#آیه۷۴بقره ثم  = سپس قَسَتْ  = سخت شد قُلُوبُكُم  = دلهايتان مِّن بَعْدِ ذَ‌ٰلِكَ = از بعد آن فَهِيَ = پس آن كَالْحِجَارَةِ = مانند سنگ شد أَوْ أَشَدُّ = يا سخت تَر قَسْوَةً ۚ = در قساوت ، وَإِنَّ = و همانا مِنَ الْحِجَارَةِ = از سنگها لَمَا يَتَفَجَّرُ = هر آينه می شكافد مِنْهُ الْأَنْهَارُ ۚ = از آن نهرها وَإِنَّ مِنْهَا = و همانا بعضی از آن لَمَا يَشَّقَّقُ = شكاف برمی داريد فَيَخْرُجُ = پس خارج می شود مِنْهُ الْمَاءُ ۚ = از آن آب وَإِنَّ مِنْهَا = و همانا بعضی از آن لَمَا يَهْبِطُ = هر آينه ( از كوه ) فرود می آيد مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ = از ترس خدا ۗ وَمَا اللَّهُ = و نيست خداوند بِغَافِلٍ = غافل عَمَّا  =  از آنچه تَعْمَلُونَ = انجام می دهيد

#آیه۷۵بقره أَفَتَطْمَعُونَ = آيا پس انتظار داريد أَن يُؤْمِنُوا = اين كه ايمان بياورند لَكُمْ   = به (آيين ) شما؟ وَقَدْ كَانَ فَرِيقٌ = و به تحقيق گروهی مِّنْهُمْ = از ايشان يَسْمَعُونَ = می شنيدند (۱) كَلَامَ اللَّه = سخن خدا را ثُمَّ = سپس يُحَرِّفُونَهُ = تحريف می كردند آن را (۲) مِن بَعْدِ = از بعد مَا عَقَلُوهُ = آنچه فهميدند آن را وَهُمْ يَعْلَمُونَ = (در حالی كه ) آنها علم داشتند """""""""""""""""""""""""""""""""""""" ۱- کانَ يَسْمَعُ = می شنید ۲- يُحَرِّفُونَ = تحريف مي کنند

#آیه۷۶بقره وَإِذَا  = و هنگامی كه لَقُواالَّذِينَ = ملاقات كنند كسانی را كه آمَنُوا = ايمان آوردند قَالُوا = گويند آمَنَّا = ايمان آورديم ما وَإِذَا خَلَا = و هنگامی كه خلوت كنند بَعْضُهُمْ = بعضی از  آنها إِلَىٰ = به سوی بَعْضٍ = بعضی ديگر (روند) قَالُوا = گويند أَتُحَدِّثُونَهُم = آيا به آنها بازگو می كنيد بِمَا = آنچه را كه فَتَحَ اللَّهُ = گشوده خداوند عَلَيْكُمْ = برای شما  لِيُحَاجُّوكُم  = تا استدلال كنند بِهِ = بر (ضد )شما به آن عِندَ رَبِّكُمْ ۚ= نزد پروردگاتان؟ أَفَلَا تَعْقِلُونَ = آيا پس نمی انديشيد؟

#آیه۷۷بقره أَوَلَا يَعْلَمُونَ = آيا و نمی دانند أَنَّ اللَّه = همانا خداوند يَعْلَمُ =  می داند  مَا يُسِرُّون = آنچه  پنهان می كنيد وَمَا يُعْلِنُونَ = آنچه آشكار می كنند

#آیه۷۸بقره وَمِنْهُمْ = و (عده اي ) از آنها أُمِّيُّونَ = بی سوادانی هستند که لَا يَعْلَمُونَ = نمی دانند الْكِتَابَ = کتاب را إِلَّا أَمَانِيَّ = مگر آرزوهایی وَإِنْ هُمْ = و نیستند ایشان إِلَّا يَظُنُّونَ = مگر( به پندارهایشان ) گمان می برند

#آیه۷۹بقره فَوَيْلٌ = پس وای لِّلَّذِينَ = بر كسانی كه يَكْتُبُونَ = می نويسند الْكِتَابَ = كتاب را بِأَيْدِيهِمْ = با دستهايشان ثُمَّ يَقُولُونَ = سپس می گويند هَـٰذَا = اين مِنْ عِندِ = از نزد اللَّهِ = خداست لِيَشْتَرُوا = تا بفروشند بِهِ ثَمَنًا = به بهای قَلِيلًا ۖ= اندكی فَوَيْلٌ = پس وای لَّهُم = بر آنها مِّمَّا = از آنچه كَتَبَتْ = نوشت أَيْدِيهِمْ = دستهايشان وَوَيْلٌ = و وای لَّهُم = بر ايشان مِّمَّا = از آنچه يَكْسِبُونَ = به دست می آورند

#آیه۸۰بقره وَقَالُوا = و گفتند لَن تَمَسَّنَا = هرگز به ما نمی رسد النَّارُ = آتش إِلَّا = به جز أَيَّامًا = روزهایی مَّعْدُودَةً ۚ= معدود ، چند روزی قُلْ = بگو أَتَّخَذْتُمْ = آيا گرفته ايد عِندَ اللَّهِ = نزد خدا عَهْدًا = پيمانی فَلَن يُخْلِفَ = پس هرگز تخلف نمی ورزد اللَّه = خداوند عَهْدَهُ ۖ= از پيمانش أَمْ تَقُولُونَ = يا می گوييد عَلَى اللَّهِ = بر خداوند مَا = آنچه را كه لَا تَعْلَمُونَ = نمی دانید؟

#آیه۸۱بقره بَلَىٰ = آری مَن = كسی كه كَسَبَ = كسب كرد سَيِّئَةً = بدیی وَأَحَاطَتْ = و احاطه كرد بِهِ = به او خَطِيئَتُهُ = خطايش فَأُولَٰئِكَ = پس آنان أَصْحَابُ = ياران النَّارِ = آتشند ۖ هُمْ = و ايشان فِيهَا = در آن خَالِدُونَ = جاودانند

#آیه۸۲بقره وَالَّذِينَ= و كسانی كه آمَنُوا = ايمان آوردند وَعَمِلُوا = و عمل كردند َالصَّالِحَاتِ = (به اعمال) صالح و شايسته أُولَٰئِكَ = آنان أَصْحَابُ = ياران الْجَنَّةِ ۖ= بهشتند هُمْ = و ايشان فِيهَا = در ان خَالِدُونَ = جاويدانند

#آیه۸۳بقره وَإِذْ = و هنگامی  كه أَخَذْنَا = گرفتيم ما مِيثَاقَ = عهد و پيمان بَنِي إِسْرَائِيلَ = از بنی اسرائيل كه لَا تَعْبُدُونَ = نپرستيد إِلَّا اللَّهَ = مگر خدا را وَبِالْوَالِدَيْنِ = و به پدر و مادر إِحْسَانًا = نيكی كردن ، وَذِي الْقُرْبَىٰ =  و نزديكان وَالْيَتَامَىٰ = و يتيمان وَالْمَسَاكِينِ = و بينوايان وَقُولُوا =  و سخن بگوييد لِلنَّاسِ = با مردم حُسْنًا = به نيكی ، به خوبی وَأَقِيمُوا = و به پا داريد الصَّلَاةَ = نماز را وَآتُوا الزَّكَاةَ = و بدهيد زكات را ثُمَّ = سپس تَوَلَّيْتُمْ = پشت كرديد إِلَّا قَلِيلًا = مگر كمی مِّنكُمْ = از شما وَأَنتُم = در حالی كه شما مُّعْرِضُونَ = أعراض كرديد أعراض كنندگانيد

#آیه۸۴بقره وَإِذْ = و هنگامی كه أَخَذْنَا =  گرفتيم ما مِيثَاقَكُمْ  = عهد و پيمان از شما لَا تَسْفِكُونَ = نريزيد دِمَاءَكُمْ = خون هايتان را وَلَا تُخْرِجُونَ = و خارج نكنيد أَنفُسَكُم = خودتان را -يكديگر را مِّن دِيَارِكُمْ = از سرزمينتان ثُمَّ أَقْرَرْتُمْ = پس إقرار كرديد وَأَنتُمْ = و شما تَشْهَدُونَ = گواهی می دهيد

#آیه۸۵بقره ثُمَّ = سپس أَنتُمْ = شما هَـٰؤُلَاءِ = همانهايی هستيد كه تَقْتُلُونَ = به قتل می رسانيد أَنفُسَكُمْ = يكديگر را وَتُخْرِجُونَ = و خارج می كنيد فَرِيقًا = گروهی را مِّنكُم =  بعضی از شما مِّن دِيَارِهِمْ =  از سرزمينشان تَظَاهَرُونَ  = كمك می كنيد عَلَيْهِم = به ايشان بِالْإِثْمِ = به گناه وَالْعُدْوَانِ =  و تجاوز وَإِن يَأْتُوكُمْ = و اگر بيايد شما را أُسَارَىٰ = اسيران تُفَادُوهُمْ. = فديه می دهيد به آنها وَهُوَ مُحَرَّمٌ = و آن حرام است عَلَيْكُمْ = بر شما إِخْرَاجُهُمْ ۚ = خارج كردنشان أَفَتُؤْمِنُونَ = آيا پس ايمان می آوريد بِبَعْضِ = به بعضی از الْكِتَابِ = كتاب وَتَكْفُرُونَ = و كفر مي ورزيد بِبَعْضٍ ۚ = به بعضی ديگر؟ فَمَا جَزَاءُ  = پس جزا و پاداشی نيست مَن = كسی كه يَفْعَلُ = انجام دهد ذَ‌ٰلِكَ = آن را مِنكُمْ  = از شما إِلَّا = مگر خِزْيٌ = رسوايی فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۖ = در زندگاني دنيا وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ = و روز قيامت يُرَدُّونَ = رد كرده می شويد إِلَىٰ = به سوی أَشَدِّ الْعَذَابِ ۗ = شديدترين عذاب وَمَا اللَّهُ = و نيست خداوند بِغَافِلٍ = غافل عَمَّا = از آنچه تَعْمَلُونَ = انجام می دهيد

#آیه۸۶بقره أُولَـٰئِكَ = آنها الَّذِينَ =  كسانی هستند كه اشْتَرَوُا = خريدند الْحَيَاةَ = زندگانی الدُّنْيَا = دنيا را بِالْآخِرَةِ ۖ= و به أخرت فَلَا يُخَفَّفُ = پس تخفيف داده نمی شوند عَنْهُمُ = از ايشان الْعَذَابُ = عذاب وَلَا هُمْ = و نه ايشان يُنصَرُون = ياری می شوند

#آیه۸۷بقره وَلَقَدْ = و هر آينه به تحقيق آتَيْنَا = داديم ما مُوسَى = به موسی الْكِتَابَ = كتاب را وَقَفَّيْنَا = و پی در پی فرستاديم مِن بَعْدِهِ = از بعدش بِالرُّسُلِ ۖ = پيامبران را وَآتَيْنَا = و داديم ما عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ = به عيسی پسرمريم الْبَيِّنَاتِ = دلائل روشن وَأَيَّدْنَاهُ = و تاييد كرديم ما او را بِرُوحِ الْقُدُسِ = با روح الْقُدُس أَفَكُلَّمَا = آيا پس وقتی كه جَاءَكُمْ = آمد شما را رَسُولٌ = فرستاده ای بِمَا لَا تَهْوَىٰ = برخلاف هوای أَنفُسُكُمُ = نفسهای شما اسْتَكْبَرْتُمْ = تكبر می ورزيد؟ فَفَرِيقًا = پس گروهی را كَذَّبْتُمْ = تكذيب كرديد وَفَرِيقًا = و گروهی را تَقْتُلُونَ = به قتل رسانديد

#آیه۸۸بقره وَقَالُوا = و گفتند قُلُوبُنَا = دل های ما غُلْفٌ ۚ = در غلاف است بَل = بلكه لَّعَنَهُمُ  اللَّهُ = لعنت كرد ايشان را خداوند بِكُفْرِهِمْ = به سبب كفرشان فَقَلِيلًا = پس اندك است مَّا = آنچه يُؤْمِنُونَ =  ايمان مي آوردند

#آیه۸۹بقره وَلَمَّا = و هنگامی كه جَاءَهُمْ = آمد برای انها كِتَابٌ = كتابی مِّنْ عِندِ = از نزد اللَّهِ = خداوند كه مُصَدِّقٌ = تصديق كننده (بود) لِّمَا = آنچه را كه مَعَهُمْ = با خود (داشتند) وَكَانُوا مِن قَبْلُ = و از قبل (به خود) يَسْتَفْتِحُونَ = نويد فتح می دادند عَلَى الَّذِينَ = بر كسانی كه كَفَرُوا = كافر شدند فَلَمَّا = پس وقتی كه جَاءَهُم = آمد ايشان را مَّا عَرَفُوا = آنچه را شناختند كَفَرُوا = كافر شدند بِهِ ۚ = به آن فَلَعْنَةُ = پس لعنت اللَّهِ = خداوند عَلَى الْكَافِرِينَ = بر كافران باد.

#آیه۹۰ بِئْسَمَا = چه بد است آنچه اشْتَرَوْا = فروختند بِهِ = به آن بقره أَنفُسَهُمْ = خودشان را أَن يَكْفُرُوا = اينكه كافر شدند بِمَا = به آنچه أَنزَلَ = نازل كرد اللَّهُ = خدا بَغْيًا = از روي ستم أَن يُنَزِّلَ اللَّهُ = اينكه نازل مي كند خدا مِن فَضْلِهِ = از فضلش عَلَىٰ = بر مَن = هر كس كه يَشَاءُ  = بخواهد مِنْ عِبَادِهِ ۖ = از بندگانش فَبَاءُو = پس بازگشتند (در اينجا به معناي استحقاق پيدا كردند است) بِغَضَبٍ = خشمي عَلَىٰ غَضَبٍ ۚ= بر خشمي وَلِلْكَافِرِينَ = بر كافران است عَذَابٌ  = عذابي مُّهِينٌ = خوار کننده

#آیــه۹۱بقره وَإِذَا = و هنگامي كه قِيلَ = گفته شد لَهُمْ = به آنها آمِنُوا = ايمان بياوريد بِمَا = به آنچه كه أَنزَلَ  = نازل كرد اللَّهُ = خداوند قَالُوا = گفتند نُؤْمِنُ =  ايمان داریم بِمَا : به آنچه که أُنزِلَ : نازل شده عَلَيْنَا = بر ما وَيَكْفُرُونَ  = و كافر مي شوند بِمَا وَرَاءَهُ = به آنچه غير از آن است وَهُوَ = در حالي كه او الْحَقُّ = حق است مُصَدِّقًا =  تصديق كننده است لِّمَا = انچه را كه مَعَهُمْ ۗ = با خود ( داشتند) قُلْ  = بگو فَلِمَ تَقْتُلُونَ =  پس چرا به قتل مي رسانيد أَنبِيَاءَ = پیامبران اللَّهِ = خدا را مِن قَبْلُ =  از قبل إِن كُنتُم  =  اگر هستيد از مُّؤْمِنِينَ =  ايمان آورندگان

#آیه۹۲بقره وَلَقَدْ = و هر آينه به تحقيق جَاءَكُم = آمد شما را مُّوسَىٰ =  موسي بِالْبَيِّنَاتِ = با دلائل روشن ثُمَّاتَّخَذْتُمُ = سپس گرفتند الْعِجْلَ = گوساله را مِن بَعْدِهِ = بعد از آن وَأَنتُمْ = و شما از ظَالِمُونَ = ظالمان

#آیه۹۳بقره وَإِذْ = و هنگامي كه أَخَذْنَا = گرفتيم ما مِيثَاقَكُمْ = عهد و پيمان از شما وَرَفَعْنَا = و بالا برديم فَوْقَكُمُ = بالاي (سر) شما الطُّورَ = (كوه)  طور را خُذُوا = ( گفتيم ) بگيريد مَا = انچه را كه آتَيْنَاكُم = داديم به شما بِقُوَّةٍ = با قوت ،محكم وَاسْمَعُوا = و بشنويد قَالُوا = گفتند سَمِعْنَا = شنيديم ما وَعَصَيْنَا = و عصيان كرديم و مخالفت نموديم وَأُشْرِبُوا = و نوشانده شدند فِي قُلُوبِهِمُ = در دلهايشان الْعِجْلَ = گوساله را بِكُفْرِهِمْ ۚ= به كفرشان قُلْ = بگو بِئْسَمَا = چه بد است آنچه يَأْمُرُكُم = امر مي كند به شما بِهِ إِيمَانُكُمْ = به ايمانتان إِن كُنتُم = اگر هستيد از مُّؤْمِنِينَ = ايمان اورندگان

#آیه۹۴بقره قُلْ = بگو إِن كَانَتْ = اگر باشد لَكُمُ = براي شما الدَّارُالْآخِرَةُ = خانه اخرت عِندَ اللَّهِ = نزد خدا خَالِصَةً = خالص ، ويژه مِّن دُونِ = از غير النَّاسِ = مردم فَتَمَنَّوُا = پس تمنا کنید ، آرزو كنيد الْمَوْتَ = مرگ را إِن = اگر كُنتُمْ صَادِقِينَ = هستيد از راستگويان

#آیه۹۵بقره وَلَن يَتَمَنَّوْهُ = و هرگز آرزو نكنند آن را أَبَدًا = هيچ وقت بِمَا = به انچه که قَدَّمَتْ = پيش فرستاد أَيْدِيهِمْ ۗ= دست هايشان وَاللَّهُ = و خداوند عَلِيمٌ = اگاه است بِالظَّالِمِينَ = به ستمکاران

#آیه۹۶بقره وَلَتَجِدَنَّهُمْ = هر اينه مي يابي آنها را أَحْرَصَ = حريص ترین النَّاسِ = مردم عَلَىٰ حَيَاةٍ = بر زندگي وَمِنَ الَّذِينَ = و از كساني كه أَشْرَكُوا ۚ= شرك ورزيدند يَوَدُّ = دوست مي دارد أَحَدُهُمْ = هر يك از ايشان لَوْ يُعَمَّرُ = كاش عمر کند أَلْفَ سَنَةٍ = هزار سال وَمَاهو : و نيست او بِمُزَحْزِحِهِ = باز دارنده آن مِنَ الْعَذَابِ = از آتش أَن يُعَمَّرَ ۗ= اين كه عمر كند وَاللَّهُ = و خداوند بَصِيرٌ = بيناست بِمَا = به آنچه كه يَعْمَلُونَ = انجام مي دهند

#آیه۱۰۰بقره أَوَ = آيا و ( چنين نيست) كه كُلَّمَا = هر بار عَاهَدُوا = عهد بستند عَهْدًا = پيماني ، عهدي را نَّبَذَهُ = شكست آن را فَرِيقٌ = گروهي مِّنْهُم ۚ= از ايشان ؟ بَلْ أَكْثَرُهُمْ = بلكه بيشتر آنها لَا يُؤْمِنُونَ = ايمان نمي آورند

#آیه۱۰۱بقره وَلَمَّا = و هنگامي كه جَاءَهُمْ = آمد ايشان را رَسُولٌ = فرستاده اي مِّنْ عِندِ اللَّهِ = از نزد خداوند مُصَدِّقٌ = تصديق كننده است لِّمَا = بر آنچه مَعَهُمْ = با ايشان است نَبَذَ = شكست ، افكند فَرِيقٌ = گروهی مِّنَ الَّذِينَ = از كساني كه أُوتُوا = داده شدند الْكِتَابَ = كتاب كِتَابَ اللَّهِ = كتاب خدا را وَرَاءَ ظُهُورِهِمْ = پشت سرشان كَأَنَّهُمْ = مانند اين كه ايشان لَا يَعْلَمُونَ = علم ندارند ، خبر ندارند