🔴خواستههای اسماعیل(ع) از پدر، در قربانگاه
✍ احمدحسین شریفی
🔻سورآبادی در ذیل آیه یا أَبتِ اِفعلْ ما تُؤمَر، سه خواسته #حضرت_اسماعیل از پدرش #حضرت_ابراهیم را پیش از قربانی شدن، به این صورت بیان میکند:
«ابراهیم کارد از آستین برون گرفت،
اسماعیل گفت:
«ای پدر سه چیز ترا وصیت کنم:
یکی آنکه مرا دست و پای سخت ببندی
که مبادا که در حَرّتِ موت دستی یا پایی باز زنم قطرهای خون بر تو چکد آن بیحرمتی باشد،
دیگر آنکه مرا بر روی افکنی مبادا که چشمت بر روی من افتد دستت کار نکند به کشتن من آنگه در فرمان خدای تقصیر افتد،
سدیگر آنکه مادرم را از حال من خبر نکنی
زیرا که دل مادران تُنُکتر بود مبادا که جزعی کند مزد این قربان از وی بشود».
#عید_قربان
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🔴سخنی با آیتالله محقق داماد: درباره درست یا غلط بودن پسوند اسلامی برای علوم انسانی
🖊احمدحسین شریفی
جناب استاد آیتالله مصطفی محققداماد، ریاست محترم گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، در تاریخ ۶ تیر ۱۴۰۲ در مصاحبهای که در سایت انتخاب منتشر شده است میگوید:
«معتقدم رشتههای مختلف علوم انسانی اکثراً جزو علوم به معنای خاص یا Science است. روانشناسی علم است؛ جامعهشناسی علم است و روش علمی میخواهد. علم نه مسلمان است و نه کافر. شیمی نه مسلمان است و نه کافر. مثلاً اینکه فرمول شیمیایی آب از ترکیب H۲O حاصل میشود، ... نه مسلمان است و نه کافر! این علم است و ربطی به اسلام و کفر ندارد.
به هرحال من چندان موافق اسلامی شدن علوم انسانی نیستم؛ چرا؟ چون علم از مقوله هستی است و دین از مقوله بایستی است. هستی و بایستی دو مقوله متفاوت هستند. ...» (https://www.entekhab.ir/fa/news/731445 )
⭕️بیان چند ملاحظه
میدانم که جناب استاد به صورت استطرادی به این بحث ورود کردهاند و طبیعتاً فرصت لازم برای تشریح دقیق ابعاد مختلف دیدگاه خود نداشتهاند. به همین دلیل از همینجا از ایشان دعوت میکنم به هر گونه و در هر مکان و زمانی که صلاح میدانند، دیدگاه خود را به صورت تفصیلی و دقیق عرضه کنند تا بتواند باب گفتگوی عالمانهتری را فراهم کند.
علاقهای که حضرت استاد به گفتگو و بحث علمی دارند این جسارت را به این بنده میدهد که به عنوان دبیر مجمع عالی علوم انسانی اسلامی از ایشان دعوت کنم تا با حضور مدافعان ایده علوم انسانی اسلامی، به عنوان یکی از پیشنشستهای هفتمین کنگره بینالمللی علوم انسانی اسلامی در هر زمان یا مکانی که خود ایشان صلاح میدانند برای گفتگو در این باب، در محضر ایشان باشیم.
🔻در عین حال، ناظر به همین عباراتی که منتشر شده است، چند ملاحظه کوتاه را بیان میکنم:
اولاً، «علوم انسانی» تماماً از مقوله «هستی» نیستند؛ بخش عمدهای از آنها از مقوله «بایستی» است.
ثانیاً، «دین» نیز تماماً از مقوله «بایستی» نیست؛ بسیاری از گزارههای دینی از مقوله «هستی»اند. اکثر قریب به اتفاق آیات مربوط به معرفت، جهان، خدا و انسان از مقوله هستیاند و نه بایستی.
ثالثاً، «بایدها» ریشه در «هستها» دارند: از نگاه اسلام و بر اساس حکمت عملی شیعی، «بایدهای اسلامی» ریشه در «هستها» دارند و بلکه بیانی دیگر از «هستها»یند. مگر نه اینکه «الاحکام الشرعیة تابع للمصالح و المفاسد الواقعیة»
رابعاً، «هستی» غیر از «فهم هستی» است: درست است که واقعیت و هستی در مقام ثبوت، مسلمان و غیرمسلمان ندارد، اما «تلقی از واقعیت» چطور؟ «فهم واقعیت» چطور؟ «نوع نگاه به واقعیت» چطور؟ آیا اینها هم مسلمان و غیر مسلمان ندارد؟ یعنی آیا تلقی فلسفه اسلامی و به طور کلی اسلام، از «هستی»، با تلقی فلسفه اومانیستی از هستی تفاوتی ندارد؟ آیا «فهم توحیدی» از الوهیت با «فهم تثلیثی» از آن تفاوتی ندارد؟
خامساً، علوم انسانی غیر از علوم طبیعیاند: علوم انسانی را در صورتی میتوان در زمره شیمی و فیزیک به شمار آورد که موضوع، مسائل، غایات و روشهای آنها یکسان باشد. در حالی که «موضوع علوم انسانی» متفاوت با «موضوع علوم طبیعی» است و جالب است که خود جناب استاد محقق داماد در همین مصاحبه به این مسأله اشاره میکند! و اگر «تمایز موضوعی» را پذیرفتید چارهای ندارید جز آنکه «تمایز روشی» را نیز بپذیرید، زیرا «روش زاییده و مولود موضوع» است؛ و نه امری قراردادی و تحمیلی بر موضوع.
#علوم_انسانی
#محقق_داماد
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
هدایت شده از مجمع عالی علوم انسانی اسلامی
اولین نشست از سلسله نشستهای علمی کمیسیون علوم انسانی اسلامی در حوزه دفاعی ـ امنیتی با موضوع «روششناسی علوم انسانی اسلامی با تأکید بر حوزه دفاع و امنیت» و با ارائه حجتالاسلام دکتر احمدحسین شریفی دبیر مجمع عالی علوم انسانی اسلامی و رئیس دانشگاه قم برگزار خواهد شد.
دبیر علمی: حجتالاسلام دکتر احمد شعبانی
زمان: یکشنبه 11 تیر 1402 ساعت 10 – 12
مکان: قم ـ بلوار شهید محلاتی ـ پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (علیهالسلام)
لینک مجازی:
https://www.skyroom.online/ch/isri/neshastelmi
مجمع عالی علوم انسانی اسلامی
www.scih.ir
@icihch
🔴«روش تجربی» و «علمیت علوم انسانی»
🖊احمدحسین شریفی
ــــــــــــــــــــــــــ
برخی از مخالفان #علوم_انسانی_اسلامی معتقدند که «علمی بودن يک علم به عمومی بودن آن است و عمومی بودن هم به عمومی بودن معيار است و معيار عمومی همان تجربی بودن است. و اين امری است فارغ از دين و مکتب.»
اینان با این استدلال، معتقدند «علم دینی» و «علوم انسانی اسلامی»، امری «پارادوکسیکال» و ترکیبی «خودمتناقض» است.
🔻در نقد این دیدگاه به اجمال چند نکته را متذکر میشوم:
نکته اول: انتظار «همهپسندی» در علوم انسانی، انتظاری واقعبينانه نيست. علوم انسانی، از جهات مختلفی علومی وابستهاند: «وابستگی به بنيانهای نظری محققان و نظريهپردازان»، «وابستگی به نيازها» و «وابستگی به فرهنگ و ارزشهای فرهنگی» از جمله مهمترین ابعاد وابستگی علوم انسانی است و تعدد و تنوع این امور و وابستگی آنها به دین و مذهب، واضحتر از آن است که نیازی به اثبات و بیان داشته باشد.
نکته دوم: اگر دنبال يک داور مشترک و همگانی و همهپسند هستيد، چرا آن را منحصر در تجربه میدانيد؟ اساساً اعتبار تجربه مديون مقدمهی عقلی نهفته در آن است. پس چرا خود عقل را، به عنوان يک داور عمومی و همهپسند و مطمئن، به رسميت نمیشناسيد؟
نکته سوم: اين مدعا، خودسوز است؛ يعنی خود اين ادعا که «علمی بودن يک علم به عمومی بودن آن است و عمومی بودن هم به عمومی بودن معيار است و معيار عمومی همان تجربی بودن است» ادعايی تجربی نيست؛ با «دليل تجربی» هرگز نمیتوان «اعتبار تجربه» را اثبات کرد.
ممکن است گفته شود منظور از «علم» دراينجا، علم تجربی است و نه مطلق معرفت. در آن صورت میگوييم که اين استدلال نوعی «مصادره به مطلوب» يا «استدلال دوری» است (خلاصه آن این میشود که «تجربی بودن» يک «تجربه» به عمومی بودن آن است! ...)
نکته چهارم: آيا درستی و واقعنمايی معيار داوری مهم است يا عمومی بودن آن؟ آيا هدف تحقيق علمی کشف واقع است يا عامهپسند بودن؟
نکته پنجم: اين ملاک کی و چگونه مطرح شد؟ آيا قبل از تجربهگرايی مدرن، چنين ملاکی را برای علميت علم، در نظر میگرفتند؟ آيا علوم سياسی و جامعهشناسی و اقتصاد و روانشناسی پيش از دوران جديد نبود؟
نکته ششم: اگر کسی بنيانهای تجربهگرايی مدرن را نقد کند و نادرست بداند، آيا باز هم میتوان به او قبولاند که ملاک علميت علم، تجربی بودن آن است؟
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🔴«خودشناسی» و «تقويت شخصيت» در کلام امام هادی(ع)
🖊احمدحسین شریفی
ـــــــــــــــــــــــــــــ
🔻يکي از مهمترين علل انجام رفتارهاي نامطلوب و ضد فرهنگ، اين است که يک فرد يا جامعه به جايگاه و ارزش خود واقف نباشد. خود را کوچک بشمارد. ديگران را از خود برتر بداند. سابقة تاريخي خود را نداند. شرافت و کرامت خود را نشناسد و براي خود شخصيت قائل نباشد. چنين افراد و جوامعي نه تنها در انديشة اصلاح رفتار خود نيستند که از انجام رفتارهاي ناپسند و نامطلوب نيز هيچ ابايي ندارند.
🔶#امام_هادی علیه السلام در اين رابطه ميفرمايد:
مَنْ هَانَتْ عَلَيْهِ نَفْسُهُ فَلَا تَأْمَنْ شَرَّهُ؛ (تحف العقول، ص483.) کسي که خود را سبک بشمارد، از شرّ او در امان نباش.
🔷نوعي «خودخواهي» و «خودبيني» بر رفتار «افراد خودکمبين» حاکم ميشود؛ به همين دليل نه تنها اميدي به خيررساني و خيرخواهي آنها نيست که از شر آنها نيز نميتوان در امان بود. چنين افرادی توجهي به مقررات و قوانين اجتماعي ندارند.
به عنوان مثال، حتي زماني که ميبيند عدة زيادي از رانندگان پشت چراغ قرمز ايستادهاند، به راحتي و بدون هيچ خجالتي سعي ميکند، از آن عبور کند! گويا ديگران بيکارند يا همگان منتظر عبور او هستند! روشن است که چنين اشخاصي نه تنها توجهي به منافع ديگران ندارند، بلکه به دليل آنکه براي خود شخصيت و کرامتي قائل نيستند، صرفاً دنبال مشتهيات نفساني و خواستههاي شخصياند. انجام رفتارهاي نامطلوب هيچ تعارض شخصيتي يا ناهماهنگي درونياي براي آنها ايجاد نميکند. تنها چيزي که ممکن است چنين افرادي را از انجام رفتارهاي نامطلوب بازدارد اين است که با انجام آنها نتواند به اهداف و خواستههاي خود دست يابد.
#اخلاق_اجتماعی
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🔴ریشههای قوی
اگر ریشهها و بنیانها قوی باشند، حتی در سختترین شرایط باز هم میتوان مقاومت کرد و سرپا ایستاد.
توحید، نبوت و امامت از محکمترین ریشههای علمی و عملیاند. به هر میزان که عمیقتر فهم شوند و بر اساس مقتضیات آنها عمل شود، در سختترین شرایط محیطی، مانع سقوط و حتی تزلزل فرد و جامعه میشوند.
قرآن کریم در سوره توبه (آیه۱۰۹) میفرماید:
«أَ فَمَنْ أَسَّسَ بُنْيانَهُ عَلى تَقْوى مِنَ اللَّهِ وَ رِضْوانٍ خَيْرٌ أَمْ مَنْ أَسَّسَ بُنْيانَهُ عَلى شَفا جُرُفٍ هارٍ فَانْهارَ بِهِ في نارِ جَهَنَّمَ وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمين»
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🔴از «مکاسب شیخ انصاری» تا «اقتصاد اسلامی»!
🖊احمدحسین شریفی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ
یکی از آقایان محترم در نقد «اقتصاد اسلامی» گفتهاند: «پسوند اسلامی برای اقتصاد غلط است. آنچه که در فقه داریم، حقوق بازرگانی است نه اقتصاد. مکاسب شیخ انصاری حقوق بیزنس است که غیر از اکونومی است. اکونومی یعنی چه فرمولی تورم را پایین میآورد و این در فقه ما وجود ندارد. اینها فکر میکنند مکاسب شیخ انصاری اقتصاد است، درحالی که مکاسب شیخ، حقوق بازرگانی است.»
🔻این استاد عزیز گمان کردهاند که مدعیان #اقتصاد_اسلامی، آن را معادل مباحث فقهی ناظر به بیع و شراء موجود در مکاسب شیخ انصاری میدانند! به تعبیر دیگر، ابتدا اقتصاد اسلامی را معادل فقه اقتصادی پنداشته و سپس به نقد آن رفته است!
به اختصار عرض میکنم که «هیچکدام» از مدافعان اقتصاد اسلامی، تأکید میکنم «هیچکدام»، چنین پنداری از اقتصاد اسلامی نداشته و ندارند! ای کاش این استاد محترم یکی از چنین پندارگران را نام ببرند.
از ابتداییترین آگاهیهای فقهی و اقتصادی است که مکاسب #شیخ_انصاری(ره) نهایتاً ناظر به «احکام و هنجارهای افعال اقتصادی مکلفین» است؛ یعنی نه تنها شامل احکام هنجاری «پدیدهها و ساختارهای اقتصادی» نیست (یعنی در همان بخش فقه اقتصادی نیز ناقص و ناتمام است) که اساساً هیچ نظری به «ابعاد توصیفی دانش اقتصاد» ندارد.
به تعبیر دیگر، دانش #فقه متکفل ارزشگذاری کنشهای مکلفین است و اختصاص به اقتصاد هم ندارد، یک فقه پویا باید بتواند احکام و هنجارهای اسلامی ناظر به همه کنشهای فردی و اجتماعی و تمدنی انسان و بلکه همه پدیدهها و ساختارهای انسانی را به صورتی ضابطهمند از منابع و متون دینی استنباط کند. اما «اقتصاد اسلامی» بالکل ایدهای دیگر است خیلی متفاوت با «فقه اسلامی» است!
«فقه اسلامی»، صرفاً پاسخگوی «بخش هنجاری» ایده اقتصاد اسلامی است. در حالی که بخش اصلی و عمده دانش اقتصاد اسلامی ناظر به «ابعاد توصیفی» کنشها و پدیدههای اقتصادی است: یعنی ناظر به «توصیف»، «تفسیر»، «تبیین»، «پیشبینی» و «کنترل» کنشها و پدیدههای اقتصادی است.
🔻اسلامیت علوم انسانی در هر کدام از بخشهای توصیفی و توصیهای علوم انسانی متفاوت است. و این چیزی است که متأسفانه تاکنون از سوی مخالفان ایده علوم انسانی اسلامی به درستی فهم نشده است.
#مکاسب
#علوم_انسانی
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّکِینَ بِوِلاَیَهِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّهِ عَلَیْهِمُ السَّلاَم
#امام_علی
@Ahmadhoseinsharifi
🌹
🔴«ولایت» و «تضمین امنیت خارجی»
🖊احمدحسین شریفی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
یکی از پیامهای اصلی غدیر و ولایت سیاسی معصومان و جانشنیان آنان، این است که با وجود ولایت، امنیت خارجی جامعه اسلامی تضمین است؛ در نظام ولایی به دلیل رابطهای که امت با ولایت دارد و به دلیل دشمنشناسی و شجاعت و غیرتی که در رهبری جامعه اسلامی وجود دارد، دینستیزان و دشمنان خارجی از سلطه بر جامعه اسلامی ناامید میشوند.
تنها چیزی که ممکن است بنیانهای جامعه اسلامی را لرزان کند و نظام اسلامی را به خطر اندازد، «خدافراموشی» و «بیتقوایی» و «بیاخلاقی»های داخلی است.
به همین دلیل در روز #غدیر خم و بعد از نصب #امیرمؤمنان به جانشینی پیامبر اکرم(ص) خدای متعال فرمود:
الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذينَ كَفَرُوا مِنْ دينِكُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْن (مائده، ۳)
امروز، کافران از دین شما ناامید شدند؛ پس از آنان نهراسید و از من بترسید.
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🔴شرط موفقیت
🖊احمدحسین شریفی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
برای رسیدن به هر هدفی، باید هزینه آن را پرداخت.
امیرمؤمنان همین حقیقت را چنین زیبا بیان میکند:
«وَ لَا يُدْرَكُ الْحَقُّ إِلَّا بِالْجِدّ
حق جز با تلاش به دست نمیآید.»
به همین دلیل همه پیروان خود را به تلاش و کوشش سفارش میکند و میفرماید:
«فَعَلَيْكُمْ بِالْجَدِّ وَ الِاجْتِهَادِ وَ التَّأَهُّبِ وَ الِاسْتِعْدَادِ وَ التَّزَوُّدِ فِي مَنْزِلِ الزَّادِ
پس بر شما باد به كوشش و كوشيدن، و ساخته شدن و آماده گرديدن. و برداشتن توشه اى كه به كار آيد، از منزلى كه بايد.»
کمترین هزینه دستیابی به اهداف متعالی، «گذشتن از مطامع دنیوی»، «بیتوجهی به آسایش و راحتی بدنی» و «بیتوجهی به نام و نان» است.
#موفقیت
#امام_علی
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🔴«سکوت» در مواجهه با «ابلهان»
🖊احمدحسین شریفی
وَ الَّذينَ لا يَشْهَدُونَ الزُّورَ وَ إِذا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا كِراما (فرقان، ۷۲)
مولوی:
گفت هر مردی که باشد بد گمان
نشنود او راست را با صد نشان
هر درونی که خیالاندیش شد
چون دلیل آری خیالش بیش شد
چون سخن در وی رود علت شود
تیغ غازی دزد را آلت شود
پس جواب او سکوتست و سکون
هست با ابله سخن گفتن جنون
#شوپنهاور هم میگفت:
«هنگام مواجه شدن با ابلهان، انسان تنها یک راه برای نشان دادن شعور دارد؛ که همکلام نشدن با آنهاست!»(درباب حکمت زندگی)
#اخلاق_اجتماعی
#اخلاق
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🔴رابطه بیغیرتی مردان و بیعفتی زنان؛ در کلام شهید مطهری
«اگر زنى آلوده شد، مردْ ديگر نمىتواند ادعاى شرافت كند، ... زن در جهات عفتى، ناموس مرد است ... يعنى اگر زنى- العياذ باللَّه- در مسائل عفت آلودگى داشته باشد دامن مرد آلوده مىشود، ... قرآن مىگويد: «خبيثات مال خبيثين است». زنهاى ناپاك مال مردان ناپاك است و زنان پاك مال مردان پاك است، اين ناظر به پاكى ناموسى است؛ يعنى مردِ ناپاك است كه غيرت را از دست مىدهد و زن ناپاك را مىپذيرد و ناراحت نيست كه زنش ناپاك باشد، ولى مرد پاك امكان ندارد كه زن ناپاك را بپذيرد. اين است كه طبعاً يك نوع انتخاب صورت مىگيرد.
اين بيانِ حكم شرعى نيست، بلكه قرآن يك قانون طبيعى را بيان مىكند: طبعاً اين طور است كه پاكها سراغ پاكها مىروند و ناپاكها سراغ ناپاكها.» (مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى، ج۲۶، ص۴۳۲-۴۳۳)
#عفت
#حجاب
#شهید_مطهری
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹