#فرمون چیست؟
"فرمون" در سال 1959 توسط پیترمارتین کشف شد. این اصطلاح بر اساس کلمه یونانی pherein نام گذاری شد.
فرمونها پیامهای شیمیایی درون گونه ای را مخابره می نمایند و واکنشهای رفتاری کوتاه مدت را بر می انگیزند.در واقع فرمون پیام دهندهای است که اعضای یک گروه خاص از گیاهان یا جانوران را تحریک میکند. فرمونها مواد شیمیایی هستند که قادرند گیرندگان پیام را، خارج از بدن تولید کننده پیام تحریک کنند و بر رفتار آنها تاثیر بگذارند. تا به حال 170 گونه از پروانه ها شناخته شده اند که از خود فرمون پخش می کنند. امروزه از فرمونهای مصنوعی تهیه شده، در مبارزه با آفات کشاورزی استفاده می شود.
این ماده شیمیایی ( فرمون ) در حشرات ،جانوران و حیوانات ، جهت جلب توجه ، نشانه گذاری، تحریک جنس مخالف و حتی حس پرخاشگری مورد استفاده قرار میگیرد.
به عنوان مثال، فرمون موجود در ادرار سگها، قلمرو آنها را مشخص میکند یا میتواند برای جذب جنس مخالف مؤثر باشد
فرمونها پیامهای شیمیایی درون گونه ای را مخابره می نمایند و واکنشهای رفتاری کوتاه مدت را بر می انگیزند. فرمون ها موادی هستند که از غده هایی که در انتهای بدن حشرات ماده وجود دارد به بیرون ترشح می شوند ودر حقیقت مواد فریبنده برای حشرات محسوب می شوند. انواع فرمون عبارتند از:
فرمون جنسی (Sex pheromone)
این فرمون از غده های برون ریز پروانه های ماده به صورت گاز خارج می شوند وحشرات نر را به منظور جفت گیری جلب می کنند. از این فرمون ها می توان در جهات مختلف استفاده کرد:
الف)مبارزه مستقیم با آفات: به صورت تله های فرمونی حشرات را جمع کرده ومعدوم می نمایند مثل کرم خراط
ب)تعیین زمان مبارزه شیمیایی با آفات پس از بدست آوردن پیک جمعیت. مثلا در مورد کرم سیب با استفاده از تله های فرمونی، دو هفته پس از پیک جمعیت، می توان عملیات سمپاشی را اجرا کرد.
ج)تعیین قلمرو وپراکنش حشرات یک منطقه
د)مطالعات فونستیکی
و)بعضی از فرمونها بعنوانConfusion pheromones عمل نموده بدین ترتیب که محیط را از فرمون اشباع کرده وایجاد اختلال در جفت یابی نرها ودر نتیجه اختلال در جفت گیری ( Mating Disruption ) می نمایند .
فرمون تجمعی(Aggreation pheromone)
این نوع فرمون در افراد یک گونه وجود دارد وحشرات نر وماده به این فرمون جلب می شوند. بعنوان مثال از سوسک حنائی خرما فرمونی به نام فروژینئول استخراج کرده اند که حشرات را جلب وپس از آن معدوم می نمایند.
فرمون هشدار دهنده(Alarm pheromone)
در بعضی از حشرات مانند شته ها،هنگامیکه مورد حمله دشمنان طبیعی قرار می گیرند از انتهای کورنیکول خود قطراتی ترشح می کنند که بعنوان فرمون هشدار دهنده وزنگ خطر برای سایر افراد عمل می کند.
#بیشتر_از_کتاب_درسی
#زیست_یازدهم_فصل_چهار
🆔@baghery56
🧬@zisthb