🔹فقه استنطاقی ۲
🎙...از حیث تطور و روند شکل گیری میگویند؛ استظهار کار فقهای صدر اول بوده و گاهی بی مهابا میگویند اخباریها چنین بودند. استنباط کار اصولیها و مجتهدان دیروز تا امروز است و استنطاق کار اصولیها و مجتهدان از امروز به بعد است.
البته این نظریه پردازان معترفند که ما ابزاری برای آنچه آن را استنطاقِ شریعت مینامند نداریم یعنی #اصول_فقه ما برای مرحله استظهار و استنباط طراحی شده و لذا برخی نامش را #اصول_الاستنباط نهاده اند اما اصول فقهی که متکفّل استنطاق باشد نداریم. ما اصول فقهی نداریم که نصوص را به نطق بیاورد لذا باید آن را طراحی و ایجاد کنیم لذا از ضرورت تدوینِ دفترِ دومِ اصول فقه، سخن میگویند...اصول فقه موجود را با اذعان به فاخربودن و عظمت آن، تنها بیان کننده «وظیفه فهمنده ی نص» میدانند که به تعهدات شارع و مبیّنان معصوم نپرداخته است لذا دفتر دومی میخواهد با موضوع « وظيفه مبیّنان شریعت» دانستن تعهدات ائمه هدى كه مبيّنان شرع هستند ما را مسلط و مجهز میکند به نوعی اجتهاد کلی نگر.
در این میان، برخی منهجِ استنطاق را ماهیتاً متفاوت از استنباط میبینند ولی برخی، تفاوت را صرفا در پیچیدگیِ فرایند میدانند نه بیشتر، و معتقدند کافیست نصوص ادلّه مبین #مقاصدالشریعة را حلاجی کنیم و از دل آنها یک دستگاهی بسازیم که فهم ما را از آیات و روایات بروز رسانی کند و راه حل مسائل جدید و مستحدثه را بدست دهد.
به بیان دیگر، آنها به دنبال فقه استنطاقی اند یعنی فقهی روشمند. روشمند است یعنی برپایه روش اجتهادی استنطاق نصوص است. مرادشان از فقه، توضیح المسائل یا مجموعه فتاوای یک فقیه نیست بلکه مقصود، یک دانش مدلل احکام شرعی است. پس فقه استنطاقی یعنی؛ دانش استدلالی احکام شرعی بر پایه روش اجتهادی استنطاق نصوص.
آنچه باعث شده این نظریه پردازی شکل بگیرد نیازهای جدید است. نیازهای جدید برآمده از دنیای مدرن، مساله هایی ایجاد میکنند که هیچگاه در دوره مبیّنان شریعت مورد پرسش نبوده اند...(ادامه دارد)
🔺برشی از تقریرات درس آزاد #القواعد_الفقهیه حجت الاسلام و المسلمین استاد رضا حیدری. ۹۹/۱۱/۱۴
http://eitaa.com/Heydari_org