✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨ 🔎 #ترنم_وحی 1⃣ #قسمت_اول 📖 سوره مبارکه حمد آیه ۵ 📖 «إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ» تنها تو را می‌‎پرستيم و تنها از تو ياری می‎جوييم. 🔻در ابتدای اين سوره، خداوند سبحان با «اَلْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ ¤ اَلرَّحْمنِ الرَّحِيمِ»، مقام آفريدگارى و پروردگارى خويش را بيان فرمود ◽️ و سپس با «مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ» به حساب دقيقِ خلقت و پايان منظم و حساب‏ شدۀ آفرينشِ موجودات و آدميان اشاره نمود. 🔺از اين بخش ، انسان به صحنه آمده و تذكرى به جايگاه و وظايف او در قبال خداوند داده می‌شود. 🔻در آيات قرآن كريم، عبادت به سه معنا به‌کار رفته است : ❶ معنای اول «تَأَلُّه» که از ريشۀ «اَلَهَ» گرفته شده و به معنای پرستش است. پس عبد به‌ معناى پرستش‌کننده است و «نَعْبُدُ» يعنى «پرستش می‌كنيم». ◽️ با توجه به اين معنا، «اِيّاكَ نَعْبُدُ» يعنى خدايا، «فقط تو را پرستش می‌كنيم». شايسته است تمام پرستش‌ها منحصر به خداوندى باشد كه صاحب همۀ نعمت‌هاست. بايد پرستش را به پاى او ريخت و در كمال زيبايى زمزمه كرد : «إِيّاكَ نَعْبُدُ». ❷ معناى دوم عبادت، اطاعت است. البته اطاعت معناى مستقيم عبادت نيست؛ بلكه مفهومِ ملازم آن است. انسانی كه به‌حقيقت، معبودى را عبادت می‌كند، اختيارش را هم در دست او می‌نهد؛ يعنى رابطۀ عابد و معبود رابطه‌ای پذيرشى است که زنجيرۀ پيوند آن اطاعت است. ◽️ به‌عبارت‌ديگر، ثمرۀ عبادت در اطاعت ظاهر می‌شود و عبادت حقيقی بدون اطاعت هيچ معنا و مفهومى ندارد. بر این اساس، عبادت در «اِيّاكَ نَعْبُدُ» بدين مفهوم است که خدايا، فقط از تو اطاعت می‌كنيم و سَر در خطِ فرمان تو داريم و پذيرفته‌ايم كه : 🔖 در دايرۀ قسمت ما نقطۀ تسليميم لطف آنچه تو انديشى حكم آنچه تو فرمايى ❸ معناى سوم عبادت ابراز و نشان‏ دادن نهايت خضوع و ذلت است. در كلام عرب به شترهايى كه بسيار رام و مطيع هستند و به هر سو كه ساربان بخواهد حركت می‌كنند، «بَعيرٌ مُعَبَّد» گفته می‌شود؛ يعنى شترى كه عبد است و حتی اگر مهارش به‌دست كودكى باشد، به فرمان او می‌نشيند و برمی‌خيزد و حركت می‌كند. عبادت، نهايت رام شدن و ذلت و نرمش است. 🔺 با اين معنا، «اِيّاكَ نَعْبُدُ» يعنى خدايا، فقط براى حضرت تو خضوع و ذلت كامل داريم. براى نمايش ظاهرى اين ذلت است که هنگام سجود، پيشانى را كه شريف‌ترين عضو بدن است بر خاك می‌ساييم و آستان ادب می‌بوسيم و با نهايت کُرنش می‌گوييم : «سُبْحانَ رَبِّىَ الْاََعْلىَْ وَ بِحَمْدِهِ». #تفسیر_سوره_حمد #قرآن #حمد ڪانال زلال مــ💖ــعرفت @ZolaleMarefat_f ┅═✧❁🔆❁✧═┅

✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨ 🔎 #ترنم_وحی 2⃣ #قسمت_دوم 📖 سوره مبارکه حمد آیه ۵ 📖 «إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ» تنها تو را می‌‎پرستيم و تنها از تو ياری می‎جوييم. 🔺همانطور که گفتیم، واژۀ عبادت سه معنا دارد : ⓵ پرستش كه هيچ تخصيص و استثنايى ندارد و فقط مختص خداوند سبحان است؛ ⓶ اطاعت كه برای خداوند و هر كسی كه خداوند فرمان دهد صورت می‌گيرد؛ ⓷ خضوع و ذلت كه برای حضرت حق به‌صورت مطلق و برای کسانیکه خداوند فرمان دهد به‌شکل نسبی است. ◽️ نکتۀ ادبی‌ای که در اين آيه وجود دارد، آن است در كلام عرب معمولاً فعل، جزء اول جمله است و پس از آن فاعل و مفعول می‌آيد؛ مثلاً گفته می‌شود : ➖ «قَرَأَ عَلىٌّ الكِتابَ». طبيعى است اگر در اين ساختار تغييرى داده شود، معنای جمله نيز دگرگون می‌شود. با توجه به اين مطلب، شكل اصلى جمله در اين آيه بايد چنين باشد : ◽️«نَعْبُدُكَ» يا «نَعْبُدُ اِيّاكَ»؛ اما برخلاف ساختار معمول، مفعول بر فعل و فاعل مقدّم شده است که اين تقديم، حامل پيام خاصی است. ◽️ در كلام عرب می‌گويند : «تَقْدِيمُ مَا حَقُّهُ اَلتَّأخيرُ يُفيدُ الحَصْرَ وَ التَّأكيدَ»؛ يعنی تقديم و پيش آوردن هر چيزى كه جايگاهش مؤخّر است، نشانۀ انحصار و تأكيد در كلام است. بنابراين از مقدّم بودن مفعول در جمله، انحصار و تأکيد در عبوديت استفاده می‌شود و اين‏ بدان معناست که : ◽️«خدايا، فقط تو را می‌پرستيم و بس». كلمۀ «فقط» نيز كه نشانه و نماد انحصار است و در ترجمۀ فارسی اين آيه به‌کار می‌رود، دستاورد همين تغيير ساختار جمله است. اما دليل اين حصر و انحصار چيست و چرا عبادت منحصر در ذات يگانۀ پروردگار شده است؟ ◽️ آيات قبل به‌روشنی به اين سؤال پاسخ می‌دهند : در آيۀ اول بيان شد که تمام حمدها به خداوند تعلّق دارد و او پروردگارِ تمام عالَم‌هاست و مالك همۀ وجود و هستى؛ بنابراين، هنگامی‌که تربيت، مالكيت، الوهيت و خالقيت از آنِ خداوند است، ◽️عبادت و پرستش نيز به او اختصاص دارد و کاملاً عقلانی است که جز خداى سبحان كسى شايستگی عبادت ندارد؛ پس با تمام وجود بايد گفت : «اِيّاكَ نَعْبُدُ» تنها تو را می‌پرستيم. ◽️ خداوند متعال با «اِيّاكَ نَعْبُدُ» به ما يادآوری می‌کند كه انگيزۀ عبادت، خود اوست و نه چيز ديگر. هر آنچه هست، اوست و بس : «هُوَ الْأََوَّلُ وَ الْآخِرُ وَ الظَّاهِرُ وَ الْبَاطِنُ وَ هُوَ بِكُلِّ شَيءٍ عَلِيمٌ». اوست آغاز و پايان و پيدا و نهان و او به هر چيزی داناست. ◽️ اما دليل ديگر برای اين تقدّم، به خلوص در عبادت بازمی‌گردد. می‌توان گفت که مقدّم داشتن «اِيّاكَ» بر «نَعْبُدُ»، نشانۀ خلوص در عبادت است و انگيزۀ اصلى عبادت را كه همانا ذات شريف اوست، گوشزد نموده و دل و ذهن بندگان و عابدان و عارفان را به اين اولويت معطوف می‌دارد. #تفسیر_سوره_حمد ڪانال زلال مــ💖ــعرفت @ZolaleMarefat_f ┅═✧❁🔆❁✧═┅

✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨ 🔎 #ترنم_وحی 3⃣ #قسمت_سوم 📖 سوره مبارکه حمد آیه ۵ 📖 «إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ» تنها تو را می‌‎پرستيم و تنها از تو ياری می‎جوييم. 🔖 فعل «نَسْتَعِينُ» از واژۀ «استعانت» گرفته شده و ريشۀ آن «عَوْن» به‌معناى يارى و ياری کردن است. در قرآن واژگان ديگرى نيز به اين معنا وجود دارند؛ مانند نصرت و مظاهرت، اما كاربرد آن‌ها متفاوت است؛ برای مثال نصرت به كمكى گفته می‌شود كه حالت تقابل و رويارويى داشته باشد. ◽️اگر به كسی‌كه درمقابل دشمن ايستاده است ياری رسانده شود، اين كمك و يارى را «نصرت» می‌گويند و ناصر ياورى است كه در موقعيت تقابل و درگيری با دشمن به كمك انسان می‌شتابد. اما «عَوْن» به يارى و كمك مطلق گفته می‌شود؛ به‌عبارت‌ديگر، هر نوع امدادى كه در هر موقعيت محقق شود، «عَوْن» ناميده می‌شود. ◽️ اما ياری‌ گرفتن از حضرت باری‌تعالى به دو صورتِ غيراختياری و اختياری صورت می‌گيرد : ▫️⓵ شيوۀ غيراختياری استعانت و ياری‌جستن قهرى و تكوينى و طبيعىِ تمام آفرينش و هستى و هر آن چيزی است که ماسِواى خداوند است. تمام اجزاى خلقت و سلول‌سلول آفرينش، عالَم مُلك و ملكوت، عرش و فرش، چه عالمانه و چه غيرعالمانه درحال استعانت از خداوند هستند. ▫️⓶ اما شکل اختياریِ آن از امتيازات ويژۀ انسان است؛ يعنى انسان هم به‌صورت قهری بهره‌مند از فيض الهی است و هم به‌صورت اختياری. به‌همين‌دليل، خداى متعال اين اجازه را به او داده است كه بگويد: «إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ». ◽️آدمی چاره‌ای جز استعانت از حضرت حق ندارد؛ زيرا مقام ديگرى نيست كه بتوان از او در تمام زمينه‌ها يارى جست. فقط يك حاكم است كه حكم او در همه‌جا و به‌هرشکلی، جارى و نافذ است؛ در دنيا و برزخ و قيامت، در تمام مسائل مادى و معنوى، يك غنى مطلق بيش نيست و آن هم خداوند يکتاست. پس اگر غنای مطلق و قدرت كافى و كامل در ذات اوست، استعانت نيز فقط از حضرت او ممکن است. #تفسیر_سوره_حمد ڪانال زلال مــ💖ــعرفت @ZolaleMarefat_f ┅═✧❁🔆❁✧═┅

✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨ 🔎 #ترنم_وحی 4⃣ #قسمت_چهارم 📖 سوره مبارکه حمد آیه ۵ 📖 «إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ» تنها تو را می‌‎پرستيم و تنها از تو ياری می‎جوييم. ◽️ در اين آيۀ شريفه از فعل جمع «نَعْبُدُ» استفاده شده است. اين مطلب که دربارۀ فعل «نَسْتَعينُ» نيز مصداق دارد، اين سؤال را به ذهن متبادر می‌كند كه چرا اين دو فعل به‌صورت جمع آمده‌اند؛ درحاليکه می‌توان گفت : «اِيّاكَ أَعْبُدُ»؛ يعنی خدايا، فقط تو را می‌پرستم. ◽️ دو پاسخ به اين پرسش می‌توان داد: ❶ ابتدا پاسخی ساده که در عرف اجتماعى نيز متداول است و آن اينكه انسان‏‌ها وقتى می‌خواهند مطلب يا خواستۀ مهمى را با مقامى در ميان بگذارند، سعى می‌كنند آن را از زبان جمع مطرح کنند . ◽️برای مثال هنگامی‌كه در محل زندگی خويش مشکلی احساس كنند، با استفاده از جماعت و گروه شناخته‌شده‌اى آن را به مقامات مرتبط منتقل می‌کنند تا تأثير بيشتری داشته باشد يا سعى می‌كنند طومارى تدارک ببينند و امضاهاى فراوانى را ضميمۀ آن کنند تا بر اعتبار مطلب افزوده شود و به‌نوعی معتقدند «يك دست صدا ندارد». ◽️ با توجه به اين نمونۀ عرفى كه براى تقريب معنا در ذهن بيان شد، به‌نظر می‌آيد كه خداوند سبحان نيز همين ادب را به اهل ايمان تعليم می‌دهد كه وقتى می‌خواهند خداوند را بخوانند، خواستۀ خود را به‌صورت جمعی ابراز كنند. آنچنان که گويا با زبان دل می‌گويند: ◽️پروردگارا، من کسی نيستم و حتی حقيقت بندگى و عبوديت تو را نشناخته‌ام و نميدانم عبادتم چه عيارى از بندگى واقعى دارد؛ اما بندگانى را می‌شناسم كه عارف و آشنا به رمز و راز عبوديت تو هستند؛ انسان‏‌های وارسته‌اى كه بدون حجاب با تو سخن می‌گويند و عبادت آن‏‌ها مقبول بارگاه توست. ❷ پاسخ دوم اینکه ما عبادت خود را در كنار عبادت بزرگان و اولياى خدا ضميمه می‌كنيم و آنگاه بر خداوند متعال عرضه می‌داريم. حضرت حق بدون شك، عبادت اوليا و بندگان خاصش را می‌پذيرد؛ در اينصورت عبادت ناقص ما با عبادت كامل آن شاهبازانِ سپهر معرفت، گره خورده و ممزوج می‌شود و إن‏ شاءالله خداوند از سرِ لطف و كرم، عبادت ما را از اين مجموعه خارج نکرده و تمام آن عبادات را يکسره می‌پذيرد. #تفسیر_سوره_حمد #مفاهیم #تدبر ڪانال زلال مــ💖ــعرفت @ZolaleMarefat_f ┅═✧❁🔆❁✧═┅

✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨ 🔎 #ترنم_وحی 1⃣ #قسمت_اول 📖 سوره مبارکه حمد آیه ۶ 📖«اِهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ» مارا به راه راست هدایت فرما ✨ خداوند متعال در این آیۀ شریفه برای واژۀ «صراط» وصف «مستقیم» را بیان می‌فرماید. واژۀ «مستقیم» که از «استقامت» گرفته شده است، دو ویژگی دارد : 1⃣ اول، راستی و دوری از کژی و انحراف، که با این حساب، «استقامت» به‌معنای دوری از کژی و اعوجاج است ◽️واژه «مستقیم» به تعبیر اهل لغت بر چیزی اطلاق می‌شود که «لا زَیْغَ فیهِ وَ لا مَیْلَ عَنِ الْحَقِّ» (نه کژی در آن است و نه انحراف از حق)؛ مثلاً فکر مستقیم آن فکری است که از انحراف به دور باشد. ◽️ بر این اساس، «صراط مستقیم» راهی است که بدون پیچ و خم و انحراف است و ازاین‌رو در علم ریاضی بیان می‌شود که کوتاهترین مسیر بین دو نقطه، خط مستقیم است؛ یعنی خطی که کژی و انحراف ندارد. 2⃣ ویژگی دوم واژۀ مستقیم، پایداری و استواری است. «صراط» به راهی می‌گویند که هم راست است و هم پایدار. پس افزودن قید «مستقیم» به این واژه، جنبۀ توضیحی دارد و برای جداسازی نیست. ◽️به عبارت دیگر، صفت «مستقیم» برای توضیح معنای نهفته در درون کلمۀ «صراط» و کمک به روشن شدن آن است. 🔺بنابراین انسان مسلمان با این دعا از خداوند می‌خواهد او را به مسیری هدایت کند که در آن انحراف و اعوجاجی نیست، از افراط و تفریط و راستگرایی و چپگرایی دور است، همیشه آبادان و پایدار و برقرار است و در پیمودن آن هرگز ندامت و خسران و بیهودگی وجود ندارد. #تفسیر_سوره_حمد #مفاهیم #تدبر ڪانال زلال مــ💖ــعرفت @ZolaleMarefat_f ┅═✧❁🔆❁✧═┅

✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨ 🔎 #ترنم_وحی 2⃣ #قسمت_دوم 📖 سوره مبارکه حمد آیه ۶ 📖«اِهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ» مارا به راه راست هدایت فرما 🔻در این قسمت به بررسی واژۀ «صِراط» می‌پردازیم. 🔖 واژۀ «صراط» به‌صورت «سِراط» نيز قرائت شده است و برخی از فقها تصريح کرده‌اند که هر دو قرائت در نماز صحيح است. حتی برخی احتمال تلفظ با حرف «ز» (زِراط) را نيز مطرح کرده‌اند. ◽️علت اين تعدد در قرائت، قاعده‌ای در زبان عربی است که مطابق آن، اگر پايان کلمه‌ای پنج حرف «ص، ط، ق، ر، خ» بوده و حرف اول يا دومش «ص» باشد، می‌توان حرف «ص» را با حرف «س» يا «ز» جايگزين و قرائت نمود. مانند: «بَصَطَ، بَسَطَ؛ صَنْدوُق، سَنْدوُق؛ بُصاق، بُزاق؛ اِصْتَخْر، اِسْتَخْر؛ صُماخ، سُماخ». برخی حرف «غ» را نيز در شمار اين حروف دانسته‌اند، مانند: «صُدْغ، سُدْغ». واژۀ «صراط» نيز مشمول اين قاعده است. 🔖«صراط» در لغت به‌معنای راه مستقيم است. در قرآن کريم از راه و مسير با سه واژۀ ⓵ «صراط»، ⓶ «سبيل» و ⓷ «طريق» تعبير شده است که برای واکاوی دقيق واژۀ «صراط» لازم است تفاوت اين سه تعبير بيان شود : 📖 در قرآن کريم هرگاه بحث مجاهده و کوشش در راه خدا مطرح می‌شود، کلمۀ ⓵ «سبيل» به‌کار می‌رود؛ زيرا راه‌های رسيدن به خداوند متعدد است و «سبیل‌الله» دارای مسير و گرايش‌های گوناگونی است. ◽️مفاهيمی چون علم، زهد، شهادت، عبادت و انفاق مالی يا جانی، همگی مصاديقی برای راهِ به‌سوی خداوند هستند و مشمول کلمۀ «سبيل» می‌شوند و در عين حال هيچ تزاحم و منافاتی با يکديگر ندارند. 🔖 در زيارت جامعۀ کبيره خطاب به اهل‌بيت علیهم‌السلام آمده است: ◽️ «اَنْتُمُ السَّبيلُ الأَعْظَمُ» (شما راه پهناور به‌سوی خدا هستيد)؛ يعنی گسترۀ وجودی شما در جذب به‌سوی خداوند، همۀ خلايق را پاسخگوست و هرکس می‌تواند مطلوب خود را در سلوک و پيروی از شما خاندان بيابد. بنابراين «سبيل» راهی است که در عين تنافی و تضاد نداشتن، می‌تواند متعدد نيز باشد. 🔖⓶ واژۀ «طَريق» از ريشۀ «طَرْق» به‌معنای کوبيدن است و راه را به اين لحاظ «طريق» می‌گويند که هموار است. ◽️اما اصل «صراط» با حرف «سين» يعنی «سِراط» است که در لغت از ريشۀ «سَرْطْ» به‌معنای بلعيدن و به‌کام‌فروبردن گرفته شده است. راه را «صراط» ناميده‌اند؛ چون رهروان بسياری را در طول تاريخ در دل خود فروبرده است . ◽️«صراط» راهی است که درونِ آن راه‌های فراوانی وجود دارد؛ مانند بزرگراهی که باندهای مختلفی دارد، اما ابتدا و انتهايشان يکی است و هيچ تزاحمی بين آن‌ها نيست. «صراط مستقيم» راهی است که همه را می‌پذيرد و اگر تمامی ابنای بشر هم بر آن قدم بگذارند، پذيراست. ◽️البته در اين راه هرکس در مسير خود حرکت می‌کند؛ يکی از مسير انفاق و سخاوت، يکی علم و فقاهت و ديگری جهاد و شهادت. مقصد همۀ اين رهپويان يکی است و درواقع، هريک «سبيلی» را در اين «صراط» واحد می‌پيمايند. 🔺به‌همين‌دليل است که واژۀ «سَبيل» در قرآن به «سُبُل» جمع بسته شده است؛ اما «صراط» مفرد است. #تفسیر_سوره_حمد ادامه دارد... ڪانال زلال مــ💖ــعرفت @ZolaleMarefat_f ┅═✧❁🔆❁✧═┅

✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨ 🔎 #ترنم_وحی 3⃣ #قسمت_سوم 📖 سوره مبارکه حمد آیه ۶ 📖«اِهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ» مارا به راه راست هدایت فرما ◽️در آيۀ قبل ، سخن از استعانت و ياری‌جويی انسان از خداوند به ميان آمد و در اين آيه، انسان از خداوند می‌خواهد که او را به راه راست هدايت کند. ◽️ارتباط اين دو آيه در آن است که بزرگترين ياری حضرت باريتعالی به بندۀ خويش، ارائۀ راه جامعی است که او را به سرای سلامت و سعادت رهنمون ساخته و از گمراهی و سردرگمی نجات بخشد. ◽️ درواقع، بيان «اِهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ» بلافاصله پس از استعانتِ «إِيّاكَ نَسْتَعِينُ»، آشکار ساختن اين حقيقت است که بهترين و عاليترين نيازی که می‌توان برای آن استعانت ورزيد، هدايت است . ◽️اينکه انسان راه و حقيقت زندگی را بيابد و مسير نيک‌روزی خويش را، ورای مقولات مادی و دنيوی پيدا کند. 🔖 واژۀ هدايت که فعل «اِهْدِنا» از آن گرفته شده است، به‌معنای ارشاد و راهنمايی است كه ضدّ آن، ضلالت و گمراهی است. واژۀ «هُديَْ» نيز که در قرآن کريم به‌کار رفته است، به‌همين معناست. ◽️البته لغويون قيد خاصی برای مفهوم هدايت بيان کرده‌اند كه لطف و مهربانی است : «اَلهِدايَۀُ دِلالَۀٌ بِلُطْفٍ». يعنی هدايت، ارشاد و راهنمايیِ همراه با لطف و مهربانی است. درحقيقت، انسان مسلمان با اين دعای زيبا و پُرمفهوم، ارشاد و هدايت به «صراط مستقيم» را از خداوند طلب می‌کند. #تفسیر_سوره_حمد ادامه دارد ...... ڪانال زلال مــ💖ــعرفت @ZolaleMarefat_f ┅═✧❁🔆❁✧═┅

✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨ 🔎 #ترنم_وحی 1⃣ #قسمت_اول 📖 سوره مبارکه حمد آیه ۷ 📖«صِرَاطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیهِمْ غَیرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیهِمْ وَ لَا الضَّالِّینَ» 📖راه آنان كه بر ایشان نعمت بخشیدی نه آنان كه مورد غضب‌اند و نه ره‌گم‌كردگان. ◽️پس از آنكه انسان هدایت به راه راست را از خداوند طلب می‌کند، پروردگار در این آیه تعریفی اجمالی از صراط مستقیم ارائه می‌دهد و ویژگی‌های راه‌یافتگان به این راه و بازماندگان از آن راه را برمی‌شمارد. ◽️این معرفی و شناخت، به انسان تصوری روشن و مشخص از این مسیر می‌بخشد تا گمان نكند كه این راه، راهی غریب و ناشناخته‌ است كه پیش از این كسی در آن گام ننهاده است. 🔻در این آیه خداوند بیان می‌کند كه در طول تاریخ رهسپاران بسیاری از این مسیر به مقصد و مقصود رسیده‌اند و گروهی نیز با پشت‌كردن و انحراف از آن، خویش را از رحمت و نجات بی‌بهره ساخته‌اند. 🔖 مفهوم نعمت و اقسام آن ◽️در ابتدای آیه، خداوند صراط مستقیم را از آنِ كسانی می‌داند كه مشمول نعمت الهی شده‌اند : «صِرَاطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیهِمْ». واژۀ نعمت هم‌ریشه با «نُعومت» و به‌معنای نرم‌بودن و نرمش است که ضدّ آن، خشونت و درشتی است. در كلام عرب به‌نوعی شِكر بسیار مرغوب که نرم و ملایم و سازگار با طبع است، «اَلسُّكَّرُ النَّاعِم» و نیز به لباس نرم و راحت «ثَوبٌ نَاعِمٌ» می‌گویند. ◽️در تقسیم‌بندی حیوانات نیز دسته‌ای را «بَهیمَۀُ السِّباع» و دسته‌ای را «بَهیمَۀُ الأَنعام» می‌نامند. ⓵ گروه اول حیواناتی هستند كه خوی سَبُعیت و درندگی دارند و با خشونت و درشتی رفتار كرده و با انسان سازگار نیستند؛ ⓶ اما گروه دوم حیواناتی هستند كه با آدمیان نرمش داشته و همزیستی مسالمت‌آمیز دارند. این دسته كه در رأس آن‌ها «شتر و گاو و گوسفند» است و به‌ اصطلاح فقهی در مبحث زكات به آنان «اَنعام ثلاثه» گفته می‌شود، «اَنعام» نامیده می‌شوند؛ زیرا دارای نرمش و سازگاری هستند. 🔺بنابراین، نعمت به چیزی اطلاق می‌شود كه با انسان نرمش و سازگاری دارد. براین‌اساس، آنچه خداوند به آدمی اعطا فرموده و با وجودش سازگاری دارد، مصداق نعمت الهی است؛ برای مثال، نسیم خنک و ملایم در تابستان و گرمای مطبوع در زمستان، برای انسان نعمت به‌شمار می‌آید. 📖 قرآن كریم نعمت‌ها را به دو دستۀ ظاهری و باطنی تقسیم کرده است : 1⃣«وَ أَسْبَغَ عَلَیْكُمْ نِعَمَهُ ظَاهِرَۀً وَ بَاطِنَۀً» و نعمت‌هاى ظاهر و باطن خود را بر شما فراوان نموده است. نعمت‌های ظاهری آن نعمت‌هایی هستند كه در ظاهر هستی دیده می‌شوند؛ از‌جمله هوای پاك و قطره‌های حیات‌بخش باران، قرار زمین، تابش خورشید، ثروت و عافیت و...؛ 2⃣اما نعمت‌های باطنی آن نعمت‌هایی هستند که با چشم ظاهر دیده نمی‌شوند؛ مثل عقل که از برجسته‌ترین مصادیق آن است. عقل با وجود انسان سازگار است و بدون آن انسان از انسانیت خارج شده و مانند حیوانات رفتار می‌كند. عمیق‌تر از آن، نعمت ایمان است؛ به‌طوری‌ كه می‌توان گفت والاترین نعمت، ایمان به خداوند سبحان و معرفت و شناخت اوست. ◽️ایمان با وجود انسان سازگاری دارد و حقیقت وجودی اوست؛ برخلاف كفر که با ذات او ناسازگار است. از این قبیل نعمت‌ها می‌توان نعمت ‌نبوت و ولایت و هدایت را نام برد كه همه را خداوند بر انسان ارزانی کرده و سازگار با وجود اوست؛ بدین معنا كه در راهِ تعالی و تكامل شخصیت انسان‌اند. #تفسیر_سوره_حمد ڪانال زلال مــ💖ــعرفت @ZolaleMarefat_f ┅═✧❁🔆❁✧═┅

✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨ 🔎 #ترنم_وحی 1⃣ #قسمت_اول 📖 سوره مبارکه حمد آیه ۷ 📖 «صِرَاطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیهِمْ غَیرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیهِمْ وَ لَا الضَّالِّینَ» 📖 راه آنان كه بر ایشان نعمت بخشیدی نه آنان كه مورد غضب‌اند و نه ره‌ گم‌ كردگان ◽️پس از آنكه انسان هدایت به راه راست را از خداوند طلب می‌کند، پروردگار در این آیه تعریفی اجمالی از صراط مستقیم ارائه می‌دهد و ویژگی‌های راه‌یافتگان به این راه و بازماندگان از آن راه را برمی‌شمارد. این معرفی و شناخت، به انسان تصوری روشن و مشخص از این مسیر می‌بخشد تا گمان نكند كه این راه، راهی غریب و ناشناخته‌ است كه پیش از این كسی در آن گام ننهاده است. در این آیه خداوند بیان می‌کند كه در طول تاریخ رهسپاران بسیاری از این مسیر به مقصد و مقصود رسیده‌اند و گروهی نیز با پشت‌كردن و انحراف از آن، خویش را از رحمت و نجات بی‌بهره ساخته‌اند. 🔖مفهوم نعمت و اقسام آن ◽️در ابتدای آیه، خداوند صراط مستقیم را از آنِ كسانی می‌داند كه مشمول نعمت الهی شده‌اند : ➖«صِرَاطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیهِمْ». واژۀ نعمت هم‌ریشه با «نُعومت» و به‌معنای نرم‌بودن و نرمش است که ضدّ آن، خشونت و درشتی است. در كلام عرب به‌نوعی شِكَر بسیار مرغوب که نرم و ملایم و سازگار با طبع است، «اَلسُّكَّرُ النَّاعِم» و نیز به لباس نرم و راحت «ثَوبٌ نَاعِمٌ» می‌گویند. ◽️در تقسیم‌بندی حیوانات نیز دسته‌ای را «بَهیمَۀُ السِّباع» و دسته‌ای را «بَهیمَۀُ الأَنعام» می‌نامند. ۱ - گروه اول حیواناتی هستند كه خوی سبُعیت و درندگی دارند و با خشونت و درشتی رفتار كرده و با انسان سازگار نیستند؛ ۲ - اما گروه دوم حیواناتی هستند كه با آدمیان نرمش داشته و همزیستی مسالمت‌آمیز دارند. این دسته كه در رأس آن‌ها «شتر و گاو و گوسفند» است و به‌اصطلاح فقهی در مبحث زكات به آنان «اَنعام ثلاثه» گفته می‌شود، «اَنعام» نامیده می‌شوند؛ زیرا دارای نرمش و سازگاری هستند. 🔺بنابراین، نعمت به چیزی اطلاق می‌شود كه با انسان نرمش و سازگاری دارد. براین‌اساس، آنچه خداوند به آدمی اعطا فرموده و با وجودش سازگاری دارد، مصداق نعمت الهی است؛ برای مثال، نسیم خنک و ملایم در تابستان و گرمای مطبوع در زمستان، برای انسان نعمت به‌شمار می‌آید. 📖 قرآن كریم نعمت‌ها را به دو دستۀ ظاهری و باطنی تقسیم کرده است : 1⃣ «وَ أَسْبَغَ عَلَیْكُمْ نِعَمَهُ ظَاهِرَۀً وَ بَاطِنَۀً» و نعمت‌هاى ظاهر و باطن خود را بر شما فراوان نموده است. نعمت‌های ظاهری آن نعمت‌هایی هستند كه در ظاهر هستی دیده می‌شوند؛ از‌جمله هوای پاك و قطره‌های حیات‌بخش باران، قرار زمین، تابش خورشید، ثروت و عافیت و...؛ 2⃣اما نعمت‌های باطنی آن نعمت‌هایی هستند که با چشم ظاهر دیده نمی‌شوند؛ مثل عقل که از برجسته‌ترین مصادیق آن است. عقل با وجود انسان سازگار است و بدون آن انسان از انسانیت خارج شده و مانند حیوانات رفتار می‌كند. عمیق‌تر از آن، نعمت ایمان است؛ به‌طوری‌كه می‌توان گفت والاترین نعمت، ایمان به خداوند سبحان و معرفت و شناخت اوست. ایمان با وجود انسان سازگاری دارد و حقیقت وجودی اوست؛ برخلاف كفر که با ذات او ناسازگار است. از این قبیل نعمت‌ها می‌توان نعمت ‌نبوت و ولایت و هدایت را نام برد كه همه را خداوند بر انسان ارزانی کرده و سازگار با وجود اوست؛ بدین معنا كه در راهِ تعالی و تكامل شخصیت انسان‌اند. #تفسیر_سوره_حمد #مفاهیم #تدبر ڪانال زلال مــ💖ــعرفت @ZolaleMarefat_f ┅═✧❁🔆❁✧═┅

✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨ 🔎 #ترنم_وحی 2⃣ #قسمت_دوم 🔻 سوره مبارکه حمد آیه ۷ 📖 «صِرَاطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیهِمْ غَیرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیهِمْ وَ لَا الضَّالِّینَ» 📖راه آنان كه بر ایشان نعمت بخشیدی نه آنان كه مورد غضب‌اند و نه ره‌ گم‌ كردگان 🔻در ادامۀ تبیین و توصیف صراط مستقیم، خداوند می‌فرماید : 📖«غَیرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیهِمْ وَ لَا الضَّالِّینَ»، " یعنی این راه، راه كسانی است كه نه غضب‌شدۀ خداوند هستند و نه در بیراهۀ ضلالت و گمراهی سرگردان‌اند". ▫️اكثر مفسران براساس روایات تفسیری معصومین علیهم‌السلام، گروه اول یعنی «الْمَغْضُوبِ عَلَیهِمْ» را قوم یهود و گروه دوم یعنی «الضَّالِّین» را مسیحیان معرفی كرده‌اند؛ 🔻برای نمونه در روایتی از امام‌صادق علیه‌السلام نقل شده است که دربارۀ «غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَ لَا الضَّالِّینَ» ✨ فرمود: «هُمُ الْیَهُودُ وَ النَّصَارَى» (آنان یهود و نصاری هستند). ▫️در این‌گونه مواقع باید توجه داشت كه كلام الهی در طول تاریخ و در افقی بسیار والا جاری بوده و مفاهیم آن منحصر به نمونه‌ای خاص و مصداقی واحد نیست. 🔻 به‌تعبیر عالمان علم اصول: «خُصُوصُ المَورِدِ لا یُخَصِّصُ الوارِدَ»؛ ▫️یعنی اگر موضوعی به‌دلیل موقعیتی خاص پدید آمده باشد، این موقعیت موجب نمی‌شود که آن موضوع به همان موقعیت منحصر شود؛ ▫️بلکه می‌تواند برای موقعیت‌های مشابه نیز استفاده شود. #تفسیر_سوره_حمد #مفاهیم #تدبر ڪانال زلال مــ💖ــعرفت @ZolaleMarefat_f ┅═✧❁🔆❁✧═┅

✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨ 🔎 #ترنم_وحی 3⃣ #قسمت_سوم 📖 سوره مبارکه حمد آیه ۷ 📖 «صِرَاطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیهِمْ غَیرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیهِمْ وَ لَا الضَّالِّینَ» 📖 راه آنان كه بر ایشان نعمت بخشیدی نه آنان كه مورد غضب‌اند و نه ره‌ گم‌ كردگان 🔻مغضوب از ریشۀ «غضب» گرفته شده که در لغت به‌معنای شدت و سختی در قبال دیگری است. در کلام عرب به صخرۀ سخت و متراکم «غَضَبَة» می‌گویند. ▫️ اما در‌اصطلاح، غضب حالتى است كه در اثر عوامل خاصی به انسان عارض می‌شود و توأم با تأثر و تغییر حالت است. ▫️«غضب» نقیض «رضا» است و راغب، آن را جوشش و غلیان خونِ قلب براى انتقام معنی کرده است. 🔻غضب در انسان به دو نوعِ پسندیده و ناپسند تقسیم می‌شود: 1⃣نوع پسندیدۀ غضب در دفاع از حق و دین خداست 2⃣و نوع ناپسندش غضب در غیر آن مسیر است. ⬅️ اما غضب ذات بارى‌تعالى كه در بسیارى از آیات آمده است، همان انتقام و بلا و عذاب است كه در اثر بدكارى در دنیا و آخرت بر شخص وارد می‌شود. ▪️مغضوبین کسانی هستند که به‌وضوح هدایت را می‌بینند؛ اما تعصب و لجاج و حجاب‌های نفسانی موجب می‌شود که بر سعادت خویش پشت کرده و از مسیر حق و صلاح خارج شوند. ▫️ این جماعت نه‌تنها هدایت‌پذیر نیستند، بلکه خواب‌زدگانی هستند که تصمیم ندارند تا ابد از این خواب سنگین برخیزند و همواره در رؤیاهای موهوم خویش به‌سر می‌برند. #تفسیر_سوره_حمد #مفاهیم #تدبر ڪانال زلال مــ💖ــعرفت @ZolaleMarefat_f ┅═✧❁🔆❁✧═┅

✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨ 🔎 #ترنم_وحی 4⃣ #قسمت_چهارم 📖 سوره مبارکه حمد آیه ۷ 📖 «صِرَاطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیهِمْ غَیرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیهِمْ وَ لَا الضَّالِّینَ» "دوري از غضب شدگان و گمراهان" 🔻در ادامۀ تبيين و توصيف صراط مستقيم، خداوند مي‌فرمايد: 📖 «غَیرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیهِمْ وَ لَا الضَّالِّینَ» ، 📖 "يعني اين راه، راه كساني است كه نه غضب‌شدۀ خداوند هستند و نه در بيراهۀ ضلالت و گمراهي سرگردان‌اند". ◽️بیشترِ مفسران براساس روايات تفسيریِ معصومان علیهم السلام گروه اول يعني «الْمَغْضُوبِ عَلَیهِمْ » را قوم يهود و گروه دوم يعني «الضَّالِّين» را مسيحيان معرفي كرده‌اند. ▫️ براي نمونه در روايتي از امام صادق علیه السلام نقل شده است که دربارۀ «غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَ لَا الضَّالِّینَ» ✨ فرمود: «هُمُ الْيَهُودُ وَ النَّصَارَى» (آنان يهود و نصاري هستند). 🔻در اينگونه مواقع بايد توجه داشت كه كلام الهي در طول تاريخ و در افقي بسيار والا جاري بوده و مفاهيم آن منحصر به نمونه‌اي خاص و مصداقي واحد نيست. ⬅️به تعبير عالمان علم اصول: «خُصُوصُ المَورِدِ لا يُخَصِّصُ الوارِدَ»؛ يعني اگر موضوعي به دليل موقعيتي خاص پديد آمده باشد، اين موقعيت موجب نمي‌شود که آن موضوع به همان موقعيت منحصر شود؛بلکه مي‌تواند براي موقعيت‌هاي مشابه نيز استفاده شود. ✨در روايتي از حضرت امام محمدباقر علیه السلام آمده است: «وَ لَوْ أَنَّ آيَةً نَزَلَتْ فِي قَوْمٍ ثُمَّ مَاتُوا أُولـَْـئِكَ مَاتَتِ الْآيَةُ إِذاً مَا بَقِيَ مِنَ الْقُرْآنِ شَيْ‏ءٌ إِنَّ الْقُرْآنَ يَجْرِي مِنْ أَوَّلِهِ إِلَى آخِرِهِ مَا قَامَتِ السَّمَاوَاتُ وَ الْأََرْضُ» . "اگر بنا بود آيه‌اي که دربارۀ مردمي نازل شده، با مردن آن مردم ازبين برود، چيزي از قرآن باقي نمي‌ماند؛ ولي قرآن به گونه‌اي است که از اولش [يعني عصر نزول] تا آخرش [يعني اعصار بعد] جاري است تا زماني که آسمان و زمين برجاست." 🔻همانگونه كه خورشيد از ماوراي همۀ آدميان درحال درخشش بوده، قرآن نيز بر فراز جامعۀ بشري هميشه در حال تابش و روشنگري است: «يَجْرِي كَمَا تَجْرِي الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ» و حقايق آن تقسيم قبيله‌اي و گروهي و فردي ندارد. ✨ امام رضا علیه السلام در توضيح علت طراوت و تازگي هميشگي قرآن مي‌فرمايد: «لِأَنَّ اللهَ لَمْ يُنْزِلْهُ لِزَمَانٍ دُونَ زَمَانٍ وَ لا لِنَاسٍ دُونَ نَاسٍ فَهُوَ فِي كُلِّ زَمَانٍ جَدِيدٌ وَ عِنْدَ كُلِّ قَوْمٍ غَضٌّ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ» . ✨زيرا خداى متعال آن را براى زمان و مردمان خاص نازل نفرموده است؛ ازاين رو در هر زمانى جديد است و تا روز قيامت نزد هر قومى تازه و شكوفاست. ▫️بنابراين، شأن نزولي که براي بعضي آيات بيان شده است، موجب انحصار مفهوم آيه نمي‌شود، بلكه فقط راهنمايي براي فهم بيشتر آيه است؛ مثلاً آيۀ زير به اتفاق شيعه و سنّي در شأن علي بن ابيطالب علیه السلام و پس از جان‌فشاني ايشان در «ليلة المبيت» نازل شده است: 📖«وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللهِ وَ اللهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ» . 📖"و از مردم كسى است كه جان خود را براى طلب خشنودى خدا مي‌فروشد و خدا به بندگان مهربان است". 🔺اما نمي‌توان اين آيه را منحصر به وجود مقدّس اميرالمؤمنين علیه السلام دانست؛ زيرا در طول تاريخ بسياري بوده و هستند كه با الگوگرفتن از امام علي علیه السلام ، ايثارگرانه جانشان را در طَبَق اخلاص گذاشته و در مسير رضاي خدا حتي از جان هم مضايقه نکرده‌اند. ▫️ پس آيات قرآن تا ابد در جريان است و مصاديق مختلف و متفاوتِ آن به طور دائم در جامعۀ بشري ظاهر مي‌شود.در اين آيه نيز چنين است و غضب‌شدگان و گمراهان فقط يهوديان و مسيحيان نيستند، گرچه مصداق کامل و بارز اين مفهوم‌اند. 🔎نکتۀ ديگري که در اين مقام بايد گفت اين است که حضرت حق اعطاي نعمت را به خود نسبت مي‌دهد؛ اما غضب و ضلالت را به خود اِسناد نمي‌دهد. اين مطلب به اين علت است که هر خير و رحمتي از جانب خداوند است: 📖«وَ مَا بِكُمْ مِنْ نِعْمَۀٍ فَمِنَ اللهِ» 📖 "و هر نعمتى كه داريد از خداست"؛ ▫️اما در شعاع غضب الهي قرارگرفتن و ضلالت يافتن به خودِ انسان‌ها ارتباط دارد: 📖«مَا أَصَابَكَ مِنْ حَسَنَۀٍ فَمِنَ اللهِ وَ مَا أَصَابَكَ مِنْ سَیِّئَۀٍ فَمِنْ نَفْسِكَ» 📖"هرچه از خوبي به تو میرسد، از جانب خداست و هرچه از بدى به تو میرسد، از خود توست". #تفسیر_سوره_حمد #مفاهیم #تدبر ڪانال زلال مــ💖ــعرفت @ZolaleMarefat_f ┅═✧❁🔆❁✧═┅