📌 پیشینه تاریخی مباحث روش و منطق 💢 پیش از کنت بسیاری از اندیشمندان درباره اهمیت #روش در تحصیل شناخت علمی سخن گفته اند ارسطو از نخستین کسانی است که #روش را به صورت مستقیم موضوع مباحث یک علم خاص قرار داد و نام آن را #منطق گذاشت. او برای معرفت های مختلف و از جمله معرفت علمی روش های متفاوتی را بیان می کند. ⭕️ ادامه .... ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

⭕️ در جهان اسلام متکلمان ، فیلسوفان ، عرفا و فقها هر یک به مباحث #روش_شناختی علوم مختلف و از جمله علم و معرفت مربوط به خود پرداختند و گفت و گوهای فراوانی را در مورد مباحث خود ایجاد کردند فارابی ، ابن سینا ،غزالی، شیخ اشراق، خواجه نصیرالدین طوسی ،صدرالمتألهین آثاری ویژه در باب معرفت های مختلف پدید آوردند. ⭕️ در #فلسفه_مدرن_غرب رنه دکارت و فرانسیس بیکن درباره مسائل مربوط به روش علوم آثاری را تدوین نمودند؛ هر چند روشی که آنها برای علمی معرفی می کردند متفاوت بود دکارت در کتاب گفتار در روش ، از روش عقلی به مثابه روش معرفت علمی یاد میکرد. او اعتبار معرفت حسی را نیز به وساطت معرفت عقلی اثبات می کرد و فرانسیس بیکن روش حسی و تجربی را روش معرفت علمی می دانست بیکن نام کتاب خود را #نو_ارغنون گذاشت. #ارغنون اسم کتاب منطق و روش ارسطو بود و نوارغنون به معنای کتاب منطق جدید بود این نام در تعریض به روش همه کسانی بود که تأملات عقلی را راه و مسیر معرفت علمی می دانستند او برخلاف دکارت حس و تجربه را بنیان و اساس معرفت علمی قرار داد و استقراء را به مثابه روش علمی معرفی می کرد. ⭕️ اگوست کنت در حقیقت بیکن را دنبال می کرد یعنی او نیز معرفت و روشهای حسی را اساس معرفت علمی قرار می داد و معرفت و روشه ای عقلی را مسیر علم نمی دانست از دیدگاه او خطای عمده ، تاریخ علم خطایی در روش است؛ یعنی پیشینیان به رغم کوشش های فراوان علمی که داشته اند به دلیل اینکه از روشی درست استفاده نکرده اند گرفتار خطا شده اند! ▫️ فلسفه و روش علوم اجتماعی ص۲۱۴ ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

📌 #معرفی_کتاب در حوزه روش شناسی 💢 "قواعد روش جامعه شناسی" بر ویژگی ذاتا پوزیتیویستی دیدگاه "امیل دورکیم" متمرکز شده است. با تکیه بر اندازه گیری با کیفیت و تجزیه و تحلیل آماری صحیح، این ویژگی تا حد زیادی مثبت است. با این وجود حتی سخت‌گیرانه‌ترین پژوهش‌های پوزیتیویستی نیز نیاز به تفسیر دارند، و تفاسیر "امیل دورکیم"، به دنبال کار نظری اولیه‌اش، فوق‌العاده درخشان هستند. "قواعد روش جامعه‌ شناسی" یکی از مهم‌ترین کمک‌ها به حوزه جامعه‌شناسی است که امروزه هنوز بین محققان مورد بحث است. "امیل دورکیم" در این کتاب از طریق رساله‌ها، استدلال‌ها، و تفسیرهایی در مورد بحث‌های مهم، با منتقدان روبرو شد، موضع خود را روشن کرد و از روش علمی عینی که برای مطالعه انسان‌ها استفاده کرد، دفاع کرد. ▫️ناشر (آگاه) ▫️نویسنده (امیل دورکیم) ▫️مترجم( هوشنگ نایبی) ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

📌 چیستی روش علوم انسانی 💢 روش عبارت است از تعیین گام هایی که لازم است با نظمی خاص به منظور دستیابی به هدفی مشخص برداشته شوند. روشن است که ویژگی این گام ها وابسته به نوع موضوع و همچنین هدفی است که از انجام یک تحقیق دنبال میکنیم. ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

⭕️ واژه روش عموماً از نظر نحوی و دستوری به شکل مضاف به کار برده می شود و با توجه به مضاف الیه آن کاربردهای متفاوتی پیدا میکند فی المثل، روش مطالعه ، روش تندخوانی ، روش یادگیری ، روش نویسندگی، روش تحقیق به معنای مهارتهای گردآوری و دسته بندی اطلاعات و داده ها، روش داوری ،روش استنباط ، روش نظریه پردازی ، روش توصیف و ده ها نوع روش دیگر که همگی در علوم طبیعی و انسانی رواج دارند. ⭕️ منظور ما از روش در این نوشتار همان معنایی است که آندرو سایر استاد نظریه اجتماعی و اقتصاد سیاسی دانشگاه لنگستر در انگلستان بیان می کند شیوه دقیق نزدیک شدن به عالم برای فهم بهتر آن بنابراین منظور از روش در این نوشتار عبارت است از راه دستیابی به واقعیت و شناخت حقیقت کنش های انسانی ،فرآیندی منظم منطقی و ضابطه مند که ما را به واقعیت کنش های انسانی می رساند. ⭕️ البته هیچ روشی نمی تواند مدعی کشف همه واقعیت های ناظر به کنش های انسانی باشد. برخی از روش ها صرفاً در توصیف کنش های انسانی موفق اند و برخی دیگر برای تبیین به کار می آیند و پاره ای دیگر در تفسیر روشن است که چنین روش هایی به کار تغییر یا ارزشیابی کنش های انسانی نمی آیند برای این کار باید روش های متناسب با خودشان را به کار گرفت. ▫️ روش شناسی علوم انسانی اسلامی ص۳۳ ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

📌 #معرفی_کتاب در حوزه روش شناسی 💢مولف در این اثر سعی کرده که فلسفه روش و روش شناسی را در نظر بگیرد و به گونه ای مسیر خود را طی کند که اولا این نوشتار برخوردار از ویژگی وضوح باشد و بتواند برای محققان علوم انسانی راهبری کند. ثانیا در خدمت اهداف و کارکردهای اصلی علوم انسانی باشد. ثالثا در همه بخش ها مبانی و مقاصد و ارزش های اسلامی را مورد توجه قرار دهد و به تعبیر دیگر روش شناسی علوم انسانی اسلامی را ارائه دهد. ⭕️ در کتاب فعلی نویسنده بر روش شناسی کارکردهای مختلف علوم انسانی، براساس مبانی اسلامی متمرکز و در واقع کوشیده با تکیه بر فکر و اندیشه اسلامی روشی معقول برای هریک از تعریف، توصیف، تبیین، تفسیر، پیش بینی، ارزشیابی و کنترل کنش های انسانی ارائه بدهد. ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

📌 چیستی روش شناسی علوم انسانی 💢 برای اصطلاح روش شناسی نیز تعاریف مختلفی ارائه شده و دیدگاه های گوناگونی درباره آن بیان شده است به اعتقاد ما ، روش شناسی دانشی درجه دو است که به بررسی و تحلیل روش می پردازد. ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

⭕️ روش شناسی دانش بررسی میزان قابلیت و توانمندی روشهای گوناگون در دستیابی به واقعیت و حقیقت پدیده های مورد مطالعه و همچنین میزان موفقیت آنها در دستیابی به اهداف مورد نظر است بحث از فلسفه روش تحقیق هدف و غایت روش تحقیق و میزان اعتبار پارادایم های روشی مختلف از مهمترین مباحث روش شناسی است. ⭕️ مهمترین مسائلی که در روش شناسی به دنبال پاسخی برای آنها هستیم عبارتند از اینکه آیا در روش تحقیق باید دنبال کشف علل یک کنش بود یا در جستجوی فهم دلایل و درک معانی آن؟ آیا باید نگاه پدیدار شناسانه به کنش ها داشت يا نگاه ذات گرایانه؟ آیا عینیت در علم ممکن است یا نه؟ آیا پژوهشگر می تواند خود را از پیش فرض ها و نظام معنایی و هنجاری حاکم بر ذهن و زبان خود برهاند یا نه؟ آیا پیش بینی کنش های انسانی ممکن است یا نه؟ آیا اساساً روشی برای پیش بینی وجود دارد یا نه؟ آیا می توان علوم انسانی را علومی قانون محور یا قانون شناخت دانست؟ به تعبیر دیگر، آیا در علوم انسانی باید دنبال کشف قوانین رفتار بود؟ یا اینکه علوم انسانی علومی بخشی و موضعی و موردی هستند؟ آیا با توجه به تمایزات و تفاوتهای موضوع علوم انسانی با موضوع های علوم طبیعی و ریاضی و هستی شناسی می توان گفت که روش هر کدام نیز متمایز و متفاوت است؟ یا آنکه باید از همان روش های مرسوم در علوم طبیعی استفاده کرد؟ ⭕️ خلاصه آنکه روش یعنی راهی که محقق در سلوک علمی خود طی می کند اما روش شناسی یعنی علم و دانشی که عهده دار تحلیل و بررسی میزان موفقیت آن راه در مقایسه با راه های بدیل است به همین دلیل بحث از روش منطقا مقدم بر روش شناسی است. ⭕️ ابتدا باید روشی باشد تا به تبع آن روش شناسی شکل بگیرد ، روش موضوعی درجه اول است؛ اما روش شناسی دانشی درجه دوم روش شناسی در حقیقت به مطالعه روش های مختلف و مقایسه آنها و همچنین ارزیابی نقاط قوت و ضعف آندها می پردازد روش شناسی علم تعیین قواعد جستجوی حقایق یا دستیابی حقایق است تعیین هنجارهایی برای دستیابی به واقعیت روش شناسی در واقع شناخت راه های تولید دانش است. ⭕️ چارلز رایت میلز (١٩١٦-١٩٦٢)، جامعه شناس آمریکایی درباره تفاوت روش و روش شناسی می گوید : روش ها عبارتند از شیوه هایی که آدمیان در تلاش برای درک یا تبیین چیزی به کار می گیرند، روش شناسی مطالعه روش هاست ، روش شناسی نظریه هایی درباره کارهای آدمیان به هنگام فعالیت های مطالعاتی شان ارائه می دهد از آنجا که ممکن است روش های متعددی وجود داشته باشد روش شناسی الزاماً ویژگی کلیتری دارد و معمولاً رویه های خاصی برای محققان ارائه نمی دهد هر چند ممکن است این کار را نیز انجام دهد. ⭕️ معرفت شناسی از روش شناسی هم کلی تر است؛ زیرا معرفت شناسان درگیر بحث از بسترها و محدودیت ها و به طور خلاصه ویژگی «معرفت» هستند. ▫️ روش شناسی علوم انسانی اسلامی ص ۳۶ ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

📌 #معرفی_کتاب در حوزه روش شناسی 💢 کتاب روش شناسی علوم اجتماعی ترجمه‌ فارسی سه مقاله از مقاله‌های ماکس وبر در مورد روش‌شناسی است که در مجموع حاوی اندیشه‌هایی پرمایه و راهگـشا در زمینـه‌ مسائل و معضلات روش‌شناسی علوم اجتماعی هستند. ⭕️ وبـر در این جستارها به مصاف ایـن پرسش بنیادی کانتی می‌رود که «حصول معرفت علمی به پدیده‌های اجتماعی و فرهنگی، چگونه امکان‌پذیر است؟» اکنون در ابتدای قرن ۲۱، درست همانند زمان نگارش این مقاله‌ها (دو دهه قبل از جنگ جهانی اول و آغاز قرن بیستم) مباحث روش‌شناسی هنوز گسترده‌ترین و مهم‌ترین زمینه مجادله و مواجهه فکری جریان‌های رقیب در عرصه علوم اجتماعی است. ⭕️ در دوره تاریخی نگارش این جستارها نیز مهم‌ترین مسائل مورد بحث نه مسائل اصلی و محتوایی علوم اجتماعی بلـکه مسائل روش‌شناختی بودند. یعنی نه مسائل تئـوریک بلکـه مسائل متاتئوریک. وبر در سخت‌ترین دورهدحیات ذهنی خود درگیر همین مباحث منطقی و فلسفی علوم اجتماعی شد. ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

📌 نسبت روش و معرفت شناسی 💢 در معرفت شناسی از شناخت هست ها و میزان توانایی انسان در کشف واقعیت بحث می شود اما در روش شناسی از کیفیت شناخت هست ها و چگونگی کسب معرفت درباره آن ها سخن می رود در عین حال بخش های زیادی از دانش معرفت شناسی به بحث از ارزش معرفت و میزان اعتبار منابع معرفت و روش کسب معرفت اختصاص دارد معرفت شناسی بنیان های روش داوری را شکل می دهد. ⭕️ اگر اندیشه هایی چون حس گرایی، تجربه گرایی و اثبات گرایی بر ذهن محقق حاکم باشد در آن صورت روش حاکم بر تحقیقات علمی او روش تجربی خواهد بود ، سایر منابع معرفت برای او یا فاقد اعتبارند و یا منابع ایدئولوژیکی و در نتیجه غیر علمی تلقی می شوند. ⭕️ حال اگر به جای عقل تجربی و عقل انتقادی، منابع دیگر معرفت را اصل بدانیم طبیعتاً آثار آن را در روش های تحقیق نیز خواهیم دید روشن است که اگر عقل متافیزیکی، عقل نظری ، عقل قدسی، عقل فعال و عقل مستفاد را به رسمیت بشناسیم و در کنار همه این ها اگر وحی الهی را از منابع معتبر معرفت بدانیم در آن صورت روش تحقيق ما کاملاً دگرگون خواهد شد. ▫️جهان های اجتماعی ص۴۹ ▫️روش شناسی علوم انسانی اسلامی ص ۳۶ ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

📌 #معرفی_کتاب در حوزه روش شناسی 💢 کتاب حاضر ضمن ارزیابی روش‌شناسی علوم انسانی متفکران سرشناس جهان اسلام در دهه‌های اخیر، تلاش دارد مدل و الگویی از علم اسلامی ارایه نماید و ظهور جریان‌های احیاگرانه فکری در زمینه آموزش و پژوهش در علوم انسانی و اسلامی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. ⭕️ نویسنده ابتدا تاریخچه‌ای از شکل‌گیری فعالیت‌های علمی در جهان اسلام در زمینه‌های مختلف ارایه نموده و جریان‌های فکری غالب در قرون مختلف را معرفی نموده است. آنگاه به معرفی برخی از شخصیت‌های علمی مسلمان که در صدد ایجاد یک روش‌شناسی مناسب برای علوم انسانی بودند، پرداخته و مبانی فکری آنان را در علوم انسانی و اسلامی مورد بحث و بررسی قرار داده است. ⭕️ وی در این زمینه به معرفی شخصیت و افکار اندیشمندانی چون: اسماعیل راجا الفاروقی، سید محمد نقیب العطاس، ضیاءالدین سردار، سید حسین نصر، موریس بوکای و مسعود العالم چودری چرداخته و دیدگاه‌های آنان را در زمینه مسایلی همچون: علم دینی، نظام جهانی اسلام، علم مدرن، علم مقدس، علم اسلامی و علم دینی مورد نقد و ارزیابی قرار داده است. وی همچنین به بررسی بایسته‌های روش ورود به علوم انسانی و اسلامی پرداخته و افق و چشم‌اندازهای نوین به علم اسلامی را بررسی نموده است. ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

📌نسبت روش و منطق 💢 دانش منطق را به یک اعتبار می توان دانش روش نامید ؛ روش راهبری فکر و اندیشه روش درست .اندیشیدن روش درست تعریف کردن و روش درست استدلال آوردن. دانشی که قالب ها و ساختارهای اندیشه درست از نادرست را نمایان می کند. ⭕️ در عین حال روش شناسی بسیار عام تر و گسترده تر از دانش منطق است. دانش منطق صرفاً عهده دار ارائه روش تعریف و روش استدلال یا تبیین است. اما از ارائه مدل یا ساختاری برای دستیابی به توصیفی درست یا تفسیری صحیح و یا پیش بینی و کنترل ناتوان است. اساساً منطق دانان سنتی هرگز دغدغه روش شناسی تفسیر، پیش بینی، ارزشیابی و کنترل را نداشتند. ⭕️ خلاصه آنکه دانش منطق هر چند دانش روش است؛ اما نه همه روش های مورد نیاز در علوم انسانی بلکه صرفاً روش تعریف و استدلال به همین دلیل آشنایی با این دانش برای آگاهی از روش صحیح تعریف و استدلال، لازم است. ▫️ روش شناسی علوم انسانی اسلامی ص ۳۶ ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b