🔊 امتداد‌حکمت(چیستی، چرایی، چگونگی) استاد محمدتقی سبحانی(رئیس پژوهشکده کلام اهل‌البیت و بنیاد امامت) استاد احمد‌حسین شریفی(رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران) دبیر علمی: حجت الاسلام حامد آرین‌پور 🔹مکان: فرهنگستان علوم اسلامی قم 🔹زمان: پنج‌شنبه_ ۵خرداد #فلسفه @Ahmadhoseinsharifi 🌹

آیا می‌توان گفت حیوانات «عقل» و «شعور» ندارند و همه این رفتارهایی که در این کلیپ می‌بینیم صرفاً از روی غریزه و بدون هیچ محاسبه و سنجشی صورت می‌گیرد؟ @Ahmadhoseinsharifi 🌹

🔴«تکلف» و «تخلق» 🖊احمدحسین شریفی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ عالمان اخلاق برای تخلق به فضایل راه‌ها و روش‌های فراوانی بیان کرده‌اند. بنده هم در کتاب «راه‌های اصلاح اخلاق اجتماعی» به تفصیل در این باره سخن گفته‌ام. یکی از راه‌های «تخلق» به خوبی‌ها، «تکلف» است. یعنی وادارسازی نفس به رفتارها و خلقیات خوب. اگر کسی مدت زمان قابل توجهی علیرغم میلش، خود را به آداب و اخلاقیات خاصی وادار کند، بعد از مدتی همان آداب و اخلاق خاص ملکه او می‌شود. این روش در روایاتی از #امیرمؤمنان و امام صادق علیهما السلام هم مورد تأکید قرار گرفته است: امیرمؤمنان(ع) می‌فرمایند: «إِنْ لَمْ تَكُنْ حَلِيماً فَتَحَلَّمْ فَإِنَّهُ قَلَّ مَنْ تَشَبَّهَ بِقَوْمٍ إِلَّا أَوْشَكَ أَنْ يَكُونَ مِنْهُم‏.» آن حضرت در سخنی دیگر چنین فرموده‌اند: مَنْ تَحَلَّمَ حَلُمَ. #امام_صادق(ع) نیز می‌فرماید: «إِذَا لَمْ تَكُنْ حَلِيماً فَتَحَلّْ». تَحَلُّم یعنی «خود را به حلم زدن یا خود را وادار به حلم کردن» به تعبیر دیگر اگر کسی فطرتاً فاقد اخلاق خاصی باشد می‌تواند با تمرین و ممارست و ریاضت متخلق به آن شود. و حتی در روایتی از امام علی(ع) گفته شده است که حلم اکتسابی و حلمی که با ریاضت و تمرین و ممارست حاصل شود ارزشمندتر از حلم فطری و غیراکتسابی است: «خير الحلم التّحلّم» #اخلاق @Ahmadhoseinsharifi 🌹

اطْلُبُوا الْعِلْمَ مِنَ الْمَهْدِ إِلَى اللَّحْد چنین گفت پیغمبر راستگویی ز گهواره تا گور دانش بجوی @Ahmadhoseinsharifi 🌹

🔴ناکافی بودن روش اجتهادی مرسوم از نگاه امام خمینی 🖊احمدحسین شریفی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ روش اجتهادي رايج و مرسوم در مسائل فقهي، ارزش‌هاي بي‌بديلي داشته و دارد. و به نظر مي‌رسد در طول تاريخ چند صد سالة فقاهت نيز در کشف و استنباط احکام فردي کارآمدي خود را نشان داده است. مع‌الاسف اين روش، در بسياري از حوزه‌ها و قلمروهاي علمي مورد نياز جامعه از کارآيي و کارآمدي لازم برخوردار نيست. توضيح آنکه اين روش، به شکل موجود نمي‌تواند در حوزة فقه اجتماعي، فقه نظام و فقه حکومت کارآيي داشته باشد. بلکه بر اساس روش اجتهادي مرسوم اساساً چيزي به نام فقه نظام و فقه سياسي و فقه اجتماعي و فقه تربیتی و فقه مديريتي بي‌معناست. به همین دلیل، بعضاً‌ از فقیهان سنتی شنیده می‌شود که ما چیزی به نام «فقه نظام» نداریم. آنان درست می‌گویند زیرا بر اساس روش اجتهادی مرسوم و متعارفی که آموخته‌اند، «فقه نظام» و «فقه الاجتماع» و امثال آن معنایی ندارد. به عقیده ما روش اجتهادي مرسوم، براي اکتشاف نظرية اسلامي در حوزه‌هاي علوم انساني سترون است. اين حقيقتي است که #امام_خميني(ره)، به عنوان يک مجتهد و نظريه‌پرداز بزرگ و تاريخ‌ساز در عالم اسلام، در پايان دهة اول انقلاب آن را به صراحت بيان کرد و دگرگوني و بازنگري در #روش_اجتهادي را از عالمان ديني مطالبه نمود. ايشان در تاريخ 10 آبان 1367 در نامه‌اي به يکي از اعضاي دفتر خود، که بعداً با عنوان «منشور برادري» مشهور شد، مي‌فرمايد: «اجتهاد مصطلح در حوزه‏ها كافى نمى‏باشد. بلكه يك فرد اگر اعلم در علوم معهود حوزه‏ها هم باشد ولى نتواند مصلحت جامعه را تشخيص دهد و يا نتواند افراد صالح و مفيد را از افراد ناصالح تشخيص دهد و به طور كلى در زمينه اجتماعى و سياسى فاقد بينش صحيح و قدرت تصميم‏گيرى باشد، اين فرد در مسائل اجتماعى و حكومتى مجتهد نيست و نمى‏تواند زمام جامعه را به دست گيرد.» در نامة مشهور به «منشور روحانيت» که خطاب به #حوزه‌های_علميه نوشتند، مي‌فرمايد: «روحانيت تا در همه مسائل و مشكلات حضور فعال نداشته باشد، نمى‏تواند درك كند كه اجتهاد مصطلح براى اداره جامعه كافى نيست.» در جايي ديگر از همين نامه نيز به نقش‌آفريني دو عنصر مهم زمان و مکان در اجتهاد توجه داده و نوشتند: «در مورد دروس تحصيل و تحقيق حوزه‏ها، اينجانب معتقد به فقه سنتى و اجتهاد جواهرى هستم و تخلف از آن را جايز نمى‏دانم. اجتهاد به همان سبك صحيح است ولى اين بدان معنا نيست كه فقه اسلام پويا نيست، زمان و مكان دو عنصر تعيين‏كننده در اجتهادند. مسئله‏اى كه در قديم داراى حكمى بوده است به ظاهر همان مسأله در روابط حاكم بر سياست و اجتماع و اقتصاد يك نظام ممكن است حكم جديدى پيدا كند، بدان معنا كه با شناخت دقيق روابط اقتصادى و اجتماعى و سياسى همان موضوع اول كه از نظر ظاهر با قديم فرقى نكرده است، واقعاً موضوع جديدى شده است كه قهراً حكم جديدى مى‏طلبد. مجتهد بايد به مسائل زمان خود احاطه داشته باشد.» در تاريخ 17 ارديبهشت سال 1368، کمتر از یک ماه پایانی عمر مبارکشان، در پيامي خطاب به شوراي مديريت حوزة علمية قم، ضمن تأکيد بر حفظ ارکان محکم فقه و اصول رايج در حوزه‌ها، نوشتند: «در عين اينكه از اجتهاد «جواهرى» به صورتى محكم و استوار ترويج مى‏شود، از محاسن روش‌هاى جديد و علوم مورد احتياج حوزه‏هاى اسلامى استفاده گردد.» @Ahmadhoseinsharifi 🌹

🔻سلام فرمانده از فراز کوه‌های قره‌قروم در شمال شرق پاکستان 🔹نمونه‌ای از عشق جهانی به مهدی موعود(عج) و حضرت سیدعلی. 🔸در چند ماهی که از موج خودجوش و جهانی #سلام_فرمانده می‌گذرد هیچکدام از جامعه‌شناسان و روان‌شناسان سکولار وطنی و غیروطنی هیچ تحلیلی درباره چرایی این «موج جهانی» ننوشته و مطمئن باشید نخواهد نوشت چون فهم این حقیقت خارج از افق فهم سکولاریسم و #علوم_انسانی سکولار است. @Ahmadhoseinsharifi 🌹

⚫️رقابت در بی‌غیرتی و بی‌عفتی! 🖊احمدحسین شریفی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ مدتی است در میان پاره‌ای از هنرپیشه‌ها و فوتبالیست‌ها رقابتی عجیب در نمایش بی‌غیرتی و بی‌عفتی آغاز شده است! برخی از هنرپیشه‌های زن در عین اینکه فیلم‌ها و تصاویر خود را با بدترین و زننده‌ترین و مبتذل‌ترین پوشش و آرایش به نمایش می‌گذارند. پوشش و آرایشی که در بسیاری از فرهنگ‌ها و جوامع «ویژ‌ه روسپیان» است؛ در همان حال، بدون هیچ حجب و حیایی از تجاوزهایی که در سالیان گذشته به آنان شده است سخن می‌گویند! برخی از هنرپیشه‌های مرد و ورزش‌کاران، به ویژه فوتبالیست‌ها، با حرارت و افتخار، خلوت ناموس‌های خود و برهنگی آنها را برای همگان به نمایش می‌گذارند! این یک پدیدة بسیار عجیب و قابل مطالعه است. انتظار می‌رود از ابعاد مختلف مورد مطالعه قرار گیرد. ابعاد جامعه‌شناختی، روان‌شناختی، اخلاقی، سیاسی، ورزشی و حتی تغذیه‌ای این مسأله ارزش مطالعه‌ای جدی و عمیق دارد. بنده نمی‌دانم چرا مسؤولان علمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، کارشناسان و متخصصان وزارت ورزش و جوانان، کارشناسان صدا و سیما و محققان حوزه آسیب‌های اجتماعی هیچ کار عمیق و مطالعه دقیقی درباره چرایی و علل و دلایل و عوامل این پدیده و شیوع آن، انجام نمی‌دهند و یا اگر کاری کرده‌اند چرا نتایج آن را منتشر نمی‌کنند! عفت و حیا و غیرت از ابتدایی‌ترین ویژگی‌های انسانی است. انسان بی‌عفت و بی‌غیرت نه تنها دین ندارد که اساساً‌ هنوز از افق حیوانیت فراتر نرفته است. با وجود این، مدعیان فرهنگ و هنر در کشور ما، به نمایش بی‌عفتی و بی‌غیرتی خود و همسرانشان افتخار می‌کنند! واقعاً، در عالم ورزش و فرهنگ و هنر ما چه خبری است که میراث‌داران پهلوانان و ورزشکاران جوانمرد و میراث‌داران فرهنگ و هنر و معرفت ما به این روز افتاده‌اند. با افتخار ناموس خود را به نمایش می‌گذارند؟! #اخلاق @Ahmadhoseinsharifi 🌹

🔻عاقبت ناگوار انکار مقامات عرفانی؛ از نگاه امام خمینی 🖊احمدحسین شریفی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ یکی از توصیه‌های اخلاقی و معنوی مکرر #امام_خمینی(ره) به دیگران این بود که اگر اهل عرفان و سلوک معنوی نیستید، مبادا مقامات معنوی و مدارج عالیه اهل سلوک را هم منکر شوید و می‌فرمود چنین انکاری «سر منشأ تمام بدبختي‌ها و شقاوت‌ها است.» و هیچ امیدی به هدایت و آگاه‌سازی چنین افرادی نیست «و ما انْتَ بمُسْمِعٍ مَنْ في الْقُبُور». امام خمینی(ره) می‌فرمود سرنوشت علمی منکران عرفان و فلسفه و حقایق معنوی و سلوکی به توجیه و تأویل نادرست و نازل آیات و روایات ناظر به مقامات اهل محبت و مدارج منقطعان الی الله می‌‌انجامد: «اين طايفه هر چه حديث و قرآن از محبّت و عشق الهى و حبّ لقاء و انقطاع به حق بر آنها فروخوانند، به تأويل و توجيه آن پردازند و مطابق آراء خود تفسير كنند- آن همه آيات لقاء و حبّ اللّه را به لقاء درختهاى بهشتى و زنهاى خوشگل توجيه نمايند.» اینان هیچ فهمی از این فقره مناجات شعبانیه ندارند که می‌فرماید: «إِلَهِي هَبْ لِي كَمَالَ الِانْقِطَاعِ إِلَيْكَ وَ أَنِرْ أَبْصَارَ قُلُوبِنَا بِضِيَاءِ نَظَرِهَا إِلَيْكَ حَتَّى تَخِرَقَ أَبْصَارُ الْقُلُوبِ حُجُبَ النُّورِ فَتَصِلَ إِلَى مَعْدِنِ الْعَظَمَةِ وَ تَصِيرَ أَرْوَاحُنَا مُعَلَّقَةً بِعِزِّ قُدْسِكَ إِلَهِي وَ اجْعَلْنِي مِمَّنْ نَادَيْتَهُ فَأَجَابَكَ وَ لَاحَظْتَهُ فَصَعِقَ لِجَلَالِكَ فَنَاجَيْتَهُ سِرّاً وَ عَمِلَ لَكَ جَهْرا» «حجب نور» و «نظر به حق» و «معدن عظمت» و «تعلق ارواح به عز قدس» و «صعق و محو جمال الهی» و امثال آن را هرگز نمی‌توان به گلابی‌ها و زردآلوها و قصرها و حورالعین‌های بهشتی تأویل برد. محور جمال الهی شدن کجا و محو جمال زنان و زیبایی‌های بهشتی کجا؟ امام خمینی(ره) در ۵ خرداد ۱۳۶۳ در نامه‌ای عرفانی و معنوی که به درخواست عروسش فاطمه طباطبائی برای وی می‌نویسد، به او توصیه می‌کند که: «دخترم! سعى كن اگر اهلش نيستى و نشدى، انكار مقامات عارفين و صالحين را نكنى و معاندت با آنان را از وظايف دينى نشمرى، بسيارى از آنچه آنان گفته‏اند در قرآن كريم به طور رمز و سربسته، و در ادعيه و مناجاتِ اهل عصمت بازتر، آمده است و چون ما جاهلان از آنها محروميم با آن به معارضه برخاستيم. ... و من به تو توصيه مى‏كنم كه اول قدم، بيرون آمدن از حجاب ضخيم انكار است كه مانع هر رشد و هر قدم مثبت است. اين قدمْ كمال نيست، لكن راهگشاى به سوى كمال است. ... آنان كه انكار مقامات عارفان و منازل سالكان كنند، چون خودخواه و خودپسند هستند هر چه را ندانستند حمل به جهل خود نكنند و انكار آن كنند تا به خودخواهى و خودبينى‏شان خدشه وارد نشود «مادر بُتها بُتِ نفس شماست» تا اين بت بزرگ و شيطان قوى از ميان برداشته نشود راهى به سوى او- جلّ و علا- نيست، و هيهات كه اين بت شكسته و اين شيطان رام گردد.» #عرفان #اخلاق @Ahmadhoseinsharifi 🌹

🔴ضرورت تأسیس مدارس اخلاقی در حوزه‌های علمیه از نگاه امام خمینی 🖊احمدحسین شریفی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ یکی از توصیه‌های اکید #امام_خمینی(ره) به مسؤولان #حوزه‌های_علمیه این بود که در کنار مدارس علمیه متعارف و در کنار مدارس فقه و اصول و فلسفه لازم است مدارس علمیه اخلاق و تهذیب نفس هم تأسیس شود. زیرا: اولاً‌، فقه و عرفان و فلسفه و الهیات منهای تهذیب و اخلاق نه تنها هیچ فایده‌ای ندارند بلکه خود از بزرگ‌ترین حجاب‌های معنوی‌اند. به تعبیر امام خمینی(ره): «اگر تهذيب در كار نباشد، علم توحيد هم به درد نمى‏خورد. «الْعِلْمُ هُوَ الْحِجابُ الْاكْبَرْ» هر چه انباشته‏تر بشود علم، حتى توحيد كه بالاترين علم است، انباشته بشود در مغز انسان و قلب انسان، انسان را اگر مُهذَّب نباشد، از خداى تبارك و تعالى دورتر مى‏كند.» و ثانیاً، به دلیل ارتباطات و نفوذ اجتماعی روحانیان و عالمان دین، اگر روحانیان انسان‌های مهذب نباشند، تأثیرات بسیار مخربی بر جامعه خواهند گذاشت. و به تعبیر امام خمینی(ره): «وقتى معمّم، ملّا؛ مهذّب نباشد، فسادش از همه كس بيشتر است.» 🔻و تهذیب اخلاق بدون برخورداری از دانش آن و بدون ایجاد دغدغه و تعلیم روش آن و بدون وجود الگوهای عینی آن، ناشدنی است. #اخلاق @Ahmadhoseinsharifi 🌹

🔻جایگاه فلسفه و عرفان در شناخت حقایق عالم از نگاه امام خمینی(ره) 🖊احمدحسین شریفی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ می‌دانیم که #امام_خمینی یک فیلسوف و عارف طراز اول دوران معاصر بود. او متخصص و استاد برجسته فلسفه به ویژه حکمت متعالیه بود. و قریب به دو دهه به طور جدی به تدریس و تحقیق در فلسفه صدرایی پرداخت. او نه تنها در عرفان عملی از بی‌نظیرترین افراد تاریخ اسلام به شمار می‌رفت که از استادان و شارحان بزرگ عرفان نظری بود و از شیفتگان محیی‌الدین ابن عربی بود. با مراجعه به کتاب‌هایی مثل «مصباح الهدایه الی الخلافة و الولایة» و همچنین «شرح دعای سحر» که در دهه سوم عمر مبارکشان تألیف کردند و کتاب‌هایی مثل «حاشیه بر شرح فصوص الحکم» و «حاشیه بر مصباح الانس بین المعقول و المشهود» نوشته ابن‌فناری و «تفسیر سوره حمد» می‌توان با دقت‌های عمیق امام خمینی در مباحث عرفان نظری آشنا شد. و با مراجعه به کتاب‌هایی مثل «شرح چهل حدیث» و «شرح جنود عقل و جهل» و «سرّ الصلاة» و «آداب الصلاة» و «جهاد اکبر یا مبارزه با نفس» و همچنین «نامه‌های عرفانی و اخلاقی» او می‌توان به عمق عرفان عملی امام خمینی پی برد. برخلاف تصور عده‌ای که گمان می‌کنند امام از میانه عمر خود به بعد عرفان و فلسفه را کنار گذاشت و دیگر سخنی از آنها به میان نیاورد، به استناد شواهد متعدد می‌توان گفت وی تا واپسین روزهای حیات اینجهانی خود دلبسته عرفان و فلسفه بود و آشنایی با این علوم و تعمق و تفکر در آنها را برای آگاهی از حقایق اسلام از ضروریات می‌دانست و بر این باور بود که بدون تعمق در فلسفه و عرفان اسلامی امکان فهم و درک حقایق اسلامی وجود ندارد. حتی در نامه‌ای که به گورباچف نوشتند بر این مسأله تأکید ویژه کردند. توضیح آنکه: امام خمینی در نامه‌ای که در تاریخ ۱۱ دی ۱۳۶۷ به رهبر وقت اتحاد جماهیر شوروی، میخائیل گورباچف نوشتند، از او خواستند که در کنار مطالعه فلسفه غرب و آگاهی از اندیشه‌های فیلسوفان غربی، عده‌ای از افراد توانمند و نخبه را مأمور کند تا در فلسفه و عرفان اسلامی نیز به تحقیق و مطالعه بپردازند. به ويژه از آراء و اندیشه‌های ابونصر فارابی و ابوعلی‌ سینا، در حکمت مشاء، و شیخ‌ شهاب‌الدین سهروردی در حکمت اشراق و صدرالدین شیرازی در حکمت متعالیه آگاه شوند. و ظرافت‌های فکری آنان درباب علت و معلول و قوانین کلی حاکم بر عالم و ارزش معرفت‌شناختی ادراک شهودی و حقیقت علم و امثال آن را بدانند و برای او شرح دهند. و سپس به وی توصیه می‌کند که: «اگر خواستيد از مباحث اين بزرگمرد [شیخ محیی‌الدین ابن عربی] مطلع گرديد، تنى چند از خبرگان تيزهوش خود را كه در اين گونه مسائل قوياً دست دارند، راهى قم گردانيد، تا پس از چند سالى با توكل به خدا از عمق لطيف باريك‌تر ز موى منازل معرفت آگاه گردند، كه بدون اين سفر آگاهى از آن امكان ندارد.» امام خمینی در تاریخ ۳ اسفند ۱۳۶۷ (یعنی حدود سه ماه پایانی عمر مبارکشان) در پیام مهمی خطاب به عالمان دین و روحانیان که با عنوان «منشور روحانیت» مشهور شد، دوران سیاه مخالفت عده‌ای از روحانیان با فلسفه و عرفان یاد می‌کند و می‌نویسد: «اين از مسائل رايج حوزه‏ها بود كه هر كس كج راه مى‏رفت متدين‌تر بود. ياد گرفتن زبان خارجى، كفر و فلسفه و عرفان، گناه و شرك بشمار مى‏رفت. در مدرسه فيضيه فرزند خردسالم، مرحوم مصطفى از كوزه‏اى آب نوشيد، كوزه را آب كشيدند، چرا كه من فلسفه مى‏گفتم. ترديدى ندارم اگر همين روند ادامه مى‏يافت، وضع روحانيت و حوزه‏ها، وضع كليساهاى قرون وسطى مى‏شد كه خداوند بر مسلمين و روحانيت منت نهاد و كيان و مجد واقعى حوزه‏ها را حفظ نمود.» برخی گمان کرده‌اند که ابزاری دانستن #فلسفه و #عرفان از سوی امام راحل و توصیف آنها به «حجاب اکبر» به معنای آن است که وی در پایان عمرشان به مخالفت با این علوم پرداخته‌اند! این در حالی است که افزون بر مطالب پیش‌گفته، امام خمینی(ره) به صراحت کنار گذاشتن فلسفه و عرفان و علوم استدلالی را نوعی خیانت می‌دانستند. وی در نامه‌ای عرفانی و اخلاقی پس از پاره‌ای توصیه‌های معنوی و عرفانی، خطاب به سیداحمد خمینی چنین نوشتند: «و آنچه گفتم به آن معنى نيست كه به فلسفه و علوم برهانى و عقلى نپرداز و از علوم استدلالى روى گردان كه اين خيانت به عقل و استدلال و فلسفه است، بلكه به آن معنى است كه فلسفه و استدلال راهى است براى وصول به مقصد اصلى و نبايد تو را از مقصد و مقصود و محبوبْ محجوب كند، يا بگو اين علوم عبورگاه به سوى مقصد هستند و خود مقصد نيستند و دنيا مزرعه آخرت است‏ و علوم رسمى مزرعه وصول به مقصودند، چنانچه عبادات نيز عبورگاه به سوى او- جلّ و علا- است» @Ahmadhoseinsharifi 🌹

«رهبری بی‌نظیر»، به تصریح خمینی کبیر. الحمدلله علی جمیع نعمه. @Ahmadhoseinsharifi 🌹

🔻قابل توجه سکولارهای حوزوی خبرنگار: شما که شخصیت دینی هستید، چرا وارد سیاست شدید؟! چرا از قالب مذهب خودتون رو خارج کردید؟! 🔹 #امام_خمینی(ره): اسلام‌ یک مذهب سیاسی است که سیاست و عبادتش مخلوط به هم است. 🔹 احکام‌اسلام آن مقداری که در سیاسات است بیشتر از عبادات است. #سکولاریسم_حوزوی @Ahmadhoseinsharifi 🌹