📚 بررسی ماهیت فتنه و راه خلاصی جامعه از آن؟ 💠 معنا و مفاهیم «فتنه» در قرآن کریم؟ معنای لغوی فتنه، نهادن طلا در آتش برای خالص شدن و از بین رفتن ناخالصی هاست. واژه «فتنه» در 30 آيه قرآن آمده و بدتر از کشتار شمرده شده است. بررسى اين سى آيه نشان مى دهد فتنه در قرآن معانى مختلف دارد: 1. شكنجه دادن؛ 2. آزمایش و امتحان؛ 3. عذاب الهی؛ 4. مصیبت؛ 5. فساد کبیر؛ 6. شرک و بت پرستی؛ 7. گمراهی؛ 8. فریب دادن و... . به نظر می آید همه این کاربردها با همان معنای لغوی در ارتباط است؛ زیرا همانگونه که طلا زیر فشار آتش قرار می گیرد، در این موارد نیز نوعی فشار برای اشخاص مفتون پدید می آید. 💠 ماهیّت «فتنه» در اجتماع و مصاديقی از آن؟ «فتنه» به حوادث پیچیده ای گفته می شود که ماهیت آن روشن نیست و ظاهری فریبنده و باطنی مملو از فساد دارد و جوامع انسانی را به بی نظمی، تباهی، فساد اموال و اَعراض و ... می کشاند. علل و عوامل فتنه ها بیشتر از اختلافات ناشي مي شود و دو جناح، بی فکر و بی مطالعه، به جان هم می افتند و فضای جامعه را تیره و تار می سازند. «فتنه جمل»، «فتنه شامیان» و «فتنه خوارج» نمونه هایی بارز از فتنه در دوران حکومت امام علی(ع) محسوب می شوند. 💠 منشأ اصلی «فتنه ها» در بیان امام علی(ع)؟ امام علی(ع) درباره ریشه اصلی فتنه ها می فرمايد: «آغاز پيدايش فتنه ها، پيروى از هواها و هوسها و بدعتهاي مخالف كتاب خداست؛ که گروهى چشم و گوش بسته و نادان، يا هواپرست آگاه، به پيروى از فتنه گران بر مى‏ خيزند و از هوس‏ ها و بدعتهاى آنان حمايت مى‏ كنند. [فتنه گران، براى رسيدن به مقاصد خود حق و باطل را به هم مى‏ آميزند. و] اگر باطل از آميختن با حق جدا مى‏ گرديد [ديگر] بر طالبان حق پوشيده نمى‏ ماند؛ در اين حالت شيطان بر پيروان خود مسلّط مى‏ شود و تنها آنان كه مشمول رحمت خدا بوده‏ اند نجات مى‏ يابند». 💠 وظایف مردم در مواجهه با «فتنه» از زبان امام علی(ع)؟ امام علي(ع) درباره وظایف مردم در فتنه ها می فرمایند: «با سردمداران فتنه ها و بدعت ها همكارى نكنيد و به آنچه ضامن بقاى جامعه اسلامى و اطاعت پروردگار است پای بند باشید. اگر بر سر دو راهى ظلم کردن و مظلوم ماندن قرار گرفتيد ظلم نکنید و از نزدیک شدن به گناه، ظلم و فساد دوری کنید و لقمه هاى حرام را هر چند اندك باشد وارد شكم خود نسازيد؛ چرا كه شما در منظر كسى هستيد كه گناه را بر شما حرام كرده و راه هاى اطاعت را براى شما آسان ساخته است». 💠 راهکار رهایی از «فتنه ها»؟ امام علی(ع) در خطبه 187 نهج البلاغه می فرمایند: «اى مردم! افسار اين حيوانات [اشاره به فتنه هاست] را كه بارهاى سنگينى بر پشت دارند از دست خود رها سازيد، هرگز از اطراف پيشواى خود پراكنده نشويد كه سرانجام، خود را به موجب اعمال خود نكوهش خواهيد كرد، خود را در آتش فتنه اى كه در پيش است نيفكنيد و از مسير آن دورى گزينيد و وسط راه را براى عبور آن باز گذاريد، به جانم سوگند! مؤمنان [اگر خود را كنار نكشند] هلاك مى شوند، اما غير مسلمانان از آن جان سالم به در مى برند، مَثَل من در ميان شما همچون چراغ در تاريكى است كه هر كس در ظلمت قرار گيرد از نور آن بهره مى برد». 📖 مطالعه بیشتر: makarem.ir/maaref/fa/category/articles/27683 #قرآن #نهج_البلاغه #امام_علی(ع) #پيشوا #فتنه #مردم #فتنه_گران #جامعه #فریب #هوی #هوس #بدعت #آزمایش #امتحان ______________________