✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨
🔎 #ترنم_وحی
📖«اَلْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ»
(سوره حمد آیه ۲)
🔖 بررسی واژه عالَمین
🔻 واژۀ «عالَمين» در این آیه جمع عالَم بر وزن «فاعَل» است كه بر اسم آلت دلالت میکند.
◽️وزن «فاعَل» کاربردهای ديگرى نيز در قرآن دارد؛ مانند «خاتَم» در «خَاتَمَ النَّبِيِّينَ» که بهمعنای «مَا يُخْتَمُ بِهِ» است؛ يعنی آنچه با آن مُهر زده میشود و چيزی را ختم میکند، يا «قالَب» بهمعنای «مَا يُقْلَبُ بِهِ»، يعنی چيزى كه بهوسيلۀ آن شكل داده میشود.
🔖 واژۀ عالَم نيز بر همين قياس به معنای «مَا يُعْلَمُ بِهِ» است؛ يعنی آنچه با آن علم حاصل میشود. اما اين علم به چه چيزی تعلّق میگيرد؟
◽️در پاسخ بايد گفت که منظور «مَا يُعْلَمُ بِهِ اللهُ» است، يعنی هر آنچه بهوسيلۀ آن علم به خداوند حاصل میشود.
◽️با اين معنا، مجموعۀ هستى و تمام ممكنات و ماسِوىالله كه مخلوق خداوندند و راهنمايى و دلالتى بر حضرت احديت دارند، مصداق عالَم هستند. بهعبارتديگر، همه چيز جز خداوند متعال، اعم از جمادات، نباتات، حيوانات و نيز جن و انس در زمرۀ عالَم قرار میگيرند.
◽️برايناساس، «اَلْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ» يعنى سپاس و حمد تنها متعلّق به خداوندى است كه مالك و تربيتكنندۀ تمام آفرينش است و همۀ هستى زير پوشش نظام تربيتى و حكومتى اوست.
🔻احتمال ديگرى نيز دربارۀ واژۀ «عالَمين» وجود دارد كه نشئتگرفته از نكتهای ادبی است و آن اينكه واژۀ «عالَم» دو نوع جمع دارد :
❶ گاه جمع آن بر عوالِم است
❷ و گاه بر «عالَمون» و «عالَمين».
◽️ گروهى معتقدند معناى اين دو جمع با يكديگر متفاوت است؛ بدين ترتيب که هرگاه كلمۀ عالَم بر عَوالِم جمع بسته شود، مراد همۀ ممكنات است؛ اما اگر بر «عالَمون» و «عالَمين» جمع بسته شود، بر ذَوِىالعقول (دارندگان فكر و انديشه) دلالت دارد و مقصود، همان جن و انس يا دو موجود مكلّفِ صاحبخِردى است كه مخاطب کلیِ كلام خداوندند:
🔖«سَنَفْرُغُ لَكُمْ أَيُّهَ الثَّقَلَانِ».
اى دو گروه گرانسنگ (جن و انس)، بهزودى به شما میپردازيم.
🔺بنابراين با توجه به اين معنا، «اَلْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ» يعنی سپاس متعلّق به خداوندی است که پروردگار دو گروه متفكر از موجودات، يعنی جن و انس است.
🔖در تبيين مفهوم والای «اَلْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ»، تفسير زيبايی از حضرت رضا علیه السلام نيز روايت شده که بسيار زیباست:
✨امام علیه السلام میفرمايد :
توجه به «اَلْحَمْدُ لِلهِ» ازآن روست كه خداوند میخواهد بندگانش را هرچند بهطور اجمالى، به پارهاى از نعمتهاى خود متوجه کند تا انسانها به انديشه فروروند كه نعمت چيست و از كجاست؛ زيرا شناخت نعمت و درک تفاوت آن با نقمت، بسيار تعيينكننده است.
✨امام علیه السلام میفرمايد انسانها نمىتوانند از تمامى نعمتهاى الهى شناختی تفصيلى داشته باشند؛ لذا خداوند نفرمود :
🔖«اَلْحَمْدُ لِلهِ عَلَى كَذا»، يعنی حمد براى فلان نعمت؛ بهبيانديگر، حضرت حق نعمت خاصى را مطرح نكرد، بلكه «اَلْحَمْدُلِله» را بدون قيد خاصی آورد که دربرگيرندۀ همۀ نعمتها باشد.
🔺بنابراين بايد پذيرفت كه تمام محامد و ثناها متعلّق به پروردگارى است كه مالکيت و تدبير بخشهاى مختلف خلقت و آفرينش به دست اوست و اين مالك مهربان و مربى حكيم، طرحهاى تربيتى خود را براساس تدبير و حكمت براى تمام هستى تعيين فرموده است و لحظهبهلحظه با وجود و هستى و مخلوقات خود در ارتباط است.
#تفسیر_سوره_حمد
#قرآن
https://b2n.ir/384929
@ZolaleMarefat_f
┅═✧❁🔆❁✧═┅
✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨
🔎 #ترنم_وحی
1⃣#قسمت_اول
دومین آیۀ سورۀ مبارکۀ حمد :
«الرَّحْمنِِ الرَّحِیمِ» است.
در خصوص واژه «رحمت» مطالبی بیان می شود :
«رحمت» از دلنوازترین کلمات قرآن کریم و دارای معانی گستردهای است.
❶ گروهی آن را به معناى نعمت میدانند و بر پایۀ آن، «الرَّحْمنِِ» و «الرَّحِیم» را «مُنعِم» معنا می کنند که البته اتفاق نظری بر این معنا وجود ندارد.
❷ گروهی دیگر نیز برآن اند که رحمت به معنای انعطاف درونى و رقّت قلبى است كه موجب لطف و احسان می شود؛ بدین معنا که هرگاه تماشای صحنه اى انسان را متأثر کند و او را به عمل خیرخواهانه اى برانگیزاند، چنین عملى، نوعى رحمت است؛ برای نمونه، اگر انسان، نیازمندی را ببیند و رقّت قلبى بیاید که باعث شود به او كمك مالى کند، آن فردِ نیازمند، مشمول رحمت قرارگرفته است.
◽️ درحقیقت، در انسان اوصافی همچون رحمت و غضب و مانند آن، شامل دو مرحلۀ مقدمه و نتیجه است :
◽️هنگامى كه انسان از فردی آزاری می بیند، حالت عصبانیت و غضب در او ایجاد می شود و دراصطلاح، خونش به جوش میآید.
◽️این حالت، مقدمۀ غضب است؛ آنگاه ممکن است دست به اقدامی بزند، مثلاً صدمه اى به شخصِ آزاردهنده وارد کند که این کار نتیجۀ غضب است. به همین ترتیب اگر آدمی صحنۀ رقّت آورى را مشاهده كند، مثلاً نیازِ نیازمندی را ببیند، در ابتدا عواطف انسانى او تحریك مى شود و حالت دل نازكى به وی دست می دهد؛ سپس ازخودگذشتگى نشان داده و درصدد رفع آن حاجت برمی آید و به آن نیازمند محبت می کند که این احسان، نتیجۀ رحمت است.
◽️پس اینگونه حالات در انسان دو مرحله دارند :
⓵ ابتدا تأثر قلبی ⓶و سپس جامۀ عمل پوشاندن به آن.
◽️اما تطبیق این معنا بر خداوند جایز نیست؛ زیرا خداوند سبحان مانند انسان ها تحت تأثیر عواطف و احساسات قرار نمی گیرد تا فعلى از او صادر شود. شأن حضرت احدیت با این معنا سازگار نیست.
✨ امام علی علیه السلام در این باره میفرماید :
◽️«رَحِیمٌ لَا یُوصَفُ بِالرِّقَّۀِ» .
مهربان است [از راه انعام و بخشش بر بندگان] نه از روى نازكدلى
[و دلسوزى بر آنان].
◽️ اگر خداوند بر كسی رحمت كند، او را مشمول لطف و احسان قرار داده است و به وی نعمت فزونتری اعطا می کند؛ آن مقدماتِ بشرى همچون رقّت قلب در خداوند وجود ندارد. بنابراین، صفت «رحمت» دربارۀ پروردگار معنای ویژه ای دارد.
#تفسیر_سوره_حمد
#قرآن
#خدا
https://eitaa.com/joinchat/940769314Cc4462fb5bb
┅═✧❁🔆❁✧═┅
✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨
🔎 #ترنم_وحی
2⃣ #قسمت_دوم
📖 آیۀ دوم سورۀ مبارکۀ حمد :
«الرَّحْمنِِ الرَّحِیمِ»
🔖 در قسمت قبلی دربارۀ واژۀ «رحمت» صحبت شد. این نوبت در خصوص کلمۀ «رحیم» مطالبی بیان می شود.
◻️ کلمۀ «رحمان» و «رحیم» در ریشه مشترکاند و از رحمت مشتق شدهاند، بین آنها تفاوتهایی وجود دارد که مهمترینِ آنها عبارتند از :
1⃣ تفاوت اول
واژۀ «الرَّحْمَْن» دومین کلمهای است که پس از نام جلالۀ «الله» به خداوند اطلاق شده است و بهنظر برخی محققان، «شبه عَلَم» است و نام خاص خداوند محسوب میشود؛ درحالیکه «الرَّحِیم» چنین نیست و صفت خداوند است. در قرآن آمده است:
◻️ قُلِ ادْعُوا اللهَ أَوِ ادْعُوا الرَّحْمَْنِِ أَیّاً مَا تَدْعُوا فَلَهُ الْْأََسْمَاءُ الْحُسْنَی
بگو الله را بخوانید یا رحمان را بخوانید. هرکدام را بخوانید نامهای نیکو از آن اوست.
◻️ در این آیه، پس از واژۀ «الله» نام «الرَّحْمَْن» مطرح شده است، نه نام دیگری از اسمای الهی. احتمالاً با توجه به همین مطلب، یکی از علل تقدّم «الرَّحْمَْن» بر «الرَّحِیم» آن است که در واژۀ «الرَّحْمَْن» احتمال عَلَمیت وجود دارد، و نه وصفیت . بههمیندلیل، برخی واژۀ «الرَّحْمَْن» را بهلحاظ نحوی، عطف بیان دانسته و صفت نمیشمارند وآنرا شبهصفتی میدانند که به نام «الله» عطف شده است و نیز بههمین دلیل، نامگذاری با واژۀ «الرَّحْمَْن» را جایز نمیدانند. بنابراین اگر کسی بخواهد در نامگذاری از این اسم استفاده کند، توصیه میشود کلمۀ «الرَّحْمَْن» را بدون الف و لام (رحمان) بهکار ببرد یا از ترکیب «عبد الرَّحْمَْن» استفاده کند.
در قرآن کریم نیز واژۀ «الرَّحْمَْن» مختص خداوند است؛ اما «الرَّحیم» بر غیرخداوند هم اطلاق شده است؛ مانند آیۀ شریفۀ زیر که در آن، رسول خدا(ص) با صفت «الرَّحیم» خوانده شده است:
لَقَدْ جَاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ عَزِیزٌ عَلَیهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیکُمْ بِالْمُؤْمِنِینَ رَءُوفٌ رَحِیمٌ
◻️بهیقین، پیامبری از خودتان بهسوی شما آمد که رنجهای شما بر او سخت است.[او] بر [هدایت] شما حریص است و بر مؤمنان، دلسوز مهربان است.
۲. تفاوت دوم
عدهای معتقدند رحمتِ برخاسته از واژۀ «الرَّحْمَْن» وسیعتر از «الرَّحیم» است. در توجیه این مطلب دو دلیل بیان شده است:
اول آنکه لفظ رحمان از لفظ رحیم بزرگتر است؛ یعنی حروف بیشتری دارد و ازاینرو معنای آن نیز گستردهتر است.
دومین دلیلی که در توجیه تفاوت وسعت رحمت در این دو واژه مطرح شده است، قاعدهای است که در کلام عرب شایع و معمول است و عبارت است از «حَذْفُ المُتَعَلّقِ یُفیدُ العُمُومَ»؛ یعنی حذف متعلّقِ فعلی یا صفتی در جمله، گستردگی و عمومیتی را برای آن فعل یا صفت در کلام ایجاد میکند. برای نمونه، جملۀ «عَلیٌّ عالِمٌ بِالنَّحْو» (علی عالم علم نحو است)، نشان میدهد که تخصّص علی در علم نحو (دستور زبان) است، اما اگر گفته شود: «عَلیٌّ عالِمٌ» (علی عالِم است)، علمِ علی جایگاهی عام دارد و حوزۀ گستردهای از همۀ علوم را در برمیگیرد.
در قرآن نیز برای کلمۀ «الرَّحْمَْن» متعلّقی ذکر نشده و گفته نشده است که خداوند برای چه کسی و چه گروهی «الرَّحْمَْن» است؛ اما دربارۀ کلمۀ «الرَّحِیم» چنین تخصیصی دیده میشود: (وَ کَانَ بِالْمُؤْمِنِینَ رَحِیماً) (و به مؤمنان مهربان است).
در این آیه، رحیمیت خداوند همگانی نیست و فقط به مؤمنان اختصاص پیدا کرده است. بندگان صالح و مؤمن و متقیِ خداوند بر سر این فیضِ خاص میهمان میشوند و نامحرمانِ مدّعی از این سفره دور میگردند. این تفاوت در تعبیر دلیلی است بر اینکه حوزۀ رحمتِ رحیمیۀ خداوند محدود است، اما رحمتِ رحمانیه، گسترده و نامحدود. بهعبارتی، واژۀ «الرَّحْمَْن» رمز و نمادی از رحمت واسعه و گستردۀ الهی است؛ همانیکه خداوند میفرماید: (وَ رَحْمَتِی وَسِعَتْ کُلَّ شَیْءٍ) (و رحمت من همه چیز را فرا گرفته است).
✨ امامصادق علیه السلام در حدیث زیبایی میفرماید :
◻️ «الرَّحْمَْنُ اِسْمٌ خاصٌّ بِصِفَۀٍ عامَّۀٍ وَ الرَّحِیمُ اِسْمٌ عامٌ بِصِفَۀٍ خاصَّۀٍ» .
«الرَّحْمَْن» اسمی خاص [از خداوند] است که دامنۀ شمول عام دارد و «الرَّحِیم» اسم عامی [از خداوند] است که دامنۀ شمول آن خاص است.
◻️ قصۀ رحمت رحمانیۀ الهی، همان خوان گستردهای است که دوست و دشمن از آن روزی میخورند.
◻️ نعمتهای گستردۀ الهی مانند آب، هوا، نور خورشید، ماه و... که در سورۀ مبارکۀ «الرَّحْمَْن» نیز به آنها اشاره شده است، مصادیقی از این رحمتاند.
ادامه دارد......
#تفسیر_سوره_حمد
#قرآن
#خدا
https://eitaa.com/joinchat/940769314Cc4462fb5bb
┅═✧❁🔆❁✧═┅
🔎 #ترنم_وحی
3⃣ #قسمت_سوم
📖 آیه دوم سورۀ مبارکۀ حمد :
«الرَّحْمنِِ الرَّحِیمِ»
تفاوت دو واژۀ «الرَّحْمنِِ» و «الرَّحِیم»
⓷ تفاوت سوم
◽️توجیه سومى نیز در تفاوت بین «الرَّحْمـَْن» و «الرَّحِیم» وجود دارد كه از لطف خاصى برخوردار است و آن اینکه بدون شك، هر نعمتى كه در هستی دیده میشود، تجلّى و تابشى از رحمت رحمانیه و گستردۀ الهى است. سراسر وجود و جان و جهان را نعمتهاى خداوندى فرا گرفته است :
🔖 واژۀ «الرَّحْمـَْن» بیانگر همین حقیقت است. سلسله جنبان هر نعمتی که از ابتدای خلقت، جامۀ وجود بر تن كرده و به مُلك هستى پای نهاده، رحمت رحمانیۀ حضرت حق است.
🔻 اما نكتۀ مهم اینجاست كه آیا این نعمتها باقى خواهند ماند و اساساً آیا دلیلى بر بقا و استمرار الطاف الهى وجود دارد؟
◽️مسلّماً بعد از اینكه فضل الهى بهسوى انسانها سرازیر شد، مهمترین دغدغه، دوام و بقاى این نعمت است. خداوند در ابتدا با آوردن صفت «الرَّحْمـَْن» بیان میکند كه تمام وجود و هستى غرق نعمت حضرت اوست؛ اما حدوث و ایجاد نعمت بهتنهایى كافى نیست و دوام و بقا و استمرار نعمت پس از آن مهم است.
◽️صفت «الرَّحِیم» این خصوصیت را بیان میکند؛ یعنى خداوند، خود، اختیار دوام نعمت را در كف دارد. شاید بتوان بر این مدّعا به آیۀ شریفۀ زیر استناد نمود:
📖(وَ رَحْمَتِی وَسِعَتْ كُلَّ شَیْءٍ فَسَأَكْتُبُهَا لِلَّذِینَ یَتَّقُونَ وَ یُؤْتُونَ الزَّكَاۀَ وَ الَّذِینَ هُمْ بِآیاتِنَا یُؤْمِنُونَ).
📖 و رحمت من همه چیز را فرا گرفته است و بهزودی آن را برای كسانی كه تقوا میگزینند و زكات می پردازند و آنان كه به آیات ما ایمان میآورند، ثابت میگردانم.
◽️ در این آیه، خداوند ابتدا به عمومیت رحمت اشاره میفرماید و آنگاه ثبات و دوام نعمت را در گرو لطف خاص خود بر اهل ایمان و متقین برمیشمارد كه مفاد رحمت رحیمیه و صفت «الرَّحِیم» است.
◽️از نظر ساختار صرفى نیز واژۀ «رحیم» بر وزن «فعیل» و صفت مُشبهه است که بر ثبات و استمرار دلالت دارد؛ برخلاف «رحمان» كه بر وزن «فَعْلان» است و صیغۀ مبالغهای است که بر فراوانی و فزونی دلالت میکند.
#تفسیر_سوره_حمد
#قرآن
#خدا
https://eitaa.com/joinchat/940769314Cc4462fb5bb
┅═✧❁🔆❁✧═┅
✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨
🔎 #ترنم_وحی
1⃣ #قسمت_اول
📖 آیۀ ۴ سوره مبارکه حمد :
«مَالِکِ یَوْمِ الدِّینِ»
مالک روز حساب.
◻️ در این آیۀ شریفه، خداوند دلیل دیگری از دلایل اختصاص حمد به ذات اقدس خویش را بیان میفرماید. طبق آنچه بیان شد، حمد تنها به عملی تعلّق میگیرد که سرانجامی نیکو داشته باشد و فاعلی که شایستۀ بزرگداشت باشد و در مسیر انجام دادن فعل خویش هدفمند و از فعل او نتیجهای حاصل شود. حال، اگر خداوند سبحان شایستۀ حمد است و همۀ حمدها از آنِ اوست، پس باید در خلقت انسان و آفرینشِ او غایتی وجود داشته باشد و این آفرینش به سرانجامی نیکو برسد.
◻️ بههمینسبب در این آیۀ شریفه، سخن از روز واپسین و جهان آخرت بهمیان میآید تا این مجموعه بدان ختم شود.
🔖تفاوت «مالِک» و «مَلِک»:
بین قاریان قرآن در قرائت واژۀ «مالِک» در این آیۀ شریفه اختلاف است.
➖کلمۀ «مالِک» از ریشۀ «مِلْک» مشتق شده که به معنای مالکیت است؛ اما واژۀ
➖«مَلِک» از ریشۀ «مُلْک» گرفته شده که به معنای مُلوکیت و فرمانروایی است. مالِک کسی است که تسلط و اختیار بر اشیای خارجی دارد؛ مانند مالک خانه، مالک اتومبیل، مالک زمین و مانند آن.
اما «مَلِک» کسی است که بر افراد و اشخاص سلطه و اختیار دارد و بهاصطلاح، فردی است که امر و نهی و تدبیر امور در دست اوست.
بنابراین «مَلِک» محدودتر از «مالِک» است.
◻️حال، اینکه خداوند متعال مالِک است یا مَلِک، بستگی به شناخت و ارتباط این وصف با عبارت بعدی، یعنی «یَوْمِ الدِّینِ» دارد.
✔️ پس نخست باید این عبارت بررسی شود.
ادامه دارد...
#تفسیر_سوره_حمد
#قرآن
https://eitaa.com/joinchat/940769314Cc4462fb5bb
┅═✧❁🔆❁✧═┅
✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨
🔎 #ترنم_وحی
2⃣ #قسمت_دوم
📖 سوره مبارکه حمد آیه ۴
«مَالِکِ یَوْمِ الدِّینِ» است.
🔖 بررسی واژۀ «یَوم» :
◻️ کلمۀ «يَوْم» به «روز» معنا میشود؛ اما در واقع معنايی فراتر از آن دارد. آنچه در قرآن برای اشاره به روز و بخش روشن زمان به کار میرود، واژۀ «نَهار» است که «لَيْل» به معنای شب و بخش تاريک زمان درمقابل آن قرار دارد؛ مانند آيۀ زير:
📖 «وَ اللَّيلِ إِذَا يَغْشَى ¤ وَ النَّهَارِ إِذَا تَجَلَّى».
سوگند به شب چون پرده افكنَد. سوگند به روز چون جلوهگرى آغازد.
🔖 پس واژۀ «يَوْم» مفهومی فراتر از روز دارد؛ برای مثال در کلام عرب گفته میشود :
◻️⓵ «يَوْمُ اُجْرَتی»؛ يعنی «روزِ کاری من» که ممکن است هشت ساعت باشد و گاه گفته میشود: «يَوْمُ صَومی»؛ يعنی «روزِ روزهداری من» که حدود دوازده ساعت است.
◻️⓶ گاه نيز به مجموع شبانهروز «يَوْم» اطلاق میشود؛ مثلاً در بحث فقهی «خيار حيوان» که به معنای اختيار فسخ و برهمزدنِ معاملۀ خريد حيوانات است، تصريح میشود که مهلت آن «ثَلاثَۀَ أَيّام» است كه منظور سه شبانهروز کامل است.
◻️⓷ همچنين گاه مراد از «يَوْم»، بخش نامشخصی از عمر آدمی است؛ امام علی علیهالسلام در نهجالبلاغه میفرمايد :
➖ «وَ اعْلَمْ بِأَنَّ الدَّهْرَ يَوْمَانِ يَوْمٌ لَكَ وَ يَوْمٌ عَلَيْكَ» .
و بدان كه روزگار دو روز است : روزى به سود توست و روزى به زيان تو.
◻️⓸ معنای ديگر اين واژه در کلام عرب، واقعه و پديده است؛ مثلاً در کتب تاريخ عرب، اصطلاحی با عنوان «أَيّام العَرَب» متداول است که منظور از آن، همان وقايع و اتفاقات تاريخی است، مانند «يوم ذيقار». اين کاربرد در قرآن کريم نيز وجود دارد؛ مثلاً خداوند واقعۀ مهم بدر را «يَوْمَ الْفُرْقَانِ» (در روز جدايى [حقّ از باطل]) و «يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ» و (روزى كه آن دو گروه با هم روبهرو شدند) مینامد.
🔖 استعمال اين واژه دربارۀ قيامت و جهان واپسين نيز به همين معناست و به معنای روز يا بخش روشنِ زمان نيست؛ زيرا قيامت به تعبير قرآن زمانی است که :
📖 «إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ» .
آنگاه که خورشيد درهم پيچيده شود.
📖 «إِذَا زُلْزِلَتِ الْأََرْضُ زِلْزَالَهَا» .
آنگاه که زمين با لرزشش لرزانيده شود.
طبيعی است که در چنين اوضاعی، شب و روز از ميان خواهد رفت و اين دو پديده که از نتيجۀ گردش زمين به دور خورشيد حاصل میشود، ديگر معنا نخواهد داشت و به گزارش قرآن کريم:
📖«لَا يَرَوْنَ فِيهَا شَمْساً وَ لَا زَمْهَرِيراً» .
در آنجا نه خورشيد را میبينند و نه سرما را.
◻️ بنابراين کاربرد «يَوْم» در اسامی قيامت، مانند : «يَوْمُ الْفَصْلِ»،
«يَوْمُ التَّغَابُنِ»، «يَوْمَ الْحَسْرَۀ»،
«يَوْمِ الْبَعْثِ»، «يَوْمِ الْحِسَابِ»،
«يَوْمَ تُبْلَى السَّرَائِرُ» و «يَوْمِ الدِّينِ»
به معنای پديدۀ نو و عالَم جديد است.
◻️ البته تلازم معنايی واژۀ «يَوْم» با مفهوم روشنی، به اين نکته نيز اشاره دارد که در عالم آخرت، تمام ابهامات و تاريکیها زدوده شده و همهچيز روشن و آشکار خواهد شد؛ يعنی همهچيز ظهور و بروز پيدا میكند :
📖«يَوْمَ هُمْ بَارِزُونَ»
در آن روز كه آنان ظاهر گردند.
ادامه دارد ......
#تفسیر_سوره_حمد
#قرآن
https://eitaa.com/joinchat/940769314Cc4462fb5bb
┅═✧❁🔆❁✧═┅
✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨
🔎 #ترنم_وحی
2⃣ #قسمت_دوم
📖 سوره مبارکه حمد آیه ۴
«مَالِکِ یَوْمِ الدِّینِ» است.
🔖 بررسی واژۀ «دین» :
◽️واژۀ «دين» از آن نوع واژهایی است که بين زبان عربی و فارسی مشترک است و به تعبير ثعالبی جزو اسمهايی است که در زبان عربی و فارسی بر لفظِ يکسانی پايدارند.
◽️از ديگر واژه های مشترک میتوان به واژه خمير، درهم، دينار، زمان، کنز و تنور اشاره كرد؛ که در هر دو زبان استعمال میشود .
◽️ واژۀ دين نيز اينگونه است؛ در ايران باستان، کلمۀ دين به همين شکل و گاه به شکل واژۀ «دئنا» به کار میرفته است و يکی از کتب مشهور زرتشتيان نيز «دينکرت» نام دارد. درعين حال، اين واژه در زبان عربی و در قرآن کريم نيز به کار رفته است؛ از جمله خداوند میفرمايد :
«إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللهِ الْإِسْلَامُ» .
درحقيقت، دين در نزد خدا اسلام است.
🔖 اما لغويون عرب، دو معنای عمده برای ريشۀ «دين» بيان کردهاند
1⃣ که معنای اول ، جزا و سِزاست.
در روايت آمده است :
«كَمَا تَدِينُ تُدَانُ» (همان گونه که جزا دهی، جزا خواهی ديد)؛ چون از ويژگیهای دين اين است که هر عمل انسان، بازتاب و نتيجهای در پی دارد که به خود او باز میگردد.
2⃣ اما معنای دوم دين، حساب و محاسبه است.
✨ در روايتی از رسول اکرم ﷺآمده است :
◽️«إنَّ الْكَيِّسَ مَنْ دَانَ نَفْسَهُ وَ عَمِلَ لِمَا بَعْدَ الْمَوْتِ» .
زيرک کسی است که حساب نفس خود را داشته باشد و برای پس از مرگش کار کند.
◽️اين معنا در روايت ديگری نيز با فعل «حَسِبَ» نقل شده است که حضرت میفرمايد :
◽️«فَحَاسِبُوا أَنْفُسَكُمْ قَبْلَ أَنْ تُحَاسَبُوا عَلَيْهَا» .
پس خويش را حسابرسی کنيد، قبل از آنکه [در قيامت] به حساب شما رسيدگی شود.
◽️ کلمۀ «دَيّان» نيز که معنای حسابگر دارد، از همين ريشه گرفته شده است.
✔️ بنابراين واژۀ «دين»، دو معنای جزا و حساب را در خود دارد؛ اما بايد به اين نکته نيز توجه کرد که بين اين دو معنا ارتباطی منطقی و صحيح برقرار است؛ يعنی تا حساب دقيقی وجود نداشته باشد، پاداش و جزای بهحق و عادلانهای در کار نخواهد بود.
◽️هر جزای دقيق و عادلانهای، نشان از حسابرسی منظم و منسجمی دارد و هرگونه ظلمی در پاداش و جزا، نمايانگر فقدان محاسبهای دقيق و صحيح است.
ادامه دارد ......
#تفسیر_سوره_حمد
#قرآن
https://eitaa.com/joinchat/940769314Cc4462fb5bb
┅═✧❁🔆❁✧═┅
✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨
🔎 #ترنم_وحی
3⃣ #قسمت_سوم
📖 سوره مبارکه حمد آیه ۴
«مَالِکِ یَوْمِ الدِّینِ» است.
🔖 بررسی معنای اصطلاحی واژه «دین» میپردازیم :
◽️گذشته از معنای لغوی، واژۀ «دين» معنايی اصطلاحی نيز دارد که عبارت است از مجموعۀ قواعد، مقررات و راهکارهايی که برای بهترزيستنِ انسان و رسيدنِ او به هدف آفرينش وضع و معرفی شده است.
◽️ اين معنا مترادف واژۀ «آيين» در زبان فارسی است. دين به اين معنا به دو بخش کلی اصول و فروع تقسيم میشود که دربردارندۀ بخشهای مختلفی چون احکام، اخلاق، اعتقادات و مانند آن است.
🔖⓵ واژۀ ديگری که در همين راستا در قرآن کريم وجود دارد، واژۀ «مِلَّة» است که به معنای بخشِ ثابت و مشترکِ همۀ اديان الهی است؛ برای مثال، قرآن کريم مسلمانان را تابع «مِلَّة إِبْرَاهِيم» معرفی میکند و میفرمايد:
📖«...مِلَّۀَ أَبِيكُمْ إِبْرَاهِيمَ...».
آيين پدرتان ابراهيم را پيروی کنيد.
🔖 ⓶ واژۀ «شريعت» نيز که با اين دو واژه تشابه معنايی دارد، به بخش متغير و اختصاصی اديان الهی گفته میشود که در هرکدام از اديان، با ديگری متفاوت است.
◽️🔎حال، بر اين اساس آيۀ
«مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ» معنای ديگری میيابد و آن اينکه آخرت جهانی است که در آن، فقط معيارهای دينی تعيينکننده است و فقط دين است که حکومت میکند.
◽️در آن عالم، تمام ثوابها و عقابها و نيز خوبیها و بدیها بر اساس ارزشها و معارف دينی سنجش میشوند. آنجا حقايق ناب الهی و معارف نورانی دين، چهرۀ حقيقی خود را مینمايانند و درمقابل، امتيازات و سنّتهای غيردينی، ناکارآمد و بیتأثير میشوند؛ زيرا تمام موضوعات غيردينی و غيرالهی که در اين دنيا فضيلت و امتيازی محسوب میشد، از ميان برداشته میشود و انسان به مقدار بهرهمندی از ارزشها و معارف دينی، جايگاه خويش را میيابد.
#تفسیر_سوره_حمد
ڪانال زلال مــ💖ــعرفت
@ZolaleMarefat_f
┅═✧❁🔆❁✧═┅