💠تسویلات شیطان |تذکّری ضروری در باب فعالیت‌های تبلیغیِ ظاهراً دینی و فرهنگی مرحوم #شیخ_اعظم حاج شیخ مرتضی انصاری (قدس الله نفسه) در لابلای مسألۀ «غناء» چند صفحه‌ای را به یک بحثِ ـ به تعبیر امروزی ـ «آسیب‌شناسانه» اختصاص می‌دهند و از اختلاط محرّمات و معاصی با امور مطلوبِ دینی گلایه می‌نمایند. به نظر می‌رسد علی رغم اینکه قطعاً اوضاع عقاید و اعمالِ دینی مردم در روزگار ایشان (حدود دویست سال قبل) به مراتب بهتر بوده ـ و این خود جای تأمل بسیار دارد! ـ اما انگار برای دوران ما سخن گفته و درد ما را بازگو می‌کند. 🔻متن عربی فرمایش ایشان در پیوند دستیاب است و ترجمۀ آن با تلخیص از این قرار است: از آنچه گفتیم روشن شد که تفاوتی ندارد این کیفیت [غناء] در سخن و محتوای حق به کار برده شود یا در سخن باطل. بنابراین قرائت قرآن و دعا و مرثیه به صورت لهوی و با صوتی که ترجیع دارد، بی اشکال حرام است بلکه عقابش مضاعف است، زیرا «معصیت در مقام طاعت» و استخفاف به محتوا و مخاطبِ دعا [= خداوند متعال] و صاحب مرثیه [ائمۀ طاهرین (ع)] می‌باشد. و از واضح‌ترین فریب‌های شیطان این است که فردی که قصد پنهان کردن گناه خود را دارد، نفسش به منظور تفرّج و تفریح و لذّت بردن، وی را به چیزی که موجب نشاط و رفع کسالت است دعوت کرده و زمزمه‌ای لهوی بر لب جاری کند تا نشاطی پیدا نماید و این زمزمه را در قالب یک بیت شعرِ حکمت‌آمیز یا مرثیه یا مانند این‌ها قرار می‌دهد و به این ترتیب مرتکب غناء می‌گردد یا نزد کسی حاضر می‌شود که چنین می‌کند. و اصلاً ای بسا مجلسی برای حضور صاحبان صوت و لحن مهیا می‌سازد و بر آن نام «مجلس مرثیه» می‌نهد! و در نتیجه خوشی و نشاطی برایش حاصل می‌شود که با [کارهایی همچون] تار زدن هم پیدا نمی‌شود! ای بسا در این میان ناخودآگاه و به سبب غم و غصه‌ای که در قلب دارد گریه‌ای هم بکند و خیال کند به‌خاطر مرثیه گریسته و به درجات عالیه وارسته! در حالیکه در حقیقت مُشرف بر سقوط در اعماق جهنم گشته! [پناه بر خدایی] که از شر شیطان و نفسِ فریبکار پناهی جز او نیست. و ای بسا وجود برخی شبهات و ابهاماتی که بعدها پیرامون غناء به وجود آمده، باعث می‌شود افرادی بر ارتکابِ افعالِ یادشده جرأت و جسارت پیدا کنند... . [یکی از آن شبهات مطلبی است که] محقق اردبیلی (ره) ذکر کرده آنجا که...مراثی و امثال آن را از حرمت غناء استثناء نموده و این استثناء را چنین تقویت می‌کند که گریه و اظهارِ مصیبت‌زدگی [برای اهل بیت] کاری مطلوب و مورد تشویق است و ثواب فراوانی دارد و غناء نیز به آن کمک می‌کند... . اما اینکه [گفته شد] «غناء» یاورِ مصیبت‌زدگی و «بکاء» است، صحیح نیست زیرا...اگر هم حزنی در آن باشد ناشی از فقدان خواسته‌های نفسانی است که در نفس حیوانی انسان مجتمع گردیده، نه بخاطر [مصائب] سروران دوران [ائمۀ اطهار (ع)]...! و گویی در روزگار او [محقق اردبیلی] هنوز از مجالس مرثیه‌ای که زنان و مردانِ اهل لهو و مرفّهان و عیّاشان به جای مجالس لهو و ساز و آواز و... برگزار می‌کرده‌اند خبری نبوده [و اوضاع] همچون وضعیتِ شایع در زمانۀ ما [نگشته بوده]؛ زمانه‌ای پیغمبر اکرم (ص) از نظیرش خبر داده‌اند: «یتّخذون القرآن مزامیر/قرآن را وسیلۀ آوازه‌خوانی قرار می‌دهند». همچنانکه سفر برای زیارت آقا و مولایمان اباعبدالله (ع)، در این روزگار و برای بسیاری از عیّاشان از سفرهای لهوی و تفریحی گردیده، [همانطور که] نبی اکرم (ص) پیدایش چنین شرایطی را دربارۀ سفر حج پیش‌بینی فرمود: «ثروتمندان امت من برای تفریح حج خواهند گزارد و طبقۀ متوسط برای تجارت و فقراء برای اسم و رسم». 📖المکاسب (ط کنگره)، ج۱، صص۲۹۷ـ ۳۱۰ #غناء #معلی #فقه #فائده ✒️📚 @Faede_v_Borhan