⚪️ تجرد یا مادیت نفس؛ بیان دیدگاه‌ استاد فیاضی برگرفته از 📜نگاهی نو به فلسفه اسلامی ص۵۱۸_۵۱۹ 🔸نفس نباتی از نظر استاد ،فیاضی نفس نباتی و قوای آن که مبدأ تغذیه، رشد و تولید مثل هستند، هم در هنگام حدوث و هم در بقا مادی هستند و هیچ گاه به درجه تجرد نمی رسند خواه نفس و قوای نباتی موجود در نباتات باشد یا نفس و قوای نباتی موجود در حیوانات و انسانها. 🔸نفس انسانی اما نفس انسانی یا همان نفس حیوانی ناطق و قوای آن که وظیفه ادراک، حرکت ارادی و تعقل را به عهده دارند هم در هنگام حدوث و هم در بقا مجردند و چنین نیست که در ابتدا مادی بوده و سپس به مرتبه تجرد برسند، بلکه از ابتدا مجرد خلق شده و تا انتها نیز مجرد باقی میمانند. البته ممکن است برخی انسانها از مرتبه تجرد مثالی به مرتبه تجرد عقلی برسند، اما هیچ گاه مادی نبوده اند، آن طور که ملاصدرا اعتقاد داشت. 🔸نفس حیوانی تذکر این نکته لازم است که تجرد یا مادیت نفس حیوانی و قوای آن در حيوانات برای ما ثابت نشده و ما تاکنون استدلالی که بتواند تجرد یا مادیت نفس و قوای حیوانی را ثابت کند نیافتیم؛از این رو،استاد فیاضی مسئله تجرد یا مادیت نفس حیوانی و قوای آن را مسکوت گذاشته‌اند. البته ما قوای حیوانی در وجود انسان که به عین وجود نفس انسانی موجودند را مجرد میدانیم ولی ادله ای که تجرد آنها را ثابت میکنند فقط ناظر به قوای حیوانی در انسانها هستند، نه ناظر به نفس و قوای حیوانی در حیوانات. 🔹در نتیجه از نظر استاد فیاضی: 1⃣ نفس نباتی و قوای آن در حدوث و بقا مادی هستند، خواه نفس و قوای نباتی موجود در نباتات باشد یا نفس و قوای نباتی موجود در حیوانات و انسانها. 2⃣ نفس حیوانی و قوای آن: درباره تجرد یا مادیت آنها نظر دقیقی نداریم، اما قوای حیوانی در انسان مجردند. 3⃣ نفس انسانی و قوای آن در حدوث و بقا مجردند. #مکتب_فلسفی_استاد_فیاضی #استاد_فیاضی #فلسفه #آیت_الله_فیاضی ◀️مکتب فلسفی استاد فیاضی 🆔 @FayaziPhilosophicalSchool

📜نشست تخصصی موضوع: تقابل واحد و کثیر 👤 ارائه حضرت آیت‌الله غلامرضا فیاضی حفظه الله 🗓 چهارشنبه ۱۴۰۱/۱۰/۲۸ ساعت: ۱۹:۱۵ 🏢 قم، خیابان 19 دی، کوچه 10، فرعی اول سمت چپ، مجمع عالی حکمت اسلامی 🔷 حضور مجازی👇 🌐 https://b2n.ir/g.falsafe 🔸کانال نشر آثار آیت الله فیاضی 🆔@Fayazi_ir

🔈 بخشی از جلسه ۴۸۵ خارج اسفار جلد۲ 🔰سوال : با توجه به اینکه ملاک حضرت عالی برای اشیای مادی محسوس به حس ظاهر است، چگونه روح انسانی را مجرد می دانید درحالی در برخی موارد مطرح شده که شخصی دیده است که روح فردی از بدنش خارج شده است؟ تاریخ:۱۴۰۱/۰۹/۲۲ #استاد_فیاضی #فلسفه #آیت_الله_فیاضی ◀️مکتب فلسفی استاد فیاضی 🆔 @FayaziPhilosophicalSchool

⚪️ تجرد یا مادیت علم؛ بیان دیدگاه‌ها برگرفته از 📜نگاهی نو به فلسفه اسلامی ص۴۲۴_۴۲۶ درباره این مسئله که علم مجرد است یا مادی چهار دیدگاه مطرح است 1⃣ تجرد علم به اعتقاد بسیاری از فیلسوفان همه اقسام علم مجرد است خواه علم حصولی باشد یا حضوری، و علم حصولی نیز خواه علم عقلی باشد یا حسی،خیالی و و همی. 2⃣ ماديت علم بر اساس دیدگاه برخی از فیلسوفان غربی همه اقسام علم یا ادراک مادی است نه مجرد. از نظر آنها ادراک از سنخ امور فیزیکی است که در همین عالم محقق است نه امری فراتر از آن . 3⃣ تجرد علم عقلی و مادیتِ علم حسی خیالی و و همی به اعتقاد مشهور مشائیان علم اقسامی دارد که در میان آنها تنها علم عقلی که ادراک کلیات است مجرد است و سایر اقسام علم یعنی علم حسى، علم خیالی و علم وهمی مادی هستند. 4⃣دیدگاه استاد فیاضی تجرد و مادیت علم از منظر استاد فیاضی، مطلق علوم اعم از علم حصولی و حضوری و علم حصولی نیز اعم از علم ،حسی ،خیالی وهمی و عقلی میتوانند مجرد یا مادی باشند. به اعتقاد ایشان همان گونه که وجود به مادی و مجرد تقسیم میشود علم نیز به مادی و مجرد قابل تقسیم است و ادله عقلی ای که دیگران بر تجرد همه اقسام علم اقامه کردند تمام نیستند؛ بلکه در مقابل ادله نقلی فراوانی بر این دلالت دارد که هرموجودی اعم از مجرد و مادی دارای علم است؛ به همین دلیل علم نیز میتواند مجرد یا مادی باشد. بر پایه این ادله علم و عالم هم میتوانند مجرد باشند و هم مادی البته بر این مدعا (علم همه موجودات) ادله عقلی نیز اقامه شده که به نظر درست نیستند؛ از این رو مستمسک ما در اثبات این مدعا فقط ادله نقلی است . #مکتب_فلسفی_استاد_فیاضی #استاد_فیاضی #فلسفه #آیت_الله_فیاضی ◀️مکتب فلسفی استاد فیاضی 🆔 @FayaziPhilosophicalSchool

⚪️ ادله نقلی عالم بودن همه موجودات برگرفته از 📜نگاهی نو به فلسفه اسلامی ص ۴۲۶_۴۳۳ 1⃣تسبیح همه موجودات آیات و روایات فراوانی بر تسبیح همه موجودات دلالت دارند نظیر: «تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَالْأَرْضُ وَمَنْ فِيهِنَّ وَإِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَلَكِنْ لَا تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهُمْ إِنَّهُ كَانَ حَلِيمًا غَفُورًا» «كل شيء يسبح بحمده.» واژه تسبیح مصدر باب تفعیل از ماده سَبّح یسَبِّحُ است که در لغت به معنای تسبیح قولی تعریف شده است . تسبیح قولی به معنای آن است که متکلم با گفتن سبحان الله یا هر قول دیگری که به معنای تسبیح باشد، خداوند را از همه نقص‌ها منزه بداند. از آیات و روایات به دست می آید همه موجودات دارای تسبیح قولی و کلامی خداوند هستند. روشن است که چنین تسبیحی مستلزم علم موجودات به خداوند است؛ بنابراین تسبیح موجودات مستلزم وجود علم و شعور در آنها است. 2⃣قنوت همه موجودات در قرآن کریم به قنوت همه موجودات در برابر خداوند اشاره شده است . «وَقَالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَدًا ۗ سُبْحَانَهُ ۖ بَلْ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ كُلٌّ لَهُ قَانِتُونَ» واژه قنوت در لغت به معنای اطاعت در برابر عصیان است . بر اساس آیه شریفه همه موجودات همواره در حال قنوت و اطاعت خاضعانه خداوند هستند . با توجه به این معنا می توان گفت قنوت موجودات، ملازم با علم و شعور در آنها است؛ چرا که اولا: معنای لغوی قنوت، اطاعت در برابر عصیان است و اطاعت و عصیان نیز در جایی مطرح می شوند که مطیع و یا عاصی، علم به فعل داشته باشد. ثانیا: در عبارت «كُلٌّ لَهُ قَانِتُونَ» از قنوت همه موجودات با لفظ قانتون که جمع سالم و مخصوص عقلا است تعبیر شده است که بر علم و شعور همه موجودات دلالت دارد. بنابراین، بر اساس ظاهر آیه، چون همه موجودات در حال قنوت خداوند هستند، پس علم به خداوند نیز دارند. 3⃣سخن گفتن همه موجودات «وَيَوْمَ يُحْشَرُ أَعْدَاءُ اللَّهِ إِلَى النَّارِ فَهُمْ يُوزَعُونَ حَتَّىٰ إِذَا مَا جَاءُوهَا شَهِدَ عَلَيْهِمْ سَمْعُهُمْ وَأَبْصَارُهُمْ وَجُلُودُهُمْ بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ وَقَالُوا لِجُلُودِهِمْ لِمَ شَهِدْتُمْ عَلَيْنَا ۖ قَالُوا أَنْطَقَنَا اللَّهُ الَّذِي أَنْطَقَ كُلَّ شَيْءٍ وَهُوَ خَلَقَكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ وَمَا كُنْتُمْ تَسْتَتِرُونَ أَنْ يَشْهَدَ عَلَيْكُمْ سَمْعُكُمْ وَلَا أَبْصَارُكُمْ وَلَا جُلُودُكُمْ وَلَٰكِنْ ظَنَنْتُمْ أَنَّ اللَّهَ لَا يَعْلَمُ كَثِيرًا مِمَّا تَعْمَلُونَ» بسیاری از روایات نیز بر سخن گفتن کوه ها ، سنگ ها درختان، خورشید و زمین با معصومین اشاره دارند. با توجه به آیات و روایات بیان شده، می توان تصدیق کرد همه موجودات نطق دارند و سخن می گویند . نطق به معنای اظهار امری درونی به وسیله تکلم است . بر اساس ادله نقلی، هر موجودی می تواند تکلم کند و ما فی الضمیر خود را بیان دارد. این معنا از نطق قطعا با علم و شعور در ناطق همراه است زیرا اظهار امر درونی جز با علم میسر نیست. 4⃣خوف همه موجودات «یا من کل شیء خائف منه» روشن است که خوف موجودات، مستلزم علم و شعور در آنهاست زیرا حالت خوف هنگامی محقق می شود که خائف از آن چیزی که بدان خوف دارد، درکی داشته باشد چرا که در غیر این صورت، خوف در او محقق نمی شود. بنابراین، خوف موجودات نیز با علم و شعور آنها همراه است . 5⃣ حمد همه موجودات در برخی از روایات آمده است که خداوند از ناحیه همه موجودات مورد حمد و ستایش قرار می گیرد ؛ مانند این روایت امام حسین علیه السلام فرمود : «ما خلق الله من شیء إلا و له تسبیح یحمد به ربه » روشن است حمد موجودات، مستلزم علم و شعور آنها به ممدوح یعنی خداوند است؛ چرا که بدون علم به خداوند، حمد کردن معنای محصلی نخواهد داشت. از این رو،حمد موجودات نیز با علم آنها همراه است. #مکتب_فلسفی_استاد_فیاضی #استاد_فیاضی #فلسفه #آیت_الله_فیاضی ◀️مکتب فلسفی استاد فیاضی 🆔 @FayaziPhilosophicalSchool

⚪️ برهان وجودی برگرفته از 📜نگاهی نو به فلسفه اسلامی ص ۴۳۶ براهین وجودی : براهینی که از مفهوم خداوند، وجود خارجی آن را اثبات می کنند. 🔷 به عقیده استاد فیاضی بهتر آن است که برهان وجودی را برهان مفهومی بنامیم؛ زیرا حد وسط در آن مفهوم و تصور خداست. میدانیم تصور خدا امر مشترکی میان خداباوران و ملحدان است؛ چراکه هر دو گروه در اینکه تصوری از خدا ،دارند اختلاف ،ندارند منتها یک گروه معتقد است آن متصور (خداوند) وجود دارد و گروه دیگر اعتقادی به وجود آن متصور ندارد ،بنابراین مفهوم خداوند و تصور او چیزی است که همه گروهها به آن اذعان دارند؛ به همین دلیل استدلالی که از طریق مفهوم وجود خارجی او را اثبات میکند از اهمیت ویژه ای برخوردار است . #مکتب_فلسفی_استاد_فیاضی #استاد_فیاضی #فلسفه #آیت_الله_فیاضی ◀️مکتب فلسفی استاد فیاضی 🆔 @FayaziPhilosophicalSchool

⚪️ برهان وجودی در فلسفه اسلامی برگرفته از 📜نگاهی نو به فلسفه اسلامی ص ۴۳۶_ ۴۳۷ مشهور است در سنت فلسفه اسلامی برهان وجودی از سوی محقق اصفهانی مطرح شده است؛ اما به نظر میرسد پیش از وی ملامهدی نراقی نیز در کتاب جامع الأفكار وناقد الأنظار به این برهان اشاره کرده است البته جناب ماجد فخری در مقاله فارابی و برهان وجودی ادعا میکند پیش از همه فارابی به برهان وجودی اشاره کرده است که به نظر میرسد میتوان این مدعا را از رساله الدعاوي القلبية فارابی نیز استنباط کرد آنجا که میگوید: «از فرض نیستی واجب الوجود بالذات محال لازم میآید.» 🔰نظر استاد محقق اصفهانی در کتاب تحفة الحکیم دقیق‌تر از دیگران به این برهان پرداخته و به مقدمات آن اشاره کرده است . از برهان وجودی محقق اصفهانی تقریرهای مختلفی شده است استاد فیاضی نیز بر اساس مبانی فلسفی خاص خود تقریر ویژه ای ارائه کرده‌اند . #مکتب_فلسفی_استاد_فیاضی #استاد_فیاضی #فلسفه #آیت_الله_فیاضی ◀️مکتب فلسفی استاد فیاضی 🆔 @FayaziPhilosophicalSchool

⚪️ تقریر استاد فیاضی از برهان وجودی مرحوم اصفهانی(۱) برگرفته از 📜نگاهی نو به فلسفه اسلامی ص ۴۳۷ _۴۴۰ 🔰بیان مقدمه پیش از بیان تقریر استاد فیاضی لازم است نکاتی را به عنوان مقدمه بیان کنیم : 1⃣اساس برهان وجودی ، اثبات وجود خارجی خداوند از طریق مفهوم است . 2⃣ هر مفهومی، بالذات و و بالفعل از معنا و محکی خود حکایت می کند. 3⃣ مفاهیم دو دسته اند: «مفاهیم قضیه ای» و «مفاهیم غیر قضیه ای» مفاهیم قضیه ای مفاهیمی هستند که معانی آنها قابلیت صدق و کذب دارند؛ مانند مفهوم على خندان است اما مفاهیم غیر قضیه ای چنین نیستند مفاهیم غیر قضیه ای خود دو قسم هستند مفاهیم غیر قضیه ای مفرد و مفاهیم غیر قضیه ای مرکب. مفاهیم غیر قضیه ای مفرد، یا ماهوی هستند؛ مانند مفهوم انسان، یا منطقی هستند؛ مانند مفهوم حد و یا فلسفی هستند؛ مانند مفهوم وجود، واجب الوجود و مستقل. مفاهیم غیر قضیه ای مرکب نیز یا تام هستند؛ مانند ،انشائیات نظیر امر و یا ناقص هستند؛ مانند کتاب علی. وجه اشتراک همه این مفاهیم در آن است که هر یک از آنها از معنا و محکی خودش حکایت می‌کند. 4⃣معانی مختلف می توانند در یک مصداق و فرد بسیط جمع شوند، بدون آنکه به بساطت مصداق خدشه ای وارد شود. 5⃣ واقع یا نفس الامر شامل عالم وجود حقیقی، عالم اعدام حقیقی و عالم اعتباریات می شود . 6⃣ مفاهیم _اعم از مفاهیم قضیه ای و غیر قضیه ای_ اقتضایی درباره موجود بودنِ واقع معنای خودشان ندارند. البته یک دسته از مفاهیم از این حکم مستثنا هستند و آن دسته مفاهیمی هستند که در اجزای معنا خود، درباره واقع معنای خودشان اقتضا دارند.برهان وجودی در صدد آن است که بگوید : مفهوم واجب الوجود بالذات و مفهوم «موجود مستقل مطلق» از این سنخ مفاهیم اند؛ یعنی در معنای خودشان، اقتضای موجود بودن دارند. مفهوم واجب الوجود بالذات معنایی دارد که اقتضای موجود بودنِ واجب الوجود بالذات در خارج را دارد و همچنین است مفهوم موجود مستقل مطلق. از مطالب بیان شده نکته دیگری به دست می آید که در ذیل به آن اشاره می کنیم : 7⃣محکیِ مفهوم یا همان معنا، سه حالت دارد : ↙️۱.محکی مفهوم ممکن الوجود باشد. در این قسم میان مفهوم «ممکن الوجود» با مفاهیم دیگری که معنایشان مصداقِ مفهوم ممکن الوجود است مثل مفهوم انسان تفاوتی نیست . ↙️۲.محکی مفهوم، ممتنع الوجود باشد. محکی این قسم از مفاهیم ممتنع (یعنی معانی ممتنع ) بالضرورة در خارج معدوم هستند زیرا اگر معنای ممتنع در خارج موجود باشد، دیگر محکیِ مفهوم ممتنع نخواهد بود. در این قسم نیز میان خود مفهوم «ممتنع الوجود» با مفاهیم دیگری که معنایشان، مصداقِ مفهوم ممتنع الوجود است، نظیر معنای اجتماع نقیضین و شریک الباری تفاوتی نیست. ↙️۳.محکی مفهوم، واجب الوجود باشد.در این حالت، محکی مفهوم واجب الوجود، بالضرورة در خارج موجود است. در این قسم نیز میان مفهوم «واجب الوجود» و مفاهیم دیگری که معنایشان، مصداقِ مفهوم واجب الوجود است،تفاوتی نیست؛ مانند معنای موجود مستقل مطلق و موجود غیرمخلوق و موجود نامتناهی که برای مفهوم واجب الوجود مصداق هستند. 8⃣در بحث وحدت و کثرت بیان شد اصطلاح «حمل اولى» و «حمل شایع» دو کاربرد دارد در یک کاربرد اصطلاح حمل اولی و حمل شایع قید قضیه بوده در مقام بیان کیفیت رابطه موضوع و محمول هستند؛ بدین صورت که اگر ،موضوع عین محمول ،باشد حمل اولی است؛ نظیر قضیه انسان حیوان ناطق است و اگر موضوع مصداق محمول ،باشد حمل شایع است؛ مانند قضیه انسان ضاحک است؛ اما در کاربرد دیگری حمل اولی و شایع صرفاً قيد امر مفرد یعنی قید موضوع به تنهایی یا محمول به تنهایی هستند در این کاربرد هرگاه امر مفردی به حمل اولی مقید شود مفهوم آن مدنظر است و هرگاه به حمل شایع مقید شود معنای آن منظور است؛ از این رو منظور از انسان به حمل اولی مفهوم انسان و منظور از انسان به حمل شایع معنای انسان است. #مکتب_فلسفی_استاد_فیاضی #استاد_فیاضی #فلسفه #آیت_الله_فیاضی ◀️مکتب فلسفی استاد فیاضی 🆔 @FayaziPhilosophicalSchool