⚜ کلام امیرالمؤمنین علیه السلام در آغاز خلافت دربارۀ بخشش‌های عثمان از بیت المال ومن كلام له علیه السلام فيما ردّه على المسلمين من قطائع عثمان: وَاللهِ لَوْ وَجَدْتُهُ قَدْ تُزُوِّجَ بِهِ النِّسَاءُ، وَمُلِكَ بِهِ الْإِمَاءُ، لَرَدَدْتُهُ؛ فَإنَّ فِي الْعَدْلِ سَعَةً، وَمَنْ ضَاقَ عَلَيْهِ الْعَدْلُ، فَالْجَوْرُ عَلَيْهِ أَضْيَقُ! (نهج البلاغة، ت العطار، ص68، خ15). از سخنان آن حضرت عليه السّلام است دربارهٔ زمين‌هايى كه در زمان خلافت خود به مسلمانان بازگردانيد، و آنها زمين‌هايى بود كه عثمان (در زمان خلافتش به خويشان و كسانی كه سزاوار احسان نبودند) بخشيده بود: سوگند بخدا اگر بخشيدهٔ عثمان را بيابم به مالک آن بازگردانم اگر چه از آن زن‌ها شوهر داده و كنيزان خريده شده باشد؛ زيرا در عدل و درستى (براى مردم در امر دين و دنيا) وسعت و گشايشى است و بر كسب كه عدل و درستى تنگ گردد (از رفتار بر طبق آن عاجز باشد، به طريق اولى) جور و ستم تنگ‏تر شود (عاجزتر و ناتوانتر باشد) (ترجمه و شرح نهج البلاغة فیض الإسلام، ج1، ص66). این خطبه را ابن ابی الحدید این‌گونه از کلبی نقل می‌کند: «وهذه الخطبة ذكرها الكلبي مروية مرفوعة إلى أبي صالح عن ابن عباس رضي الله عنهما أن عليا ع خطب في اليوم الثاني من بيعته بالمدينة فقال ألا إن كل قطيعة أقطعها عثمان وكل مال أعطاه من مال الله فهو مردود في بيت المال فإن الحق القديم لا يبطله شي‏ء ولو وجدته وقد تزوج به النساء وفرق في البلدان لرددته إلى حاله فإن في العدل سعة ومن ضاق عنه الحق فالجور عليه أضيق» (شرح نهج البلاغة، ج1، ص269). مشابه نقل ابن ابی الحدید، در دیگر آثار نیز به چشم می‌خورد (إثبات الوصیة، ص149؛ دعائم الإسلام، ج1، ص396؛ شرح الأخبار، ج1، ص373). ابن ابی الحدید پس از نقل این خطبه، رفتار عملی امیرالمؤمنین (ع) را نیز نقل می‌کند: «قال الكلبي ثم أمر ع بكل سلاح وجد لعثمان في داره مما تقوى به على المسلمين فقبض وأمر بقبض نجائب كانت في داره من إبل الصدقة فقبضت وأمر بقبض سيفه ودرعه وأمر ألا يعرض لسلاح وجد له لم يقاتل به المسلمون وبالكف عن جميع أمواله التي وجدت في داره وفي غير داره وأمر أن ترتجع الأموال التي أجاز بها عثمان حيث أصيبت أو أصيب أصحابها» (شرح نهج البلاغة، ج1، ص270). #اخلاق_علوی #عثمان @Al_Meerath

📕 خلفا از نگاهی دیگر بررسی شخصیت خلفا از نظر شجاعت، علم، ایمان، و عدالت بر اساس روایات معتبر اهل سنت ✍ حسین قربانی دامنابی ۱. افضلیت خلیفه ۲. مقابله با روایات مطاعن خلفا و راویانش ۳. بررسی ویژگی‌های سه خلیفه ۳. ۱. شجاعت خلفا ۳. ۲. علم خلفا ۳. ۳. ایمان خلفا ۳. ۴. عدالت خلفا ۳. ۵. بدعت‌های خلفا ۴. پیشگویی‌های پیامبر (ص) #ابوبکر #عمر #عثمان @Al_Meerath

🔺 رهسپار شوید به سوی بازماندۀ «احزاب» نقلی از قیس بن ابی‌حازم در منابع کهن باقی مانده که در آن گفته شده که قیس دلیل دشمنی‌اش با امیرالمؤمنین (ع) را این عنوان کرده که حضرت در زمانی که می‌خواستند مردم را به سوی صفین رهپسار کنند، از سپاه معاویه با تعبیر «بقیة الأحزاب» یاد کردند و معاویه را جنگ‌کننده به خون‌خواهیِ بارکش خطایا دانستند: وروى ابن إدريس، عن سفيان بن عيينة، عن إسماعيل عن قيس قال: سمعت عليًا وهو يستنفر الناس إلى معاوية فقال: انفروا إلى ‌بقية ‌الأحزاب. قال: فوالله مازلت مبغضًا له منذ سمعت ذلك منه (قبول الأخبار ومعرفة الرجال، ج1، ص197). از قیس بن ابی‌حازم نقل شده که گفت: شنیدم که علی در حالی که مردم را رهسپار می‌کرد به سوی معاویه [برای جهاد با معاویه]، می‌گفت: «رهسپار شوید به سوی بازماندۀ "احزاب"». [قیس بن ابی‌حازم] گفت: از زمانی که آن سخن را از علی شنیدم، بغض علی را به دل گرفتم. حدثني إسماعيل أبو معمر، نا ابن نمير، عن الأعمش، قال: قيل لقيس بن أبي حازم: لأي شيء أبغضت عليا قال: لأني سمعته يقول: «انفروا معي إلى ‌بقية ‌الأحزاب إلى من يقول كذب الله ورسوله ونحن نقول صدق الله ورسوله» (السنة لعبد الله بن أحمد، ج2، ص565، ح1322؛ مشابه: ح1323-1324). از اعمش نقل شده که گفت: به قیس بن ابی‌حازم گفته شد: به چه دلیل بغض علی را در دل گرفتی؟ گفت: بدین دلیل که از او شنیدم که می‌گفت: «رهسپار شوید به سوی بازماندۀ "احزاب"! به سوی کسی که می‌گوید: "خدا و پیامبرش دروغ گفتند"؛ حال آنکه ما می‌گوییم: "خدا و پیامبرش راست گفتند"». قال بكر بن عيسى حدثنا الأعمش عن الحكم بن عتيبة عن قيس بن أبي حازم قال: سمعت عليا ع يقول: «يا معشر المسلمين يا أبناء المهاجرين انفروا إلى أئمة الكفر و بقية الأحزاب و أولياء الشيطان انفروا إلى من يقاتل على دم حمال الخطايا فو الذي فلق الحبة و برأ النسمة إنه ليحمل خطاياهم إلى يوم القيامة لا ينقص من أوزارهم شيئا». حدثنا محمد قال: حدثنا الحسن قال: حدثنا إبراهيم قال: حدثنا بهذا الكلام عن قول أمير المؤمنين ع غير واحد من العلماء كتبناه في غير هذا الموضع (الغارات، ج1، ص26). نقل شده از قیس بن ابی‌حازم که گفت: شنیدم که علی می‌گفت: «ای مسلمانان! ای فرزندان ماجران! رهسپار شوید به سوی امامانِ کفر و بازماندۀ "احزاب" و اولیاء شیطان! رهسپار شوید به سوی کسی که به خون‌خواهیِ بارکشِ خطایا [= عثمان] جنگ می‌کند! به خدایی که دانه را شکافت و جان را آفرید، او [= عثمان] خطاهای آنان را تا روز قیامت به دوش می‌کشد و البته هیچ از سنگینی بارها آن‌ها نمی‌کاهد». ————————————————————— ظاهراً تعبیر «بقیة الأحزاب» اشاره به این دارد که ابوسفیان عامل اصلی جنگ احزاب بود و معاویه و عمرو بن عاص از سران مشرکین بودند که در جنگ‌های مهمی علیه پیامبر (ص) مشارکت داشتند؛ از جمله جنگ فراگیر و خطرآفرینِ احزاب (غزوۀ خندق). اینان هم بازماندۀ همان سپاه مشرکین هستند و دنباله‌روی آنان‌اند. مراد از «حمّال الخطایا» هم عثمان بن عفّان است که خطاهایی آشکار و پیاپی در دورۀ خلافتش داشت و معاویه به خون‌خواهی او عَلَمِ مخالفت به پا کرد. این نقل‌ها از این جهت ارزش مهمی دارند که راوی اصلی گرایشی به امیرالمؤمنین (ع) ندارد و در صدد تبیین علّت فاصله‌گیری‌اش از حضرت است؛ لذا علاقه‌ای به ایجاد فضای ضدّ عثمانی و ضدّ اموی ندارد و در این خصوص متّهم نیست. البته اینکه امیرالمؤمنین (ع) از سپاه شام با تعبیر «بقیة الأحزاب» یاد کرده‌اند، در نقل‌های دیگری هم آمده است (وقعة صفین، ص94؛ الملل والنحل للشهرستاني، ج1، ص114؛ میزان الاعتدال، ج3، ص284). تعبیر «حمّال الخطایا» در نقلی دیگر از امیرالمؤمنین (ع) دربارۀ عثمان بن عفان به کار رفته است (الأخبار الموفقیات، ص239؛ شرح نهج البلاغة، ج9، ص17). تعبیر «إلی من یقول کذب الله ورسوله ونحن نقول صدق الله ورسوله» از این جهت جالب است که در نقلی از امام حسین (ع) در بیان تفاوت اهل بیت (ع) با بنی‌امیه آمده: «نحن وبنو أمیة اختصمنا في الله؛ قلنا صدق الله وقالوا کذب الله» (الخصال، ج1، ص42-43؛ مشابه: معاني الأخبار، ص346). #صفین #معاویه #عثمان @Al_Meerath