💠 نوع مواجهه اسلام و پیامبر با سنن جاهلی 🔺 #قرآن_کریم ذیل آیه 2 سوره مجادله، مسئله #ظِهار را مطرح میکند. نکته مهمی که برخی مفسران، ذیل آیه شریفه استفاده کرده اند، نوع مواجهه اسلام و پیامبر با #سنن_جاهلی است. 🔺 بالاخره پیش از اسلام سنن متعددی که برگرفته از #عقلانیت نبود، وجود داشت که ریشه آنها، #فرهنگ_جاهلی آن عصر بود. امروزه نیز سنن متعددی در دنیا وجود دارد که ریشه اش #جاهلیت_مدرن است، نه عقلانیت حقیقی. 🔺 سوال مهم و اساسی از دریچه #نگاه_اجتماعی، نوع مواجهه و برخورد با این سنن جاهلی است. برخی مفسران به بهانه حکم جزئی ظِهار، به این مسئله اجتماعی مهم پرداخته اند، اینکه پیامبر اکرم، چگونه با این سنن جاهلی تعامل کرده است و امروزه نیز ما چگونه باید با چنین سننی برخورد کنیم. 🔺 در این آیه شریفه، بعد از آنکه مرد ظهار کرده، حالا زن آمده خدمت رسول الله تا ایشان کاری کند. تصور زن این است که خب حتما پیامبر میفرمایند این سنتی جاهلی است و اشکالی ندارد و شما هم بروید سر زندگی خودتان و به آن اهمیت ندهید. 🔺 اتفاقا وقتی زن نزد پیامبر آمد و مسئله را مطرح کرد، پیامبر ابتدا سکوت کرد و پاسخی نداد و منتظر #وحی ماند. اما چرا پیامبر همان ابتدا سریعا نمیگوید که چنین سننی باطل است و به آن توجه نکنید؟ نکته مهم مسئله کجاست که پیامبر متوجه آن است؟ 📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍

🔰 نکته مهم، آن است که نمیشود سنن ریشه دار را سریعا حذف کرد. «اين يك #سنّت_ريشه‌دار است؛ اين در #جان_مردم نفوذ كرده، قرن ها اين مردم، با اين سنّت خو گرفته‌اند؛ 🔻 يك #رهبر_عاقل، يك رهبر متين، با سنّت‌هايى كه در جان مردم نفوذ دارد، اين‌جورى برخورد نميكند، چون نميخواهد رفع آن يك رفع #سطحى باشد، برخوردش يك برخورد به‌اصطلاح #عجولانه باشد؛ بايستى با مسئله درست برخورد كند.» 🔻 لذا در پاسخ به آن زن، «پيغمبر گفت كه خب بله ديگر، #ظِهار كرده و حرام شده!» اما زن کوتاه نیامد و شروع کرد به بحث کردن با حضرت. حضرت نیز منتظر #وحی ماند. اینجاست که وحی می آید و میگوید این کار، کار بیهوده ای است و استدلال میکند که چون این زن، حقیقتا مادر آن مرد نیست که آنگاه بخواهد بر شوهرش حرام بشود. 🔻 در واقع قرآن خیلی #منطقی و #استدلالی با مسئله مواجه میشود و میخواهد #ذهنیت_مردم را اصلاح کند که صرفا با یک حرف، #واقعیت خارجی تغییر نمیکند. «ببينيد يك استدلالى وجود دارد؛ يعنى با استدلالى كه از طريق وحى مى‌آيد، درحقيقت ريشه‌ى اين #سنّت را در ذهن اين آدم ميزند؛ 🔻 همين‌طور تند و عجولانه برطرف نميكند؛ با يك حسابى، با يك كتابى، با يك شيوه‌ى درستِ برخورد. مادرِ هركسى، آن‌كسى است كه او را متولّد كرده و به دنيا آورده؛ اين زنى كه شما به او گفتى «انتَ علىَّ كظَهر اُمِىّ» كه مادر تو نميشود و اين كار اثرى ندارد» 🔻 از طرفی برای اینکه کسی دیگر سمت این سنت جاهلی نرود، یک #هزینه_اجتماعی هم برای آن طراحی میکند یعنی برای آن مجازات قرار میدهد، چون «اين يك #عادت است و بايستى يك مجازاتى هم برايش قرار بدهند تا ديگر كسى نزديك اين سنّت نرود. 🔻 مجازاتش اين است كه اگر شما زنتان را ظِهار كرديد و بعد خواستيد مجدّداً به اين زن نزديك بشويد، #كفّاره برايتان قرار داده‌اند»(1) که یکی از آن مجازات ها، آزاد کردن #برده و غلام است. خود این، #طرح_تدریجی_اسلام برای مبارزه با حذف #برده_داری بود که در خیلی از مجازات های اسلام وجود دارد. ء..................................... (1) برگرفته از تفسیر مجادله آیت الله خامنه ای. 📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍

💠 سه نوع مواجهه با سنت های پیشین و جاهلی 🔻 اساسا نسبت به #سنت_های_جاهلی و پیشین، سه سبک مواجهه میتوان داشت. در ادامه به آنها اشاره شده و سبک مواجهه اسلام نیز توضیح داده خواهد شد. 1️⃣ مواجهه اول: #برخورد_حذفی 🔸سنت های پیشین همیشه همه اش بد نیست بلکه یک حالت #تشکیکی دارد، از خیلی خیلی بد تا سنت های خوب. نباید داس بدست گرفت و هر سنت پیشینی را حذف کرد بلکه جامعه انقلابی در حذف سنت ها، #برخورد_چکشی نمیکند. 🔸نباید سنت ها را به یک چشم دید بلکه باید سنت ها را از هم تجزیه و #تفکیک کرد: سنت های خوب را نگه داشت، سنت هایی که قابل #اصلاح است، اصلاح کرد، اگر محتوایش بد بود، آن را اصلاح کرد، اگر قالبش مناسب نبود آن را ترمیم کرد. اما اگر سنتی به هیچ نحو قابل اصلاح نیست، آنگاه به سمت #حذف آن پیش میرویم. 🔸مثلا #چادر یک #سنت_ایرانی است که ظاهرا از زمان #ساسانیان مانده است. دلیلی ندارد به بهانه حجاب اسلامی آن را کنار گذاشت و سراغ نمونه دیگری رفت. 2️⃣ مواجهه دوم: #برخورد_انفعالی 🔸در این سبک مواجهه، کلا نسبت به سنت های جاهلی، حساسیتی وجود ندارد. 🔸مانند #هند که حتی 30 40 سال بعد از آزادی و بیرون کردن انگلیسی ها، همچنان برخی سنت های انگلیسی آنجا باقی مانده، مثلا اینکه برخی مجسمه های شاهزادگان انگلیسی همچنان در میادین آنها نصب است یا برخی جشن های انگلیسی همچنان برگذار میشود و... 3️⃣ مواجهه سوم: #برخورد_منطقی 🔸هر دو مشی قبلی غلط است. «اسلام اين‌جورى نيست و همان‌طور كه عرض كردم #حدّ_وسط دارد؛ يعنى سنجيدن سنّت‌ها، سنّت‌هاى خوب را نگه داشتن، بدهايش را رد كردن؛ آنهايى را هم كه رد ميكند با #استدلال، با منطق، با توجّه به #جوانب_كار و به‌صورتى كه در دل مردم جا بيفتد و عمق پيدا بكند رد ميكند.» 🔸به عنوان مثال، اسلام یک نگاه منطقی به #طلاق دارد. در #جامعه_جاهلی هیچکارش براساس منطق نیست. #ظهار را به عنوان یک نوع طلاق قرار داده اما اسلام در مقابل آن، شیوه جدیدی را به عنوان طلاق قرار میدهد: ▪️ اولا به مسئله #جدایی توجه کرده، به خلاف برخی مسلک ها مانند #کاتولیک ها در #مسیحیت که کلا طلاق ندارند و هرگاه دو نفر ازدواج کردند تا مرگ همیشه برای هم هستند. ▪️ ثانیا به نحوی کار را پیش میبرد که زن و مرد به هر هوسی نتوانند به راحتی طلاق دهند. ▪️ در واقع اسلام برای اینکه نه جانب #افراط را گرفته باشد و نه #تفریط، یک مدلی را دنبال میکند با قوانینی که بتواند #وجه_تعادل را حفظ کند. 🔸 چند نمونه از دقت های اسلام در مسئله طلاق: ➖اولا #حق_طلاق را به مرد میدهد چون زن بیشتر احساسی است و ممکن است تصمیم احساسی بگیرد و سریع قهر کند. در آمارهایی که در #اروپا گرفته شده ظاهرا درخواست طلاق از سمت زن چند برابر مرد است. ➖ثانیا مرد نیز به راحتی نمیتواند طلاق بدهد و کلی شرایط دارد مثلا باید صیغه طلاق نزد دو شاهد #عادل_واقعی گفته شود، نه عادل ظاهری مانند امام جماعت. یا اینکه طلاق در عِده زن قبول نیست، بعدش در طُهر هم باید رابطه جنسی نداشته باشند، اگر رابطه ای داشتند، آنگاه میرود تا طهر غیرواقعه بعدی. ➖ثالثا در رجوع هم خیلی راحت گرفته، یعنی طلاق که داد با یک دست زدن به زنش یا چادر کشیدن از رویش و... طلاق باطل میشود. 📚 برگرفته از تفسیر مجادله آیت الله خامنه ای. 📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍