۞ وَالَّذينَ اتَّخَذُوا مَسْجِدًا ضِرارًا وَكُفْرًا وَتَفرِيقًا بَينَ المُؤمِنِينَ وَإِرْصَادًا لِمَن حَارَبَ اللَّهَ وَرَسولَهُ مِن قَبلُ وَلَيَحلِفُنَّ إِنْ أَرَدنَآ إِلَّا الحُسنَىٰ وَاللَّهُ يَشهَدُ إِنَّهُمْ لَكاذِبُون •¹⁰⁷• (گروهی دیگر از آنها) كسانی هستند كه مسجدی ساختند برای زیان (به مسلمانان)، و (تقوّیت) كفر، و تفرقه‌افكنی میان مؤمنان، و كمینگاه برای كسی كه از پیش با خدا و پیامبرش مبارزه كرده بود؛ آنها سوگند یاد می‌كنند كه: «جز نیكی (و خدمت)، نظری نداشته‌ایم!» امّا خداوند گواهی می‌دهد كه آنها دروغگو هستند! #نکات_تفسیری ۱. دشمن، از مسجد و مذهب، علیه مذهب سوء استفاده می‌كند، ظاهر شعارها و القاب، فریبمان ندهد! «اتَّخَذُوا مَسْجِداً ضِراراً» ۲. توطئه‌گران می‌خواهند حتّی از نمازِ پیامبر نیز به نفع خود سوء استفاده كنند. (با توجّه به شأن نزول) ۳. مسجدسازی مهّم نیست، باید انگیزه‌های بانیان و متولّیان خالص باشد. اتَّخَذُوا مَسْجِداً ضِراراً وَ ... ۴. در اسلام، هرگونه ضرر، ممنوع است، گرچه تحت عنوانِ مسجد باشد. «اتَّخَذُوا مَسْجِداً ضِراراً» ۵. خداوند حامی پیامبر و دین خود می‌باشد و از طریق وحی توطئه‌های منافقان را افشا می‌كند. وَ الَّذِینَ اتَّخَذُوا مَسْجِداً ضِراراً ... ۶. هر مسجدی كه عامل تفرقه میان مسلمانان باشد، مسجد ضرار است. اتَّخَذُوا مَسْجِداً ... تَفْرِیقاً بَیْنَ الْمُؤْمِنِینَ‌ ۷. منافقان در خدمت كفّارند. «إِرْصاداً لِمَنْ حارَبَ اللَّهَ» ۸. هنگام جنگ با دشمنان خارجی، از توطئه‌های دشمنان داخلی غافل نشویم. ۹. شكستن وحدت مسلمانان، همطراز كفر است. «كُفْراً وَ تَفْرِیقاً بَیْنَ الْمُؤْمِنِینَ» ۱۰. سوگند دروغ، شیوه‌ی منافقان است. «لَیَحْلِفُنَّ» ۱۱. فریب ادّعاها و تبلیغاتِ حقّ به جانب دشمن را نخوریم. «إِنْ أَرَدْنا إِلَّاالْحُسْنی‌» ۱۲. دروغگویی خصلت كفّار و منافقان است. «إِنَّهُمْ لَكاذِبُونَ» #سوره‌توبه_صفحه۲۰۴ ﴿ فرقان نذیر ﴾