#درس_هشتم_وقف_وابتداء✅
🔸موارد وقف حسن و قبيح (3)🔸
بخش دوم🔳
🔷وقف بين معطوف و معطوف عليه
عمدتا عطف به دو صورت مى آید:
➰ 1ـ عطف مفرد بر مفرد: در ایـن نـوع عطف معطوف همان اعرابى را دارد كه معطوف علیه دارد بنابراین عامل اعراب در معطوف همان عامل اعراب در معطوف علیه است پس وقف برمعطوف علیه بدون ذكر معطوف نوعا حسن است و هیچگاه نمى تواند كافى وتام باشد.
مثالها:
(وسخر لكم اللیل * والنهار * والشمس * والقمر)
(نحل آیه12)
(الم تر ان الله یسجد له من فى السموات * ومن فى الارض)
(حج آیه18)
(حرمت علیكم امهاتكم * وبناتكم * واخواتكم * وعماتكم * وخالاتكم (*وبنات الاخ * وبنات الاخت )
(نساء آیه23)
➿ 2ـ عطف جمله به جمله : این نوع عطف را مى توان به دو دسته تقسیم كرد:
〰الف ) عطف جمله بر جمله اى كه محلى از اعراب دارد
در این صورت جمله معطوف نیز معرب محسوب شده و عامل اعرابش همان عامل اعراب در جمله معطوف علیهاست بنابراین در ایـن صـورت نیز عطف بر جمله معطوف علیها نمى تواند وقف تام یا كافى باشد بلكه نوعا وقف آن حسن است .
مثالها:
( الله یستهزء بهم * ویمدهم فى طغیانهم )
(بقره آیه15)
(اذا زلزلت الارض زلزالها * واخرجت الارض اثقالها)
(زلزله آیه1و2)
تـوضـیح آنكه در مثال اول (یمدهم ) عطف به (یستهزء) است و آن خبر براى ( الله) است
لذا در مـحـل رفـع است در مثال دوم (اخرجت الارض ) عطف به (زلزلت الارض )است و آن مضاف الیه (اذا) است و لذا هر دو در محل جرهستند.
〰ب ) عـطـف بـر جـمله اى كه محلى از اعراب ندارد
در این نوع عطف معطوف و معطوف عـلـیه هیچگونه اعرابى ندارند پس بین آنها نیز رابطه اعرابى وجود ندارد لذا اكثرا وقف بر آنها از نوع وقف كافى است زیرا نوعا بین آنهارابطه معنوى وجود دارد.
مثالها:
(ایاك نعبد * وایاك نستعین )
(حمد آیه5)
جـمـله اول مستانفه است و محلى از اعراب ندارد لذا جمله معطوف نیز محلى ازاعراب نخواهد داشت .
(قل یا ایها الكافرون، لا اعبد ما تعبدون * ولا انتم عابدون ما اعبد)
(كافرون آیه1-3)
جـمـلـه (لا اعـبـد ما تعبدون ) جواب نداست و محلى از اعراب ندارد و لذا جمله (لاانتم عابدون مااعبد) كه جمله معطوف است نیز محلى از اعراب ندارد.
شایان ذكر است كه اكثر موارد عطف جمله به جمله در قرآن از نوع عطف جمله به جمله اى است كه محلى از اعراب ندارد و در بسیارى از موارد (واو) براى استیناف است و نه عطف .
🔷وقف بر ادات استفهام
مثالها:
(هل * فى ذلك قسم لذى حجر)
(فجر آیه5)
(كیف * تكفرون بالله )
(بقره آیه28)
وقف بين جار و مجرور
مثالها: (فى * قلوبهم مرض )
(بقره آیه10 )
(ومن * الناس من یقول امنا بالله )
(بقره آیه8)
➖برگرفته از کتاب قواعد وقف و ابتداء در قرائت قرآن کریم از دکتر محمدکاظم شاکر➖
🔸♦️
✅کانال حلیة النور
🆔https://eitaa.com/Helyatonnoor
─━━━⊱🍃🌺📖🌺🍃⊰━━━─
#درس_هشتم_وقف_وابتداء ✅
🔸موارد حسن وقبیح(3)🔸
بخش سوم🔳
🔷وقف بر حروف نفى و جحد بدون ذكر مجحود
➰حروف نفى و جحد عبارتند از:
ما، لا، لیس، لن، لم، لما، ان .
🗯مثالها:
(ما * قلت لهم الا ما امرتنى به )
(مائده آیه117)
(الم * یاتكم نذیر)
(ملك آیه8)
🔷وقف بر لا (نهى ) بدون ذكر مجزوم
🗯مثالها:
(لا * تفسدوا فى الارض)
(بقره آیه11)
(لا * تغلوا فى دینكم ولا * تقولوا على الله الا الحق )
(نساء آیه171)
🔷وقف بر لا (به معناى غير)
🗯مثالها:
(یوقد من شجرة مباركة زیتونة لا * شرقیة ولا غربیة)
(نور آیه35)
(وظل من یحموم لا * بارد ولا كریم )
(واقعه آیه 43و44)
(انطلقوا الى ظل ذى ثلاث شعب لا * ظلیل ولا یغنى من اللهب)
(مرسلات آیه30و31)
🔷وقف بر لا (نفى جنس )
🗯مثالها:
(لا * ریب فیه )
(بقره آیه2)
(فلا*رفث ولا*فسوق*ولا*جدال فی الحج)
(همان، آیه197)
(لا * شیة فیها)
(همان، آیه71)
🔷وقف بين اسم و خبر لا (نفى جنس )
🗯مثالها:
(لا ریب * فیه )
(بقره آیه2)
(لا شیة * فیها)
(همان، آیه71)
🔷وقف بر لا (زايده )
🗯مثالها:
(قال ما منعك الا * تسجد)
(اعراف آیه12)
(غیر المغضوب علیهم ولا * الضالین )
(حمد آیه7)
(وحرام على قریة اهلكناها انهم لا * یرجعون )
(انبیاء آیه95)
(لا * اقسم بیوم القیمة )
(قیامت آیه1)
🔷وقف بر لا (هنگامى كه حرف ماقبلش در مابعدش عمل كرده است )
🗯مثالها:
(الا * تنفروا یعذبكم عذابا الیما)
(توبه آیه39)
در این آیه (ان ) در فعل بعد از (لا) عمل كرده است .
(الا * تنصروه فقد نصره الله )
(توبه آیه40)
(الا * تفعلوه تكن فتنة فى الارض وفساد كبیر),
(انفال آیه73)
(لئلا * یعلم اهل الكتاب )
(حدید آیه29)
در آیه فوق (ان ) عامل نصب در (یعلم ) است .
(حقیق على ان لا * اقول على الله الا الحق )
(اعراف آیه105)
شایان ذكر است كه تركیب (ان ) با (لا) در تمام قرآن به صورت یك حرف (الا)آمده است
جز در ده مورد به این شرح :
(اعـراف آیـه 105و 169)،(توبه آیه118)، (هودآیه 14و26)، (حج آیه26) ،( یس آیه60) ، (دخان آیه19)، (ممتحنه آیه12)، (قلم آیه12)
🔷وقف بر سوف
🗯مثالها: (كلا سوف * تعلمون )
(تكاثر آیه3)
(ثم كلا سوف * تعلمون )
(همان، آیه4)
🔷وقف بر قد
🗯مثالها:
(قد * افلح من زكیها وقد خاب من دسیها)
(شمس آیه9و10 )
(قد * افلح من تزكى )
(اعلى آیه14)
🔷وقف بر لما
🗯مثالها:
(فلما * تبین له انه عدو لله تبرا منه )
(توبه آیه114)
🔷وقف بر الا
(الا * انهم هم المفسدون)
(بقره آیه12)
(الا * بذكر الله تطمئن القلوب )
(رعد آیه28)
🔷وقف بين جازم و مجزوم
🗯مثالها:
(ان * تنصروا الله ینصركم ویثبت اقدامكم )
(محمد آیه7)
(من * یتق الله یجعل له مخرجا)
(طلاق آیه2 )
🔷وقف بين ناصب و منصوب
🗯مثالها:
(ان * لاتعبدوا الا الله )
(هود آیه26)
(الم اعهد الیكم یا بنى ادم ان * لا تعبدوا الشیطان )
(یس آیه60)
(ان * لا یدخلنها الیوم علیكم مسكین )
(قلم آیه24)
🔷وقف بين تميز و مميز
(ان عدة الشهور عند الله اثنى عشر * شهرا)
(توبه آیه36)
(فلن یقبل من احدهم مل ء الارض * ذهبا)
(آل عمران آیه91)
(واشتعل الراس * شیبا)
(مریم آیه4)
(وفجرنا الارض * عیونا)
(قمر آیه12)
➖برگرفته از کتاب قواعد وقف و ابتداء در قرائت قرآن کریم از دکتر محمدکاظم شاکر➖
🔸♦️
✅کانال حلیة النور
🆔https://eitaa.com/Helyatonnoor
─━━━⊱🍃🌺📖🌺🍃⊰━━━─
قرآن کریم 📖
فایل تصویری👇📷
#صفحه_76
🔸♦️
✅کانال حلیة النور
🆔https://eitaa.com/Helyatonnoor
─━━━⊱🍃🌺📖🌺🍃⊰━━━─
Page076.mp3
324K
قرآن کریم 📖
فایل صوتی👇🔉
#صفحه_76 #استاد_محمد_صدیق_منشاوی
🔸♦️
✅کانال حلیة النور
🆔https://eitaa.com/Helyatonnoor
─━━━⊱🍃🌺📖🌺🍃⊰━━━─
#درس_نهم_وقف_و_ابتداء✅
🔸موارد وقف حسن و قبيح (4)🔸
بخش اول🔳
🔷وقف بين صله و موصول
این نوع وقف همیشه قبیح است .
➰موصولات عبارتند از: الذى، الذان، الذین، التى، اللتان، اللاتى، من، ما و اى .
🗯مثالها:
(ان الذین * كفروا سواء علیهم ءانذرتهم ام لم تنذرهم) (بقره آیه6)
(یا ایها الناس اعبدوا ربكم الذى * خلقكم) (همان، آیه21)
(سبح لله ما * فى السموات )
(حشر آیه1)
(قالوا جزاؤه من * وجد فى رحله فهو جزاؤه )
(یوسف آیه75)
🔷وقف بين صله و معرب(اعرب دهنده)موصول
شكى نیست كه موصول در هر جمله اى داراى یك نقش تركیبى است در جایى مبتدا واقع مى شود و در جاى دیگرى خبر در جایى فاعل است و در جاى دیگرى مفعول مراد از (معرب) عامل اعراب در موصول است به طور مثال وقتى خبرواقع مى شود عامل اعراب آن مبتداست و یا وقتى مبتدا واقـع مـى شـود عـامـل آن خبر است و یا وقتى مفعول واقع مى شود عامل اعراب آن فعل یا شبه فعل است .
🗯مثالها:
(والذین جاهدوا فینا * لنهدینهم سبلنا)
(عنكبوت آیه69)
در این آیه(الذین ) مبتداست و عامل اعراب آن (لنهدینهم ) است كه در اینجاخبر واقع شده است .
(من وجد فى رحله * فهو جزاؤه )
(یوسف آیه75)
در این آیه نیز (من ) مبتدا واقع شده كه اعراب دهنده آن (فهو جزاؤه ) است كه در اینجا نقش خبر را دارد.
➖برگرفته از کتاب قواعد وقف و ابتداء در قرائت قرآن کریم از دکتر محمدکاظم شاکر➖
🔸♦️
✅کانال حلیة النور
🆔https://eitaa.com/Helyatonnoor
─━━━⊱🍃🌺📖🌺🍃⊰━━━─
#درس_نهم_وقف_و_ابتداء✅
🔸موارد وقف حسن و قبيح (4)🔸
بخش دوم🔳
🔷وقف بين مستثنى و مستثنى منه
📌همانطور كه مى دانیم استثنا بر دو قسم است :
1ـ استثناى متصل و آن استثنایى است كه مستثنى از جنس مستثنى منه باشد.
2ـ استثناى منقطع و آن استثنایى است كه مستثنى از جنس مستثنى منه نباشد.
➰ادوات استثنا عبارتند از: الا، غیر، سوى، خلا، عدا و حاشا.
📌حكم وقف در استثناى متصل
وقـف بر مستثنى منه در استثناى متصل جایز نیست مانند:
(فشربوا منه الا قلیلامنهم )
در ایـن آیه مستثنى منه (واو) فاعل در (فشربوا) است ومستثنى (قلیلا) است مراد از مستثنى مـنه (جنود طالوت ) و مراد از مستثنى (بعضى از همین جنود) است پس وقف بر (فشربوا) و نیز وقـف بـر (مـنـه ) جـایـزنـیـسـت زیـرا ایـن توهم را ایجاد مى كند كه همه
افراد لشكر طالوت از آن نوشیده اند.
🗯مثالهاى دیگر:
(ان الانسان لفى خسر * الا الذین امنوا وعملوا الصالحات )
(عصرآیه 2و3)
(لاتبعتم الشیطان * الا قلیلا)
(نساء آیه 83)
🔷حكم وقف در استثناى منقطع
در مورد وقف در استثناى منقطع سه نظر وجود دارد:
1ـ وقف بر مستثنى منه به طور مطلق جایز است چه به خبر تصریح شده و چه تصریح نشده باشد و شاید وجه جواز مطلق این باشد كه مورد دوم در حكم مبتدایى است كه خبرش حذف شده است .
2ـ وقـف بـر آن مـطـلقا صحیح نیست زیرا اولا: لفظ استثنا مانند: (الا) به قبلش وابسته است و هیچگاه در ابتداى كلام استعمال نمى شود و ثانیا: اگر (الا) گفته نشود ظاهر كلام نشانگر تمام بـودن آن از نـظر معناست به طور مثال در جمله (مافى الدار احد الا الحمار)
وقتى كسى بگوید: (ما فى الدار احد) كسى در خانه نیست همین جمله است كه به (الا الحمار) معنا مى دهد وگرنه (الا الحمار) به تنهایى جمله مفید و معنادار نیست و نیز جمله (ما فى الدار احد) ظاهرش نشان از عـدم وابستگى به عبارت دیگر دارد پس اگر ما بر این
جمله وقف كنیم شنونده گمان نمى كند كه چیزى از حكم مذكور استثنا شده باشد.
3ـ اگـر در جـمـلـه به خبر تصریح شده باشد وقف بر آن جایز است زیرا در چنین صورتى جمله مستثنى خود جمله اى مستقل و از ماقبل خود بى نیاز است مانند(:فبشرهم بعذاب الیم *الا الذین امنوا وعملوا الصالحات لهم اجر غیرممنون )
وجـه مـنـقطع بودن استثنا به این است كه (الذین امنوا) از جنس كسانى نیستند كه ضمیر در آیه (فـبـشرهم بعذاب الیم ) به آنها برمى گردد كه كفار تكذیب كننده هستند لذا (الا) در این آیه به معناى (لكن ) است و (الذین ) مبتدا و جمله (لهم اجر غیر ممنون ) خبر آن است .
امـا اگـر به خبر تصریح نشده باشد وقف بر آن جایز نیست زیرا در این صورت جمله مستثنى به عبارت قبلى وابسته است مانند: (ومنهم امیون لا یعلمون الكتاب الا امانى )
وجه منقطع بـودن استثنا این است كه (امانى ) كه همان اكاذیب است جزء كتاب نبوده است لذا (الا) به معناى (لكن ) است و خبرحذف شده است
این قول سوم رأى ابن حاجب است
دانـى دربـاره وقف در استثناى منقطع مى گوید: هرجا كه استثناى منقطع باشد,وقف بر قبل از استثناء تام است.
🗯مثالهایى دیگر از استثناى منقطع :
(واذ قلنا للملائكة اسجدوا لادم فسجدوا الا ابلیس ابى واستكبر وكان من الكافرین )
(بقره آیه34)
سـخاوى گوید: در متصل یا منقطع بودن استثنا در این آیه اختلاف است به هرتقدیر وقف بر آن جایز است جز اینكه اگر متصل باشد ابتدا به مابعد جایزنیست .
و ابن انبارى گفته است : وقف بر مستثنى منه بدون ذكر استثنا تام نیست
یـا مـوسـى لا تـخـف انـى لا یخاف لدى المرسلون * الا من ظلم ثم بدل حسنا بعدسوء فانى غفور رحیم )
(نمل آیه 10و 11)
ابن نحاس وقف بر (لدى المرسلون ) را تام دانسته است.
(ثـم رددناه اسفل سافلین * الا الذین امنوا وعملوا الصالحات فلهم اجر غیرممنون )
( تین آیه 5و6)
(لست علیهم بمصیطر * الا من تولى وكفر, فیعذبه هاللّ العذاب الاكبر) ( غاشیه آیه 22_24)
➖برگرفته از کتاب قواعد وقف و ابتداء در قرائت قرآن کریم از دکتر محمدکاظم شاکر➖
🔸♦️
✅کانال حلیة النور
🆔https://eitaa.com/Helyatonnoor
─━━━⊱🍃🌺📖🌺🍃⊰━━━─