🔸فقه استنطاقی ۱
🎙اخیرا گاهی در برخی جلسات علمی قم، اصطلاح 《فقه استنطاقی》 بکار میرود در مقابل فقه استظهاری و فقه استنباطی. به بیان دیگر آنها تفقه را در سه سطح صورت بندی میکنند: استظهار، استنباط، استنطاق. و این سه سطح را مترتّب بر یکدیگر میدانند نه در عرض.
مرادشان از #استظهار ؛ آن چیزی است که مدلول مطابقی یک آیه و روایت است یا آنچه مدلول مطابقی آیات و روایات است و گاهی سخاوتمندانه مدلول التزامی را هم داخل میکنند.
مرادشان از #استنباط ؛ بررسی ظهورات بدست آمده از مجموعه نصوص برای بدست آوردن مدلول نهایی است. یعنی آنچه از آیات و روایات استظهار شده است، در یک فرایندی منجر به قاعده سازی میشود و کلیات و اصول بدست می آید آنگاه وقتی فقیه با یک مصداق خارجی مواجه شد بررسی میکند که آیا این مصداق کدامیک از آن کلیات و اصولی است که سابقا آن را استظهار کرده تا حکمش را بدست آورد و این را همان« ردّ الفروع إلی الاُصول» میدانند.
به بیان دیگر در مرحله استنباط ، فقیه پس از بدست آوردن آن کلیات و اصول و قاعده سازی، مدالیل التزامی بیّن بالمعنی الأعم را هم از آیات و روایات بدست می آورد بخلاف مرحله استظهار که فقط مدالیل تطابقی و التزامی بیّن بالمعنی الأخص را شامل بود.
مرادشان از #استنطاق ؛ الفت میان ادله و بدست آوردن روابط حاکم بر مجموعه نصوص است. میگویند فقیه علاوه بر مباحثی که در استظهار و استنباط نیاز دارد باید به چگونگی تجمیع متون و نصوص برای تبیین حکم یک موضوع کلان که جوانب متعدد دارد هم بپردازد و پرسشهای مربوط به موضوعات جدید را پاسخ دهد موضوعاتی که در زمان ائمه هيچگاه مورد سوال و جواب نبوده اند.
از حیث تطور و روند شکل گیری میگویند؛ استظهار کار فقهای صدر اول بوده و گاهی بی مهابا میگویند اخباریها چنین بودند. استنباط کار اصولیها و مجتهدان دیروز تا امروز است و استنطاق کار اصولیها و مجتهدان از امروز به بعد است...(ادامه دارد)
🔺برشی از تقریرات درس آزاد #القواعد_الفقهیه حجت الاسلام و المسلمین استاد رضا حیدری. ۹۹/۱۱/۱۴
http://eitaa.com/Heydari_org