📌 بحثی درباره ریشه کلمه #بربط 🔵 دکتر #شفیعی_کدکنی در کتاب موسیقی شعر ص ۵۷۷ چنین آورده است که گویا قدیمترین سندی که در باب ریشه کلمه بربط بحث کرده است، مفاتیح العلوم محمد بن احمد کاتب خوارزمی (زنده در نیمه دوم قرن چهارم و متوفی به سال ۳۸۷ ق) است که آن را از دو جزء: «بر» به معنی سینه و بط به معنی مرغابی دانسته است و می گوید: علت این تسمیه این است که شکل این ساز شباهت به سینه و گردن مرغابی دارد: البربط هو العود و الكلمة فارسية و هي بربت أي صدر البطّ لأنّ صورته تشبه صدر البطّ و عنقه‏. 🔹 در ادامه، دکتر شفیعی می نویسد: «بعضی لغت نویسان دوره های بعد نیز این نظر را پذیرفته و نقل کرده اند» و برای نمونه دکتر کدکنی در پاورقی کتاب معربات رشیدی را ذکر می کند. اما طبق تحقیق نگارنده حق آن است که گفته آید: گویا پیش از محمد بن احمد کاتب خوارزمی، لغت نویس شهیر یعنی محمد بن احمد ازهری متوفی به سال ۳۷۰ هجری قمری اولین کسی است که درباره ریشه بربط سخن رانده است. 🔸ازهری در کتاب تهذيب اللغة؛ ج‏۱۴؛ ص۴۲ می نویسد: بربط کلمه ای معرب است و از سازهای عجم محسوب می شود. شبیه به سینه مرغابی است و صدر در فارسی، «بتر یا همان بر» خوانده می شود و به همین جهت این ساز را بربط نام نهاده اند: البَرْبَطُ معرَّب، و هو من مَلاهِي العَجَم، شبيه بصَدْر البَطّ و الصَّدْر بالفارسيّة بَتْر فقِيلَ: بَرَبَط. 🔹 البته برخی از لغت نویسان، وجه تسمیه دیگری هم برای بربط ذکر کرده اند. مثلا ابن اثیر زنده در سده پنجم در نهایه ج ۱ ص ۱۱۲ می گوید: بربط، سازی است شبیه به عود و این کلمه ای فارسی است که معرب شده است. ریشه این کلمه بربت است؛ زیرا نوازنده این ساز، آن را بر سینه خود قرار می دهد و اسم صدر در فارسی، «بر» است: البَرْبَط ملهاة تشبه العود، و هو فارسى معرّب و أصله بربت؛ لأن الضارب به يضعه على صدره، و اسم الصّدر: بر. این وجه تسمیه اخیر را سید عباس موسوی مکی نیز در کتاب نزهه الجلیس ج ۱ ص ۴۰۵ آورده است. 👈 در باب حرمت ساختن بربط و نواختن آن، روایات متعددی وارد شده است؛ لیکن این روایت از #امام_زین_العابدین در کتب لغت، شهرت یافته است: لا قدّست أمّة فيها البَرْبَط. یعنی: امتی که در آن بربط نواخته شود، #طهارت نخواهد یافت. 📥 ارسالی از: آقای دکتر رضا #جلیلی #به_امید_خدا_کرونا_را_شکست_میدهیم ─┅─═इई 🍃🌼🍃ईइ═─┅─ 🔆 رسانه فرهنگی، اجتماعی #فامنین_گرام در سه پیام رسان تلگرام،ایتا و سروش 👇 🌺🍃 @Famenin_Gram 🍃🌸