اعوذ بالله من الشیطان الرجیم ✨بسم الله الرحمن الرحیم✨ «رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْق وَ أَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْق وَ اجْعَلْ لِی مِنْ لَدُنْکَ سُلْطاناً نَصِیراً» عرض سلام و ادب و احترام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات همه‌ی شما عزیزان را به درگاه حق تعالی خواهان و خواستارم.💐 ✍ در ادامه سلسله مباحثمان در بحث رسالت‌های قرآن در حوزه‌ی هدایت‌گری به حوزه‌ی #رسالت_رشدوشکوفایی_عقل رسیدیم که موضوع اول در بحث مقدمه، ❓#چیستی_عقل و واژگان همگون آن هست. ✨ #عقل در برابر جهل قرار دارد و به معنای #منع، #نهی و #امساک یعنی به نظم کشیدن و بازداشتن و #استمساک یعنی باز ایستادن هست. به این معنا که برای مثال شتر را با زانوبند می‌بندند و عَقَلَ لَسانُ یعنی زبانش را کنترل می‌کند. و بازداشت آن به مانند یک دژی هست که معقل گفتند. نیروی عقل نیز آدمی را از کارهای نادرست و ناپسند باز می دارد. و #عاقل به کسی می‌گویند که با مراقبت و محافظت از نفس خودش از سرایت هوا و هوس به آن پیشگیری می‌کند. ✨ به باور برخی لغت پژوهان #ریشه‌ی_عقل به معنای #تشخیص در امور صلاح و خیر و همچنین فساد مادی و معنوی و به دنبال آن پایبند و مقید کردن نفس به آن تشخیص یعنی در واقع فهم و تشخیص چیزی به عقلِ نظری مربوط هست و بازداشتن از آن هم کار عقلِ عملی هست. که عقل به دو قسم تقسیم می‌شود عقل نظری و عقل عملی. پس؛ ✓ #فهم و تشخیص در رابطه با چیزی به #عقل_نظری بر می‌گردد. و ✓ #منع و بازداشتن از آن هم کار #عقل_عملی هست. ✨ به هر حال انسان از نیرو و قوه‌ای برخوردار هست که با آن می‌تواند حقایق عالم را درک کند. و بر دیگر حیوانات و موجودات برتری پیدا بکند. این نیرو و قوه شئون گوناگونی دارد و در فرهنگ وحی افزون بر نام عقل، اسامی دیگری برای این واژه بیان شده است که یکی از این اسامی #تفکر و #تدبر است. ✨ اسم دیگر عقل، #لُب هست. یعنی به معنای مغز و اصل هر چیزی. از این‌رو به عقل و خردی گفته می‌شود که از هر ناخالصی و شائبه‌ای پاک باشد. پس مفهوم لُب، برتر و بالاتر از معنای عقل هست، چنانکه خدای حکیم فهمیدن و ادراک کردن حقایق و متذکر شدن آن را ویژه‌ی اولولالباب یعنی فرزانگان و صاحبان عقول کامل معرفی کرده است و درسوره مبارکه بقره ایه ۲۶۹ می‌فرماید: 💫 «وَ ما یَذَّکَّرُ إِلاّ أُولُوا الأَلْبابِ» جز خردمندان کسی اندرز نگیرد. ✨ همچنین به معنای #قلب هم به کارگیری شده است. نام‌گذاری حقیقت مجردِ آدمی به قلب از این‌رو است که انسان در مقابل آرا و اندیشه‌ها و افکار به سرعت از خودش واکنش نشان می‌دهد و متحول و منقلب می‌شود. قرآن کریم با نسبت دادن فهم و عدم فهم انسان به قلب در سوره مبارکه حج آیه ۴۶ می‌فرماید: 💫 «آیا آنان روی زمین سیر نکردند تا دل‌هایی بیابند که به وسیله‌ی آن بیاندیشند؟!». پس مراد از قلب در این گونه آیات👆 نیز نیروی عقل هست. ✨ واژه‌ی دیگری که مترادف با عقل به کار برده می‌شود. نُهی هست جمع نُهیه یعنی از ماده (ن ه ی) به معنای عقل آمده است. نام‌گذاری عقل به نهیه از آن رو هست که صاحب خود یا دیگران را از کارهای ناپسند باز می‌دارد از این رو به خردورزان #اولی‌النُّهی گفته می‌شود. خدای سبحان در این باره می‌فرماید: 💫 «آیا برای هدایت آنان کافی نیست که بسیاری از نسل‌های پیشین را هلاک ساختیم و ایشان در مسکن‌های ویران شده آنان راه می‌روند. بی شک برای این‌ها نشانه‌های روشنی برای خردمندان هست». ✨ واژه‌ی بعدی که برای عقل به کار برده می‌شود #حِجر هست. اصلِ آن به معنای ایجاد کردن دورِ چیزی برای نزدیک نشدن به آن به کار می‌رود. چنانچه در گذشته مردم برای سنگ‌چین کردن اطرف زمین دیگران را از تصرف در آن منع می‌کردند و سپس خودشان به آباد کردن آن مشغول می‌شدند. قرآن مجید هم عقل را حجر و صاحب خرد را #ذی‌حجر نامیده است. در سوره مبارکه فجر آیه ۵ می فرماید: 💫 «هَلْ فِی ذلِکَ قَسَمٌ لِذِی حِجْر» «آیا این سوگندها برای یک خردمند کافی نیست؟!». ⬅️ پس در واقع نیروی عقل انسان را از امور ناپسند منع می‌کند. برای آنکه هرچه گفتیم و شنیدید بخاطر خدا و برای خدا باشد صلواتی ختم بفرمایید 🌹اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمِّد وَ آلِ مُحَمِّد وَ عَجٌِل فَرَجَهُم🌹 عزتمند باشید عابدزاده 🦋 امور تعلیم و تربیت گروه علمی مبین🌷