⭕️طلبه‌گی با انگیزه‌های غیرطلبگی! ✍️حجت‌الاسلام دکتر مهراب صادق‌نیا مدتی است درباره‌ی انگیزه‌های ورود به حوزه‌ی علمیّه در دو دهه‌ی اخیر مطالعه می‌کنم. از جمله آن‌که به راهنمایی دو رساله‌ی دکتری مشغولم که به بررسی انگیزه نوطلبه‌های خانم و آقا می‌پردازند. تا این‌جای کار داده‌های گردآوری شده که از طریق مصاحبه‌ی عمیق به دست آمده‌اند از آن حکایت دارند که انگیزه تازه‌واردهای حوزه بیش‌تر رنگ و بوی عُرفی، منفعت‌جویانه و دست‌یابی به موقعیّت‌های بهتر دارد. این دو اصطلاح را به جای "غیردینی و سکولار" نشاندم تا کم‌تر به کسی بر بخورد. این اطلاعیّه که تصویرش را در بالا می‌بینید و مفهوم محوری‌اش "امتیازات تحصیل در حوزه" بر محور "استخدام و کمک‌هزینه و اخذ مجوز" است، تا اندازه‌ی زیادی نتایج تحقیقات من را تأیید می‌کند. البته استخدام طلبه‌ها در موقعیّت‌هایی که در حوزه هیچ آموزشی در ارتباط با آن‌ها نمی‌بینند، مثل روانشناسی، تاریخ، اقتصاد، و تدریس. در مقایسه‌ی انگیزه این نوطلبه‌ها با انگیزه ورودی‌های حوزه در سال‌های پیش و نخستین انقلاب، این عرفی‌شدگی بیش‌تر به چشم می‌آید. داوطلب‌های قدیم بیشتر با انگیزه‌ی تربیت و اصلاح و تغییر جهان‌زیست خود طلبه می‌شدند، بی‌آن‌که چشم‌داشتی به فرصت‌های شغلی داشته باشند طلبه می‌شدند در حالی که داوطلب‌های الآن با وعده‌های فرصت شغلی و تغییر رشته‌ی تحصیلی. یک پرسش ساده از تهیه‌کنندگان این اطلاعیه "کسی که با این انگیزه‌ها طلبه می‌شود به کار شما می‌آید؟" به قول آیت‌الله مظاهری "ما می‌خواستیم امام صادق (ع) بشویم این شدیم، این‌ها که جویای استخدام‌اند چه می‌شوند؟" 🆔 @Howzaviat

✍ حجت‌الاسلام رسول جعفریان: همچنان اعتقادم این است که ما بجز آنچه از طریق فقهی با روش شناخته شده در سنت فقهی هزارساله از منابع دینی (قرآن و سنت) به‌عنوان احکام شرعی استفاده می‌کنیم، حق نداریم به قصه‌های تاریخی که فقها به آنها استناد نمی‌کنند به‌عنوان یک امر دینی استدلال کنیم. سالهاست تاریخ بازیچه ما شده است! 🆔 @Howzaviat

✍ دکتر سیدعباس صالحی: سخنان رهبری را در جمع تشکل‌های دانشجویی شنیدم. سخنان ایشان نفی مطلق رفراندوم نبود. دانشجویی از رفراندوم در همه مسایل سخن گفت و ایشان پاسخ دادند که در همه مسایل نمی‌شود رفراندوم کرد چون امکان فهم و نظر عمومی وجود ندارد. نقد سخنان رهبری رواست اما کلام ایشان را تحریف نکنیم. 🆔 @Howzaviat

⭕️ علامه طباطبایی هیچ‌گاه برای تدریس بر فراز منبر نرفت. شاگردان به صورت حلقه‌ای می‌نشستند، ایشان هم بدون اینکه روی پتو یا تشکی‌ بنشینند، تدریس می‌کرد. مانع می‌شد از انداختن پتو و تشک. می‌فرمود: «اگر همین مقدار جایم بلندتر از شما باشد، نمی‌توانم حرف بزنم.» 🆔 @Howzaviat

⭕️ هر کتابی در حوزه اسلام شناسی در غرب شايسته ترجمه به فارسی نيست ✍️ دکتر حسن انصاری در يکی دو هفته اخير در برخی سايت‌ها و کانال‌ها تعدادی کتاب‌های تازه انتشار ديدم در حوزه‌های مرتبط با تشيع، اسلام و ايران که از نوشته‌هایی به زبان‌های انگليسی و فرانسه به فارسی ترجمه شده است. در سال‌های اخير موج ترجمه اين قبيل کتاب‌ها به زبان فارسی فزونی گرفته و گاه حتی شاهديم از يک کتاب دو ترجمه متفاوت منتشر می‌شود. به ويژه در شرايط اقتصادی کنونی من هيچ فايده‌ای برای اين کار نمی‌بينم مگر آنکه کتابی که ترجمه می‌شود مشتمل بر چيزی باشد که در نوشته‌های وطنی نمونه‌اش را نمی‌توان يافت. اصولا تعداد زيادی از کتاب‌هایی که در دوائر اسلام شناسی و ايرانشناسی در غرب نوشته و منتشر می‌شود مخاطبان خاصی را در نظر دارند که لزوما شامل مخاطبان ايرانی نمی‌شود. بسياری از نوشته‌هایی که در غرب در اين حوزه‌ها منتشر می‌شود به هدف آشنایی مخاطب عمومی و با اطلاعی اندک از اسلام و تشيع و ايران منتشر می‌شود. بسياری برای دانشجويان دوره ليسانس نوشته و چاپ می‌شود. تعدادی هم در واقع کتاب‌هایی با ساختار پردازشی کلی گویی در موضوع هستند که برای مخاطب آشنای ايرانی غير ضروری بايد قلمداد شوند. البته روشن است که سالانه در غرب و در آکادميای غربی آثار مفيد و محققانه در حوزه‌های اسلام و ایران و تشيع منتشر می‌شود و شايسته است اين نوع آثار در اولويت ترجمه قرار گيرند؛ هم به دليل مباحث و تحقيقات جديدی که عرضه می‌کنند و هم به دليل شيوه و ساختار و پرسش‌های جديدی که معمولا اين نوع کتاب‌ها مجال طرح و بحث می‌دهند. طبعا فارغ از اينکه چقدر با نظرات نويسندگانشان موافق باشيم مناسب است اين قبيل آثار مورد توجه و ترجمه اهل علم فارسی زبان قرار گيرند. واقعيت اين است که در بسياری از موضوعات مرتبط آنچه ما در ايران در سال‌های اخير توليد و منتشر کرده‌ايم شايد به مراتب از نقطه نظر علمی بر نمونه‌های مشابه غير فارسی برتری داشته باشند. نه تنها استادان و بل محققان جوان ايرانی در سال‌های اخير در حوزه حديث و فقه شيعی و علوم قرآنی و فلسفه شيعی نوشته‌های بسيار دقيق و خوبی عرضه کرده‌اند که به نظرم درست برعکس مناسب است اين نوع کتاب‌ها و مقالات به انگليسی ترجمه شوند. ما در بسياری از اين موضوعات نيازی به ترجمه از انگليسی نداريم. در تعدادی از اين موضوعات نوشته‌های مشابه غربی در بسياری موارد حرف تازه‌ای برای مخاطب ايرانی آگاه به اين موضوعات ندارند. ترجمه نکنيد. به جايش با پژوهش‌های دقيق کتاب‌ها و مقالات خوب بنويسيد. 🆔 @Howzaviat

⭕️ طلبه شادی آفرین! 📌بخشی از طلبه‌ها تصور می‌کنند اگر عبا و قبای رنگ شاد بپوشند و یا با بچه‌ها بالا و پایین بپرند و در تمام برنامه‌های تلویزیونی و ورزش و... حضور داشته باشند، کودکان و نوجوانان بیشتر به سمت آنها جذب خواهند شد. آنها نمی‌دانند که این رفتارها در نهایت باعث دست انداختن آنها توسط نوجوانان شده و تصویری کمیک از آنها ارائه می‌دهد. طلبه‌ها اگر می‌خواهند با نسل جدید ارتباط برقرار کنند ابتدا باید زبان نسل جدید را یاد بگیرند. آنها اگر می‌خواهند تاثیر مثبتی بر نسل جدید داشته باشند باید موسیقی پاپ و رپ و خواننده‌های محبوب نوجوانان را بشناسند، کمی در حوزه فلسفه و فلسفه سیاسی مطالعه کنند، جهان مدرن و پست مدرن و وضعیت فرهنگ در جهان جدید را درک کنند، شناخت خوبی از سینمای هالیوود و مارول داشته باشند، پلی استیشن و بازیهای کامپیوتری را بشناسند، اهل رمان و داستان و نمایش باشند و ضمن فهم تفاوت ابتذال و هنر، شناخت خوبی از وضعیت فرهنگی حاکم بر عرصه رسانه‌ای امروز داشته و با اشراف نسبی به سبک‌های مختلف هنری، نسبت به حوزه تمدنی ایران و فرهنگ و تاریخ و ادبیات و سنتهای ملی-مذهبی جامعه آگاهی قابل قبولی داشته باشند. برگرفته: @kharmagaas 🆔 @Howzaviat

⭕️ مسئولان حوزه، طلاب را دعوت به قناعت نکنند! 🎥 بررسی وضعیت معیشتی طلاب در گفتگو با استاد علیدوست: ⚠️ وضعیت معیشت طلاب وضعیت خوبی نیست حتی در مقایسه با گذشته‌ها و شکی در این خصوص نیست. ⚠️ اینکه یک استاد سطوح عالی یا درس خارج، آخر شب یا نیمه شب به رستورانی برای شستن ظروف برود برای اینکه کمکی به هزینه‌های زندگی او باشد، جای تأسف دارد. ⚠️ تنها زمانی که مسؤولان به مراحل بالای زهد برسند، می‌توانند مردم را به مراحل پایین‌تری از زهد دعوت کنند، نه اینکه کسانی که امکاناتی دارند مردم را به زهد دعوت کنند، این پذیرفتنی نیست. ⚠️ دید مثبت این است که طلاب به صورت نهادینه بخشی از زمان خود را به کار کردن اختصاص بدهند و این اشکال ندارد، خیلی بساطت فکر لازم است که یک طلبه هم عالم و فاضل بشود هم تمام وقت خود را به شغلی مشغول باشد و این را با راوی حدیثی که نیم ساعت خدمت امام صادق(ع) می‌رسید و پس از آن زمان آزاد داشت تا فردا که دوباره خدمت امام(ع) برسد، مقایسه می‌کنند که این مقایسه، یک مغالطه است. 📎متن کامل گفت‌وگو در سایت صدای حوزه: v-o-h.ir/?p=31169 🆔 @Howzaviat

⭕️ پاسخ تند امام به شورای مدیریت حوزه! 🔺من با این تشریفات مخالفم و برای حوزه علمیه مضر می‌دانم/ هر چه پول و ساختمان زیاد گردد، درس و معنویت کم می‌شود ✔️اعضای شورای مدیریت حوزه علمیه قم به دیدار امام آمده بودند، از نیاز حوزه‌ها گفتند و کمک خواستند. امام گفته بودند سید احمد مسائل را دنبال کند. در جلسه‌ای که با سید احمد داشتند بنا شد که نیازها را در نامه‌ای بنویسند. نوشته بودند اما امام مخالفت کرده بودند و گفته بودند: “هر چه پول و ساختمان زیاد گردد، درس و معنویت کم می‌شود.” سید احمد چند بار دیگر هم پیگیری کرده بود که با مخالفت امام روبرو شده بود اما مسئولین حوزه گمان می‌کردند که سید احمد مطالب را منتقل نمی‌کند لذا در نامه‌ای این موضوع را به امام توضیح داد. (دایره‌المعارف مصوّر تاریخ زندگی امام خمینی، جعفر شیرعلی‌نیا، نشر سایان، صفحه 401) ✍️سید احمد در نامه‌ای به امام این گونه نوشت: بسم الله الرحمن الرحیم پدر و مراد بزرگوار. پس از سلام، زمانی که شورای مدیریت حوزه علمیه قم خدمت حضرت عالی رسیده بودند تقاضای کمک برای پیشبرد امور مربوط به حوزه را کرده بودند، حضرت عالی فرموده بودید: مساله را به احمد بگویید تا او دنبال کند. قرار بر این شد که شورا در نامه‌ای به حضرت عالی مقدار احتیاجشان را بنویسند، آنان پس از بررسی، نامه‌ای برای حضرت عالی نوشتند … که در صورت عدم پرداخت پول از طرف شخص جنابعالی از بنیاد مستضعفان به آنها کمک گردد. نامه مذکور خدمتتان تقدیم شد. حضرت عالی فرمودید: «چنین کاری را انجام نمی‌دهید و از طرف شماها به بنیاد چیزی گفته نشود هر چه پول و ساختمان زیاد گردد درس و معنویت کم می‌شود.» و چند بار دیگر هم تقاضای برادرانمان را عنوان نمودم باز فرمودید: «من خیال می‌کردم آقایان پنجاه هزار تومان احتیاج دارند». خدمتتان عرض کردم: اگر چنین بود خودشان می‌پرداختند …. برای آقایان شورا مساله حل نشده است و عقیده‌شان این است که: «تو (احمد) نخواسته‌ای نظر مبارک حضرت امام را که با این مساله موافق بوده است به مسئولین حوزه ابلاغ کنی و یا شما یاد امام نیاورده‌ای که حضرت امام در این قضیه پول مورد احتیاج شورا را بپردازند … به حضرت امام عرض کن که اگر مسئله‌ای را به شما محول می‌کند، بعد موافقت کنند که موجب این گونه حرفها نشود.» … 12/ 3/ 66- احمد خمینی‌]. ✍️پاسخ امام خمینی به تاریخ ۱۳ خرداد ۱۳۶۶ به این شرح است: بسمه تعالی‌ نظر من همان است که قبلًا کِراراً گفته‌ام: من با این تشریفات مخالفم، و برای حوزه علمیه مضر می‌دانم. اساسْ اسلام و تحصیل است که با این نحو زیاده رویها منافی است. و من از بعض آقایان تعجب می‌کنم که تو را زیر سوال بردند. من باید عرض کنم به آقایان‌ که تا این تاریخ هیچ موردی، حتی این مورد، نبوده است که احمد بر خلاف گفته یا نوشته من بدون اطلاع من تصرفی بکند. بلی، بعضی اوقات در سخنرانیهای این جانب احمد و دیگران، حتی اشخاصی از رادیو و تلویزیون، نظراتی می‌دهند که مورد قبول می‌شود. از خداوند تعالی توفیق همگان را خواستارم. و به احمد نصیحت می‌کنم که جدیت در جلب رضای خداوند حاضر ناظر نماید، و از طعن و لعن دیگران نهراسد. 13 خرداد 66 روح الله الموسوی الخمینی‌ 🆔 @Howzaviat

⭕️ محمد عندلیب همدانی، استاد خارج فقه و اصول و عضو مستعفی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در پیامی کوتاه نوشت: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ عوامل زیادی موجب پایین آمدن جایگاه معنوی و محبوبیت روحانیت شده است، که شرح این ماجرا و این خون جگر وقت دگر می‌خواهد... اما متصدیان حوزه‌ها شما را به همهٔ مقدسات سوگندتان می‌دهم با تبلیغات مشمئز کننده و بسیار بسیار زشت جهت جذب طلبه، باعث تمسخر و استهزاء بیشتر ما طلاب نشوید. حوزه علمیه قم محمد عندلیب همدانی ۲۷ خرداد ۱۴۰۲» 🆔 @Howzaviat

🎬 طلبه‌ها آخرش چه شغلی می‌توانند داشته باشند؟ و چند سال باید درس بخوانند؟ 🔺فراخوان پذیرش حوزه علمیه خراسان برای جذب طلبه که در شبکه‌های اجتماعی در حال انتشار می‌باشد، مورد انتقاد بسیاری از اساتید واقع شده است. 🆔 @Howzaviat

⭕️ اجتهاد متصلب و انحطاط سیاسی! ✍ حجت‌الاسلام محمود شفیعی، عضو هیأت علمی دانشگاه مفید ۱. سیاست ورزی درست، سیاست مبتنی بر خرد زمانه است. خرد زمانه در هر دوره‌ای متحول است. از این رو، سیاست خردمندانه هم سیاستی متحول خواهد بود. ۲.خردمندی سیاسی تحول پذیر، به ابزار تحول بخش نیاز دارد. مناسبترین ابزار دسترسی به خرد سیاسی تحول بخش، اجتهاد سیال تاریخی-تجربی است که البته چنین اجتهادی خود نیازمند اجتهاد در نظام اجتهادی رایج است. ۳. اجتهاد در میان اهل سنت، از قرن دوم تا پایان قرن چهارم و شکل گیری چهار مکتب فقهی، امری رایج و پذیرفته شده بود و به کمک همین اجتهاد تکامل بخش بود که چهار مکتب فقهی اهل سنت پدیدار شد، نهادینه گشت و به بار نشست. اما بعد از شکل گیری این نظامهای فقهی، توهمی دامن فقیهان اهل سنت را گرفت که دیگر نیازی به اجتهاد نیست؛ چرا که آنان گمان بردند اصول و قواعد شکل گرفته در سایه اجتهاد پایدار دویست سیصد ساله و منظومه های فقهی موجود، برای پاسخ به نیازهای جامعه مذهبی، کافی است و چهار مکتب فقهی به دست آمده، جامعه مسلمانان را از هر گونه اجتهاد جدید بی نیاز کرده است. این توهم جانبی، قرن ها اهل سنت را از اجتهاد محروم ساخت تا اینکه به تدریج کسانی پیدا شدند و این رویه را نقض کردند. این افراد و جریانات، از ابن تیمیه تا نوگرایان جدید اهل سنت را دربر می گیرند. ۴. در میان علمای شیعه، اما، بعد از وفات ائمه ع و پیدا شدن فضای باز سیاسی در قرن چهارم-پنجم هجری اجتهاد رسمیت یافت و تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی،  در قلمروهای زندگی خصوصی شرعی تداوم داشت. البته، رویه اجتهاد در باره حوزه عمومی و حقوق عمومی، بخاطر عقاید خاص شیعه درباره غیبت امام دوازدهم عج و اختیارات سیاسی و مقام سیاسی ویژه معصوم، وجود نداشت و علمای شیعه اجتهاد را به حوزه خصوصی محدود کرده بودند. با این حال، ظهور صفویه نقطه عطفی شد و نشانه‌هایی از اجتهاد در حوزه عمومی و حقوق عمومی از آن زمان تا پدیداری قاجاریه بروز کرد و در حاشیه بحثهای فقهی رایج بعضی از فقیهان، رواج یافت. موج دوم اجتهاد در حوزه عمومی در اواخر قاجار با ظهور جنبش مشروطه، ظهور یافت و ایده های جدیدی در امر سیاسی به روش اجتهادی مطرح گشت. اوج احیای اجتهاد در حوزه عمومی و حقوق عمومی، با طرح نظریه ولایت فقیه از سوی امام خمینی و شاگردان او، ظاهر گشت و تحولی در قلمرو اجتهاد شیعی به وجود آورد که بر اساس آن، فقیهان زیادی بحث ولایت فقیه را گسترش دادند و پیرامون آن آثار جدیدی تولید کردند. ۵. در حالی که گسترش اجتهاد به حوزه عمومی و حقوق عمومی در میان علمای شیعه جرقه امید خردورزی سیاسی مبتنی بر اجتهاد تکامل پذیر تاریخی-تجربی را برافروخت، با کمال تاسف بعد از پیروزی انقلاب اسلامی اجتهاد در دو حوزه عمومی و حقوق عمومی به تدریج متوقف گشت و در عمل، با تکرار مکرر بحثهای امام خمینی و شاگردان، به تصلب در اجتهاد دچار گشت و هر گونه تعاملات جدید در این دو حوزه که متفاوت از دیدگاه رایج باشد، مطرود گشت و به تبع، عرصه سیاست ایران نیز به جای تجربه کردن تحولات مناسب سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، با مسائل و معضلات فراوانی روبرو گشت، و بدتر اینکه گونه ای از انحطاط در این زمینه به وجود آمد. گونه ای از اجتهاد ستیزی علمی و، به تبع، مخالفت با تحول مناسب نظام سیاسی هماهنگ با خرد زمانه، عرصه علم و سیاست در ایران را در بحران فرو برد که اکنون چنین شرایطی، بن بستی جدی، در سطح نظر و عمل، جامعه امروز ما را احاطه کرده است. ۶. نتیجه: تصلب در اجتهاد تاریخی-تجربی هر چند ابتدا در تاریخ فقه اهل سنت ظهور یافت، با کمال تاسف علمای شیعه نیز در جمهوری اسلامی به این بلیه دچار شدند و نتوانستند فراتر از نظریه ولایت فقیه که پاسخی به بی دولتی شیعیان در تاریخ معاصر بود، نظریه هایی مناسب با نیازهای جدید جامعه امروز ایران، از قبیل: حقوق بشر، دموکراسی، حقوق زنان در حوزه عمومی، نظام حزبی، انتخابات و ...، ارائه دهند. امتناع های ذهنی برای اجتهاد تاریخی-تجربی در میان آن دسته از نخبگان مذهبی که امروزه از نظر قدرت سیاسی، در دو دهه اخیر جمهوری اسلامی، دست بالا را دارند، آنچنان سدی در برابر نواندیشی دینی به وجود آورده است که امروزه نقش متفکران مذهبی که از هنر اجتهاد تاریخی-تجربی برخوردارند، در تحولات سیاسی و اجتماعی جمهوری اسلامی، صفر یا زیر صفر است. بدون برداشته شدن این امتناع‌های فکریِ مذهبی، چندان امیدی برای تحولات مثبت در افق سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادیِ ایران امروز، دیده نمی‌شود. #دیدگاه 🆔 @Howzaviat

✍️ پاسخ استاد شیخ محسن اراکی به استفتاء جمعی از شیعیان مقیم انگلیس در رابطه با «مرکز بین المللی اجتهاد شورایی» ! 🆔 @Howzaviat