شک در مکه، و ریب در مدینه (قسمت ۳) یکی از نکات مهم در تفکیک بین «شک» و «ریب»، مکّی بودن آیات «شکّ» (بجز یک مورد خاص) و مدنی بودن بسیاری از آیات «ریب» است؛ مانند آیهٔ ﴿ وَإِنْ كُنْتُمْ فِي رَيْبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَادْعُوا شُهَدَاءَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ ﴾ (بقره: 23)؛ و آیهٔ ﴿ إِنَّمَا يَسْتَأْذِنُكَ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَارْتَابَتْ قُلُوبُهُمْ فَهُمْ فِي رَيْبِهِمْ يَتَرَدَّدُونَ ﴾ (توبه: 45). اساسا کلماتی مانند «ارتابت قلوبهم»، «ارتابوا»، «ارتبتم»، «ترتابوا»، «يرتابوا» در آیات مکی مورد اشاره قرار نگرفته است. این در حقیقت به معنای سرزنش جامعه مدنی در شهر مدینه النبی است که قلوب‌ مخالفان و معاندان درآن به ریبه درآمیخته شده بود، در حالی که دلایل و شواهد کافی‌ای برای حقانیت گفته‌های پیغمبر اسلام در دسترس داشته‌اند. بدین‌سان چه بسا بتوان گفت «ریب» در وضعیت شهری آسان‌تر رخ می‌دهد به دو دلیل متضاد: اول اینکه آگاهی‌های پیشرفته در شهر وجود دارد و دلایل و براهین واضحی در دسترس همگان قرار می‌گیرد؛ و دوم اینکه، شهر به علت‌های گوناگون، زمینه‌های بسیاری برای بدخواهی و انکار واضحات دارد. بسیار هستند کسانی که منافع شهری آنها ایجاب می‌کند که کفر و انکار خود را در قالب‌ شک، که ظاهری علمی و بی طرف دارد، ابراز نمایند در حالی که حقیقت را می‌شناسند و در درون خود آن را به‌طور قاطع تشخیص می‌دهند. https://eitaa.com/Habibollah_Babai

نه خانم‌‌های بدحجاب سلیطه‌‌اند، و نه ناهیان از منکر ضعیفه‌! (نکته‌ای از دکتر احمد فربهی) یکی از ذهنیت‌‌‌هایی که رسانه‌های غیردینی، در حال القاء‌ آن‌اند، نشان دادن «چهره‌ای خطرناک از اهل منکر» و «چهره‌ای منفعل از ناهیان منکر» است. تا دیگر کسی جرئت نهی از منکر نکند! ولی واقعیت این است که قریب به اتفاق خانم‌‌هایی که بدن‌نمایی می‌کنند، از آسیب‌هایی که به جامعه و خانواده می‌‌زنند اطلاع ندارند نه این‌که سلیطه و موجوداتی خطرناک باشند! ناهیان از منکر باید با زبانی نرم، شجاعانه و ناصحانه گاه با تذکر و گاه با تبیین، آن‌ها را مطلع‌کنند. و قانون‌‌گذار نیز باید برای آن عده‌ی قلیلی که ایجاد رعب و وحشت می‌کنند و نیز حامیان آن‌ها که قلم به دست می‌گیرند و رفتارهای خشونت‌آمیز آن‌ها را توجیه می‌کنند، قوانینی بازدارنده و تبیین‌هایی رسواکننده قرار دهد. اگر‌چه به هر‌حال صحنه، صحنه جهاد است اما نه خانم‌‌های بدحجاب سلیطه‌اند و نه ناهیان از منکر ضعیفه‌! بَل أَكْثَرُهُمْ لا يَعْلَمُونَ الْحَقَّ فَهُمْ مُعْرِضُون(انبیاء، 24)‏ وَ الْجِهَادُ عَلَى أَرْبَعِ شُعَبٍ عَلَى الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيِ عَنِ الْمُنْكَر...(کافی، ج2، ص51) https://eitaa.com/farbehi https://eitaa.com/Habibollah_Babai

شکّ انکاری متراکم (قسمت ۴) یکی از نکته‌ها در صورتبندی «ریب» در مدینه و سپس در وضعیت‌های مشابه‌ در جوامع شهری، موضوع «تنوع» در شک انکاری (ریب) و نیز موضوع «انباشتِ شک» است. در جامعه‌ای که گونه‌های مختلفی از جریانات فرهنگی زندگی می‌کنند، در جایی که انسان‌های متنوعی در آن حضور دارند، و نیز آنجایی که درجات متعددی از بی‌ایمانی وجود دارد، شک غیراخلاقی (یا همان ریب) اشکال رنگارنگی پیدا می‌کند و زمینه‌های روانی را برای انکار و اتهام‌های پیوسته و کِشدار فراهم می‌کند. همین طور در این فضای متنوع، شک‌های فردی به شکل گلوله‌برفی تبدیل به شک‌های انکاری بزرگ و انباشتی از بداخلاقی‌های حاصل از آن می‌شود. توده‌های شک‌ّ انکاری نه تنها زمینه‌ای برای پاسخ علمی و رشد فهم جامعه را فراهم نمی‌کند (چون اساسا فردهای مردد در پی پاسخ نیست) بلکه زمینه‌های انحطاط اخلاقی را در جامعه فراهم خواهد کرد. به بیان دیگر، شک‌های انکاریِ بزرگ آغازی است برای سقوط‌های اخلاقی بزرگ‌تر. با این بیان به جرأت می‌توان گفت شکّ‌های انکاری بزرگ (نه شک‌های علمی) عامل‌های بزرگی هستند برای زوال نظام مناسب انسانی و انحطاط تمدن‌های بشری. https://eitaa.com/Habibollah_Babai

| پنـــاه | تأملات تمدنی پیرامون روابط انسانی در قرآن در جهانی که روابط انسانی دچار اختلال‌های فراوانی است، می‌توان رنج‌های ناشی از این اختلالات را به عنوان مجموعه مسائلی تمدنی به قرآن عرضه کرد و در وضعیت بی‌پناهی بشر امروز به قرآن پناه برد و پای سخن او نشست. در چهارمین فصل از راوی؛ ویژه‌ی ماه مبارک رمضان، حجت‌الاسلام دکتر حبیب‌الله بابایی به استنطاق قرآن در دو موضوع "رحمت" و "پناه" پرداخته است و تلاش می‌کند که به این پرسش پاسخ دهد که در بی‌خانمانی نشأت گرفته از زندگی اجتماعی انسان معاصر، چگونه مفهوم قرآنی «پناه»، پناهگاه امن و آرامش حقیقی انسان است و امر الهیاتی «رحمت»، چگونه می‌تواند در امر اجتماعی انسان و در عرصه‌های زمینی و این جهانی و در صیرورت و صورت‌بندی تمدن امتداد پیدا بکند و ضمن مصونیت انسان در برابر شرور و بدی‌ها، فزونی رحمت بین انسان‌ها را موجب شود.‌ #راوے‌‌ #رمضان #پناه ✨آگـاهـے‌‌ بـــراے‌‌ سامـــانے‌‌ دیگــر✨ مدرســـه تـ؋ــــکر و نــوآوری نگــــــاهـ ‌🆔 @sch_negah https://eitaa.com/Habibollah_Babai

| پنـــاه در عصر بی‌پناهی| تأملات تمدنی پیرامون روابط انسانی در قرآن راوی: حجت‌الاسلام دکتر حبیب‌الله بابایی ❓چگونه امر الهیاتی «رحمت» و مفهوم قرآنی «پناه» می‌تواند در امر اجتماعی انسان و در عرصه‌های زمینی و این جهانی و در صیرورت و صورت‌بندی تمدن امتداد پیدا بکند و پناهگاه امن و آرامش حقیقی انسان گردد. #راوے‌‌ #رحمت #پناه ✨آگـاهـے‌‌ بـــراے‌‌ سامـــانے‌‌ دیگــر✨ مدرســـه تـ؋ــــکر و نــوآوری نگــــــاهـ ‌🆔 @sch_negah https://eitaa.com/Habibollah_Babai

«یأس» عاملی برای «شکّ» (قسمت ۵) کی و چه زمانی آدمی و بلکه جامعۀ مومنان دچار شک و مکث می‌شود؟ برخی از زمینه‌های پیدایش مکث و تأمّل را باید در مشکلاتی دید که آینده‌ای روشن ندارد و یا فاقد نشانی از آنچه که وعده داده شده، می‌باشد. به بیان دیگر، تأمل و تردید همزمان با ناامیدی آغاز می‌شود. آنگاه که مشکلات به غایت می‌رسد و وعده‌های پیش گفته تحقق پیدا نمی‌کند و انسان‌ها و بلکه حتی مومنان دچار نوعی یأس می‌شوند، شک و تردید‌ها آغاز می‌گردد. أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَلَمَّا يَأْتِكُمْ مَثَلُ الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِكُمْ ۖ مَسَّتْهُمُ الْبَأْسَاءُ وَالضَّرَّاءُ وَزُلْزِلُوا حَتَّىٰ يَقُولَ الرَّسُولُ وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ مَتَىٰ نَصْرُ اللَّهِ ۗ أَلَا إِنَّ نَصْرَ اللَّهِ قَرِيبٌ (بقره: 214) (آیا گمان کردید داخل بهشت می‌شوید، بی‌آنکه حوادثی همچون حوادث گذشتگان به شما برسد؟! همانان که گرفتاریها و ناراحتیها به آنها رسید، و آن چنان ناراحت شدند که پیامبر و افرادی که ایمان آورده بودند گفتند: «پس یاری خدا کی خواهد آمد؟!» آگاه باشید، یاریِ خدا نزدیک است!) همین مضمون در آیه‌ای دیگر صریح‌تر و عجیب‌تر بیان شده است که: حَتَّىٰ إِذَا اسْتَيْأَسَ الرُّسُلُ وَظَنُّوا أَنَّهُمْ قَدْ كُذِبُوا (یوسف: 110) (تا هنگامى كه فرستادگان [ما] نوميد [از ایمان آوردن مردم] شدند [یا اینکه نزدیک بود پیامبران مأیوس بشوند] و [مردم هم‌] پنداشتند كه به آنان واقعاً دروغ گفته شده). از چنین فرازهایی از آیه‌های قرآنی به دست می‌آید که یأس یا حتی استیئاس (نزدیک شدن به آستانۀ یأس و ناامیدی) می‌تواند زمینه‌های شک و تردید را فراهم آورد و اگر ایمان افراد نتواند در برابر این شک و تردید مقاومت بکند و بر آن غالب آید، ایمان به تدریج رو به ضعف گذاشته و شاید از بین می‌رود. https://eitaa.com/Habibollah_Babai

مقاله «سکولاریسم گزینه‌ای در ایران» مجله نقد و نظر شماره ۱۱۲ https://eitaa.com/Habibollah_Babai

پناه؛ تأملات تمدنی پیرامون روابط انسانی در قرآن 🎙#پادکست | قسمت اول موضــوع: چرا الهیات اجتماعی را باید از قرآن گرفت؟ گفت‌وگو با حجت‌الاسلام دکتر حبیب‌الله بابایی؛ مدیر پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی #راوے‌‌؛ صدای مدرسه نـگاه مدرســـه تـ؋ــــکر و نــوآوری نگــــــاهـ ‌🆔 @sch_negah https://eitaa.com/Habibollah_Babai

«فتنه‌های اجتماعی» زمینه‌ای برای «شکّ ایمانی» (قسمت ۶) شک‌ انسانی همیشه حاصل تفکر نیست، بلکه گاه برخاسته از حوادث و گاه فتنه‌هایی است که آدمی در زندگی‌اش با آن مواجه می‌شود. نوع آدمیان، به تعبیر استیس در کتاب «دین و نگرش نوین»، چون منطقی فکر نمی‌کنند از یک پدیدۀ جزئی مثل علم جدید به یک «شکّ کلی» مثل سکولاریسم یا الحاد می‌رسند. جنس این ابتلائات و فتنه‌ها گاه برآمده از فعل خداوندی است که مصداق آن را می‌توان در آیۀ «وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ ۗ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ» (و قطعاً شما را به چيزى از [قبيلِ‌] ترس و گرسنگى، و كاهشى در اموال و جانها و محصولات مى‌آزماييم؛ و مژده ده شكيبايان را) مشاهده کرد. گاه نیز این فتنه‌ها و ابتلائات برخاسته از رفتار خطای مدعیان مقدس (در مسیحیت و حتی در اسلام) است که با خطاهای هرچند جزئی‌شان، در ایمان جماعت مومن آشوب‌های بزرگی را خلق می‌کنند. به نظر می‌رسد یکی از مصادیق «صبر» در موقعیت فتنه، «مکث» است. منظورم از مکث یک نوع «مکث فطری» و یک توقف و تأمل در لحظه است تا فرد و بلکه جامعه در عین مطالبۀ عقلانیت و عدالت، خود مرتکب خطای جدید نگردد (تقوی در وضعیت فتنه) و بلکه بتواند نقطۀ شک را فریز نموده و از توسعۀ شک جزئی به شک کلی، و تسرّی شک کوچک به شک بزرگ جلوگیری نماید. https://eitaa.com/Habibollah_Babai

📣 پس از پایان فصل اول درسگفتار عدالت اجتماعی با ارائه استاد احمد واعظی، اکنون صوت های این درسگفتار در دسترس قرار گرفته است؛ جلسه اول؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei01 جلسه دوم؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei02 جلسه سوم؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei03 جلسه چهارم؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei04 جلسه پنجم؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei05 جلسه ششم؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei06 جلسه هفتم؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei07 جلسه هشتم؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei08 جلسه نهم؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei09 جلسه دهم؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei10 جلسه یازدهم؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei11 جلسه دوازدهم؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei12 جلسه سیزدهم؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei13 جلسه چهاردهم؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei14 ✍ این درسگفتار در چهارده جلسه به همت گروه مطالعات عدالت اجتماعیِ پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در پاییز و زمستان ۱۴۰۲ برگزار شد. ان‌شاءالله فصل دوم بزودی برگزار خواهد شد. 🟩با تشکر از؛ 🔸مرکز همکاری های علمی و بین الملل پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی 🔸روابط عمومی پژوهشگاه علوم و فرهنگ 🔸اداره پژوهش پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی 🔸و تشکر ویژه از حجت الاسلام و المسلمین استاد احمد واعظی https://eitaa.com/edalateejtemaei

زیارت‌نامه حضرت خدیجه کبری سلام‌الله علیها السَّلامُ عَلَیْک یا اُمَّ الْمُؤْمِنِینَ، اَلسَّلامُ عَلَیْک یا زَوْجَةَ سَیّـِدِ الْمُرْسَلِینِ، اَلسَّلامُ عَلَیْک یا اُمَّ فاطِمَةَ الزَّهْراءِ سَیِّدَةِ نِساءِ الْعالَمِینَ، اَلسَّلامُ عَلَیْک یا أَوَّلَ الْمُؤْمِناتِ، اَلسَّلامُ عَلَیْک یا مَنْ أَنْفَقَتْ مالَها فِی نُصْرَةِ سَیِّدِ الاْنْبِیاءِ، وَ نَصَرَتْهُ مَااسْتَطاعَتْ وَدافَعَتْ عَنْهُ الاْعْداءَ، اَلسَّلامُ عَلَیْک یا مَنْ سَلَّمَ عَلَیْها جَبْرَئِیلُ، وَ بلَّغَهَا السَّلامَ مِنَ اللهِ الْجَلِیلِ، فَهَنِیئاً لَک بِما أَوْلاک اللهُ مِنْ فَضْل، وَالسَّلامُ عَلَیْک وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَکاتُهُ. سلام بر تو ای مادر مؤمنان، سلام بر تو ای همسر سرور فرستادگان، سلام بر تو ای مادر فاطمه زهرا سرور بانوان دو جهان، سلام بر تو ای نخست بانوی مؤمن، سلام بر تو ای آن که دارائیش را در راه پیروزی اسلام و یاری سرور انبیا هزینه کرد و دشمنان را از او دور ساخت، سلام بر تو ای آن که بر او جبرئیل درود فرستاد، و سلام خدای بزرگ را به او ابلاغ کرد، این فضل الهی گوارایت باد و سلام و رحمت و برکاتش بر تو باد. https://eitaa.com/Habibollah_Babai