‌ ‌🔹عنوان مقاله: نوروز در فرهنگ شیعه ✍🏻 نویسنده: دکتر رسول جعفریان #معرفی_مقاله #نوروز #دانشکده‌ی_تاریخ 💠انجمن‌علمی‌پژوهشی‌تاریخ‌اسلام‌و‌تشیع -----------❀❀✿❀❀--------- @HistorySociety ‌

🔺▫️🔺▫️🔺▫️🔺▫️🔺▫️🔺▫️ ‌ 📣 یادداشت علمی 🔹چرا این همه رساله‌ی نوروزیه در دوره‌ی صفویه نوشته شد؟ ✍🏻نویسنده: دکتر رسول جعفریان 📌 مقاله‌ی مستقلی تحت عنوان «نوروز در فرهنگ شیعه» نوشته‌ام که سال‌هاست در ایام نوروز در مطبوعات و سایت‌ها منتشر می‌شود. اصل آن در مقالات تاریخی دفتر دوم منتشر شده بود. در آنجا روایات نوروز را بررسی کرده و پس از آن مطالبی درباره‌ی نوروز در دوره صفوی نوشته و فهرستی از رسائل نوروزیه را هم آورده و یکی دو نمونه را هم چاپ کردم. و اما امروز مشغول مطالعه کتاب اختیارات علامه مجلسی بودم، نکته خاصی جلب توجهم کرد. بحث بسیار مختصری در باره منشأ تقویم هجری دارد و این که از ماه محرم آغاز می شود. وی بلافاصله می‌گوید که اگرچه محرم برای عامه به عنوان مبدأ سال است، اما شیعیان در این باره اعتنایی ندارند، چرا که این ماه برای آن‌ها، ماه عزاست و کربلا در آن واقع شده است: «همه فرقه مسلمانان بغیر از فرقه شیعه اثنی عشریه که [برای آن‌ها هم] مبدأ حساب از اول این ماه است، [اما] سال ایشان نوروز است، و اما این ماه [یعنی محرم] و این روز را  [یعنی اول محرم] تعظیم نمی کنند، از برای حکایت کربلا. (اختیارات، ص 31). بدین ترتیب می‌توان دریافت که چرا در دوره صفوی، نوروز اهمیت یافته و این همه رساله درباره آن نوشته شده است. آنان می‌بایست برای اول سال قمری که مبنای محاسبه تقویم رایج بود، از محرم شروع می‌کردند و چنین کردند، اما نمی‌توانستند در آغاز این سال جشن بگیرند. زیرا اصول اول سال برای جشن است. پس باید نوروز را برجسته می‌کردند و چنین کردند. برخی از این رسائل نوروزیه که قبل از پانزده سال، یعنی در حد فهرست‌های منتشره تا آن زمان یافته بودم، بشرح زیر است. 1 ـ النوروزيه، مؤلف ناشناخته. تأليف شده به نام شاه طهماسب. ملامحمد جعفر فرزند محقق سبزوارى از آن نقل كرده است. ذريعه 24 / 382، ش 2 ـ النوروز، محمد ابراهيم الحسينى المدرّس الخادم، (رد بر نوروزيه آقا رضى قزوينى) ذريعه، 24 / 379، ش 2040 و نكـ : ش 2049 3 ـ نوروز، همان رساله به فارسى نوروزيه، محمد تقى بن محمد رضا رازى. تأليف شده به اسم شاه صفى (سلطنت از 1038 ـ 1052). نسخه‌اى از آن در كتابخانه مركزى دانشگاه (فهرست 12 / 2517) و كتابخانه ملك موجود است. ذريعه، 24 / 383، ش 2053 5 ـ نوروز و سى روز، فيض كاشانى (م 1091)، در شرح فارسى حديث معلى بن خنيس. فيض چندين رساله در تقويم دعايى دارد. از جمله تقويم المحسنين و معيار الساعات. رساله نوروز وسى روز را دكتر معين همراه گفتارى تحت عنوان روز شمارى در ايران باستان در سال 1325 شمسى (توسط انجمن ايران شناسى) چاپ كرده است. ذريعه 24 / 380، ش 2048 6 ـ نوروزيه، اسماعيل بن محمد باقر خاتون آبادى (م 1116)، تأليف شده به نام شاه سليمان صفوى در يك مقدمه، دوازده باب و يك خاتمه. ذريعه، 24 / 2051 7ـ نوروزيه، محمد باقر بن اسماعيل خاتون آبادى (م 1127)، تأليف شده به نام شاه سلطان حسين صفوى. نسخه آن در دانشگاه تهران (فهرست 2 / 1266) موجود است. ذريعه 24 / 379، ش 2042 8 ـ نوروزيه، ملاباقر بن اسماعيل كجورى. گفته شده در اين رساله، مؤلف ميرمخدوم شريفى را كه در نواقض الروافض بر ضد غدير و نوروز سخن گفته رد كرده است. آقابزرگ نسخه اى از آن نشناسانده است. ذريعه، 24 / 382، ش 2052 9 ـ نوروزيه، ملامحمد جعفر بن محمد باقر سبزوارى. نسخه اى شخصى از آن را آقابزرگ ديده و عبارت نخست آن را آورده است. ذريعه 14 / 382، ش 2055 10 ـ نوروزيه، مؤلف ؟ نسخه اى از اين رساله به شماره 1015 در كتابخانه آية الله مرعشى موجود است و در آن تاريخ 1084 آمده است. 11 ـ نوروزيه، آقارضى قزوينى. بسيارى بر اين رساله رد نوشته اند. نسخه اى از آن به خط مؤلف در كتابخانه ملى موجود است. ذريعه 24 / 383، ش 2058 12 ـ نوروزيه، ميرمحمد حسين بن محمدصالح خاتون آبادى. نسخه اى از آن در كتابخانه حضرت عبدالعظيم (ع) موجود است. ذريعه 24 / 383، ش 13 ـ نوروزيه، ميرزا محمد حسين بن ميرزا ابوالحسن قائنى. ردى است بر رساله آقارضى قزوينى. ذريعه 24 / 383، ش 2057 14 ـ نورزويه، رضى الدين محمد مستوفى در رد بر آقا رضى. آقابزرگ نسخه اى از آن نشناسانده است. ذريعه 24 / 383، ش 2059 15 ـ نوروزيه، محمد باقر مجلسى، بحار الانوار ، ج 56، صص 91 ـ 143 . اين مدخل، گرچه رساله مستقلى نيست، اما، به دليل آن كه مرحوم مجلسى مفصل در اين باره سخن گفته، در اينجا معرفى شد. 🔹مطالعه‌ی ادامه‌ی یادداشت👇🏻 🌐https://b2n.ir/a12064 #یادداشت_های_علمی #نوروز #دانشکده‌ی_تاریخ 💠انجمن‌علمی‌پژوهشی‌تاریخ‌اسلام‌و‌تشیع -----------❀❀✿❀❀--------- @HistorySociety ‌