#مالکیت
#مالکیت_در_قرآن
#مقام_پیامبر_و_امام (صلوات الله علیه و آله)
آیاتی که دربارۀ مالکیت سخن گفته اند سه دسته اند:
الف) آيات بیانگر #مالكيت مطلق و #انحصارى #خداوند
در اين آيات غالبا كلماتى نظير «ملك» و «ملكوت» به كار رفته و از حروف اضافهاى مانند «ل» استفاده شده است؛
از قبيل
«لِلَّهِ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما فِيهِنَّ ...؛
وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ شَرِيكٌ فِي الْمُلْكِ ...».
#مُلک یعنی: فرمانروايى، سلطنت و اقتدار كامل و مطلق نسبت به اشياء
#ملكوت یعنی: قلمرو بيكران سلطنت و اقتدار نامحدود خداوند
حرف #لام در آیات فوق برای انحصار یا اختصاص است.
نتیجه:
مالكيت اصلى و ذاتى تمام عالم در انحصار اوست.
ب) آيات بیانگر #مالكيت #انسان
در اين آيات از كلماتى نظير «مال»، «اموال» و «مالك» استفاده شده است و غالبا با اضافه شدن آنها به اسامى و ضماير عام و خاص، مالكيت اشيا در حدود تصرف انسان به او نسبت داده شده و انسان نسبت به آن اشيا و اموال، مالك شناخته شده است. از جمله اين آيات مىتوان اين موارد را ذكر كرد:
«أَ وَ لَمْ يَرَوْا أَنَّا خَلَقْنا لَهُمْ مِمَّا عَمِلَتْ أَيْدِينا أَنْعاماً فَهُمْ لَها مالِكُونَ»؛
«... فَلَكُمْ رُؤُسُ أَمْوالِكُمْ، لا تَظْلِمُونَ وَ لا تُظْلَمُونَ»؛
«وَ الَّذِينَ فِي أَمْوالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ»؛
«وَ لا تَقْرَبُوا مالَ الْيَتِيمِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ ...»*؛
«وَ لا تُؤْتُوا السُّفَهاءَ أَمْوالَكُمُ الَّتِي جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ قِياماً ...»
این آیات، انسان را مالك برخی از اموال تحت تصرف خود شناخته است،
ولی
با صدور فرمان ها و دورباش ها (اوامر و نواهی) قبل و بعد از این مالکیت، مالكيت انسان را #غير_اصلى، و محدود به حدود آن اوامر و نواهى دانسته است.
ج) آيات بیانگر #مالكيت #استخلافى و #نيابتى #انسان
آیاتی که به صراحت جانشینی انسان از خدا را بیان کرده و به او مقام #خلیفة_اللهی را عرضه می کند و #مالکیت_ویژه و اختیارات خاصی را به #جانشین_خود اعطا می کند.
این مالکیت از آن #پیامبر و #امام_معصوم (صلی الله علی محمد و آله) است.
از این آیات است:
«آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ أَنْفِقُوا مِمَّا جَعَلَكُمْ مُسْتَخْلَفِينَ فِيهِ ...»
بدیهی است که این خلافت به خاطر غیبت خداوند یا عجز او نیست
بلکه به خاطر
عظمت و كرامت و جایگاه رفیع خلیفه و نائب است.
پس
خداوند پس از آنكه خلیفۀ خویش را بر جميع مخلوقات برترى داد
او را به عنوان خليفه خود در زمين برگزيد و امانتدار خويش قرار داد
و به همين اعتبار، او را نسبت به تصرف كردن در اشيا و اموال مخلوق خود، صاحب اختیار و مُجاز قرار داد.
پس پیامبر و امام، حق همه گونه سلطه و تصرف را دارند.
#انواع_مالکیت
#قاعدۀ_فقهی ( #تسلط )
#فقه
برگرفته از کتاب
#قواعد_فقه، محقق داماد
https://eitaa.com/DUROUS_ALSHABAB