعمران و بقره میتوان دید.
❇️ با تدبّر در سراسر قرآن کریم به روشنی به دست میآید که بنی اسرائیل بیش از آنکه از تعالیم موسای نبی درس دین بگیرند، از کید و مکر دستگاه فراعنه، درس دنیا گرفتند و کوشیدند تا حقارتهای تاریخی خود را با آنچه در دستگاه «علوّ و فساد» فرعونی دیده و یافته بودند، جبران کنند.
🔹 از سوی دیگر آنها از طریق برخی اخبار تورات و تطبیقات اشارات انبیای خود (نظیر آنچه در کتاب دانیال نبی در باره «آخرالزمان» آمده است) باخبر شده بودند که پیامبری باعظمت از سرزمین حجاز ظهور خواهد کرد.
🔸پس گروهی از ایشان آهنگ این سرزمین کردند تا با ظهور آن پیامبر، به عنوان قومی که با وحی و نبوّت آشنا، برگزیدة خداوند و تنها شایسته پادشاهی جهان است، مخاطب مختار و قوم ملازم و ممتاز آن پیامبر باشند و در رکاب او به خیالات دیرینهای که برای سلطنت دنیوی داشتند، دست یابند.
✅ اما از نظر قرآن، هیچگونه مجالی برای تبعیض و خاصّهخواری وجود نداشت، بلکه چنان قومی را به سبب سابقه و اطلاع قبلی در برابر آیین حق، به جای تفضّل و خاصّهخواری، مسئولیتی دقیقتر میبود که میبایست به آن گردن نهند:
💠 یا بَنِی إِسْرَائِیلَ اذْكُرُوا نِعْمَتِی الَّتِی أَنْعَمْتُ عَلَیكُمْ وَأَوْفُوا بِعَهْدِی أُوفِ بِعَهْدِكُمْ وَإِیای فَارْهَبُونِ * وَ آمِنُوا بِمَا أَنْزَلْتُ مُصَدِّقًا لِمَا مَعَكُمْ وَلا تَكُونُوا أَوَّلَ كَافِرٍ بِهِ وَلا تَشْتَرُوا بِآیاتِی ثَمَنًا قَلِیلا وَإِیای فَاتَّقُونِ * وَلا تَلْبِسُوا الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ وَتَكْتُمُوا الْحَقَّ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ * وَأَقِیمُوا الصَّلاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَارْكَعُوا مَعَ الرَّاكِعِینَ . أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنْسَوْنَ أَنْفُسَكُمْ وَأَنْتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ أَفَلا تَعْقِلُونَ (بقره: ۴۰-۴۴).
⚠️ حال این قوم در نقاطی از حجاز و از جمله در مدینه و حوالی آن مستقر و آماده بود تا رهآورد سفرها و سرگذشتهای روزگار خفّتِ کنعان، بیگاری مصر، تیه و سرگردانیهای تاریخیِ سینا و سرزمینهای دیگر، پیامبرکشی، تزویر و تحریف و رباخواری، همه و همه را به خدمت گیرد و بر سرزمینِ آیینِ خاتم، سلطه و سیطره یابد و سپس با سوار شدن در رکاب آن، دین جدید را پیک جهان پیما و جهانگیرِ خود سازد.
⚠️ این هدف با سه راهبرد عمده تعقیب میشد که عبارت از تکیه بر بُعد دینی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بود.
⬅️ ادامه دارد....
🖋 دکتر ابوالفضل خوشمنش
📚 تناسب سورهها، تنظیر و تدبّر در سورههای حزب مفصل
📖 ص ۲۰۳_۲۰۵
🏢 سازمان طبع و نشر قرآن کریم (۱۳۹۹)
🆔 http://eitaa.com/zekra114
⚜ سوره جمعه
قسمت دوم
‼️ ادعای یهود این بود که ایشان، اهل کتاب، و اعراب امّتی «امّی»اند؛ یهود بنا بر همان خوی دیرینه حرص و آز، بر مناسبات اقتصادی مدینه دست انداخته بود، میان دو قبیله اوس و خرزج، بذرهای فتنه و تفرقه میکاشت تا یکسره با یکدیگر در منازعه باشند و امکان اتحاد و پرداختن به سرنوشت سیاسی و مدنی خویش را نیابند.
✅ قرآن بارها به مسلمانان هشدار داد تا این هر سه منفذ را ببندند، تأکیدات قرآن بر این سه موضوع را از جمله در سوره جمعه چنین مییابیم:
🔆 خداوند ملکِ قدوس عزیز حکیم، مُلک، قُدس، عزّت و حکمت خویش را به پیامبری از قومی که از نگاه ایشان، «امّی» محسوب میشود عطا کرده تا ایشان را تزکیه کند و و مر آنان را کتاب و حکمت تعلیم دهد.
✅ و یهودیان، اگر خاصّهگان و برگزیدگان خدایند، یک بار هم که شده در برابر دیگران، از خدا درخواست مرگ کنند تا به لقای او بشتابند!
✅ مسلمانان در ایام هفته و از جمله جمعه، به کوشش اقتصادی مشغول باشند و چون ندای نماز جمعه بلند شد - که خود جمعبندی هفتگی جماعاتِ یومیه است – با چابکی در صفوفی درهم فشرده حضور یابند
✅ و آنگاه که نماز به پایان رسید، با چالاکی در زمین منتشر شوند و «فضل خدا» را که کنایه از تجارتِ مطهّر و دور از آلودگیهای تجارت یهودوارِ آلوده به سُحت و رباست، جویا شوند و خویش را از جمیع این جهات دینی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی «عزیز» بدارند.
🖋 دکتر ابوالفضل خوشمنش
📚 تناسب سورهها، تنظیر و تدبّر در سورههای حزب مفصل
📖 ص ۲۰۵_۲۰۶
🏢 سازمان طبع و نشر قرآن کریم (۱۳۹۹)
🆔 http://eitaa.com/zekra114
💠 كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ إِلَيْكَ مُبَارَكٌ لِيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَ لِيَتَذَكَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ (ص: ۲۹)
🔆 جلسات هفتگی تلاوت و تدبّر قرآن کریم به همراه بیان نکات تدبّری و تناسب آیات
❇️ با قرائت عموم علاقمندان و نظارت مشترک آقای دکتر ابوالفضل خوشمنش و اهل قرآن
📆 دوشنبهها ساعت ۱۱ الی ۱۲
(فردا ۱۶ مهرماه ۱۴۰۳)
🏫 مسجد شهدای دانشکده الهیات و معارف اسلامی
❇️ حضور همه دانشجویان گرامی، استادان ارجمند و کارکنان محترم را برای استفاضه از منهل ماء معین قرآن کریم ارج مینهیم.
🆔 http://eitaa.com/zekra114
بسم اله الرحمن الرحیم
انسان مفسر قرآن نیست بلکه این قرآن است که مفسر انسان و رمزگشای صحنههای زندگی اوست.
🔆 قرآن بسی برتر از آن است که افادات او در محیط روزگاران نزول و پس از آن و محدوده صحابه و تابعان و مفسران فقیهان و متکلمان بماند. این حقیقتی است که برخی عالمان بزرگ از آن سخن گفتهاند.
✅ زمان تا کنون همواره به نفع قرآن عمل کرده است و هر چه زمان پیشتر رفته و علم و فهم بشر بیشتر شده سیمای قرآن در نظر اولوالالباب رخشاتر آمده است. صحنههای فراوانی در زندگی انساناند که باید روی دهند تا عمق برخی سخنان قرآن نکو دانسته شود.
✅ شاید برای برخی از ما تا کنون این پرسش پیش آمده باشد که آیا قرآن کریم صورتی پیوسته دارد و آیا اجزا و مؤلفههای یک سورهی قرآنی با یکدیگر پیوندهای منسجم و معنادار دارند؟
⁉️ مثلا چه ربطی میان موضوعات عزت، حکمت، مُلک و کشورداری، تعلیم کتاب و حکمت، حمار بودن کسی که کتاب خدا را میخواند و میداند اما بهرهای واقعی از آن ندارد، ذلّت یهودی در برابر عزت خدا و رسول، آرزوی مرگ کردن، یادآوری مرگی که همه به سوی آن سوق داده میشوند،
✅ داشتن معاش و اقتصاد درست و نفروختن سخنان پیامبر و امام جامعه به زنگ شتر قافلهای که تازه از راه رسیده و کالای جدید آورده به شرحی که در سورهی جمعه آمده است، وجود دارد؟
❇️ اما قرآن کریم این مقولهها را در این سوره اینگونه تنگاتنگ و در هم تنیده در کنار هم چیده است و التفات به سخن قرآن کریم به خوبی از وقایعی که بر ما میگذرد رمزگشایی میکند.
✅ اینکه سورهی جمعه یکی از هفت سورهی مسبحات و تنها سوره مسبحات است که زوج آن نیز (سوره صف) از مسبحات است؛
✅ و این که از دل همین صفوف نماز جمعه (اگر کارکردهای آن درست باشد) صفوف مجاهدانی که بهسان «بنیان مرصوص»اند شکل میگیرد
✅ و اینکه خدای بزرگ در طلیعهی این سوره، مدنیت اسلامی از ملِک و قدوس و عزیز و حکیم بودن خود سخن میگوید تا همگان بدانند مُلک تنها از او سرچشمه میگیرد و ملک باید مقرون به قداست و عزت و حکمت باشد؛
⚠️ و اینکه یهود غیرِ خود را «اُمّی» میخواند و جان و مال «اُمییّن» را مباح میشمرد و خداوند از میان همین «امیین» با شعار «لَيْسَ عَلَيْنا فِي الْأُمِّيِّينَ سَبِيلٌ» پیامبری برانگیخت که ایشان را تزکیه کرد و کتاب و حکمت آموخت و اینکه این تزکیه و تعلیم برآمده از فضل عظیم پروردگار و شامل نسلهای بعد نیز میبود؛
⚠️ و اینکه ادعای دین و بهرهوری قشری از آن، تداعیکنندهی مثل خَران کتاببر است؛
💠 «بِئْسَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِ اللَّهِ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ»!
⚠️ و اینکه شما ای قوم مبغوض مغضوب! اگر ادعای ولایت خدا را دارید پس خود را در معرض مرگ قرار دهید و آنان هرگز چنین نکنند زیرا خود و اعمال خود را نیک میشناسند.
❓راستی ربط جمعه به مرگ چیست؟
✅ جمعه «حج مساکین» و حج نیز «مشهد»ی از محشر و «مشهد یوم عظیم» است!
✅ جمعه محک خوبی برای آمادگی انسان جهت مرگ است قرآن انسانهای مومن را امر کرده است تا با شنیدن ندای نماز جمعه کسب و کار خود را رها کنند و به سوی نماز و تجمعی بشتابند که یادآور حج اکبر و حشر «یوم الجمع» است، و پس از نماز با ذکر کثیر پروردگار متعال همچنان کار و تجارت آمیخته با قدس و طهارت خود را از سر گیرند و سخنان امام جامعه را به بانگ زنگ شتران و وساوس دنیای مادیاش نفروشند.
🔆 وقایع روز جمعه ۱۳ مهرماه تمثّل شگفتانگیزی از این حقایق قرآن بود. در روز جمعه، امام جامعه در میان جماعتی انبوه و پرشور از امت خود، در صحنهای که خوف و خطر مرگ در آن بیش از هر زمان دیگر حس میشد، حاضر شد و برای امتی زنده خطبهخواند، اما کسی از سران یهود را یارای آن نیست که با تکیه بر آن همه سلاح و امکانات دنیای کفر و شرک و نفاقِ جاهلیت عربی، حضوری ابراز و «تمنّای موت» کند.
🖋 دکتر ابوالفضل خوشمنش
📋 یادداشتها (۱۳ مهرماه ۱۴۰۳)
🆔 http://eitaa.com/zekra114
⚜ سوره مرسلات
نظماهنگ درونی
از قَسمهای آغازين اين سوره، ریتمی سريع و حركت آفرين، بهسان همان ریتمی که در آغاز سورههای عاديات، نازعات، ذاريات و صافّات وجود دارد، شنيده میشود:
💠 وَ الْمُرْسَلاتِ عُرْفًا* فَالْعَاصِفَاتِ عَصْفًا* وَ النَّاشِرَاتِ نَشْرًا* فَالْفَارِقَاتِ فَرْقًا* فَالْمُلْقِيَاتِ ذِكْراً * عُذْرًا أَوْ نُذْرًا (مرسلات، ۱_۶).
✅ هر چند در آهنگ سوره صافات به دليل وجود دو تشديد و مدّ لازم بعد از آنها، نمودِ حركت در مقايسه با سه مورد ديگر كمتر است، اما در همه سورههای مورد بحث از پديدههايی متحرك و دارای سرعت و شتاب ياد شده است.
🔹جواب قسمهای سوره مرسلات يك جمله است:
💠 إِنَّمَا تُوعَدُونَ لَوَاقِعٌ (مرسلات،۷).
✅ همچنين آهنگ اين جمله، نظير آهنگ جواب قسم در آيه ۷ سوره طور و آيه ۵ سوره ذاريات است كه در آنها نيز مانند همين سوره با موضوع قيامت و اوصاف آن آغاز میشود.
الفاظ اين سه آيه نيز تا حد زيادی دارای تشابه میباشند.
🔹در ادامه سوره مرسلات میآيد:
💠 فَإِذَا النُّجُومُ طُمِسَتْ* وَ إِذَا السَّمَاءُ فُرِجَتْ * وَ إِذَا الْجِبَالُ نُسِفَتْ * وَ إِذَا الرُّسُلُ أُقِّتَتْ * لأيِّ يَوْمٍ أُجِّلَتْ (مرسلات، ۸_۱۲).
❇️ آیات فوق به حروف ساکن ختم میشوند و مفهوم سكون را القا میكنند.
✅ سكون و توقف در همه چيز و در گردش عالم به شکلی كه برای تبديل آن به صورتی ديگر در روز جدايی لازم است:
💠 لِيَوْمِ الْفَصْلِ * وَ مَا أَدْرَاكَ مَا يَوْمُ الْفَصْلِ (مرسلات: ۱۳-۱۴).
❇️ آهنگ اين دو آيه، متفاوت از مفهوم آيات قبل و سنگين است و القاكننده فصل بين دو قسمت قبل و بعد خود میباشد.
❇️ آيات بعد، سيری اجمال در تاريخ و اشارهای برقآسا به سنت الهی در نابودی مجرمان دارد و پس از آن تصوير پياپی صحنههای خلقت انسان ذکر میشود.
❇️ آيه «وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ» (مرسلات،۱۵) آهنگ سوره را در قسمت مورد بحث قطع میكند و از آن پس آهنگی جديد آغاز میشود:
💠 أَلَمْ نَجْعَلِ الأرْضَ كِفَاتًا * أَحْيَاءً وَ أَمْوَاتًا* وَ جَعَلْنَا فِيهَا رَوَاسِيَ شَامِخَاتٍ وَ أَسْقَيْنَاكُمْ مَاءً فُرَاتًا (مرسلات، ۲۵_۲۷).
✅ اين آيات، برشمارنده نعمتهای الهی در دنيا و براهينی بر قدرت او در برپايی آخرت هستند.
✅ اين آيات از نو، دارای ايقاع حركت، پويايی و دارای همانندی با آيات سوره بعد از مرسلات - نبأ - است:
💠 أَلَمْ نَجْعَلِ الأرْضَ مِهَادًا * وَ الْجِبَالَ أَوْتَادًا * وَ خَلَقْنَاكُمْ أَزْوَاجًا (نبأ، ۶-۸).
✅ آيه «وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ» از نو در ميان آيات سوره مرسلات فاصله میاندازد و تصويری جديد به همراه آهنگی مهيب در برابر سمع و نظر مجسم میسازد:
💠 وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ * انْطَلِقُوا إِلَي مَا كُنْتُمْ بِهِ تُكَذِّبُونَ * انْطَلِقُوا إِلَي ظِلٍّ ذِي ثَلاثِ شُعَبٍ* لا ظَلِيلٍ وَ لا يُغْنِي مِنَ اللَّهَبِ * إِنَّهَا تَرْمِي بِشَرَرٍ كَالْقَصْرِ* كَأَنَّهُ جِمَالَةٌ صُفْرٌ * وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ (مرسلات، ۲۸_۳۴).
❇️ آهنگ سوره، بر اثر ختم كلمات به حروف ماقبل ساكن (قصر، صفر) و ايجاد سكونهای متوالی ناشی از وقف بر سر آيات، مجدداً سختی و شدت میيابد و خلايق را نشان میدهد كه در لحظه سخت و دهشت بار حسابرسی، طاقت چاره انديشی و حتی سخن گفتن از آنان سلب شده است. (مرسلات، ۳۵).
💠 هَذَا يَوْمُ لا يَنْطِقُونَ * وَلا يُؤْذَنُ لَهُمْ فَيَعْتَذِرُونَ * وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ* هَذَا يَوْمُ الْفَصْلِ جَمَعْنَاكُمْ وَالأوَّلِينَ * فَإِنْ كَانَ لَكُمْ كَيْدٌ فَكِيدُونِ * وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ (مرسلات، ۳۵-۴۰).
✅ سوره به زودی داستان اهل بهشت، پايان حسابرسی متقين و برخورداری آنان را از الوان نعمت نشان میدهد، بیآنكه از سرنوشت نهايی «مجرمون» سخنی باشد:
💠 إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي ظِلالٍ وَعُيُونٍ* وَفَوَاكِهَ مِمَّا يَشْتَهُونَ * كُلُوا وَاشْرَبُوا هَنِيئًا بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ * إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ (مرسلات، ۴۱-۴۴).
🖋 دکتر ابوالفضل خوشمنش
📚 نظماهنگ قرآن؛ ائتلاف لفظ و معنا در کلام وحی
📖 ص ۱۵۳-۱۵۵
🏢 مؤسسه تالیف، ترجمه و نشر آثار هنری (۱۳۹۹)
🆔 http://eitaa.com/zekra114
💠 كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ إِلَيْكَ مُبَارَكٌ لِيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَ لِيَتَذَكَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ (ص: ۲۹)
🔆 جلسات هفتگی تلاوت و تدبّر قرآن کریم به همراه بیان نکات تدبّری و تناسب آیات
❇️ با قرائت عموم علاقمندان و نظارت مشترک آقای دکتر ابوالفضل خوشمنش و اهل قرآن
📆 دوشنبهها ساعت ۱۱ الی ۱۲
(فردا ۲۳ مهرماه ۱۴۰۳)
🏫 مسجد شهدای دانشکده الهیات و معارف اسلامی
❇️ حضور همه دانشجویان گرامی، استادان ارجمند و کارکنان محترم را برای استفاضه از منهل ماء معین قرآن کریم ارج مینهیم.
🆔 http://eitaa.com/zekra114
🔷🔹به مناسبت روز حافظ🔹🔷
📌 ما و حافظ
🎙با ارائه:
جناب آقای دکتر ابوالفضل خوشمنش
📆 دوشنبه ۲۳ مهرماه ۱۴۰۳
⏰ ساعت ۱۹ الی ۲۰
🔗لینک ورود به جلسه:
https://www.skyroom.online/ch/csir.ut/ut
🆔 http://eitaa.com/zekra114
⚜ ابزاری برای سلطه و نفوذ نرم
زبان، زمانی که به محیط اجتماع وارد میشود، جایگاهش فقط به تبادلهای اجتماعی و فرهنگی میان افراد محدود نمیشود، بلکه با هویت و موجودیت سیاسی افراد، حاکمیت ملی، تمامیت ارضی و امنیتی یک دولت نیز ارتباط پیدا میکند و در اینجاست که مسئله امنیت زبانی مطرح میشود.
✅ از این رو دستگاههای سیاسی و امنیتی کشورها نیز علاوه بر دستگاههای فرهنگی به مسئله زبان نیز به طور پیدا و پنهان ورود میکنند.
❇️ با توجه به این موضوع، آموزش زبانهای مادری نیز جنبه سیاسی مییابد؛ چرا که متون آموزشی زبان در مدارس و دانشگاهها و جاهای دیگر، وسیله نشر فرهنگ رسمی است و با موضوع القای ایدئولوژی و نظام ارزشی حاكم نیز ارتباطی وثیق پیدا میكند.
⚠️ حتی میتوان تغییر زبان و خط را دشمنی خانهبرانداز برای یک ملت، فرهنگ و هویت آن وصف کرد.
✅ همچنانکه میتوان امنیت زبانی برای یک کشور را به امنیت غذایی تشبیه کرد. در کنار امنیت غذایی، مقولههای دیگر تمدن مثل امنیت سرزمینی، تمامیت ارضی و تولید ثروت و فکر نیز تأمین خواهد شد.
✅ میزان حساسیت امنیت زبانی گاه از حساسیت غذایی نیز فراتر میرود؛ زیرا در بسیاری از اوقات که بحرانها و منازعات مانع نباشند، میتوان غذا را از خارج از کشور و سرزمین وارد کرد اما درباره زبان لزوماً نمیتوان چنین تدبیری به کار بست.
✅ زبان جدای از آنکه باید با اتکا به سرمایه و پشتوانههای فکری، ادبی و تاریخی دارای مصونیت و امنیت از نابودی باشد، بایستی بتواند با پشتوانههای علمی و ادبی خود، توان امنیتبخشی به گویشوران خود را نیز داشته باشد.
🔹نگاهی به نقشی که زبان در مقولۀ امنیت کشورها در نقاط و مقاطع مختلف تاریخی و جغرافیایی ایفا کرده است، موضوع مورد نظر ما را بهتر تبیین میکند.
⭕️ در مقطعی از تاریخ، ایران مانند برخی دیگر از سرزمینهای بزرگ و ریشهدار تاریخ، در تب جداپیکری دولتهای خودمختار آل زیار (۳۱۶ ـ ۴۴۳ ق.) تا ایلخانان (۶۵۴ ـ ۷۵۰ ق.) میسوخت، اما حصاری نامرئی و مستحکم قطعههای این پیکر کهن را به هم میپیوست.
✅ حصاری که تنها دیواری ضخیم و ایستا نبود، بلکه همچون پیکی پویا و گویا نیز میان گویندگان میگشت و نمیگذاشت که پادشاهان متعدد و مردمان گوناگون خود را از یکدیگر جدا بدانند.
❇️ این حصار بزرگ، همان زبان فارسی بود که یکی از رازهای بقای ایران و یکپارچگی آن در طول تاریخ بوده است؛ و حکیم ابوالقاسم فردوسی طوسی در این پاسبانی و حصاربانی نقشی بزرگ برعهده داشت.
⚠️ امپراتوری سابق عثمانی (۱۲۹۹ ـ ۱۹۱۹ م.) «از پایدارترین دولتهای مسلمان»،
یکی دیگر از این نمونهها در قرن گذشته است که استعمار انگلستان برای ایجاد تفرقه در ارض پهناور اسلام از تکیه بر اختلافات زبانی میان اقوام آن بهره برد.
⭕️ این کار نیازمند مقدمات متعددی بود که شرارههای آن در سرزمین قفقاز و آناتولی و برخی نقاط دیگر زده شد تا به تدریج به مرحلۀ فروزش آتش منازعات و آشکار شدن اختلافات رسید و سرانجام به فروپاشی آن امپراتوری بزرگ منتهی شد.
⭕️ امّت این امپراتوری از زبانی توحیدی و وحدتبخش که برخوردار از ظرفیت حمل بار دانش و اندیشه تمدّنی با آن گستره سترگ باشد محروم بود.
⭕️ این نقصان به طور ویژه در اواخر عهد عثمانی که مواجه با چالشهای سیاسی، اقتصادی و فکری عظیم و قرنِ بیستمی در درون خود و نیز در برابر جهان غرب و مسیحیت بود، بیشتر به چشم میآمد.
❇️ سید جمالالدین اسدآبادی (۱۲۱۷ ـ ۱۲۷۵ ق.) ـ عالم اندیشمند و مصلح دو قرن اخیر شرق که طی سالیانی طولانی قضایای مختلف مربوط به امّت اسلامی و مسئله استعمار را در مصر، ترکیه، عراق، هندوستان، افغانستان، روسیه، آلمان، فرانسه و انگلستان از نظر گذرانده بود ـ نیز وقوع خطرهای ناشی از گسست زبانی در سرزمینهای تحت حکمرانی امپراتوری عثمانی را استشمام کرده بود و در آن روزگار در این باره هشدار داده بود:
⚠️ «لازم است زبان قرآن ـ نه صرفاً زبان عربی که خود از تبیین قرآن بازمیماند و تفرقه و تشتتی فزاینده را تجربه میکند ـ زبان رسمی جهان اسلام باشد و امپراتوری عثمانی نیز به واحدهای سیاسی نیمهخودمختار فدرالی تقسیم شود. چنین زبانی است كه میتواند زبان بینالملل اسلامی باشد، اما نیست و مسلمانان از آن غافلاند و زبان خدا را در چارچوب زبان یک قوم و نژاد، محصور و مهجور نگاه داشتهاند».
🖋 دکتر ابوالفضل خوشمنش
📚 زبان قرآن (ماهیت، هویت، جایگاه و آموزش آن)
📖 ص ۶۰-۶۲
🏫 انتشارت حوزه و دانشگاه (۱۳۹۸، چاپ چهارم)
🆔 http://eitaa.com/zekra114
🔷🔹به مناسبت روز حافظ🔹🔷
📌 ما و حافظ
🎙 نشست علمی جناب آقای دکتر ابوالفضل خوشمنش
📆 دوشنبه ۲۳ مهرماه ۱۴۰۳
🔗لینک مشاهده:
https://www.aparat.com/UT_FTIS/videos
https://www.aparat.com/v/kqp414d
🆔 http://eitaa.com/zekra114
💠 كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ إِلَيْكَ مُبَارَكٌ لِيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَ لِيَتَذَكَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ (ص: ۲۹)
🔆 جلسات هفتگی تلاوت و تدبّر قرآن کریم به همراه بیان نکات تدبّری و تناسب آیات
❇️ با قرائت عموم علاقمندان و نظارت مشترک آقای دکتر ابوالفضل خوشمنش و اهل قرآن
📆 دوشنبهها ساعت ۱۱ الی ۱۲
(فردا ۳۰ مهرماه ۱۴۰۳)
🏫 مسجد شهدای دانشکده الهیات و معارف اسلامی
❇️ حضور همه دانشجویان گرامی، استادان ارجمند و کارکنان محترم را برای استفاضه از منهل ماء معین قرآن کریم ارج مینهیم.
🆔 http://eitaa.com/zekra114
⚜ شاعر فلسطینی، محمود درویش
اشغال فلسطین، خود نسل كثیری از شاعران پرشور را در این سرزمین و كشورهای مجاور پدید آورد؛ نسلی كه استقصای نام آنان نیز تقریباً غیرممكن است.
✅ نمونهی شاخص این نسل، محمود درویش است. شاعری كه شعرش همواره تداعی کننده نام فلسطین است.
او میگوید:
🔹از بیشهی زیتون صدا آمد،
و من مصلوب بودم روی آتشها
🔸میگفتم: ای زاغان!
بس بادتان باد این شیون!
شاید كه برگردم به خانهی خویش
شاید افق یك لحظه بارانی شود، شاید
وین شعلهی درّنده را یكباره بنشاند.
🔹یك روز میآیم فرود از این صلیب خویش
🔸وانگه مرا، آن روز، خواهی دید
عریان و با پای برهنه بازگردیده
[در تابش خورشید]
❇️ نمونهای از همنوایی را در شعر محمود درویش میبینیم. او معتقد بود: «شعری كه نتواند چراغی را از خانهای به خانهای حمل كند، شعر بیرنگ و بویی است».
او میگفت:
🔸به من مگو:
كاش نانوا بودم در الجزایر
تا همآواز شوم با یك ستیزهگر
🔹به من مگو:
كاش چوپانی بودم در یمن
تا بخوانم برای شورشهای زمن
🔸به من مگو:
كاش كارگر كافهای در هاوانا بودم
تا بخوانم برای پیروزی كوهها
🔹به من مگو:
كاش حمال كوچكی در اسوان بودم
تا بخوانم از برای سنگها
🔸 دوست من!
نیل در ولگا نمیریزد
و نه به رود كنگو، و رود اردن در فرات
هر رودی سرچشمهای دارد، مجرایی و حیاتی دارد
🔹 دوست من... سرزمین ما عقیم نیست
هر سرزمینی را روز میلادی است
و هر بامداد با یك ستیزهگر وعده دارد.
🖋 دکتر ابوالفضل خوشمنش
📚بیداری و بینالملل اسلامی با مروری بر نقش داعیان قرآنی در دو سده اخیر
📖 ص ۱۴۵ (با اندکی تصرف و تلخیص)
🏢 بوستان کتاب (۱۴۰۱، چاپ پنجم)
🆔 https://eitaa.com/zekra114