#دوستی_حقیقی " اَلْأَخِلاّٰءُ يَوْمَئِذٍ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ إِلاَّ اَلْمُتَّقِينَ " ۱ـ كلمه" اخلاء "جمع" خليل "است كه به معناى دوست است. و اگر دوست را " خليل "گفته‌اند، بدان جهت است كه آدمى" خلت "يعنى حاجت خود را به او مى‌گويد، و او حاجت وى را برمى‌آورد. و ظاهرا مراد از" اخلاء "مطلق كسانى است كه با يكديگر محبت مى‌كنند، چه متقين و اهل آخرت كه دوستيشان با يكديگر به خاطر خدا است، نه بخاطر منافع مادى، و چه اهل دنيا كه دوستى‌هايشان به منظور منافع مادى است. ۲ـ اين را بدان جهت گفتيم كه متوجه شوى استثناء" الا المتقين "استثناء متصل است، نه منقطع چون متقين در گروه " اخلاء "داخل هستند، و كلمه" الا "آنها را استثناء مى‌كند. ۳ـ و اما اينكه چرا همه دوستان، به استثناء متقين دشمن يكديگرند، براى اين است كه لازمه دوستى طرفينى اين است كه يك طرف، طرف ديگر را در مهماتش كمك كند، و اين كمك وقتى در غير رضاى خدا باشد، در حقيقت كمك به بدبختى و شقاوت و عذاب دائمى آن طرف است، هم چنان كه در جاى ديگر در حكايت گفتار ستمگران در قيامت فرموده: " يٰا وَيْلَتىٰ لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلاٰناً خَلِيلاً لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ اَلذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جٰاءَنِي" به خلاف دوستى‌هاى متقين كه همه مايه پيشرفت آنان در راه خدا است، و در روز قيامت همه به سود ايشان خواهد بود. ۴ـ و در خبرى از رسول خدا هم آمده كه: چون قيامت به پا شود، پيوند ارحام قطع، و همه نسب‌ها گسيخته مى‌گردد، و برادرى‌ها همه باطل مى‌شود، مگر برادرى در راه خدا، و اين فرموده خداست كه مى‌فرمايد: " اَلْأَخِلاّٰءُ يَوْمَئِذٍ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ إِلاَّ اَلْمُتَّقِينَ " و اين روايت را الدر المنثور در تفسير اين آيه از سعد بن معاذ نقل كرده است. (المیزان ج۱۸ص۱۲۰) @jorenab