معرفی کتاب مجموعه داستان «زخم‌شیر» نوشتۀ صمد طاهری نیماژ، تهران۱۳۹۶ مجموعه داستان «زخمِ شیر» نوشتۀ صمد طاهری مشتمل بر یازده داستان کوتاه است. داستان‌ها موضوعات متنوعی دارند که درعین‌حال از قدرت همپوشانی بالا‌یی با یکدیگر برخوردارند. فقر، اعتیاد، خشونت خانگی خصوصاً خشونت علیه زنان، انزوای خودخواستۀ شخصیت‌ها، موقعیت جنگ و پیامدهای آن، از موضوعات برجستۀ داستان‌هاست. این مجموعه داستان شایستۀ تقدیر در یازدهمین جایزۀ ادبی جلال آل‌احمد بوده است. از داستان زخم‌شیر، اقتباسی سینمایی تحت‌عنوان «یدو» به کارگردانی مهدی جعفری شده است. #سندی مؤمنی https://eitaa.com/Chubak14tir

تحلیل مجموعه داستان زخم‌شیر طبیعت یکی از شخصیت‌های داستان‌های مجموعه است چه در توصیف و فضاسازی و چه در موقعیت رویداد داستانی نقش برجسته‌ای ایفا می‌کند و از طرفی تصویرِ تعامل همدلانۀ شخصیت‌های داستان با پرندگان و حیوانات به خوبی دیده می‌شود. در هر یازده داستان، مخاطب با پرنده و یا حیوانی روبه‌روست که کارکرد معنایی خاصی برای شخصیتِ داستان و یا پیشبرد داستان دارد. داستان‌های مجموعۀ زخم شیر را می‌توان بازتاب عینی و ملموس جامعه دانست. در داستان‌ها با پروسۀ تبدیل واقعیت اجتماعی به آسیب اجتماعی روبه‌رو هستیم. به این معنا که واقعیت‌هایی ملموس و عینی در جامعه وجود دارد که یا نادیده گرفته می‌شوند و یا سرکوب می‌شوند و در نتیجۀ این نادیده‌انگاری و یا سرکوب، واقعیت تبدیل به مسئله می‌شود. در مسیر تبدیل واقعیت به مسئله اجتماعی نوعی سازگاری اتفاق می‌افتد. در واقع نوعی سازگاری منفی. به این معنا که واقعیت‌های بدیهی تبدیل به مسئله می‌شوند. پروسۀ تبدیل واقعیت‌های اجتماعی به آسیب‌های اجتماعی،محیطی ناامن و تهدیدکننده به تصویر می‌کشد و نتایجی هم‌چون عدم انسجام اجتماعی،احساس بی‌قدرتی، کناره‌گیری اجتماعی و در نهایت سردرگمی اجتماعی دارد. سندی مؤمنی https://eitaa.com/Chubak14tir

متن کامل معرفی و تحلیل مجموعه داستان زخم‌شیر، منتشرشده در ماهنامۀ تجربه به تاریخ اردی‌بهشت‌ماه۱۳۹۸👆

ویدئو وبینار تحلیل مجموعه داستان «زخم‌شیر» در آپارات بخش اول https://www.aparat.com/v/V7YBg بخش دوم https://www.aparat.com/v/FdmBr

معرفی کتاب رمان «رُنج» نوشتۀ محمد محمودی‌نورآبادی مؤسسۀ فرهنگی هنری شاهد، تهران۱۳۹۰ منصور اسکندری وارد جزیرۀ مجنون می‌شود؛ اما حضور او در جبهه به هیچ‌عنوان شبیه حضور سایر رزمندگان نیست. پدرش کهزاد به دست پرویز کشته شده ‌است. پرویز، دوست صمیمی منصور است و خواهرش گوهر به عنوان خون‌بس به عقد منصور در آمده ‌است و علی‌جان ریش سفید ایل، جان پرویز را ضمانت کرده ‌است؛ اما منصور خود را به جزیرۀ مجنون می‌رساند تا پرویز را بکشد و انتقام پدرش را بگیرد. رمان «رُنج» به دلیل موضوع و محتوای خاص خود، از چند منظر قابل بررسی است: نخست: حضور زنان در رمان و خشونت علیه آنان در ایل، مشخصاً متمرکز بر موضوع «خون‌بس». دوم: طبیعت به عنوان شخصیتی مؤثر در روایت. سوم:جبهه نه به عنوان سنگری برای پنهان شدن، بلکه مکانی برای تغییر و تحول. چهارم: شخصیت‌محوری رمان و تکیه بر کنش آگاهانه افراد در موقعیت‌های بحرانی در پیوندی تنگاتنگ با درونمایۀ رمان. پنجم: تعلیق در رمان. ششم: زبان و بی‌توجهی به ویرایش. رمان از نقطه‌ای کاملاً فکرشده آغاز می‌شود. اطلاعات مربوط به کینه و انتقام‌جویی منصور اسکندری و وضعیتش در ایل و خانواده به مخاطب ارائه می‌شود. رمان بیست‌وسه بخش دارد. سه بخش ابتدایی در ایل می‌گذرد و وظیفۀ اطلاع‌رسانی وضعیت و موقعیت منصور اسکندری را بر عهده دارد: نخست: قتل کهزاد به دست پرویز؛ دوم: ازدواج به شیوۀ خون‌بس؛ سوم: تصمیم منصور برای رفتن به جبهه و پیدا کردن پرویز و کشتن او. بیست بخش دیگر رمان در نی‌زارهای جزیرۀ مجنون و عملیات‌های شناسایی و هم‌نشینی منصور و پرویز در جبهه روایت می‌شود. #سندی مؤمنی https://eitaa.com/Chubak14tir

تحلیل رمان رُنج نکات زیر، موضوعات برجستۀ رمان است که می‌توان در نقد و تحلیل آن در نظر گرفت: نخست: زنان در رُنج حضور پررنگی دارند. شخصیت‌های مکملی هستند که روایت را به پیش می‌برند و بدون حضور آن‌ها از میزان تأثیرپذیری احساسی رُنج کاسته می‌شد. هر کدام از این زنان به نوعی در دنیای کین‌خواهی و اشتباهات مردان اسیر شده‌اند. زنان در این رمان داغ دیده‌اند و چشم‌انتظار و غمگین هستند؛ اما از مهربانی و توجه و امید خود نسبت به بهبود اوضاع خسته نمی‌شوند. دوم: موضوع دیگری که با حضور زنان در رُنج مورد توجه است، خون‌بس است. سنتی مرسوم که متأسفانه خشونتی آشکار علیه زنان است منصور علیه گوهر، مرتکب خشونت روانی و کلامی و فیزیکی می‌شود. سوم: رُنج و اساساً طبیعت در رمان دو ویژگی اصلی دارد: نخست: مکان‌مندی رمان: فضاسازی‌های بکر و تازه و به نمایش گذاشتن زندگی ایلی متکی بر دامداری، بر پایۀ توجه به طبیعت در رمان به تصویر کشیده شده ‌است. استفاده از کارکرد مکان برای به نمایش گذاشتن فرهنگ‌ها و خرده‌فرهنگ‌های کمتر دیده و نوشته شده، به اثر جذابیت‌های هنری و تحلیلی و تفسیری بخشیده است. علاوه بر آن مخاطب بعد از خواندن رمان رُنج مواجهه دیگری با این مکان خواهد داشت. او در حافظۀ خود روایتی تازه و هنری را در این مکان ثبت کرده‌است. دوم: شخصیت بخشی به طبیعت: رُنج نماد ایستادگی و مقاومت و در عین حال تداعی‌کنندۀ نوعی امید در رمان است. چهارم: حضور پرویز در جبهه تأثیرگذار است و او به مرور جبهه را جایی برای ماندن انتخاب می‌کند، نه برای پنهان شدن. «جبهه» شخصیت دیگری در رمان رُنج است که توانسته است پرویز را در خود پرورش بدهد. مکانی برای ماندن. مکانی که علی‌رغم ناامن بودن، بهترین اقامتگاه برای کسی است که مسئولیت خود را شناخته است. پنجم: موقیعت بحرانی قتل پدر و خون‌خواهی پسر، فرار قاتل و ازدواج به سبک خون‌بس و جنگ، رویدادهای اصلی رمان است. رمان، رمانی شخصیت‌محور است که بیش از هر چیزی با صدای منصور و افکار و انگیزه‌هایش روایت می‌شود و در پایان، شهادت پرویز که در رمان قابل پیش‌بینی است، پروندۀ موقعیت بحرانی شخصیت منصور را می‌بندد و شخصیت اثربخش و کلیدی «فضای جبهه» را در حل مشکل نمایان می‌کند. ششم: درونمایۀ رُنج و موضع‌گیری نویسنده نسبت به موضوعی که برای نگارش انتخاب کرده‌ است در پرداخت شخصیت‌ها (کینۀ منصور و سرشکستگی پرویز و سکوت گوهر) و انتخاب رویداد اصلی (انتقام) و مکان وقوع اتفاق‌های اصلی (جبهه و جزیرۀ مجنون) مشخص است. رُنج نقشه‌ای است از الگوی فکری نویسنده که با شخصیت‌های اصلی و مکملش و مکان و وقوع ماجراها همخوانی و همنوایی قابل‌قبول و منطقی دارد؛ بدین‌ترتیب ساختار رمان منسجم است. در واقع همان‌طور که قبلاً اشاره شده «جبهه» از طرفی مانند شخصیتی مؤثر و مداخله‌گر و از طرفی به مثابۀ مفهومی مشخص در رُنج حضوری برجسته و کلیدی دارد. هفتم: رمان رُنج از تعلیق ماجرا و شخصیت و مکان برخوردار است. شیوۀ اطلاع‌رسانی راوی دربارۀ چرایی مهم بودن آدرس پرویز، کینه‌ای که از گوهر دارد، سرافکندگی‌اش در مقابل اهالی و انتقامی که دارد، تعلیق در ماجرا را با خود دارد. از طرفی منصور شخصیتی است که مدام در حال نقشه کشیدن برای قتل پرویز است و با این‌که مخاطب پیش‌بینی می‌کند این نقشه‌ها فرجامی ندارد و امکان شهادت پرویز وجود دارد، باز هم می‌خواهد بداند چگونه نقشه‌های منصور نقش برآب می‌شود و سرانجام پرویز چیست. سنگر صلواتی نیز مکانی است که پرویز و منصور و شیرعباس بارها در آن، کنار هم قرار گرفته‌اند. این سنگر و حضور و کارکردش در رمان نیز با خود تعلیقی به همراه دارد. در انتها نیز سنگر صلواتی مورد اصابت دشمن قرار می‌گیرد و پرویز در آن‌جا به شهادت می‌رسد. هشتم: متن رمان با وجود داشتن ویراستار، با کمترین دقت، ویرایش شده‌است و متأسفانه سهل‌انگاری ویراستار باعث شده‌است خوانش رمان دچار دست‌اندازهای زیادی شود. #سندی مؤمنی https://eitaa.com/Chubak14tir

مقالۀ «اندرمصائب نقد» برای اولین‌بار در شهریورماه ۱۴۰۱ در شمارۀ ۱۳ مجلۀ ادبی و هنری آتش منتشر شد. مقاله‌ای که دقیقاً اندرمصائب نقد است. در این نوشتار به هشت مانع برای نقد اشاره کرده‌ام: مانع اول: نویسندگان؛ خدایان بی‌چون و چرای متن مانع دوم: مخاطب از همه‌جا بی‌خبر مانع سوم: مگر ما منتقد داریم؟ مانع چهارم: منتقدها به چه دردی می‌خورند؟ مانع پنجم: نقد دانشگاهی و نظریه‌های پرطمطراق مانع ششم: استقلال یعنی چه؟ مانع هفتم: ادبیات فقط متعلق به ادبیات است! مانع هشتم: نقد و خلاقیت؛ دوخط موازی امیدوارم علاقه‌مندان به ادبیات بخوانند... #سندی مؤمنی https://eitaa.com/Chubak14tir