📇 خلاصه تفسیر سوره #بقره
📆 جلسه: 140
🔖 آیات: ۵۰ تا ۵۳
📚 مفسر: علامه جوادی آملی
✅ آیه ۵۰ سوره مبارکه بقره:
«واذ فرقنا بکم البحر فانجیناکم واغرقنا آل فرعون وانتم تنظرون»
و (به خاطر بیاورید) هنگامی را که دریا را برای شما شکافتیم؛ و شما را نجات دادیم؛ و فرعونیان را غرق ساختیم؛ در حالی که شما تماشا میکردید.
✅آیه ۵۱ سوره بقره:
«واذ واعدنا موسی اربعین لیلة ثم اتخذتم العجل من بعده وانتم ظالمون»
و (به یاد آورید) هنگامی را که با موسی چهل شب وعده گذاردیم؛ (و او، برای گرفتن فرمانهای الهی، به میعادگاه آمد؛) سپس شما گوساله را بعد از او (معبود خود) انتخاب نمودید؛ در حالی که ستمکار بودید.
✅ آیه ۵۲ بقره:
«ثم عفونا عنکم من بعد ذلک لعلکم تشکرون»
سپس شما را بعد از آن بخشیدیم؛ شاید شکر (این نعمت عفو را) بجا آورید.
✅ آیه ۵۳ بقره:
«واذ آتینا موسی الکتاب والفرقان لعلکم تهتدون»
و (نیز به خاطر آورید) هنگامی را که به موسی، کتاب و وسیله تشخیص (حق از باطل) را دادیم؛ تا هدایت شوید.
🔹🔹🔹🔹
1⃣شمارش نعمتهای الهی بر بنی اسراییل بیشتر بدین خاطر است که آنها را به #تفکر وادار کند زیرا اگر آنها اهل تدبر بودند بعد از آن همه اعجاز، تن به پرستش #گوساله_سامری نمی دادند.
2⃣معجزه از دو راه قابل شناخت است: #مشاهدات_درونی و #تفکر_عقلی. اگر انسان معجزه را با این دو شناخت هیچوقت از حق رو بر نمیگرداند اما اگر معجزه را با #حس شناخت چون حس توان فرق گذاشتن(فرقان) بین «حق و باطل» را ندارد ممکن است انسان در برابر «شبیه معجزه» نیز خضوع کند و آن را معجزه بپندارد.
3⃣بنی اسراییل بر همین اساس چند گروه بودند: کسانی که با #تفکر_عقلی یا #مشاهدات_درونی به موسی ایمان آوردند در زمان سامری به وی خضوع نکردند اما آن گروهی که با #حس به معجزات موسی ایمان آوردند به گوساله سامری نیز ایمان آوردند و پس از دیدن معجزات موسی، به وی گفتند خدا را به ما نشان بده و خدایی دیدنی برای ما بیاور تا ببینیم چون معیار شناختمان #حس است! اینها خطر حس گرایی است.
4⃣ «عقل» است که (حق و باطل) و (معجزه و سحر) را از هم باز می شناسد. اگر کسی نه با مشاهدات درونی ایمان آورد(مانند اویس قرنی) و نه با تفکر عقلی(مثل علما) با #حس هم دنبال موسی میرود هم سامری. لذا قرآن گوید انسان یا باید راه #مشاهدات_درونی را بپیماید را راه #تفکر_عقلی.
5⃣خدا گوید: (فرقنا بکم البحر) یعنی ما برای شما، دریا را شکافتیم نه به توسط شما. همچنین خدا گوید فرعون را ما از شهر خارج کردیم(فاخرجناهم من کنوز و کریم) و به او گفتیم از شهر خارج شو نه اینکه خودش خواسته باشد. لذا گاهی #اندیشه انسان سبب هلاکت وی است و اگر خدا بخواهد کسی را بگیرد با #اندیشه اش میگیرد نه با اجبار فیزیکی. زیرا فکر انسان هم «سرباز» خداست(لله جنود السماوات والارض) پس کسی امکان ایستادن در برابر خدا را ندارد.
6⃣توضیح بیشتر در آیه ۵۲ شعراء است. فرموده: به موسی گفتیم از شهر خارج شو اما بدان افرادی دنبال شما خواهد آمد. لذا وقتی فرعون فهمید موسی و یارانش از شهر خارج شده دستور داد تمام نظامیان تحت امرش جمع شوند تا با تمام توان به سراغ موسی بروند. فرعون گفت اینها در برابر ما، «گروه اندکی» هستند اگر چه بخودی خود زیاد باشند(لشرذمة قلیلون) اما با همین کمی ما را عصبانی کرده اند.
7⃣عدد #۴۰ آثار خاصی دارد. انسان حسنه را باید طوری انجام دهد که بین راه و در فشار قبر از دستش نیفتد! لذا حدیث است که کسی که ۴۰ روایت که برای جامعه اسلام نافع است را برای امت اسلامی حفظ کند و آنها را در جامعه #اقامه و پیاده کند (نه اینکه ذهناً حفظ کند) در قیامت فقیه محشور شده و حق شفاعت دارد نه اینکه هر کس در دنیا فقیه بود آنجا هم فقیه محشور میشود! عمل خیر از کسی قبول میشود و پاداش ده برابر میگیرد که بتواند آن را تا قیامت بالا بیاورد (من جاء بالحسنة فله عشر امثالها) نه اینکه فقط در دنیا آن را انجام دهد(من فعل بالحسنه!) و بعدا از دستش بدهد.
8⃣مهم #عمل است نه درس! کار خیر باید برای شخص «ملکه» شده باشد تا بالا برود. چنانکه شخص بعد از یک بیماری علومی را فراموش کند. شاید شخص با سالها تدریس، مدرس خوبی باشد اما چون به علمش عمل نکرده، در #فشار_قبر همه را فراموش کند.
9⃣روایت معروف دیگری از پیامبر است که گوید (من اخلص لله اربعین صباحاً تنفجر ینابیع الحکمة من قلبه الی لسانه) اگر کسی #۴۰_صبح با اخلاص بسر برد چشمه های حکمت بر قلب و زبانش جاری میشود که نشانه شب زنده داری و محاسبات شبانه وی است.
┏━━━━━━━━🌺🍃━┓
@KhatmeNoor
#کانال_قرائات_تجوید_حفظ_تفسیر
┗━━🍃🌺━━━━━━━┛